Ұлттық ойындардың дене тәрбиесі сабағындағы орны

Автор работы: Пользователь скрыл имя, 21 Февраля 2013 в 11:46, доклад

Описание работы

Ұлттық ойын - салауатты өмір салтын мұрат тұтқан арманшыл,елі мен жерінің қамын ойлайтын, ұлтқа тән барлық қасиетті қадір тұтатын, дара тұлға жаңа адамды тәрбиелеп шығарудың құралы.Жас ұрпақтың қалыптасып өсіп өнуіне әсер ететін факторлардың бірі, дәстүрлі мәдениетіміздің бір бағыты - халықтық ұлттық ойындары болып табылады.

Файлы: 1 файл

жанар дене тәрбиес.docx

— 58.04 Кб (Скачать файл)

Ұлттық ойындардың дене тәрбиесі сабағындағы орны

Ұлттық ойын - салауатты  өмір салтын мұрат тұтқан арманшыл,елі  мен жерінің қамын ойлайтын, ұлтқа  тән барлық қасиетті қадір тұтатын, дара тұлға жаңа адамды тәрбиелеп  шығарудың құралы.Жас ұрпақтың қалыптасып өсіп өнуіне әсер ететін факторлардың бірі, дәстүрлі мәдениетіміздің бір  бағыты - халықтық ұлттық ойындары болып  табылады.  
Ұлттық ойындарды қолданудың негізгі мақсаты бала бойындағы дене күшінің сапалық қасиеттерін дамытып жетілдірумен қатар оның мінез - құлқы мен адамгершілік қабілеттерін сәби кезінен тәрбиелеуге ұлттық ойындардың пайдалы ықпалы бар екендігін көрсету тақырыптың өзектілігін айқындай түседі.  
"Қазақ елінің жолаушы қонаққа көрсететін құрметімен бірге ұлттық ерекшеліктері, ұлттық күрестері мен ат жарыстары өзіндік ерекшеліктерімен сүйсіндіріп, сырт адамды қызықтырады" А.Гумбольд.  
"Қазақ ұлты негізінен ұрпақ қамын басты мақсат етіп қойып,балалардың нағыз азамат болып қалыптасуына аса зор мән берген.Нәтижесінде дәстүрлі бала тәрбиесінің басты құралы ретінде ұлттық ойынды орайластырып, дамытып отырған."  
Қазақ халқы - ұлт ойындары ерлікті, өжеттілікті, батылдықты, шапшаңдықты тағы басқа қуаты молдылығын, білек күшін дененің сомданып шынығуын қажет етеді.  
Сонымен бірге, бұл ойындар әділдікпен адамгершіліктің жоғарғы принциптеріне негізделген. Өйткені ,ойынға қатыспай тұрып-ақ оған күн ілгері көп адамдардың тер төгіп, еңбек етуіне тура келеді.Мысалы: бәйгені алайық.Ол үшін алдымен бәйгеге қатысатын атты таңдап алады.Ол атты баптап,бағып-күтуге тура келеді.Сондықтан, қазақтың ұлттық ойындары сауықтық жағынан ған емес, ол - спорт, ол - шаруашылық тәжірбиелік маңызы бар тәрбие құралы.  
Қазақтың ұлттық ойындары: көкпар сайыс, күрес, теңге алу, қыз қуу, алтын табақ ату, т.б спорттық сипатпен бірге үлкен тәжірибелік маңызға да ие.  
Көшпелі қазақтардың өмір-салты денсаулыққа аса зор мән берген.Атқа міну өнері жас баланы сезімі мен денесін жаттықтырудың басты және ортақ дәстүріне айналды.Бозбала да, қыз бала да жастайынан аттың құлағында ойнауға бейімделді.  
М.Жұмабаев ойындарды "Халық мәдениетінен бастау алар қайнар көзі, ойлау қабілетінің өсу қажеттілігі, тілдің, дене шынықтыру тәрбиесінің негізгі элементтері," - деп тұжырымдайды.  
ХХ ғасырдың басында өмір сүрген этнограф М.Гуннер қазақтың ұлттық ойындарын былайша жіктейді:  
1. Жалпы ойындар  
2. Қарсыласу мен күресу сипатындағы ойындар  
3. Ашық алаңқайдағы ойындар  
4. Қыс мезгіліндегі ойындар  
5. Демалыс ойындары  
6. Ат үстіндегі ойындар  
7. Аттракциондық көрініс ойындар  
Ұлттық ойындарды мазмұны мен күрделілігіне байланысты және балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, төменгі, орта және жоғарғы сынып оқушылары ойнайтын ойындар деп бөлуге болады.  
Дене тәрбиесі сабағында және жаттықтыру кезінде қозғалыс ойындарын, оның ішінде ұлттық ойындарын қолдану арнайы үйрену міндеттерін шешуге көмектеседі.  
Ұлттық және эстафеталық қозғалыс ойындарын ұйымдастыра отырып, оқушылардың қызығушылығын арттыру,ұйымшылдыққа, батылдыққа және салауатты өмірге тәрбиелейді.Ұлттық ойындарды спорттық ойын сабақтарында, жеңіл атлетика, гимнастика сабағына, жалпы дене қуаты дайындығы және жаттықтыру сабақтарында кеңінен қолдануға болады.Жалпы ойындарды жүйелі түрде пайдалану, қиыншылықты жеңуге,еңбексүйгіш етіп тәрбиелеуге ықпал етеді.  
Ұлттық ойындар жаттығулар көмегімен оқушыларды жаттығуға керек психикалық күйге түсіреді. Көңіл- күйді көтеру, көңілдену, тактикалық ойлауды, істелетін жұмыстарға дайындалу, жинақьалу қасиеттерін қамтамасыз етеді.  
Халық арасында "Денсаулық - зор байлық" деп тегін айтылмаған.Сондықтан білім берудің жаңа технологиясын пайдаланып, дене тәрбиесі пәнін жаңа технологиялық әдіспен оқушылардың жас ерекшеліктеріне, денсаулықтарына байланысты,ұлттық ойындарды, спорттық ойын түрлерін, сабақтың мазмұнына қарай іріктеп алып, пайдалануға болады.  
Мектепте оқцшыларға ұлттық ойындардың құндылығын насихаттаумен қатар, оларды қолданудың озық тәжіребиелерін жинақтап және дамыта беру керек.


 

 

 

 

 

 

 

 

Жоспар

Мазмұны 
 
Кіріспе.......................................................................................................................5 
 
1 Балабақшадағы дене тәрбиесі пәнінің құжаттары..........................................  
1.1 Жылдық жоспар графигін құру ережесі..........................................................6 
1.2 Оқу жылының тақырыптық жоспарын таңдау.............................................11 
 
2 Дене тәрбиесінің сабақ жоспарының мәні 
2.1 Балабақшада оқу жұмысына талдау жасаудың рөлі....................................17 
2.2 Сабақтың тиімділігін хронометриялық әдіспен  
анықтаудың жолдары......................................................................................23 
2.3 Балабақшадағы бұқаралық дене шынықтыру-сауықтыру және  
спорттық шаралардың тиімділігі пайдалану..............................................26 
2.4 Балабақшадағы «Денсаулық» білім беру саласының базалық 
мазмұнының ерекшеліктері.................................................................................29 
 
Қорытынды...........................................................................................................35 
 
Пайдаланылған әдебиеттер......

Дисциплина: Педагогика 
Тип работы: Курстық жұмыс

  • Как скачать
  • Kcell / Active
  • Beeline
  • Tele2
  • Pathword
  • Счет на сайте

  1. Выбрать своего сотового оператора
  1. Внимательно прочитать инструкцию
  2. Отправить СМС на указанный номер
  3. Пароль придет в течений 1-2 минуты на Ваш телефон в виде SMS сообщения.
  4. Введите полученный пароль в ячейку снизу и нажмите на кнопку "Скачать".

Пароль    Скачать

 

Урезанное содержание работы для ознакомления

Аннотация 
Курстық жұмыста балабақшадағы дене тәрбиесі пәнінің  құжаттары  туралы 
мәліметтер жинақталған, зерттелген. 
Курстық жұмыстың көлемі 35 беттен тұрады.  Жұмыс  ...  ... ... және ... ... ... тұрады. 
Кестелер саны 3. 
Пайдаланған әдебиет тізімі 24. 
Мазмұны 
Кіріспе................................................................... 
....................................................5 
1. Балабақшадағы дене тәрбиесі пәнінің 
құжаттары.......................................... 
1.  Жылдық жоспар графигін құру 
ережесі..........................................................6 
2.  Оқу жылының тақырыптық жоспарын 
таңдау.............................................11 
2. Дене ... ... ... ...  Балабақшада оқу жұмысына талдау жасаудың 
рөлі....................................17 
2.  Сабақтың тиімділігін хронометриялық әдіспен 
анықтаудың 
жолдары............................................................... 
.......................23 
3. Балабақшадағы бұқаралық дене шынықтыру-сауықтыру ... ... ... Балабақшадағы «Денсаулық» білім беру саласының базалық 
мазмұнының 
ерекшеліктері............................................................. 
....................29 
Қорытынды................................................................. 
..........................................35 
Пайдаланылған әдебиеттер...... 
Кіріспе 
Зерттеудің   ...   ...   ...    ... Әбішұлы Назарбаевтың 2009 жылы 1 наурыздағы жолдауы. 
Біріншіден, Үкімет әрбір жоғары оқу орнындағы білім беру  ...  ...  ...  ...  халықаралық  деңгейде  аттестациялау  ... ... ... ... беру ... халықаралық аккредитациялау  үшін 
беделді агенттіктерді тарту жөнінде де ойланған жөн. 
Екіншіден,   ғылымды   ...   ...   ...   ...  ...  ...  ...  қатарлы  жоғары  оқу  орындарымен 
біріктірген  тиімді,  ...  өзі  ...  беру  мен  ...  ...  ... ... құруға негіз болар еді. 
Үшіншіден, үкімет оқытудың мамандандырылған бағдарламалары мен  нақтылы 
және инженерлік  ...  ...   ...  дамыту  үшін 
тиісті нормативтік құқықтық база әзірлеуге тиіс. 
Төртіншіден, Білім  және  ғылым  министірлігі  мен  Үкіметтің  өзге  ...  ...  ...  ...  технологиясын  әзірлеп,  ақша 
қаражатын  тиімді  ...  мен  ...  және   ...   ...  еңсеру  арқылы  ғылыми,  конструкторлық  және   технологиялық 
жұмыстардың ... ... ... ... ...  оның  ... бақылауға алуы керек. 
Бесіншіден,  біздің   шетелдердің   мемлекеттік   даму   институттарын 
белсендірек тартып,  ...  ...  жеке  ...  ...  ... және ... ... беру  ісіне  құйылуын  көтермелеп  отыруымыз 
қажет. 
Алтыншыдан, біз үшін ...  ...  ...  ...  ...  беру 
салаларына шетел ғалымдары  мен  оқытушыларын  белсендірек  тарту  өзіміздің 
білікті  ... ...  мен  ...  ...  санын  ұлғайту 
жөніндегі стратегиямыздың құрамдас бөлігі болуы керек. 
Зерттеудің   ...   ...   дене   ...   ... ...   ...   ...   дене   тәрбиесі   пәнінің 
құжаттарын қарастыру. 
-  Жылдық жоспар графигін құру ережесімен таныстыру; 
-  Оқу жылының ... ... ...  Дене ... ... ... ... ашу; 
-  Балабақшада оқу жұмысына талдау жасау; 
-  Сабақтың тиімділігін хронометриялық әдіспен анықтау; 
-  ...  ...  дене  ...  және  ... ... ... Балабақшадағы «Денсаулық» білім беру  саласының базалық мазмұнының 
ерекшеліктерін айқындау. 
Зерттеудің пәні:  Мектеп  жасына  дейінгі  балаларға  дене  ... ... ...   ...   Балабақшадағы   дене   ...   ... ... ... ... анықтау әдістемесі. 
.......................................................................... 

