Организация бухгалтерского учета на предприятии

        Б)  сандардың жиынтығы бойынша құнын есептен шығару (коммулятивтік әдіс) әдісі.

Қалдық құнының кему(қалдықты азайту)әдісі

Бұл әдіс бойынша негізгі  құралдарға амортизациялық аударым  есептеу алдымен құнды бір  қалыпты есептен шығару әдісімен жүргізіледі.Ол үшін негізгі құралдың бастапқы құны оның жұмыс істейтін мерзімінің, яғни пайдаланатын уақыт  жылы санына бөлініп, әр есепті жылға  тиісті амортизацияның пайызы анықталады. Бұл жерде бастапқы құнын 100% деп  аламыз. Одан кейін табылған пайыз  мөлшері екі еселеніп, негізгі  құралдардың бастапқы құнына емес, әр есепті жыл басындағы әлі амортизацияланбаған  қалдық құнына, яғни баланстық құнына көбейтіледі.

Кесте 4 - Кемуші қалдық әдісін қолданғандағы амортизациялық аударымдардың сомасының есебі
Бастапқы құн =		40 000	ш.б.
Тиімді қолдану мерзімі =		4	жыл
Есептеу реті:
Аморт.нормасы * жеделдету коэф.
0,25	1,4	=	0,35
Кезең	Амортизация	Кезең соңына қалдық құн
1	14000	26000
2	9100	16900
3	5915	10985
4	10985	0
Аморттизацияланбаған құн

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2. БЮДЖЕТКЕ ТӨЛЕНЕТІН САЛЫҚТАРДЫҢ ЕСЕБІН ҰЙЫМДАСТЫРУ.

 

Бюджет – жалпы мемлекеттік  тұрғыдан бөлініп, пайдалану, жұмсау үшін құрылатын қаржы қоры болып табылады. Бюджеттің қаржысы экономиканы  дамытуға, халықтың материалдық әл-ауқатын, мәдени деңгейін көтеруге және басқа  да мақсаттарға пайдаланады. Қазақстан  Республикасының салық кодексіне  сәйкес жеке және заңды тұлғалардан  алынатын салықтар, Мемлекеттік бюджетті толықтырудың негізгі көзі болып  табылады.

Қазақстан Республикасының  салық кодексіне сәйкес жеке және заңды  тұлғалардан алынатын салықтар, Мемлекеттік бюджетті толықтырудың негізгі көзі болып табылады.

Әлеуметтік салық- заңды  тұлғалардың бюджетке төлейтін салықтарының бірі. Оның басқа салық түрлерінен ерекшелігі, бұл салықтың мөлшері  кәсіпорынның жұмысшылары мен қызметкерлеріне  олардың атқарған қызметі мен  орындаған жұмысы үшін есептеленетін  еңбекақы төлеу қорына тікелей байланысты болып келеді. Яғни бұл салық ұйымның  еңбекақы төлеу қорының белгілі  бір пайызы түрінде есептеліп  кәсіпорынның шығындарына қосылып  отырады. Бірақ та жұмысшылар мен  қызметкерлерге есептеліп еңбекақыдан  ұсталмайды. Әлеуметтік салықты төлеушілердің  қатарына барлық заңды тұлғалар мен  кәсіпкерлік қызметпен айналысатын  жеке тұлғалар жатады.

Заңды тұлғалардан алынатын табыс салығы.

Есепті жылда салық  салынатын табыстары бар заңды  тұлғалар табыс салығын төлеушілер болып табылады. Табыс салығын  төлеушілер қатарына заңды тұлғалар, олардың филиалдары және оқшауланған  бөлімшелер кіреді.

Әрбір салық төлеуші салық  салынатын табысты анықтау үшін, жылдық табыстың жинақталған сомасынан  табыс табу мақсатында жұмсалған  шығындар мен шеккен зияндардың сомасын  шегереді.

Кәсіпорынның жылдық табысына, яғни жыл бойы кіріс еткен сомаларының  жиынтығына сатылған немесе өткізілген өнімдер, атқарылған жұмысы мен көрсетілген  қызметі және басқа да операциялар  үшін салық төлеушінің алуға тиісті ақшалай немесе басқа да қаражаттары, сондай-ақ сатып алушыдан алуға тиісті сомалардың есебінен өзара есеп айырысу  ретінде үшінші тұлғаларға жіберілген немесе тікелей не болмаса жанама шығындарды өтеуге жіберілген қаржылар жатады.

