Шығындар теориясы және олардың экономикалық мазмұны

 
 ЖОСПАР  
КІРІСПЕ ...................................................................................................................3  
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ЭКОНОМИКАДАҒЫ ШЫҒЫНДАР ТЕОРИЯСЫ ..........5  
1.1 Шығындар теориясы және олардың экономикалық мазмұны ....................4  
1.2 Шығындардың түрлері және олардың ерекшеліктері ..................................7  
1.3 Шығындарды төмендету жолдары ...............................................................13  
ҚОРЫТЫНДЫ ......................................................................................................19  
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР .......................................................................21  
 

Жұмыс түрі: Реферат 
Пәні: Соңғы қосылған рефераттар 
Жұмыс көлемі: - бет 
 
----------------------------------------------------------------------------------- 
https://www.topreferat.com/ 
РЕФЕРАТТЫҢ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН МӘТІНІ 
 
 ЖОСПАР  
КІРІСПЕ ...................................................................................................................3  
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ЭКОНОМИКАДАҒЫ ШЫҒЫНДАР ТЕОРИЯСЫ 
1.1 Шығындар теориясы және олардың экономикалық 
1.2 Шығындардың түрлері және олардың ерекшеліктері 
1.3 Шығындарды төмендету жолдары ...............................................................13  
ҚОРЫТЫНДЫ ......................................................................................................19  
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР .......................................................................21  
КІРІСПЕ  
“Қазақстан өз азаматтары үшiн өмiр сүрудiң 
Қазақстан Республикасының бүгiнгi таңда экономикасының тиiмдi 
Осыған байланысты отандық өнеркәсіпорындарының экономикалық өнімділігі 
Егер сатып алушыны тауарды алғанда бәрінен 
Шығындар деп тек қарапайым шығындар емес, 
Өзгермелі шығындар өндіріс көлеміне тікелей байланысты 
Өндіріс шығындарын жіктеп бөлудің бірнеше жолдары 
Өндіріс шығындары ұдайы өндіріс процесінің нәтижесі 
Өндіріс шығындарының экономикалық түсінігі ресурстардың сиректігіне 
Сондықтан мен, курстық жұмысымның тақырыбын «Шығындар 
Бұл тақырыптың өзектiлiгi ел экономикасының тұрақтылығының 
I ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ ЭКОНОМИКАДАҒЫ ШЫҒЫНДАР ТЕОРИЯСЫ  
1.1 Шығындар теориясы және олардың экономикалық 
Шығындарды зерттеумен саяси экономия классиктері де 
Маркцистік концепция бойынша өндіріс шығындары капиталиске 
XIX ғ. соңында  
Австриялық теоретик Ф.Визер балама мүмкіндіктер шығындарының 
Шығындардың институционалистік теориясының көрнекті өкілдері Дж.К. 