1 Балабақшадағы дене тәрбиесі пәнінің құжаттары 
1.1 Жылдық жоспар графигін құру ережесі 
Бала туылғаннан бастап, мектепке барғанға ... ... ...  ... өте ... ... ие. Бұл кезеңде денсаулықтың іргетасы  шыңдалады, 
әр түрлі қабілеттер дами бастайды ... ... ... көрінеді  және 
мінез-құлық  ерекшеліктері   қалыптасады.   Осы   ...   ...   ... оның ... ... жеке адамзат болып қалыптасуына  негіз 
болады. 
Баланы алғашқы ... ...  ... ... дене тәрбиесі 
болып табылады. Дұрыс дамып келе жатқан бала  ылғи да  қозғалысқа  қабілетті 
болады. Үш ... ... ... ...  ...  6,5  локамация,  ал 
жеті жастағылардікі 16-18  локамация. Қозғалыс ықпалымен  жүрек-буын,  ... және ... ... ...  жақсартады,  трек-қимыл  жүйесі  жетіліп  зат 
алмасу реттеледі. Олар  бала  ағзасының   ауруға  ...  ...  ... ... ... Бала қимыл  арқылы  әлемдітаниды,  оның  психикасы, 
еркі, дербестігі, үлгерімі, ... ... қол ... ... зор мәнге  ие,  болады.  Мидың  үлкен 
жарты шеңбер үлкен  жарты  ...  ...  ...  ...   тіл 
қозғаушы орталықтың дамуын реттейді. Сондықтан бала неғұрлым   ...  ... ... ... ... ... және  де  басқа  психикалық 
процестерді дамуын мүмкіндік туғызады. 
Мектепке  дейінгі  ...  2  ...  7  ...  ...    балалар 
қатысады. Анатомо-физиологиялық ерекшеліктеріне, өмір  шарттарына,  тәрбиесі 
мен оқу біліміне қарай ... ... Олар ...  және  ...  ... ... бөлінеді. Ясли: нәрестелік  жастағы  бірінші  топ  (2  айдан  1 
жасқа дейін) және нәрестелік екінші топ (1 ... 2 ...  ...  ... ... ... топ (3 жастан 4 жасқа дейін), орташа топ (4  жастан 
5 жасқа дейін), жоғары топ (5 жастан 6 ... ...  және  ...  ... (6 жастан 7 жасқа дейін). 
Қимылды дамыту ерекшеліктері. Бала үшін өмірінің ...  үш  айы  ... ... Ол  ...  ...  ...  ғана  ...  береді.  Бала 
күлгенде «өміршеңдік кешені» деп аталатын  қимылды қолдап көтермелеу  керек. 
Бұл баланың ... ... ... ... ...  нығайтуға,  жалпы  өмір 
сүруге талпынысын арттырады. Қозғалысты  меңгеру  ...  өте  тез  ... екі ... ... ... айлығында отырып-тұра алады,  ал  он- 
он бір айлығында өз бетінше ... ...  ... ...  және  ... жүйеге түсірген  жөн.  Мысалы,  оны  алғашқыда  отыруға,  тұруға, 
жүруге ... ... ... ... ... жүруге  үйретуге  баулу  керек.  Бала 
алғашқыда сенімсіз ... ... ... ... соңында  қарай  ол  бұл 
қимылдарды толық игеріп, 1-1,3 м. саты,  текпешектерге  ...  түсе  ... ... ... әр ... ... асып ...  Сыртқы  әр  түрлі 
заттардың  ықпалымен  қолдың  майда  шеміршектері  дамиды.   Ол    ... ... ... ... ... ... ... үшінші-төртінші жылдарында қимыл тәжірибесі кеңейеді. Үш 
жасқа қарай допты қағу, лақтыру,  бір  орында  секіру  және  ...  ... ...  ...  талпынады.  Төрт  жаста  тепе-теңдікті  сақтай 
отырып  ... ... ... айдайды. 
Бес жасында оның реттегіш үлкен бұлшық еттері ... ... ...  ...  қимыл  дамытуда  мәнділік,  дәлдік  пайда 
болады. Балалар қимылды дұрыс  орындамаса,  талдау  нәтижесінде  өз  ... ... ... пен ...  ...  ...  ...  т.б. 
меңгереді. 
Бала тәрбиесінің міндеттері 
Бала ағзасының нәзіктігіне, оның бойы мен ағза дамуының  теңсіздігіне, 
біркелкі  еместігіне  ...  ...  ...  ...  ...   сауықтыру 
міндеттерін енгізу зор маңызға ие болды. 
1)  Өмірін  ...  ...  ...  ...  ...  ортаның кері 
әсерлерінен ағзаның қарсылығын жетілдіру. 
2)  Барлық  ағза  ...  ...  ...  ...  оның  ...  ...  ...   мен   табандарының   дұрыс   пішінінің, 
жылдамдығын, ептілігін, төзімділігінің дамытуды  ...  ...  ... өзгермелі шарттарға, дене жүктемесіне тез икемделеді. Оны  ... ... ... Сондықтан білім беру  міндеттерін  шешу 
аса маңызды. 
1) Жеке бас және қоғамдық гигиенаны ұстану. 
2) Өмірге  ең ... ...  ...  ...  ...  секіру 
т.б.), сонымен бірге жүзу,  шаңғымен  жүру,  коньки  тебу,  жүгіру, 
велосипед тебу сияқты  жаттығулардың  ...  ...  ... ... жатқан дене  жаттығулары  жайында  алғашқы  ...  ...  ... ... де ... шығармау керек: 
1) Рухани-ерікті сапаларын тәрбиелеу /адалдық, шешімге келу, батылдық, 
табандылық т.б./. 
2) Ақыл-ой, адамгершілік, әсемдік еңбекке тәрбиелеуді қамтамасыз ету. 
Дене тәрбиесінің мазмұны 
Жасына  ...  ...   –   ...   ерекшеліктермен   оған   деген 
қажеттілікті ескере отырып, ... жылы дене ...  ...  ... дене ...  ...  өте  жас  ...  күн  режимі  басты 
маңызға ие болады. Күн режимін сақтау  (жүйелі  сергу,   ...  ...  ... ... қамтамасыз етеді, жүйке жүйесін  әлсіреуден   сақтайды. 
Күн  ...  ...  ...  да   зор:   ...   ... ... даму үшін ... тазалық құрылымының да зор мәнге ие.  Тәртіп 
пен тазалықты ұстану, бөлменің  ауасын,  жарығын,  ...  ...  ... – дене ... ең ... ... ағзасын шыңдауда табиғат әсерлері де кеңінен  қолданылады,  олар: 
ауа, су және күн. Әр ... жеке  бас   ...  ...  шыңдайтын 
процедураларды  жүйелі  қабылдау  жүйке  жүйесін   нығайтады,   ... ... ... ... көмектеседі. 
Дене  жаттығулары  барлық  жастағыларға  ортақ.   Нәрестелік   жастағы 
балаларды шынықтыру кешеніне ... ... ... ...  ...  кеудеге  қысу, 
оны қапталдарға жазу), белсенді (отырып тұру, ... бүгу т.б.) ... ... жеті ... ...  әр  ...  ...  пайдаланылады:  1) 
гимнастикалық: жүру мен жүгірудің түрлері, тереңдікке,  ұзындыққа  биіктікке 
және қапталдан жүгіріп келіп секіру,  би  ...  2)  ...  ... (жалаушаға дейін  жүгіру)  және  сюжетті  («Аққулар  мен  ...  ...  ...  ...   стол   ...   3)   ...  ...  жүру,  шаңғымен  сырғанау,  т.б;  4)   қарапайым 
туризм: жаяу ... ... ... ... балаларға жеке ерекшеліктері арқылы 
сабақ 12-15 жаттығу  мен  уқалау  ...  ...  т.б.)   ...  ... ... ... ... 8-10 мин. Нәрестелік жастағы  екінші  топтың 
сабағы екі топқа  бөлініп өтіледі: бір жастан бір жарым  жасқа  ... бала  ...  ал  бір  ...  жастан  екі  жасқа  дейінгіде  6-10  бала 
қатысады. Сабақ ... 10-15 мин. Әр  ...   даму  ...  ...  балалар 
жинақталады. Жалпы  дамытатын,  сабақты  бір  мезгілде  неше  бала  ойнайтын 
таяқшалар,  ...  ...   және   ...   ...   түрі   ... Сабақ тыныс алу мүмкіндігін де қарастырады. 
Мектепке дейінгі балалар үшін сабақ түрі әр  түрлі  (екі  ...  ... ... ... ... – оқу-тәрбие жұмыстарының  ең  негізгісі  түрі 
болып  есептеледі.  Сабақтың  мақсаты  –  жаңа   ...   ...   ... бекіту, дене сапасын тәрбиелеу. Олар төменгі және  орта  топтарда 
20-25 ... ... 3 рет, ал ... ... ... 30-35  ... ... үш  бөлімнен тұрады:  кіріспе,  негізгі,  ...  ... ... ... би ... жасалынады. Негізгі бөлімде негізгі 
қимылдар мен қозғалыс  ойындары  сияқты  жалпы  дамытушы  ойындар  ойналады. 
Қорытынды ... ... ... ... немесе қарапайым жүру орындалады. 
Таңғы жаттығу – балабақшадағы ең маңызды сауықтыру  шараларының  бірі. 
Ол ... ... мен ... қабілетін  арттыруға  арналған.  Төменгі 
топтарда оның ұзақтығы – 5-10 мин. Дайындық тобында  12  –  15  мин.  Ол  ...  ...  ...  ...  ...   ...   ...   бұлшықет 
бөлімдерін дамыту жаттығулары), қорытынды (қарапайым жүру). 
Дене тәрбиесінің  мезеті  –  тіл  дамыту,  ...  ... ... үшін ... ақыл-ой жұмысын арттыру қолданады.  Ол  шаруадан 
сақтайды, 2-3 жаттығумен 2-3 минут созылады. 
Қорғаныс ойындары күнделікті ... ... ... Олар  ...  ...  ...  ...  ерік-жігерді   шыңдайды. 
Балалар жылына 22-25 жаңа ойындармен танысады. 
Дене тәрбиесі демалысы айына  1-2  рет  ...  ...  20-30  ... және  ...  ...  45-50  ...  өтеді.  Бұл  жерде  дене 
тәрбиесі сабақтарынан айырмасы еркін қимыл қарастырылған,  ол  үшін  ... ... ... ...  ...  екі  рет  орта  дайындық  топтарында 
өтеді.  Оған  балалар  ...  ала  ...  ...  ...   ойындарын, 
жаттығуларын, билерін пысықтацды. Мерекеде соларды ортаға  салады.  ... ... ... қимыл қызметі күннің әр  түрлі  уақытында  жасалады: 
таңертеңгі асқа дейін,  сабақ  арасында,  күдізгі,  кешкі   ...  ... ... Ол ... ... жұүзеге  асады.  Оның  түрлері  мен 
ұзақтығы балалардың қабілеті мен қажеттіліктеріне байланысты. 
Сабақ әдістемесінің ерекшеліктері. 
Дене тәрбиесін ... ... ... топтарға арнайы  дайындалған  түрде 
беріледі.   Нәрістелік   және   ...   ...   ...    ... ... керек, яғни  нәтижесі  көрінуі  қажет.  Бала  ... үшін ... ... ... дұрыс. Ортаңғы топта  үйрету  өзіндік 
ерекшелікке ие. Балалар үлкен төзімділік  көрсетіп,  қимылды  есте  сақтауға 
тырысады. ... ... ...  аса ... ... дайындық топтарда тәрбиеші жаттығуды әрдайым орындап,  көрсете 
бермейді.  Үйрету  өткен  сабақпен,  салыстыру,  ...   ...   ... Бұл ... көбінесе дербес жұмыс істеткен жөн. 
Музыкамен өткізілген  сабақ  оқушы  ынта  –  ықыласын  арттырады  ... ... ... қабылдауына көмектеседі. 
