Абай Құнанбаев

 

                    

                                               Абай Құнанбаев

         (1845-1904)

   Абай 10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралының аға сұлтаны Құнанбайдың төрт әйелінің бірі, екінші әйелі Ұлжаннан туған.Абай (Ибраһим) Құнанбаев ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, композитор, аудармашы, саяси қайраткер, либералды білімді исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.Абай Шығыс пен Батыс мәдениеті мен өркениетін жетік білген. Бірқатар әлем ойшылдарының еңбектерімен жақсы таныс болған. Философиялық трактаттар стилінде жазылған «Қара сөздері» – тақырып ауқымдылығымен, дүниетанымдық тереңдігімен, саяси-әлеуметтік салмақтылығымен құнды. 
                                         

                                            Қыс

Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,                      Соқыр-мылқау танымас тірі жанды,                      Үсті-басы — ақ қырау, тусі суық,                       Басқан жері сықырлап, келіп қалды.-

Қыс өлеңін Абай атамыз 1884 жылы Семей өңірінде қыс қатты болып ел жұтаған, мал қырылған екен. Қыста жауған қар сәуір айында бір-ақ еріген. Бұл өлең сол кезеңде жазылған.

                        «Көзімнің қарасы...»

                                                   Көзімнің, ќарасы,

                                                   Көңілімнің санасы.

                                                    Бітпейді ішімде

                                                    Ғашыќтың жарасы.

 

 

 –Абай бұл өлеңді 1891 ж. жазған өлеңі. Әрқайсысы 4 тармақты 22 шумақтан тұрады. Ақын шығармаларының өзекті тақырыбы - махаббат мәселесі бұл өлеңінде ерекше ыстық сезіммен, Абайға тән шеберлікпен өрнектеледі. Өлеңде ақын аз сөзге көп мағына сыйғызу ниетін көздеген. Ғашығына деген ішкі сезімін де ірікпей айтқан, жігіт сөзінен үзіккен жүрек лүпілі, тағат таптырмай тынышын қашырған, бір ысып, бір суыған іңкәр ниет, алабұртқан көңіл кұйі сезілгендей. Ғашықтық сезім жүрек жарасына айналған, оңайлықпен жазылар емес. Қыз - айтулы сұлу;

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

             

                Абай атындағы жалпы орта білім  беретін мектеп

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                              Орындаған :Е.Әйгерім

Тексерген:А.Әлия

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                           2012-2013 оқу жылы