Өндіріс шығындарының неоклассикалық концепциясы, оны өндіріс 
Соңғы жылдары неоинституционалистік трансакциондық шығындар теориясы 
Шығындар деп тек жабайы шығындар емес, 
Біріншіден, әлеуметттік-экономикалық бағыттан қарағанда, шығындар қоғамдық 
Екішіден, өндіріс шығындары экономикалық және бухгалтерлік 
1.2 Шығындардың түрлері және олардың ерекшеліктері  
Өндіріс шығындарының экономикалық түсінігі ресурстардың сиректігіне 
Осы аталған өндіріс шығындарын түр-түрге бөлудің 
Кесте 1  
Өндіріс немесе экономикалық шығындардың жіктелуі  
Айқын шығындар (explicit costs) деп өндіріс 
Айқын емес шығындар (implicit costs) – 
Классификациялау белгілері Шығындардың бөлімшелері  
Экономикалық элементтер  
Өзіндік құнның баптары  
Технологиялық процесс  
Құрамы бойынша  
Өнімнің өзіндік құнына жатқызу тәсілі бойынша  
Өндіріс процесіндегі ролі  
Шығын жасаудың мақсатқа сай келетіндігі  
Жоспарға енгізу мүмкіншілігі  
Өндіріс көлеміне қатысты  
Пайда болуының кезектілігі  
Дайын өнімге қатынасы Шығындардың экономикалық элементтері  
Калкуляцияның өзіндік құнның баптары  
Негізгі және үстеме шығындар  
Бір элементтік, кешендік, жанама  
Тікелей және жанама  
Өндірістік , өндірістен тыс  
Өнімділік және өнімділік емес  
Жоспарланған, жоспарланбаған  
Тұрақты және өзгермелі  
Ағымды және біржолғылық  
Аяқталмаған өндіріс шығындары, дайын өнім шығындары  
Экономикалық құрылымда шығындарды негізінен тұрақты және 
Тұрақты шығындарға (fixed costs FC) – 
C  
FC  
старттық  
шығындар  
-------------------------------------------------------------  
қалдық  
шығындар  
Q  
Өзгермелі шығындар (veriable costs - VC) 
Жоғарыда көрсетілген анықтамаларға негізделіп, олардың графиктерін 
C  
TC  
FC  
A  
Q көлем  
Сурет-1 - Өндірістік шығындар  
Экономикада жалпы шығындар мен өнімділік арасында 
Еңбек өнімділігінің артуымен айнымалы шығындардың VC 
Фирма бiртектi өнiм шығарады деп есептейiк. 
Кесте 2  
Еңбек және капитал шығынының өндiрiстiк функция 
Капитал шығыны, K Еңбек шығыны, L  
10 20 30 40 50  
5 8 16 22 26 30  
10 16 24 30 34 36  
15 22 30 36 40 42  
20 26 34 40 44 46  
25 30 36 42 46 48  
Кестеден көретiнiмiз еңбек шығыны 10 ( 
Фирма белгiлi ресурстарды қолданып өнiм өндiрген 
Кестеден көрiп отырғанымыздай жұмысшы саны өсуiне 
Кесте 3  
Өндiрiс функциясы және жиынтық шығындар.  
Жұмысшылар  
саны Шығарылған  
бөлке саны Еңбектiң шектi өнiмдiлiгi Құрал 
0  
1  
2  
3  
4  
5  
0  
50  
90  
120  
140  
150  
0  
50  
40  
30  
20  
10  
30  
30  
30  
30  
30  
30  
0  
10  
20  
30  
40  
50  
30  
40  
50  
60  
70  
80  
Шығару көлемi  
150 Өндiрiстiк  
функция  
100  
50  
0  
Сурет-1 – Нан заводының өндiрiстiк функциясы.  
Бұл график қолданылған ресурстың көлемi өсуiне 
Жалпы өндiрiстiк функция белгiлi өндiрiс факторларын 
Q = f (L K)  
Бұл функцияны алдындағы мысалдың функциясы деп 
1.3 Шығындарды төмендету жолдары  
Өндірістік шығындарды талдағанда, жалпы шығындармен қатар 
Өзгермелі шығындар пропорционалды болады, егер олардың 
Егер шығындардың салыстырмалы өсуі, өндіріс көлемінің 
Шығындар прогрессивтік өзгермелі болады, егер өзгермелі 
С С  
(а) (ә)  
VC  