Дене тәрбиесі құзіреттілігі салауатты  өмір  салтын  ...  ...  ... ...  ...  —  қажетті  гигиеналық  шараларды,  күн 
тәртібін орындау, қимыл-қозғалыс белсенділігін реттеу, қозғалысын  жетілдіру 
сияқты ... ... ... ... ... ... ...  ренжу,  қанағаттану,  өкпелеу 
сияқты түрлі сезімдік  жағдайларын  ...  ...  ...  ... ...  ...  ...  біреуді  аяу,  оның 
жағдайын түсіну сияқты сезімдері бала бойында қалыптаса бастайды. 
Баланың еріктілігі қоғамда қалыптасқан  ...  ...  ... ... ...  құрастыру,  ойыншықтарды  жинау,  ойын  ережелерін 
есте   ...   ...   мен   ән   ...   ...   өз   іс-әрекетін 
сәйкестендіруден басталады. 
Тәрбиеші алдын ала  балалардың  білім  деңгейі  мен  тәрбие  ... ... ... ... ... ... ... кестесі балабақшаның 
жабдықталуына,      жергілікті      ауа      ...      әр      ... ... ... ... ... бөлінген сағат 
санына байланысты құрастырылады . 
2) Сабақтың жылдық жоспары. 
3) Күнтізбелік жоспар. 
4) Сабақтың мазмұндама жоспары. 
5) ... алу ... ... ... құру ережесі. 
Жылдық жоспар өз кезегімен өтілетін оқу бағдарламасының  құжаты  әрбір 
2-топқа және  жас ...  тең ...  ...  1-ден ...  ...  өтілетін  жер жағдайына байланысты  таңдау  жасап, 
олардың бағдарлама талаптарына сәйкес, сағатын ... ...  сол  оқу  ... ... ... ... сағаттар саны құрылады.  Кейбір 
жағдайлардың     болмауына     ...     дене     ...      ... ... ... ...  ...  берілген 
сағатты өзгертуіне болады. Бағдарламаға байланысты әрбір топқа  дене  тәрбие 
мынандай бөлімдерден тұрады: 
1)  ... ... ... ... ... ... дамыту мақсатында оқу көрсеткіштері (нормативтер). 
Білім негіздері төменгідей тақырыптарга топтастырылды: 
Дене тәрбие мен ...  ...  дене  ...  ...  ... ... талаптары, сабақта  тәртіп  пен  қауіпсіздікті  сақтау,  ... өз ... ... алу  және  ...  ...  білу.  Бастауыш 
топтарда,  гимнастика,  қозғалмалы  ойындар,  ұлттық  ойындар   және   жеңіл 
атлетика ... ең ... ... қолданылады. 
Кесте - Жылдық жоспар 
Бекітемін: Балабақша директоры: 
Жылдық жоспар 
|Топ |БАҒДАРЛАМА БӨЛІМІ  |1- ... |3- ...  |4 - ...    |                   | 1-19     |1-14      |1-20        |1-15       ...   |                   |          |          |            |           | 
|    ... ...    |   1-10   |          |            |1-10       | 
|    ...        |          |1-14      |            |           | 
|    ... ...   |   11-12  |          |1-20        |           | 
|    ... ...    |   13-19  |          |            |11-15      ...  |Жеңіл атлетика.    |   1-11   |          |            |7-15       | 
|    ... ...       |12-15     |          |            |3-6        | 
|    ...        |          |   1-8    |            |           | 
|    ... ...  |          |9-14      |       1-18 |           | 
|    |                   |          |          |            |           | 
|    ... ойындар.    |    16-19 |          |19-20       |     1-2   | 
|    ... ...    |     1-11 |          |            |      7-15 | 
|    ... жарысы.       |12-15     |          |            |   3-6     | 
|    ...        |          |  1-6     |            |           | 
|    ... ...  |          |7-14      |       1-20 |           | 
|    |                   |          |          |            |           | 
|    ... ойындар     |     16-19|          |            |    1-2    ... Оқу ... ... ... ...  тақырыптарын  тоқсандарға бөлу  кестесін  балабақшаның 
жағдайына, өзінің және балабақшаның ...  ...  ... дене ... ... жазады.(кесте-2) 
Тақырыптың тоқсандық жоспар. (Дайындық топ) 
І  тоқсан (үлгі). 
|№ |№     ... ...                 ...      ...        | 
|1  |19    ... үйректер               |1            ...   | 
|2  |20    ... және ... ...      |1            ...  | 
|3  |21    ... ... гимнастикалық |2            |16.19.11.200| 
|   |      ...                        |             |9           | 
|4  |22    ... ... ...  |             |            | 
|   |      ...                        |             |            | 
|5  |23    ... ... жаттығу   |1            |23.11.2009  | 
|6  |24    ... ... ...            ...  | 
|7  |25    |Көк жалаушамен жүгіру             |1            ...  | 
|8  |26    ... ... ...   |2            ...   | 
|9  |27    |Гимнастикалық жалаушамен жүгіру   |             |            ... |28    ... келе ... ...        |1            ...   | 
|   |      ...                        |             |            ... |29    ... ... жасалатын          |2            ...   |      ...                        |             |9           ... |30    |Кішкене доппен жасалатын          |             |            | 
|   |      ...                        |             |            ... |31    ... ұста                        |1            ...  ... |32    |Лақтыру жаттығулары               |1            ...  ... ... жоспары (үлгі) 
Дайындық тобы. 
Сабақтың тақырыбы: №31 «Допты ұста». 
Сабақтың мақсаты: 1) ... ... ... ... ... ойынын үйретуде, 
оқытуда саналылық, белсенділік қағидасына  сай  білім 
туралы ой қалыптастыру. 
2) ... ...   ...  ...  ...  жету 
мақсатында  өз  тобын  қорғау,   яғни   ұйымшылдыққа, 
шапшаңдыққа, төзімділікке, ептілікке баулу. 
3) ... ... ойын ... ...  ...  ...  ...   түсіре   отырып, 
денсаулығын сауықтыру. 
Құрал жабдықтар: Ойын үшін екі валейбол добы. 
Өтілу күні, ...  ... ... ...  ... ...              Өткізген: Раимкуловава К 
|№ |Сабақ ...                       ...         ...    | 
|   |                                    |                ...          ...  |1. ... тұрғызу. Сәлемдесу.        |                ... ...  ...  |2. ... ... ... тік   |2 рет           ...         ...  |тұр, ... ... ... еркін тұр. |                ... ...  ...  |3. Жүру ... ... сыртқы |1 айналым       |               ...  ... ... ... ...       |                ... тік    ...  |бойымен қиғаш жүру, ирелеңдеп жүру, |                ... ...     ...  ... ... ... толық отырып  |                ... ...   | 
|   ...                               |1 рет           |               ...  |4 Жүгіру жаттығулары;               |1 рет           |               ...  |а) қол ... ... ... жүгір.  |                |Кеудені тік    ...  |б) қол ... ... ... ...     |                ...          ...  |жүгір.                              |                ... ...   ...  |в) қол ... оң ... жүгір.       |                ...          ...  |г) қол ... сол ... ...      |                |               | 
|   |д) ... алға созып тізені алақанға |4 рет           ... иіл      ...  ... ...                      |                |               ...  |5. ...                        |1 рет           |               ...  |1) Б.қ. аяқ алшақ, қол белде. 1-2   |                |               ...  ... ... 3-4 ... артқа шалқайту|                |               ...  |2) Б.қ. қол ... 1-2 ... оңға 3-4|                |               ...  ... ... ию.                     |                |               ...  |1. ... ...               |                ... жүгір,  | 
|Қ |2. Ойын: «Допты ұста» ойыны.        |                ... ...  ...  ... екі ... бөлініп,   |                ... ... ...  ... ... тұрады. Әр        |4-5 рет         ... ...   ...  ... алдыңғы жағынан 6-8м     |                ... ... ...  ... ... сызылады.        |                |               ...  ... ... ... ... тұрады.|                |               ...  ... ... ... ... |                |               ...  ... өз ... ... ... |                |               ...  ... да өзі жүгіріп барып      |                |               | 
|   ... ... ... ...   |                |               | 
|   ... ойыншы доп қолына тиісімен  |                |               | 
|   ... ... ... ... екінші|                ... ...    | 
|   ... лақтырады. Т.с.с. капитан |                |алу.           | 
|   ... ... ... ойын        |                |               | 
|   ... ... ... бұрын |                |               | 
|   ... ... ... ...        |                |               | 
|   |                                    |                |               | 
|   |1. ... сапқа тұрғызу.             |                |               | 
|   |2. ... алу ... ... |                |               | 
|   |3. ...                          |                |               ... жазба жоспары (үлгі) 
Дайындық тобы. 