Салық салынатын табыстардың  және одан шегерілетін шегерімдер мен  жеңілдіктердің құрамы, сондай-ақ салынатын  табыс салығының мөлшері салық  кодексінде қаралады.

Салық төлеуші кәсіпорын  тиісті салық органына «заңды тұлғаның салық салынатын табысының декларациясын» ұсынуға тиіс.

Кейінге қалдырылған корпоративтік  табыс салығының есебі.

Бухгалтерлік есепте табыстың сомасы бухгалтерлік есеп стандартына  сәйкес анықталған табыс пен шығындардың  айырмасын құрылады.Салық салынатын  табыстың сомасы салық заңына сәйкес анықталады. Салық заңы талаптарының бухгалтерлік есеп талаптарынан өзгешелігі бар.Осының негізінде бухгалтерлік есепте анықталған табыс пен салық  салынатын табыстың арасында айырмашылық  пайда болады. Бұл айырмашылық  пайда болу себептеріне байланысты тұрақты және уақытша болып бөлінеді.

 

Кесте 5- Мүлікке салықтың есебі
Көрсеткіштер		1-ші жыл	2-ші жыл	3-ші жыл	4-ші жыл
Салықтық база		40 000	26 000	16900	10985
Салықтық ставка %		1,5	1,5	1,5	1,5
Салық сомасы.		600	390	254	165

 

Кесте 6- Ағымдағы шығындардың сомасы

Шығындар элементтері		1-ші жыл				2-ші жыл				3-ші жыл				4-ші жыл				4 жылға
Шикізат және материалдар		48 035				52 740				56 335				58 800				215 891
Жалақы және әлеуметтік салық		27 700				27 700				27 700				27 700				110 800
Амортизация		14 000				9100				5 915				10985				29399
Басқа да шығындар		13 000				13 000				13 000				13 000				52 000
соның ішінде салықтар		1 200				1 040				1 013				824				4 077
Барлық шығындар		103 935				103 580				103 941				111309				407364
Кесте.7  Жерге салық  сомасының есебі
	Есептік мәліметтер:
	1.01.Х1			1.01.Х2					1.01.Х3				1.01.Х4				1.01.Х5
Жер ауданы в Га	100			110					110				100				100
Салық ставкасы	5			5					6				6				6
Барлығы:	500			550					660				600				600
Кесте 8 - Транспорт құралдарына салықтың есебі
Кезең Көрсеткіштер					1-ші жыл			2-ші жыл				3-ші жыл				4-ші жыл
Автотранспорт құралдарының қуаттылығы					4 000			4 000				4 000				4 000
Салық ставкасы					50у.е.			50у.е.				50у.е.				60у.е.
Транс.құралд.саны					2			2				2				1
эксплуатация мерзімі					5ж			6ж				7ж				жаңа
Салықтың шамасы					100			100				100				60
Кесте 9- Корпоративтік табыс салығының есебі
Кезең Көрсеткіш			1-ші жыл				2-ші жыл				3-ші жыл				4-ші жыл				Барлық 4 жылға
Өндіруден түскен табыс			133 929				133 929				133 929				133 929				535 716
Өнд.өнімнің өзінд.құны			102 935				103580				103 941				111309				407 364
Салықтан түскен табыс			29994				30 349				29988				38021				4949802
Салық сомасы			5999				6 700				5998				7604				989960
Таза пайда			23995				23644				23990				30417				3959842
Салық ставкасы                                                          20%

 

 

Кесте 10 - Қосымша құн салығы бойынша есептеме 1-ші жылға
Көрсеткіштер	Айналым	ҚҚС сомасы
1.Сатып алынған (кірістелген) құндылықтар бойынша ҚҚС соммасы	51 935	6 232
2.Бюджетпен есеп айырысу бойынша дебет шотқа есептен шығарылуға тиісті, кірістелген төленген құндылықтар бойынша ҚҚС соммасы (есептің шартына сәйкесті)	*	6 232
3.ҚҚС салынатын өткізілген тауарлар (жұмыстар, қызметтер) құны	133 929	16 071
4. Бюджетке төленуге тиісті ҚҚС соммасы	*	9 839

 

<p class="Normal_0020Table" style=" margin-bottom: 0pt; text-alig