VC  
Q  
(б)  
VC  
Cурет-2 – Айнымалы шығындар динамикасы  
Кәсіпорынның жалпы шығындары деп (total costs) 
ТС = FC + VC  
Өнімнің жаңа бірлігімен бірге, жалпы шығындар 
Өзгермелі шығындардың жауап ретіндегі коэффицентті өндіріс 
Тұрақты шығындар шарттық қарым-қатынастар нәтижесінде пайда 
Кәсіпкер үшін өнімнің бірлігін шығаруға жұмсалған 
Орташа шығындар ATC – бұл шығарылған 
ATC = TC / Q  
Берілген көрсеткіш өнімнің өзіндік құнының жақын 
AFC = FC / Q;  
AVC = VC / Q;  
Ұзақ мерзімде кәсіпорынның масштабының және оның 
Ауқымның оң нәтижесі шығарылым өсуіне сәйкес 
Ауқымның теріс нәтижесін шығарылатын өнімнің көлемінің 
Дағдарыс кезеңінде бәсекелік сайыста ірі фирмалардың 
Iрi өндiрiстiң басымдығы болуы. Бiр фирманың 
Мұндай жағдайда сол фирма рыноктағы монополист 
Суреттен көретiнiмiз, орташа шығындар қисығы терiс 
Егер ұзақ мерзімдік орташа шығындар шығарылым 
Шығындар  
АС2  
АС1  
Орташа жиынтық  
шығын (АС)  
Q2  
Сурет-3 – Монополист фирманың ауқымнан үнемдеуi  
Өндіріс көлемі туралы сұрақ қаралғанда тек 
Шекті шығындар (МС) – бұл өнімнің 
MC = ∆TC / ∆Q  
Егер өнімнің қосымша бірлігі оның сату 
Бастапқы шекті шыығндар азаюы мүмкін, бұл 
MC = ∆VC / ∆Q  
Орташа өнімділік пен орташа шығындар арасында, 
МС, АС және AVC қисық сызықтардың 
Егер қалыптасқан нарықтық бағаны Р фирма 
Өндірістің шекті шығындары мен орташа шығындарыынң 
МС  
С Р  
АС  
AVC  
Р min  
Qmin  
Q  
Сурет-4 – Орташа және шекті шығындардың 
МС, AVC және АС қисықтарының U 
Фирманың пайдасын ең жоғары деңгейге жеткізетін 
ҚОРЫТЫНДЫ  
Қорыта келгенде, өндірістің және оның құрылымының 
Әлемдiк шаруашылықтың жаһандануына байланысты Қазақстан Республикасы 
Жалпы шығындарды экономикада негізінен тұрақты 
Тұрақты шығындарға (FC) – қысқа мерзім 
Өзгермелі шығындар (VC) дегеніміз шығарылатын өнім 
Экономиканың, өндірістің және оның құрылымының дамуы 
Әлемдiк шаруашылықтың жаһандануына байланысты Қазақстан Республикасы 
Ендiгi елiмiз экономикасының тиiмдi дамуында маңызды 
Мемлекеттің шығыстары – бұл мемлекеттің жұмыс 
Өз кезегінде экономиканы дамыту шығындарының негізгі 
Өндірісті, өңдеу саласын дамытуды қаржыландыру;  
Ғылыми-техникалық прогресті қаржыландыру, қолдау шаралары;  
Индустриялы-инновациялық экономикаға өтуді қолға алуға байланысты 
Әлеуметік саланы, адам капиталының дамуына жұмсалатын 
Экономикалық және қаржылық тұрақтылықты 
Қазақстанның Еуропа мен Азияның арасындағы ірі 
Отандық экономикада бүгінде тұрақты шығындардың, яғни 
Сонымен жұмыстыаяқтай келе келесідей тұжырым айтып 
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР  
Курс экономической теории / Под ред. 
Экономическая теория (политэкономия). Учебник. Под общей 
Мамыров Н.Қ., Есенғалиева Қ.С., Тлеужанова М.А. 
Қазақстан Республикасының Бюджет кодексі (2004 ж. 
С. Әкімбеков, А.С. Баймұхаметоа, У.А. Жанайдаров 
Мельников В.Д. Ли В.Д. Общий 
Купешова С.Т. Ғылыми-технологиялық және инновациялық саладағы 
“Қазақстан Республикасының Индустриялы-инновациялы дамуының 2003-2015 жылдарға 
Купешова Сауле Телеухановна /  
Экономикалық теория негіздері. Оқулық. Алматы, “Санат”, 
Н. Ә. Назарбаев. «Қазақстан әлемдегі 
3