Сабақтың тақырыбы: №12 «Мысық -тышқан» . 
Сабақтың  мақсаты:  1)  ...  ...  ...   ...   -   ...   ойынын 
үйретуде 
оқытуда саналылық, белсенділік қағидасына  сай  білім 
туралы ой қалыптастыру. 
2) Тәрбие ...   ...  ...  ...  ...  өз  ...  ...   яғни   ұйымшылдыққа, 
шапшаңдыққа, төзімділікке, ептілікке баулу. 
3) Сауықтыру: Балада ойын желісінде жүгірту,  ...  ...  ...   ...   ... сауықтыру. 
Құрал жабдықтар: Кішкен доп және секіруге арналған ... ... ... ...  ... ... 25.09.2009ж 
Топ:  Дайындық тобы.              ... ... ...   ... ...                      ...         ...    | 
|    |                                   |                ...          ...   |1. ... тұрғызу. Сәлемдесу.       |                ... ...  ...   |2. ... ... түзел, тік |2 рет           ...         ...   |тұр, ... солға, айнал, еркін тұр.|                ... ...  ...   |3. Жүру ... ... сыртқы|1 айналым       |               ...   ... ... жүру, шеңбер      |                ... тік    ...   ... қиғаш жүру, ирелеңдеп жүру,|                ... ...     ...   ... ... жүру, толық отырып |                ... ...   | 
|    ...                              |1 рет           |               ...   |4 ... ...              |1 рет           |               ...   |а) қол ... ... ... ... |                ... тік    | 
|л   |б) қол белде аяқты артқа тастай    |                ...          ...   ...                             |                ... ...   ...   |в) қол ... оң ... ...      |                ...          | 
|і   |г) қол ... сол ... ...     |                |               | 
|    |д) ... алға ... ... алақанға|4 рет           |Толық иіл      ...   ... ...                     |                |               ...   |5. ...                       |1 рет           |               ...   |1) Б.қ. аяқ ... қол ... 1-2  |                |               ...   ... ... 3-4 басты артқа        |                |               ...   ...                           |                |               ...   |2) Б.қ. қол ... 1-2 ... оңға   |                |               ...   |3-4 ... қарай ию.                |                ... ...  | 
|    |1. ... жаттығулар.              |                ... ...  | 
|    |2. ... ... ...     |                ... ... | 
|    |Балалар шеңбер бойымен қол ұстасып |                ... ...   | 
|    ... ... арасынан екі бала  |                ... ... | 
|    ... бірі – ... бірі – ... |4-5 рет         |               | 
|    ...                            |                |               | 
|    ... барысы: Мысық тышқанды шеңбер |                |               | 
|    ... ... ... ...  |                |               | 
|    |іні ... ... ... Тышқан|                |               | 
|    ... ... ... ...     |                |               | 
|    ... үшін балалар отырып қалады. |                |               ...   |Ал егер ... ... ұстап алса, |                ... ...    ...   ... ... өлең ... ...                |алу.           ...   ... ... ...             |                |               ...   |1. Топты сапқа тұрғызу.            |                |               ...   |2. ... алу ... ...                |               ...   |3. ...                         |                |               ...   |                                   |                |               ...   |                                   |                |               ...   |                                   |                |               ... ... ... ... ... «Арқан тартыс» 
Күні:                         ...                  12.00 – ...                       ... ... ж.с ... ж.с ... ж.с=12/15*100%=80 
4) ж.с=15/15*100%=100 
5) ж.с=19/15*100%=126,7 
|№ |                         ...     |      ... ...  |          | 
|   ... мазмұны            |уақыты    |                    ...  | 
|   |                         |          |    10   |   1 мин |          | 
|   |                         |          |сек      |          |          | 
|1  ... ... ... |12:00     |10       |60        |66,7      | 
|2  ... ...        |12:02     |11       |66        |73,3      | 
|3  ...               |12:05     |12       |72        |80        | 
|4  ... ...      |12:07     |15       |90        |100       | 
|   ... жаттығулары.        |12:09     |19       |114       |126,7     | 
|5  ... ...      |12:11     |18       |108       |120       | 
|6  ... ...          |12:13     |16       |96        |106       | 
|7  ...             |12:15     |20       |120       |133,6     | 
|8  ... ...      |12:20     |21       |126       |140       | 
|9  ...                     |12:25     |23       |150       |166       ... ...     |12:30     |25       |138       |153       ... |//-//-//-//-//-//-//     |12:32     |20       |120       |133,3     ... ...     |12:34     |17       |102       |113,3     ... |Тыныс алу жаттығулары.   |12:35     |14       |84        |93,3      ... ... ...        |          |         |          |          ... ...                 |          |         |          |          | 
|   ...                 |          |         |          |          | 
|   |                         |          |         |          |          | 
|   ...                |35        |253      |1518      |1685,2    | 
6) ... ... ... ... ... ж.с=23/15*100%=153 
12) ж.с=20/15*100%=133,3 
13) ж.с= 17/15*100%=113,3 
14)     ж.с=14/15*100%=93,3 
Орта ж.с =253/15=16,9 (10 сек) 
Орта ж.с=16,9*6=101,4 (1 мин) 
2 Дене ... ... ... ... ... оқу ... ... жасаудың рөлі 
Сабақты күнделікті жоспарлау тәрбиешінің міндеті. 
Сабақ жоспарына қойылатын талаптар: 
-жылдық 68 сабақтың  жоспары қатар топтар  бойынша ...  ... әр ... ... ... ...  ,  ...  және  оқу-тәрбие 
жұмыстарының мақсаты көрсетіледі. 
Сабақта  2-3  мақсат  қойылады;  жаңа  жаттығуларды   ...   ... ... Әр ... ... шешімділік, жолдастық,  достық 
тәлім-тәрбие жұмыстары тәртіптілік қасиеттірінің дамуына назар  аударылады. 
Сонымен қатар, төзімділік,  жылдамдықты,  күш-қуатты,  ...  ... ... ... ... табылады. 
Сабақтың мақсаты анықталған соң, оның өтетін орыны және ...  ... ... ...  ...  ...  бөлімінде  оның  ұйымдастырылуы, 
балалардың спорт залға кіруі /қоңырау кезінде немесе  ...  ...  ... ... ... ... т.б./  рапорттың  қалай  берілетіні 
көрсетіледі. 
Х-ХІ топта кезекші баяндамасының құрылымы : 
Жолдас оқытушы ! 9а  топ  балалары  ...  30  адам  дене  ... өту үшін ... тұр ... - ... ... сабақта жоқ. 
Кезекші Мақсатаов. 
Егер сабақтардың мақсаты бірдей  болса,  онда  жоспарда  олардың  ... жазу ... ...  жағдада  жоспардың  дайындық   бөлімінде   ...   ... ... ... ...  ...  ...  Жоспарда  жалпы 
дамыту жаттығулары міндетті түрде жазылады. 
Бұл жаттығуларды жоспарға ... ... ...  ...  жазу, 
адамдардың мұсінінің  графикалық  көрінісін  тұсіру,  немесе  жаттығулардың 
нөмерін көрсету әдістері ... ... ... мазмұнын арнайы 
дәптерге жазуға болады, онда қолданылған жаттығулар топтамасының  кітапшасы 
немесе оқу ... ... ... Жоспардың  екінші  /негізгі/ 
бөлімінде , балаларды ұйымдастыру түрлері,  сабақта  оқу-тәрбие  жұмыстарын 
орындау мақсатында қолданылатын әдістер мен шаралар ... ... ... ... дайындық және мақсатын орындалуына 
арналған жаттығулар топтамасымен қоса қозғалыс сапасын дамытатын жаттығулар 
көрсетіледі. Жаттығуларды орындау кезінде жіберілетін  қателіктер,  ... ...  ...  ...  ескерілсді.  Орындалуы  күрделі  және 
орындауға қиын жаттығулар тобының мөлшерін реттеу ... 3-ші ... ...  ...  ...   бастапқы 
тыныштықтағы қалпына келтіретін, олардың көңіл-күйін  ...  ...  5-8  ...  баға  қою,  үй   тапсырмасын   беру,   сабақтың 
қорытындысын шығару мәселелері ескеріледі. 
Тәжирбелі тәрбиешілер жоспарды ... ... ... ... толық қамтылуы тиіс. Балабақшабасшылары 
тәрбиешінен сабақты жоспарлауды талап етеді. Сабақтың барлық 
бөлімдерін   бірімен-бірін   ...   ...     ...   ...   ...   міндетті. 
Мысалы: 1-ші бөлім 4-6 мин, 2-ші бөлім 30-35 мин, 3-ші бөлім 3-5 мин. 
Үй  тапсырмасы:  ...  ...   ...   ...   ... оқу  бағдарламасына  "Үй  тапсырмасын"  орындауды  енгізеді.  Осы 
талаптардың  орындалуы,   балалардың   ...   ...   ... ... ... дайындық деңгейінің жоғарлауына,  денсаулығының 
нығайуына, дене тәрбиесін жанұяға енгізуіне жағдай туғызады. 
Үй тапсырмалары балалардың шынығуы деңгсйінің 
жоғарлауына, жаттығуларды қайталауға яғни сабаққа 
