Автор работы: Пользователь скрыл имя, 09 Декабря 2013 в 18:34, реферат
Жұмыссыздық дегеніміз - әлеуметтік-экономикалық құбылыс, осы құбылыс кезінде елдің экономикалық белсенді халқының бір бөлігі біршама уақыт тұрақты не жұмыссыз немесе жалақысыз болады.
Жұмыссыздықтың түрлері олардың пайда болу себептеріне қарай өзгешеленеді:
Уақытша жұмыссыздық жұмыспен қамтылғандардың өз ынталары бойынша жұмысты ауыстыруымен байланысты, осындай жұмыстағылар өздеріне ыңғайлырақ жұмысты өз еріктерімен іздейді. Мұндай жұмыссыздық әрқашан және барлық жерде болады.
М. Қанатұлы, С.Н. Нұрланова
Шәкәрім атындағы Семей
мемлекеттік университетінің
Ғылыми жетекші: Темиргалиева А.С.
«Менеджмент және маркетинг» кафедрасының аға оқытушысы.
ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖҰМЫССЫЗДЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Жұмыссыздық дегеніміз - әлеуметтік-экономикалық құбылыс, осы құбылыс кезінде елдің экономикалық белсенді халқының бір бөлігі біршама уақыт тұрақты не жұмыссыз немесе жалақысыз болады.
Жұмыссыздықтың түрлері
Соңғы жылдары жұмыссыздық халықтың қалың топтарын қамтуда және барған сайын ұлғайып келеді.
Жұмыссыздық – экономикалық өсу жетістіктерінің адам дамуына ықпалын азайтатын құбылыс.
Қазақстан Республикасы бойынша 2000 –
2008 жылдар аралығындағы негізгі еңбек
нарығының көрсеткіштері
Өзіміздің ШҚО бойынша жұмыспен қамтылған халық 2006 жылғы көрсеткіш бойынша 704,4 мың адам, 2008 жылы 715,9 мың адам. Жалпы өсу 1,6% , яғни 11500 адам жұмысқа тұрған. Астана қаласы бойынша өсу 19,1% құраған. Бұл 53200 адам. Алматы бойынша өсу 10,6% құраған.
Ал жұмыссыздар бойынша
Қазақстан Республикасы бойынша 2006 жылы жастар жұмыссыздығының деңгейі 12100 адамды құрады, ал бұл көрсеткіш 2008 жылы 7400 адамға азайды, яғни 38,8%ға кеміді. ШҚО бойынша жастар жұмыссыздығының деңгейі 12300 адам болса, 2008 жылы 10400 адамға азайды, 15,4% ға азайды. Дәл осылай Астана қаласы бойынша 2006 жылы 13700 адам, 2008 жылы 11400 адам, яғни 16,7 % азайды. Алматы қаласы бойынша 2006 жылы 20900 жастар жұмыссыз болса, 2008 жылы 10200 адам болды және жұмыссыздық деңгейі 51,1 % азайғанын көреміз.
Енді Семей қаласы бойынша жұмыссыздық деңгейін қарастыратын болсақ, соңғы деректер Семей қаласында жұмыссыздар саны азайып отырғанын көрсетеді. Бұл жұмыс орындарының көбеюіне байланысты дейді қалалық еңбекпен қамту орталығының мамандары. 2006 жылы бұл орталық 3000-нан астам адамды жұмысқа орналастырды. Жұмыссыздармен тікелей жұмыс жасайтын қалалық еңбекпен қамту орталығының ақпараты бойынша Семейде өткен жылдың басынан 2449 жұмыссыз тіркелсе, қарашадағы жағдайда 2910 адам кезекке тұрыпты. Семей қалалық еңбек нарығы бөлімінің бастығы Вера Гуторованың айтуы бойынша ағымдағы жылы 3376 адам жұмысқа тұрғызылды, ал бұған ілікпеген 1333 адам уақытша ақы төленетін қоғамдық жұмыстарға тартылды. Сараптамаға сүйенсек, 1994-98 жж. жұмыссыз қалудың негізгі себебі қызмет орындарындағы қысқартулар болатын. Ал бүгінгі күнде азаматтар көбінесе жұмыс берушінің талабымен келіспегендіктен жылы орындарын босатып жатыр. Қазіргі еңбек іздегендердің көбін 30-40 жас шамасындағылар құрайды. Ал, 24-25 % жастар екен. Еш жерде тіркелмесе де, шемішке, сусын сатып, өз күндерін өзі көріп жүргендер де жетерлік. Дегенмен, үнемі жұмыссыздармен байланыста болатын бұл орталық мамандары қазір шындап іздеген адамға еңбек көзінің жеткілікті екенін айтады. 