Балалар бойында пайда болатын стресс

                    

 

«Күтпеген апат және оның балалардың бойында травмалық  стресстің көрінуіне әсері.»

Балаларым болса  екен деу- табиғи нәрсе...бала болмаса,адам мен адамның табиғи байланысының болуы да мүмкін емес.

                                                                      Цицерон 

Балаларда стресстің  пайда болу себебінің бірі...

Отбасындағы кутпеген жағдай ата-анасының ажырасуы немесе бірін  жоғалтып алуынан пайда болатын  балалардағы травмалық стресстік  жағдай:

• Қыз балалардың ерекшелігі ол дағдарыстық жағдайды терең эмоционалдық уайымдаумен қабылдап, одан мән – мағынаны көре алу іскерлігінде болып табылады. Дағдарысқа  ұшыраған қыз балалар оны түсіну мен басына өткеруде терең қабылдайды, нәтижесінде олар өмірдің қиын кезеңдерінде мағыналы жол таба білуге машықтанады.
•     Бозбалалардың бұл шақтағы ерекшелігі ол дағдарыстық жағдайды эмоционалдық мәнділігін төмендетеді, оны жеңіл қабылдауға ұмтылады. Дағдарысқа ұшыраған ұл балалар сасқалақтап, жағымсыз уайымдауға беріліп, нәтижесінде өзінің мәселесін түсінуден алшақтай түседі.

 

 

Отбасындағы күтпеген жағдайладан туындайтын балалардағы  стресстік жағдай

• Бірінші бұл – ішкі ресурстар мен конструктивті копингтік бағдарламаларды қолданудың мәнін түсінудің арқасында дағдарыстық жағдайларды тиімді шешу болып табылады.
• Екінші тәсіл бұл – жекелік эмоционалдық тұрғыдағы уайымдауларына қатты мән бергендіктен мағыналы нәрсені көре алмағандықтан тиімсіз шешім пайда болады.
• Үшінші – дағдарыстық жағдайды шешуде туындаған жағымсыз уайымдардан қашу, жағдайды шешудегі жауапкершілікті басқа адамдарға артумен байланысты болып табылады

 

Дағдарыстан шығудың 3 тәсілі:

• Бірінші нұсқа- негативизм жеткіншек өмірінің барлық саласында айқын байқалады. Мұндай реакция жеткіншектердің 20%-де көрініс табады.
• Екінші типте- бала потенциалды негативист. Негативизм қоршаған ортаның теріс ықпалына реакция ретінде кейбір жағдайда ғана байқалады: отбасылық қақтығыстар, еңсені басатын іс-әрекеттер, ересектердің қысым көрсетуі. Мұндай бала шамамен 60%-ті құрайды.
• Үшінші жағдай жағымсыз құбылыстар мүлдем болмайды. Ол балалардың 20 %-де кездеседі. Жеткіншектік кезеңде баланың түрлі психикалық жарақат, қақтығыс, келеңсіздіктерге сезімталдығы күрт артады соңы суицидке әкер соғады.

 

Выготский  дағдарыс кезінде балалардың жағымсыз іс-әрекетінің 3 нұсқасын көрсетті:

Р.Хилл үш факторды отбасы шығатын  дағдарысты бөліп қарастырды:

1. Сыртқы қиындық  ( жеке тұрғын үй, жұмыстың болмауы  );

2. Күтпеген жағдай, стресстер ( отбасы немесе бір  мүшесі жол апаты,зорлану т.б.)

3. Ішкі отбасы  жағдайын тепе-теңдікте  бағалай  және жеңе алмауы  қақтығысты  немесе стрестік сапалардың қарастырылуы (күрделі ауру, өлім, ерлі-зайыптылардың  опасыздығы, ажырасуы)

Отбасында қалыптан тыс дағдарыс жағдайының  белгі  көрсеткіштері:

Отбасы дағдарыс жағдайы.

Отбасы мүшелерінің  болып жатқан  жағдайды түсінуі  және қабылдауы.

Отбасы мүшелерінің  болған жағдайға көз-қарасы, қабылдауы

Отбасы мүшелерінің  өзгеруі.

Жекелік және отбасылық  жағдайды дағдарыстан шығару мүмкіндігі

 

 

Отбасындағы қалыптан тыс бағдарлар

Балалардағы ішкі күйзелістерін  сурет салу арқылы сыртқа шығару

Табиғи апаттардың адам өміріне әсері

Қазақстандағы атом жарылысынан сол кездегі сәбилердің зардап шегуі

       Никита Бочкаревтің жасы қазір 18-де. Оның сырқаты өте ауыр: Никита жүре де, қозғала да, сөйлей де алмайды. Ол әр күнін үйінде, компьютердің алдында өткізеді.  
Никитаның сырқаты да генетикамен байланысты. Никитаның анасы оның ұлы мектепке барып, өлең жаза бастайды 

«Құмырсқа - адам» Никита Бочкарев компьютерге жазуды басына киген осы құралдың көмегімен тереді. Сөйлеуге деген оның ұмтылысын байқаған әке-шешесі оған металл мұртшасы бар каска тәріздес құралды ойлап тауып, жасап берді. Осы құралдың көмегімен Никита клавиатураны басып, сол арқылы өзінің ойын білдіреді. Сондықтан да жұрт оны «Құмырсқа - адам» деп атап кетті.  

 

 

ҚҰМЫРСҚА - АДАМ  

Назарларынызға  улкен рахмет!