дайындалуына мүмкіншілік ... ... ... ... пысықталған, құрал-жабдықтарсыз 
орындалатын,  қауіпсіздік  сақтануды  талап  ...  ...  ...  ... бала ... ... және балаға 
сабақтың кез-келген бөлімінде беріледі. Оның мазмұны түсінікті.. 
үйде орындауға қолайлы қайталау уақыты шектелетін 
жаттығулар      ...      ...  ... ... бой 
жазу жаттығулар топтамасын сабақтың дайындық  бөлімінде  берген  дұрыс.  Үй 
тапсырмаларын сабақтың қорытынды бөлімінде еске салу  ...  ...  ... бой жазу жаттығулары балалардың икемділігін, жылдамдығын. қозғалыс 
тірегін, қозғалыс сапасын дамытатын жаттығулардан құрастырылады. 
1-2 топтарда тепе-теңдік сақтау,  ...  ...  ... ... ... ... ... топтарда төменгі топ балаларымен өз  бетінше ...  ... ...  ...  ...  дайындық  бөлімін ,  денсаулық 
сағатын т.б./ өткізу. жұгіргенде және шаңғымен  ...  ...  ... қуат ... ... ... жаттығулар тобын  пайдалану  керек. 
Үй тапсырмасын орындауға 15-20 минут уақыт беріледі. Жаттығулар ұзілістерде 
ұйретіледі. 
Үй тапсырмалары тәрбиешінің қалауыны байланысты 
күнделікті немесе ... ... ... тексерілгенде 
баға қойылмайды. Бұл тексеру балаларды мақтау, тапсырманы 
орындауға ... ... ... ...   ...   игерген   балаларға   баға    қойылады. 
Қорытында баға  топтағы  барлық  ...  ...  ...  ... үй ... ... бас кезінде тексеріледі.  /Сабақтың  дайындық 
бөліміне дайындаған сияқты/. Мысалы  :  ...  ...  екі  ... бірінші  қатардағы  балалар  тапсырманы  орындайды  да  екінші 
қатардағылар оларды тексеріп бағалайды. 
Балалардың ... ...  ...  ...  ...  ... ... тапсырмасын тексеру  әдістері:  Жан-жақты  /таңертеңгілік  бой  ...  ...  ...  ...   және   ...   сапасын 
дамытатын еркін жаттығулар/ тексеріледі. 
Іріктемелі - сабақ үстінде, оның барысын тоқтатпай, балалардың ... және ... ... немесе жеке балаларды бақылауға  алу 
арқылы өткізіледі. 
Тексерудің түрлері. Жұптардағы әр бала өз ... ұй  ... ... ...  қалғандары  оны  бағалайды;  бір  бала  ... ... топ ... ... ... ... тексереді. 
І-ІІ  топтарда  бақылау  жұмыстарына  балабақшатопбасшылары,       ата- 
аналар       ...       ...  ...   т.б.   ... ... Ата -аналар жиналысында  балалардың  үй  тапсырмасын 
орындауында, тазалық-гигиенасын сақтауына,  ез  бетінше  ...  ... ... ... ... туралы түсініктеме беріледі. 
Тәжірибе  жүзінде  үй  таасырмасын  орындауға  ...  ...   ... кең  ...  онда  ...  үй  тапсырмасының  толық  мазмұнын 
көрсетеді. Мысалы : күніне әр бала ... 100-200 рет ... ... 25 рет/ ... ... жатып денені кәтеру /қыздар 30-35  рет/, 
әр аяқпен кезекпен отырып-тұру 10-15 рет , орында тұрып ұзындыққа секіру 20 
рет, орында  ...  екі  ...  ...  ...  30-35  рет,  10-15  ...   Күнделік   дәптерде   тапсырманың   орындалу   санымен   сапасы 
көрсетіледі. 
Ата-аналар  үй  ...  және  ...  ...  ...  оған 
қолдарын қояды. Кейбір жаттығулар сабақ үзілістерінде немесе сабақтан кейін 
орындалады. 
Тапсырмалардың орындалу мерзімі  Тапсырманың  негізгі  ...  ... ... ... ... да олардың деңгейін уақытша  өзгерту 
ескеріледі. Икемділіктің жылдамдық,  күш-қуат  пен  төзімділікке  қарағанда 
тезірек өзгеретіні белгілі, сондықтанда тапсырмалардың ... ... ... екі жеті, кей жағдайда бір ай, одан да ұзақ бір тоқсан болуы мұмкін. 
Келесі  тапсырмаларды  бұрынғы  тапсырманы  ...   ...   соң   ...   ...      ...   алаңында   орынды   тез ... ... ... тез ... ... ... орын және күні 
Топ 7°. Өткізген Айтуғанов Ж.Ж. 
Оқу жұмысың талдау. Дене тәрбиесі  ...  ...  ...  түрі  ...  қатысу.  Сабаққа  қатысу  арқылы  тәрбиешінің  жұмыс  сапасын  ... және ... ... ... ... мен ...  іс 
жүзінде қолдана білуін, сабақты методика бойынша дұрыс өткізетінін  анықтап, 
бағалауға болады. 
Дене тәрбиесі сабағында оқу-тәрбие жұмыстарын ... ...  ... қатысар алдында тексеруші бағдарламаның және жылдық,  тақырыптық 
жоспар кестесінің мазмұнымен танысады да бағдарламаның бөлімдері,  ... ... ... түрінің  сағат  саны,  үйретілетін  және  жетілдіретін 
жаттығулар  ...  ...  ...  жоспар  кесте   негізінде, 
сабақтың мазмұндык жоспарын жазады. 
Сабаққа ... оны ... ... ... ... ? 
1)  Тәрбиешінің сабаққа дайындығы,  сабақтың   ...   ...      ...      қойылатын      мақсаттың   дұрыстығы     ...   ...   ...   ... ... ...  ... өтетін орыны және қажетті құрал-жабдықтардың дайындығы анықталады. 
2)  Топ журналында  өткен сабақтардың жазылуы ...  ... ... ... жетілдіру/, сабақ құрылымының сәйкестігі, өтетін 
және келесі сабақтың өз ара байланысы қарастырылады. ...  ... ... қарай топтастырылуы ескеріледі. 
3) Тәрбиешінің сабақта алатын орыны оның балалар арасындағы  беделіне, 
сыртқы шшініне, спорттық ... сай ... ...  ... өзіне-өзінің сенімділігіне,  ұстамдылығына,  бұйыруды  дұрыс 
беруіне, спорт атуларын меңгеруіне, ... тіл ...  ... ...  ...  қателіктерін  тұзете  білуіне,  тапсырманың  ... ... ... ... ескерту жасау және мадақтауына, сабақта оқу- 
тәрбие жұмыстарының және алдына ...  ...  ...  ... ... байланысты. 
4) Сабақтың ұйымдастырылуы барысын талдау. 
Сабақтың дайындық /кіріспе/ бөлімінде, балалардың  сабаққа  әзірленген/ 
спорттық киімін, оның бар  ...  ...  ...  ...  тұрде 
келуін, тәртіп  сақтау  және  дер  кезінде  сапқа  тұруын,  рапорт  ... ... ... ... және  ...  ...  жете  түсінуін 
олардың  сабақтың  мақсатын  орындауға  қалай  жұмылдыратындығы   бақылауға 
алынады. 
Жалпы дамыту  және  ...  ...  ...  сабақтың  негізгі 
бәлімінде балалардың организіміне тигізетін әсеріне ... ... ... ...  Сабақтың  бұл  бөлімінде  тәрбиешінің  алдына 
қойған  мақсатын,  қандай  әдіс-тәсілдермен  орындайтының,   ...   ... ... ... ...  ...  ...  қарай 
іріктейтіні  тексеріледі.  Балалардың  тыныс  алуына,   қозғалыс   тірегінің 
қалыптасуына, орындалатын жаттығулардың дұрыс және ... ...  ... Жаңа жаттығуларды үйрету 
және өткен жаттығуларды жетілдіру мақсатында : дайындық, 
жетекші және арнайы жаттығуларды қолдану, жүктемені 
балалардың шынығуы ... және ... ... ... ... ... ... балаларды естен шығармау. Сабақта көрнекті құрал- 
жабдықтарды пайдалану, түсіндіру, жаттығуларды іс жүзінде 
көрсету, көмектесу, ... ... : ... ... дер кезінде пайдалану және дайындау, үлгісіз 
жасалған    спорттық       ...       ... ... мен ... ... ... ... қорытынды бөлімі. Тәрбиешінің балалардың келесі сабаққа  қалай 
дайындалатындығы, би, тыныс алуды қалыптастыру, ... ...  ...  ...   орындалуы,   ойындардың   әділетті   бағалануы,   сабақтың 
қорытындысын дұрыс шығаруды, оның  ...  мен  ...  ...  ... ... ... ...  қатынасқанда  оның  оқу   мен   ...   ...   ... ... ... анықтау үшін бір /немесе бір топ/  баланың 
сабақ барысындағы  жаттығуларды  орындауға  кететін  уақыты  ...  ... ... ... көп ... ... қозғалыс тығыздығы  сонша 
жоғары болады /жаттығуларды орындауға кеткен уақыттың жалпы сабақ  уақытына 
проценттік қатынасы/. ... ... ... жалпы уақытының  50%  тең 
болуы керек. Ал кейбір әдісі мол балалардың көрсеткіші 70-75% дейін ... ... ... ...   мазмұндама   жоспарының   бар, жоғы   және мақсаты. 
2) Тәрбиешінің   ...   ...    ...    және    оның  ... ...  ...  ...  спорттық  құрал-жабдықтарды 
дайындау, оның тазалық-гигиеналық жағдайын бақылау. 
4) Денешынықтыруды        ...       ... ... ... ... ... дайындау. 
5) Сабақтың      міндеті      мен      ...      ...   ...   қайталау,   жетілдіру   т.б.   Топ 
журналына ... ... ... ... ... оқу- тәрбие жұмыстары . 
1) Балалардың оқу жұмысын меңгеру деңгейі 
2) Оқудың дидактикалық негіздерін жүзеге асыру. 
3) Сабақта қолданылатын оқыту ... ... ... ... ... ... сақтау т.б. /. 
4) Арнайы жаттығуларды қолдану. 
5) Талдауды, қателікті түзетуді және бағалауды жетік білу. 
6) Қауіпсіздікті   сақтау   және   оның   ...   ... ... жұмылдыру. 
7) Сабақтың тығыздығын бағалау. 
8) Тығыздық    қисығының    ...    ...    ...    ... ... ... соңында төмендеуі . 
9) Тәрбиешінің жүктемені реттеу әдістері. 
10) Тыныс   алу   және   қозалыс   ...    ... ... Сабақтағы тәрбие  жұмыстары /балалардың жағымды және жағымсыз 
қылықтарын ескерту./. 
12) Балалардың сабаққа ... ... және ... ... арсында тәрбиешінің беделі. 
IV Сабақты ұйымдастыру. 
1)  Сабақтың  дер кезінде басталуы  және  аяқталуы,  ...   ...   мен   ...   беле   ...   ...   ...   тиімді   бөлу,   жаттығуларды  дұрыс орындауға арналған 
әдістемелік нұсқаулар беру. 
2)   Балаларды     ...     ...     ...     ... ... айналымы /. 