2009 жылдың 20 шілдесі мерзіміне Семей қаласында жол картасын іске асыру үшін күрделі және ағымдағы жөндеу жұмыстары, қалпына келтіру жұмыстары бағытында 116 жобаның тізбесі белгіленді. Бұл мақсаттар үшін 2,374 млрд теңге сомасында (республикалық бюджеттен 1,93 млрд теңге, жергілікті бюджеттен 0,444 млрд теңге) қаражат бөлінді. Барлық жобалар бойынша мемлекеттік сатып алудың конкурстары жарияланып, оларды іске асыру басталды. Осы жобалардың арқасында 4187 жаңа жұмыс орны құрылды. Биылғы жылдың 20 шілдесіндегі жағдай бойынша республикалық бюджеттен 990,2 млн теңге аударылды, игерілгені 828,1 млн теңге (83,6%). Жергілікті бюджеттен 262,3 млн теңге аударылды, игерілгені 127,7 млн теңге (48,7%). Білім беру бөлімінде жалпы сомасы 522,2 млн теңгені құрайтын 102 жоба іске асырыла бастады. 26 мекемеде күрделі жөндеу жұмыстары, 76 білім беру мекемесінде ағымдағы жөндеу жұмыстары жүргізілді, 1119 жұмыс орны құрылды, 70 объектіні ағымдағы жөндеу жұмыстары аяқталды. Республикалық бюджеттен 211,9 млн теңге аударылды, игерілгені 241,1 млн теңге (113,8 %). Жергілікті бюджеттен 138,5 млн теңге аударылды, игерілгені 86,9 млн теңге (62,8%). Тұрғын үй коммуналдық шаруашылық, көлік және автомобиль жолдары бөлімінде жалпы сомасы 1658,3 млн теңге болатын 11 жоба іске асырылды. Бұл қаражат жылумен қамту, электр желілерін ағымдағы жөндеуге, сумен қамту және субұрғыш объектілерін жөндеуге, жергілікті маңыздағы жолдарды ағымдағы жөндеуге, қаланы көріктендіруге және көгалдандыруға қаралды. 2825 жұмыс орны құрылды. Республикалық бюджеттен 649,5 млн теңге аударылды, игерілгені 490,7 млн теңге (75,5 %). Жергілікті бюджеттен 121,9 млн теңге аударылды, игерілгені 39,7 млн теңге (32,6%).
Мамыр-қазан айларының
аралығында Семей қаласының еңбек
нарығында тіркелген
Жұмыссыздық мәселесі қазіргі кезде бүкіл дүние жүзі бойынша ауқымды да, күрделі мәселеге айналып отыр. Американдық еңбек базарында жүргізілген көптеген зерттеулер жұмыссыздық негізгі мінездемелерін анықтап берді. Олар қатарына жұмыссыздық дәрежелері арасында жасы, жынысы және еңбек тәжірибелеріне байланысты ауытқулар, қарсы ағымдардың жұмылдыру мен жұмыссыздықты өсіруі және азайтуы, мұндай ағымдылықтың көпшілігінің циклдік сипатта болуы, көпшілік тұлғалардың қысқа мерзімге жұмыссыз қалуы жатады. Сондай-ақ құрылымдық жұмыссыдық дегеніміз экономиканың толық жұмылдыру жағдайында болатын жұмыссыздық болып табылады. Ал циклдік жұмыссыздық дегеніміз құрылымдық жұмыссыздықты басып озу болып табылады.
Экономиканың қай уақытта толық жұмылдырылған жағдайда болатындығын анықтау экономикалық саясаттың негізгі мәселесі болып табылады. Жұмыссыздықтың табиғи дәрежесі мен құрылымдық дәрежесі мағыналары бойынша сәйкес келетін түсініктер болып табылады. Жұмыссыздықтың табиғи жағдайын анықтаушы факторлар жұмыссыздықтың жалғасуы және жиілігі терминдерінде көрініс табуы мүмкін. Жұмыссыздықтың жағасуы циклдік факторларға байланысты болады.
Біздің елдегі жұмыссыздықтың негізгі нысандары – жасырын және фрикциондық болып табылады. Нарық қатынастарының қалыптасуы барысында, жасырын жұмыссыздық ашық жұмыссыздыққа айнала бастады
Жұмыссыздық зардабын бәсендететін факторлардың бірі – ғылыми техникалық өрлеу, жаңа қосымша жұмыс күшін қажет ететін өндіріс саласында еңбек етуге қабілеті бар тұрғындарды жұмыспен қамтамассыз етуді көбейтеді.Жалпы, ғылыми –техникалық революция жағдайында жұмыспен қамтуды тұрақты түрде өсіру негізінен, өндірістік емес салалардың дамуы арқылы жүзеге асырылады. Онын ұлғаюы, тұрғындардың әр түрлі қызмет түрлеріне деген шығынның тез өсуімен және халық шаруашылығының орташа көрсеткішіне қарағандағы жоғары еғбек ауқымдылығымен сипатталады.
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Информация о работе Жаһандану жағдайындағы Қазақстан Республикасының жұмыссыздық мәселелері