3) Сабақ   өтетін   орындарды,   құрал-жабдықтарды   тиімді 
пайдалану және балаларды дұрыс орналастыру. 
4) ... ... ... ... ... ... сақтау, жаттығуларды көрсету, бірін 
бірі үйрету, бір біріне көмектесу, сабақ өтетін орындарды 
дайындау және құрал-жабдықтарды жинау т.б./. 
V. Ой-пікір ... ... ... ... қойылған  мақсатқа  жету, 
балалардың  сабақта  алған  білімдері  мен  ...  ...   ...  мен  кемшіліктері.  Сабақтың  жетістіктерін  орынықтыру   және 
жетілдіру, кемшілктерін жою шараларын ... ... және  ...  ...  оқу  ...  ...  жургізу  әдістері,  өткен   сабақтардың   ...   ...  мен  ...  топ   ...   ...   ... топтағы балалармен арнайы жұмыс жүргізу. Мектептегі дене  ...  ...  ...  ...  ...  педагогқызметкерлерінің 
міндеті-  дене  шынықтыру  мақсаты,  міндеттері,  мазмұны,   жұмыс   ... ... ... ... және белсенді дене шынықтыру  мен  спортты 
насихаттау болып табылады. 
Мектеп директорының ... ... дене ... ... ... ...  жолға  қою,  мектептен 
тыс жұмыс формаларын ұйымдастыру, дәрігерлік топтардың жұмысын қадағалау; 
- мектеп оқушыларымен  ...  ...  ...  ...  ...  дене   ...    ...   сабақ   өткізуге    қажетті   жағдай 
жасау,жабдықтау, мектептің ішінен арнайы орын бөлу. 
- Дене шынықтыруды ... және ... тыс ... ... ...  ... ... қамтамасыз ету; 
- дене шынықтыруға арналған жұмыстың жүйелі түрде орындалуына қадағалау, 
мұғалімнің өткізген сабақтарына ...  дене  ...  ...  оқу  және  ...  тыс  жұмыс   түрлері 
жоспарының орындалуын тексеру, бекіту; 
-  мектептегі  жалпы   ...   ...   ...   ... ... ... ... шынықтыру жөніндегі жұмыстарды мектептің педагогикалық кеңесінің 
жоспарына кіргізу және талдау. 
Дене шынықтыру жөніндегі    жұмыс  түрлерін  ...  ...  ...  ...  атқарады.  Бастауыш  мектеп  мұғалімдері  оқу   ... ... оқу ... ...  ...  ...  жауап 
береді. 
Бастауыш мектеп мұғалімдері: 
- жас ерекшеліктеріне қарай дене ...  ...  оқу ... ... сабақта жоғары сапамен қамтамасыз етуге; 
- дәрігерлермен бірігіп оқушыларды дәрігерлік бақылаудан өткізуге; 
сабақ өткізілетін орындағы санитарлық-гигиеналық жағдайлардың  дұрыс  болуын 
қадағалауға; 
- дене ... ... ... ... ...  ... ... талап етуге; 
-   дене   тәрбиесі   жөнінен   ...    тыс    ...    ... ... ... қызығушылығын қалыптастыруға; 
- дене шынықтыру жөнінен үнемі өз білімін жетілдіріп отыруға міндетті. 
өз білімін жетілдіріп отыру үшін  мұғалім  ...  озық  ... ... ... ... Сабақты тиімділігін хронометриялың әдіспен анықтау. 
Сабақтың   жалпы   және   ...   ...    ...    ...   әдіс    ...    Бұл    ...  ...  сабақтың 
бөлімдеріне уақытты дұрыс бөлу,  оның педагогикалық көзқараста  тереңдетіп 
және дұрыс талдау . 
Сабақты хронометриялауға қажетті ... : 
- ... мә ... ... жалпы және моторлық тығыздықты анықтау есебі /процент ... ... ... талдауы. 
Сабақтық алдында ол жайында  мәлімет  береді.  Мәжіліс  ...  ... ... ... екі ... ... бірінші  графада  сабақтың 
мазмұны,  ал  екінші  графада  ...  ...  ...  ... ... ... ... тәрбиесі сабағының хронометрияландыруының мәжілісхаты. 
Сабақтың   N      топ   ... N   ...        ...   орыны        ...   ... аты, жөні _     ... ...   ...  отырғаны 
бақылауға    алынған 
балалардың аты, жөні. 
Хронометрияны өткізген адамның аты, жөні 
Әрекет   түрлері   ...   ...    ...    ...   ...    қимыл-әрекет    түрінің    аяқталу   уақыты   ...    ... ... ... ...    ...     ...    бақылау    т.б.) олардың нәтижелілігіне байланысты,  мақсатқа 
сәйкес (+белгіс  бар  графада)  және  ...  ...  емес  ...  ... деп белгіленеді. Әрбір әрекетке жұмсаған уақыт  секундомер  бойынша 
2-графада ... ... ...  ...  ...  уақытты алу 
жолы арқылы анықталады.  Сабақ аяқталғаннан  кейінгі   ...      ...   ...  да,   сол   ...  ...   жалпы      және   қозғалушы 
тығыздығы  анықталады  ...   ...   ...       ...       ...     сәйкес жұмсалынған 
Қан қысымын өлшеу арқылы сабақтың ... ... ... ...  алу  сәттерін,  уақытты  сабақтың  бөлімдерінде  дұрыс  бөліну  реттері 
анықтылады. 
Қан қысымын өлшеу арқылы талдау,  ...  ...  және  ... дұрыс анықтау мақсатында жүргізіледі. 
Жаттығуларды орындау кезінде қан қысымының  өзгеруіне  қарай  балалардың 
бұлшық етеріне түскен күш ... ... ... ...  ...  және  жүктеменің  дұрыс  бөлінуін 
анықтау үшін бір немесе екі ... қан ... ... ... ... ... алдында, /10 сек.  Соғуы  "Х"   1  мин.  ...  ... ... ... ... ...  ...  қозғалыстардан, 
қозғалмалы ойындардан кейін және сабақтың соңында  көрсеткіштері  жазылынып 
алынады. 
Жүктеменің динамикалық ... ... қан ... ...  ... қисық деп аталады. 
Даладағы 2-3 мин, жүгірістен кейін жүректің соғу  қысымы   40-150  ретке 
дейін көтеріледі, бұл ... ...  90-100  рет  ...  40-60  ...  ...  бөлімінде,  орташа   жылдамдықтағы   жүгірісте   және 
қозғалмалы ойындар ... ... ... 140-180  ...  ...  көтерілсе, 
жүректің соғуы жалпы дамыту жаттығулар мен негізгі қозғалыстар кезінде 135- 
150 рет шамасында болады. 
Сабақтың ... ... ... ... 130-120 ... ... түседі. 
Сөйтіп жалпы дамыту жаттығуларын орындаған кезде жүрек  ...  35-45  ...  ...  жаттығуларды  орындағанда  50-60%  дейін  көтсріледі,   ал 
сабақтың ... ... 20-30 % ... төмендейді. 
Сөйтіп сабақта жүректің соғуы орта есеппен 140-160 рет шамасында  болуы 
керек. 
Жүрек соғуы балалардың  жас  ...  ...  5  мин,  ... қалыпқа келеді. 
Дене тәрбиесі тәрбиешііне қажетті құжаттар : -бұйрықтар журналы; 
І-ХІ топ балаларының дене тәрбиесі сабағының бағдарламасы; 
- ... ... ... ... ... балабақшабалалары дене тәрбиесінің ережесі; -әдістемелік оқу 
құралдары; 
- дене тәрбиесі пэніне қажетті күнделікті шығатын баспа материалдары  - 
-оқыту ... мен ... ...  ...  ...  ...  ...  ;  -уақытша     дене     тәрбиесі     сабағынан     ...   ...        ...         ...         ... ... ...  де ... ... ... тізімі; 
-қауіпсіздікті сақтау туралы; 
-балаларды қауіпсіздікгі сақтау ережесін өткендігі туралы  қол қойған 
журналы; 
-балабақшаспартакиадасының ережесі; 
-спорт шараларын ... ... ... ... ... ... есеп баяндамасы ; 
-денсаулық күнін өткізудің жоспары . 
Дененің даму деңгейін анықтау 
Тест ағылшын тілінде "Анықтау, бақылау, зерттеу"- деген  ... даму ...  ...  үшін  және  дене  ...  ...  ...  ...  олардың  "даму  деңгейін   анықтау    тест 
жұмыстары ... ... ... ...  ...  үшін  ...  ... 30-30 м жүгіру, орында тұрып ұзындыққа және  биіктікке  секіру,  кермеде 
тартылу /ұлдар/, доп лақтыру, арқанға өрмелеу, шалқадан ... ...  ... т.б. ...  мөлшерінің  нәтижесін  қабылдау  жұмысы  жүргізіліп, 
арнайы дәптерге жазылады. Бұл нәтижелер жыл сайын ісінің  ...  ...  ...  ...   ...   жиналысында   және   тәрбиешілер 
кеңесінде талқыланады. 
Балабақшада әскерге дейінгі жасөспірімдерге дене шынығу дайындығына, көп 
көңіл ...  Бұл  ...  ...  ...  ...  балабақша 
қызметкерлері, ата-аналар және әскери комиссиариаттар бірлесіп қадағалайды. 
Арнайы дәрілерлік топ. 
Балабақшабалалары жылына 2 рет дәрігерлік бақылаудан ... жыл  ... және жыл ... /көкек-мамыр/ өткізіледі 
Жыл аяғындағы дәрігерлік бақылаудан кейін, балалар негізгі  ,  дайындык, 
және  арнайы  ...  ...  жаңа  оқу  ...  ...  дене  ... айналысады. Дәрігердің анықтамасы  бойынша  балабақшадиректоры  ... ...  ...  ...  тһім  жазып,  бұйрық  шығарады.  ... ... ...  ...  ...  ...  ...  уақыты,  сабақты 
өткізетін тәрбиеші  көрсетіледі.  Балалардың  бір  ...  ...  ...  топқа ауыстырылуы дәрігерлік  бақылаудан  соң   шешіледі,   ... ... ... ... ... топқа жататын балалар жыл бойы  дәрігерлік  ... ... ... ... дене ... ...  балабақшада 
ұйымдастырылып өткізіледі. Бүндай сабақтар балабақша кестесінде жетісіне  25 
минуттен 2 рет немесе 30 минуттен 3  рет  ...  ...  ...  ... Дене ... ... үшін ...  12-15  баладан  құрылады. 
Мүмкіншілігіне қарай дәрігерлік топтар балаларды  ауруына,  топтарына  қарай 
құрылады. Мысалы : 1-2, 3-4 , 5-8 , 9-11 . Егер ...  ...  саны  ... онда 1-4, 5-8, 9-11-  ...  балаларын  біріктіріп,  топтарды  құруға 
болады.  Бұл  топтарда  дене  ...  ...  ...  жеке  ... ... ... ... еткізіледі. Бала  санына  байланысты  бірнеше 
жақын орналасқан балабақшабалаларын топтастыруға болады.  ...  ... ... дене тәрбиесі  сабағы  міндетті  түрде  өткізіледі, 
оған жауапты адамдар дене ... ... топ ...  ата-аналар 
қатысады. 
2.3 Балабақшадағы бұқаралық дене шынықтыру-сауықтыру және 
спорттық шаралар 
Балабақшада өткізілетін дене шынықтыру-сауықтыру және спорт ... ... ... және ... күндері. 
Денсаулық  және   спорт   күндерін   өткізу   ...   ... ... ... ... оның ... ... көрсетіледі. 
Денсаулық және спорт күндері тоқсанына 1  рет  ...  ...  ... бір рет ... тыс уақытта немесе каникул  кезінде  міндетті  түрде 
өткізіледі. Денсаулық және ...  ...  ...  дейінгі  топтарда  2-3 
сағат, 5-8-  топтарда  3-4  сағат,  ...  ...  4-5  ...  ... Жарыстардың өтетін уақыты жергілікті ауа  райына,  ...  ...  ...   ...   ...   т.б.   ... Денсаулық және спорт күндерін 1-4, 5-8  9-11-  топтарда  бөлек 
немесе  ...  бір  ...  ...  ...   ...   ... барлық педагогикалык ұжым, ата-аналар т.б. жұмылдырылады. Жарыс 
бағдарламасына  әр  түрлі  спорттық  қозғалмалы  ...   ...   ... жарысқа  шық  жас  ұлан,  жүгіру,  секіру,  лақтыру  күндерін, 
эстафеталарды шанамен, шаңғымен, конькимен ... ... ...      ...       ...       үшін       ...       ...  -      ...        ...        ...        ...        ...         ...         ... ... ...  алдын-ала дайындалады.  Денсаулық және 
спорт күні ... ең бір  ...  ...  ...  ...  ... түрде ашылады, оған  атақты   спортшылар   шақырылып,    ...     ...   ...           ...           ...  ...   ...  басталуы  және   қорытындысы   ата- 
аналарға,  қоғамдық  ұйымдарға,   балаларға   радио   ...   ... ... ... ... онын  ...  және  дене 
тәрбиесінің  тәрбиешілері  басқарады.  Балалардың  жарысқа   ...   ...   ...   ...   ...   ...   да   ... төрешілікке қатыстырылады. 
Дене тәрбиесі тәрбиешіі сабағынан уақытша  босатылған  балалар  мерекеге 
міндетті түрде қатысып, төрешілерге мүмкіндігінше  көмектеседі,  бірақ  ... және ... ...  күнінің  негізі  оның  бұқаралығында,  сондықтан  мерекелерге 
барлық балалар ... ... және ... күндерін театр,  кино,  көрме 
т.б. кездесулерге пайдалануға тыйым салынады. 
Денсаулық және спорт күндерін өткізудің мазмұны. 
І тоқсанда. Ауа райына байланысты  бұл  ...  ...  және  ... таза ауада өткізіледі. Орта   топтарда  жаяу  жорықтар,  қозғалмалы 
ойындар эстефеталар т.б,. орта және үлкен топтарда туристік  ...  ... ... ... анықтау жарыстары  ,  саяқаттар,  спорттық  және 
қозғалмалы ойындар, күн жылы ... ... ... мен ...  шомылу, 
ат спорты т.б. ұлттық ойындар өткізіледі. 
II     тоқсан - қараша-желтоқсан . ... ауа райы ...    ...    қорына    байланысты    гимнатикалық 
эстафеталар жаяу жәве ... ... , бір ... тұрып 
ұзындыққа, биіктікке секіру, арқанға өрмелеу, кермеде тартылу, 
нығыздаған    доп    ...    ...     ...    ... ... ойын ... қортындысы шығару 
балабақша қауымының міндеті. 
III    тоқсан - қаңтар  -  ...  .  Бұл ...  ...  ... ... түрінен өткізіледі 1-2-  топтарда     алдын-ала дайындалған 
қар төбешіктерінен   ... ...  топ  ...  ...  ... 3-4- ... ... коньки  жарыстары  және  қозғалмалы  ойындар 
өткізіледі. Жоғары топтарда шаңғы, коньки жарыстарымен, ... 1-2  ... ... ... ... өткізілетін ойындардың түрлері жалпы 
білім  беретін  балабақша   балаларының   дене   ...   ... ... ... ... ауа  ...  ...  байланысты 
ойындарды таза ауада өткізуге болады. Жарыс бағдарламасына  шаңғы,  коньки, 
хоккей, төбешіктен шанамен ...  ...  және  ...  ойындарды 
енгізуге болады. Ойындар мен эстафеталардың әр түрлері үсынылады. 
Спорттық жарыстар. 
Спорттық жарыстардың негізі жеңіл атлетикалық көп ... ... ... ... ... ... асық, ат, бес тас, күрес 
эстафеталарымен қоса ережесі бар қозғалмалы ойындардан, ... ... ... Бұл ... мен спорт түрлері балабақшаның мүліктік 
қорына, үлт ерекшелігіне, т;үрғылықты халықтың әдет - ғүрпына байланысты 
жоспарланып, алдын-ала тәрбиешілер кеңесінде бекітіледі-Жарыстар І- 
топтарда 2-2,5с. ІІ ... 3-3,5с. ... ... 4 ... шамасында 
еткізіледі. Жарыска қатысатын әр баланың дәрігерден алған рүқсат қағазы, 
жарыска дайындығы алдын-ала төрешілер комиссиясы анықтайды-Спорттық киімі 
жоқ балалар жарысқа қатыстырылмайды Туристік жорықтар. 
Төменгі ... ... үшін бір ... ... 3-4  щақырым  қашыктыққа 
өткізілсе,10-11 жастағы балаларға  6  шақырым  қашықтыққа  бір  ...  ...  ...  12-14  және  15-17   жастағы   ...   ... 2-3 ... ... ... рүқсат  етіледі.  Жорықтыц  қай  түрі 
болмасын оған мұқият дайындалу қажет,  балалардың  ...  ...  ... дәрі-дәрмегін,  тамағын  жорық  басқарушылары  алдын  ала  тексереді. 
Жорықта дәрігер, жорық  ...  және  ...  ...  ...  түрде 
болады. Бұл құжаттар балабақша директорының мөрімен бекітіледі. 
Жорыққа шығар алдында онық  бағдарламасын  тәрбиешілер  ...  ... ... ... ... ... бұйрық шығарылады.  Онда 
жауапты адамдардың аты, жөні, тұратын мекен - жайы, үйінің  телефон  нөмері 
көрсетіледі.  ...  ...  соң,  оған  ...  ...   тәрбиешілер 
кеңесімен  ата-аналар  алдында  есепті  баяндама  жасап,  жетістіктер   мен 
кемшіліктерді ... 2-3 ... ... ...  қатысуына 
болады. Жорық кезінде шынығу деңгейі  төмен  балаларға  жетекшілер  айрықша 
көңіл ... ...  ...  ...  ...  болған  балаларға  бірінші 
дәрігерлік көмек көрсетіп, оларды ... ... ... немесе  үйлеріне 
қайтарылады. 
Спорт мейрамдары. 
Мейрамдар  топтар    арасында  немесе  бір  ...  ...  ... қатысуымен ұйымдастырылып өткізіледі. 
Мейрам "Қыз сыны ", "Жігіт  сыны  "  ...  ...  ...  ...  және   еркін   орындалатын   гимнастикалық 
жаттығулардан басталады. 
Пирамидалар орындалып, спорттық  қозғалмалы,  ұлттық  ...  ... ... дала ... және ... ... түрлерінен өткізіледі. 
Мейрамдардың негізгі мақсаты : балалардың  шынығу  дайындығын  анықтау, 
үгіт - насихат жұмысын ...  ...  ...  ...  ... Балабақшадағы «Денсаулық» білім беру саласының базалық 
Мазмұнының ерекшеліктері 
«Денсаулық» білім беру саласының базалық мазмұны 
Мақсаты:  баланың  дене  ...  ...  мен  ...   ... ... ...  құзіреттілігін  меңгерген,  өз  денсаулығын  жете 
түсініп қарайтын және салауатты өмір салтын сақтайтын тұлғаны ... ... беру ... ... мазмұны ұйымдастырылған оқу іс- 
әрекетінің төмендегідей түрлері арқылы жүзеге асады: 
- дене шынықтыру; 
Дене шынықтыру 
Мақсаты: ... ... ...  және  ...  дене  ...  ...  ...  қимылдық  іскерліктері  мен   дағдыларын 
жетілдіру. 
Міндеттері: 
- жүру, жүгіру, секіру, лақтыру,  ...  ...  алу,  ...  ... ... ... түрлерін орындау іскерліктерін жетілдіру; 
- ұйымшылдыққа, дербестікке, шығармашылыққа, құрдастарымен өзара достық 
қарым-қатынаста болуға  тәрбиелеу,  ...  ...  ... ... қалпын сақтау іскерліктерін меңгерту; 
- барлығы бірге, бірдей қарқынмен әрекет етуге үйрету; 
- денесін дұрыс ұстауға,  жеке  бас ...  ...  ...  мен 
денсаулық сақтау негіздерін қалыптастыру; 
- спорттық ойындармен, жаттығулармен таныстыру; 
- белсенді қимыл-қозғалыс (қимылдың қосымша ... ... ... ... ... қимыл әрекеттерін енгізу,  өз  еркімен қимыл-қозғалыс 
жасау үшін күн тәртібінен уақыт бөліп, мүмкіншілік жасау) уақытын ұлғайту; 
- әр ... ... ... сабақтағы спорттық  құрал-жабдықтарды 
қолдануға қызығушылықтарын арттыру; 
-  түрлі спорттық  құрал-жабдықтармен  жабдықталған,  әр  ...  ... ... ... ... ... ... құру. 
Мазмұны: 
Негізгі қимыл түрлерін дамытуға арналған жаттығулар 
Жүру: 
- аяқ ұшымен, өкшемен, табанның ішкі жағымен; 
- қолды әртүрлі жағдайда қойып адымдап және тыпырлап жүру; 
- ... ұшын ... ... ... ... ... ... солға); 
- сапта қарқынды өзгертіп шеңбер бойымен, бағытпен; 
- басқа қимылдармен алмастырып жүру. 
Жүгіру: 
- жұптасып және бір қатармен; 
- аяқтың ... ... ... ... ... ... бағытты өзгерте отырып; 
- сызық арасы арқылы жіңішке жолмен; 
- бір қатарға қойылған заттардың арасынан «жыланша» ирелеңдеп жүгіру; 
- ұстап алу ... ... ... баяу ... (1-1,5 ... ... жылдамдықпен (арақашықтығы 40-50 метр); 
- оралып жүгіру 3 рет 10-20 ... ... ... 5,5-6 ... ... алмастыра (40-60 метр) жүгіру. 
Секіру: 
- аяқты бірге, алшақ қойып, біреуін – алға, екіншісі – артқа ... ... ... ... бір ... тұрып оңға, солға бұрылып; 
- айналып; 
- бір орында тұрып 20 рет, қос аяқтап (тоқтап және жүрумен алмастырып 2- 
3 рет қайталау); 
- арақашықтығы 2-3 ... ... алға ... ... қос ... секіру; 
- 4-6 сызықтан (арақашықтығы  40-50  см)  бір орында  тұрып ... ... ... ... ... 20-30 см ... ... биіктігі 5-10 см болатын 2-3 заттар арқылы тізбектеліп секіру; 
- бір орында оң және сол аяқпен кезектестіріп; 
- 70 см-ден кем емес бір ... ... ... ... ... ... алу, ... допты, шарды бір-біріне  таяқшалар,  жіптер,  сызықтар  ...  ... ... отырып лақтыру; 
- еркін бағытқа құрсауды домалату; 
- допты ... ... ... ... ... ... ... қағып алу (қатарынан 3-4 рет); 
- допты кеудеден қос қолмен бір-біріне лақтыру; 
- отырып және ... ... ... ... ... ... лақтыру; 
- допты қос қолмен еденге ұру; 
- допты оң және сол қолмен еденге ұру; 
- ... ... және ... ... 1,5-2 м ... оң,  ... лақтыру; 
- допты қабырғаға ұрып, қағып алу. 
Еңбектеу және өрмелеу: 
- 6-8 метр арақашықтыққа төрт тағандап еңбектеу; 
- биіктігі 40 см ... ... ... ... еңбектеу; 
- заттар арасынан алақан мен табанға сүйене отырып еңбектеу; 
- тіке және қырынан еңбектеу; 
- орындық астынан ішпен ... ... ... ... және ... үстімен қолымен тартылу арқылы 
еңбектеу; 
- бөрене үстімен еңбектеу; 
- көлбеу сатының жиегінен ұстап өрмелеу; 
- ... бір ... ... ... ... арасымен өрмелеу; 
- гимнастикалық қабырға бойымен жоғары өрмелеп,  төмен ...  ... ... ұшын бір-біріне жалғау арқылы оңға, солға; 
- бір орыннан екінші ... ... ... ... ...  ...  ...  тоқтап,  бағытты өзгертіп,  ары қарай жүгіруді 
жалғастыру; 
- тура және шеңбер бойымен, иректеліп қойылған ... ... ... ... ... ... 400 грамм) қойып жіптің бойымен жүру; 
- қабырғалы тақтай бойымен жүру; 
- гимнастикалық ...  ...  ...  ...  ...  ... арқылы жүру; 
- көлбеу қойылған тақтайдың үстімен қолды түрлі жағдайда қойып жоғары- 
төмен түсу; 
- көлденең және еңкіш бөрене ... тура және ... ... ... бір ... ... соң екінші жаққа айналу (қол белде). 
Сапқа тұру, сап құрылымын өзгертіп қайта тұру: 
- өз еріктерімен сапқа бір қатармен тұру; 
- көп емес ... ... ... және барлық  топпен  шеңбер  ... ... ... сап ... және ... ... түзеліп, тізбектеліп тұру; 
- оңға, солға, айнала бұрылу. 
Музыкалық-ырғақтық ...  ...  ...  ...  ...  ...  ырғақпен  орындау: 
ырғақты жүру, жеңіл жүгіру, тез және ырғақпен секіру, шыр айналу. 
Жәй, ырғақты отырып-тұру жаттығуларын жасау. 
Ұлттық би ... ... ... ... тұру. 
Бір аяқпен жеңіл, әдемі қозғалыс жасап секіру. 
Жалпы дамыту жаттығулары 
Қолға және иыққа арналған жаттығулар 
Қолды алға, екі жаққа, жоғары көтеру және ... ... ... ... алға — ... ... тез ... және және түсіру, артқа 
жіберу (жұлқып). Қол екі жақта, алда болғанда саусақтарды  бүгу  және  жазу, 
қолдың басын айналдыру, саусақтарды  ...  ...  ...  Екі  ... ... қою, ... салу және ... түзулеу.  Қолды  шынтақтан  бүгіп, 
айналмалы қимыл жасау. Орындықтың арқасына, ... ...  ...  отырып, 
қолды екі жақтан жоғары  көтеру.  Таяқты,  құрсауды  ...  ...  ... ... ... ... және заттарсыз орындау. 
Аяққа арналған жаттығулар 
Аяқтың ұшымен көтерілу және тұру.  Екі  ...  ...  алға  ... кейін ұшымен қою, 3 рет тапылдату. Қатарынан 4-5 рет  жартылай  отыру. 
Екі қол белде, екі қолды ... ... екі ... ... ... Бір  ... ... алдыға жазу, қайтадан бүгу  және  жерге  түсіру.  Аяқтың  ұшын 
созу,  ...  ...  Аяқ  ...  ...   ...   құм   ... бір ... екінші орынға қою. Өкшемен таяқтың, арқанның  үстіне, 
аяқтың  ұшымен  ...  ...  ...  ...  жүру.  Тұрған  күйі   аяқ 
саусақтарымен орамал,  тағы  ...  ...  ...  іліп  ...  ... ... Аяқ ұшын ... арналған жаттығулар 
Екі қол белде, кезекпен екі жаққа бұрылғанда екі қолды екі жаққа жіберу 
(жұлқып және бір қалыпты). 
Оңға, солға иілу, еңкею, шалқаю. ... күйі  екі  аяқ  ...  ... ... ... ұшын ... ұшына жеткізу, заттарды қою және көтеру.  Екі 
қол белде, екі ... ...  ...  және  ...  ...  күйі  ...  өз 
айналасында домалату. Бір аяқты алға түзулеп  көтерген  күйі  астынан  затты 
бір ... ... ... ... Отырған күйі арт жаққа қолмен  сүйене  отырып, 
екі  аяқты  жоғары  көтеріп,  бүгу  және  ...  ...  ...  Екі   аяқты 
айқастырып, отыру және тұру. Жүрелеп тұрып,  ...  ...  ...  иіп  ... ... түзу аяқты бүге және жаза отырып,  көтеру  және  ...  ... ... созған қалыппен шалқасынан  жатқан  күйі  етпетіне  ... ... ... ... ... ... қолдарын алға созып көтеру. 
Спорттық жаттығулар 
Шанамен сырғанау. Төбешіктен сырғанау,  бірін-бірі  сырғанату,  ... ... ... ... келе ... тежеу. 
Сырғанау. Өз еркімен мұз айдынында сырғанау. 
Шаңғы.  Бірінің  артынан  бірі  сырғанап  алға  ...  ...   ... ... Оңға және ... ... жүріп  бұрылу.  Алға  қарай,  ... ... және ... ... ... төбешікке шығу. 
Велосипед. Шеңбер бойымен және  тура  жолмен  екі  және  үш  ... ... Оңға және ... бұрылыс жасау. 
Жүзуге дайындық. Суға түсу және бату, судың ішінде ойнау. Судың  ішінде 
отырып аяқты жоғары ... ... ...  қимылдар  жасау.  Судың  түбінде 
(аяқты көлденең жіберіп) қолды тіреп, алға, артқа ... ... ...  ... ... отыру. Судан секіру. Суға  бетін батыру.  Суға  басын батырып 
отыру. Өз еркімен жүзуге талпыну. 
Ұзақтығы 20 ... ... дене ... ... 2 айда 1 рет; 
Ұзақтығы 45 минут болатын дене шынықтыру мерекелерін жылына 2 рет; 
Ұзақтығы 30 ... ... ... күнін 2 айда 1 рет ұйымдастыру. 
Мақсаты: балабақшаға дейінгі  кіші  жастағы  балалардың  валеологиялық 
іскерліктері  мен   ...   ...   ...   өмір   ... меңгеруге бейімдеу. 
Міндеттері: 
- өзінің денесі мен денсаулығына,  ағзасына  ұқыпты  қарау дағдыларын 
қалыптастыру; 
- мәдени-гигиеналық  дағдылары мен ...  өмір  ...  ... ... ортада өзін-өзі ұстау қауіпсіздік ережелерін үйрету. 
Мазмұны: 
Салауатты өмір салты 
Өз-өзіне қарау дағдыларын (ауа ... ... ... ...  ... ...  ...  киіміндегі  кемшіліктерді жөндеу),  дұрыс тамақтану, 
аурудың  алдын  алу  ...  ...  пен  ...  ...   ... ... және ...  Өз  еріктерімен  гигиеналық  шараларды 
орындау дағдыларын бекіту. 
Бала ағзасын шынықтыру ... ... ... әр түрлі шынықтыру 
шараларын (беті, қолын, мойнын салқын ...  жуу,  ...  аяқ  ...  ... ... шаю, ... су құю) ... асыру. 
Күн  тәртібіне  байланысты  күнделікті  балалардың  таза  ауада  болуын 
қамтамасыз  ету.  Ауа  ...   ...   ...   ...   ... ... күн тәртібін бұзбауға үйрету. 
Гимнастика мен сылау  (массаж)  ...  ...  ...  ...  ...  ...  ...  арналған  гимнастика  және   тіс 
жиегіне, қол мен ... ... ... ... сылау) жүргізу. 
Табиғат жағдайында адамдардың  әрекеттерімен  байланысты  (көзге  бөгде 
заттардың түсуінен қорғану, құлап ... ... ...  ...  ... ... сақтық  жасау,  өзіне  таныс  емес  ...  ... ... ... емес  ...  ...  ...  таныс  емес 
сұйықтықтың дәмін татып  көрмеу)  өзін-өзі  ұстау  қауіпсіздік  ... ... ... ... ... ... ...  көшедегі  жол  белгілерімен  (жолаушы  бөлігі  мен  ... ... ... жүру ... (жолдан  қай  жерден  және  қалай 
өту) таныстыру. 
Мәдени-гигиеналық шаралар 
Жеке басының тазалығы мен салауатты өмір салты ...  ...  ... ... кеңейтіп, балалардың дағдыларын жетілдіру. 
Дене тазалығын сақтау (көшеден келгеннен соң, дәретханадан кейін, тамақ 
ішер алдында қолын жуу,  ...  ...  ...  ...  ...  ... өз еркімен киіміндегі, шашындағы кемшіліктерді  жөндеу  және  сабақ 
өтетін,  ...  ...  ...   таза   ұстау   сияқты   пайдалы 
дағдыларын жетілдіру. 
Балаларды  ...  ...  ...  дұрыс   қалыпты   сақтап,   асхана 
құралдарын, орамалды қолдануға ... ... ... ... өтетін, ойнайтын,  серуендейтін  жерлердің  тазалығын  қадағалау, 
киімдері мен ойыншықтарын, кітаптарын өз орындарына жинау сияқты пайдалы 
дағдыларын ... және ... ... ... ... ... айтқанда тәрбиеші алдын ала балалардың білім деңгейі мен  тәрбие 
жұмыстарын жоспарлау құжаттарымен мұқият ... Әр  ...  ...  ... балабақшаның жабдықталуына,       жергілікті       ауа       ...       ...  ...  ...  ...  ...   түрлеріне 
бөлінген сағат санына байланысты құрастырылады . 
1) Сабақтың жылдық жоспары. 
2) Күнтізбелік жоспар. 
3) Сабақтың мазмұндама жоспары. 
4) Сынақ алу ... ... ... ... балаларға жеке ерекшеліктері арқылы 
сабақ 12-15 жаттығу  мен  ...  ...  ...  т.б.)   ...  ... Бұндай сабақтың ұзақтығы 8-10 мин. Нәрістелік жастағы  ...  ... екі ...  ... ... бір жастан бір жарым  жасқа  дейінгілерге 
6 бала  қатысады,  ал  бір ...  ...  екі ...  ...  6-10  ... ... ... 10-15 мин. Әр  топқа   даму  қалпы бірдей  балалар 
жинақталады. Жалпы  дамытатын,  сабақты  бір  ...  неше  бала  ...  ...  қолданады  және   қимылдың   барлық   түрі   ретіменн 
орындалады. Сабақ тыныс алу ... де ... ... ... үшін ... түрі әр ...  (екі  ...  жеті 
жасқа дейін). 
Дене тәрбиесі сабақтары – оқу-тәрбие ...  ең  ...  ...  есептеледі.  Сабақтың  мақсаты  –  жаңа   ...   ...   ... ... дене ... ... Олар төменгі және  орта  топтарда 
20-25 минуттан аптасында 3 рет, ал мектепке дейінгі топтарда 30-35  ... ... үш  ... ...  ...  ...  ...  Кіріспе 
бөлімінде жүру, жүгіру, би жаттығулары жасалынады. Негізгі  бөлімде  негізгі 
қимылдар мен қозғалыс  ...  ...  ...  ...  ойындар  ойналады. 
Қорытынды бөлімде бәсең қимылды ойындар немесе қарапайым жүру орындалады. 
Таңғы жаттығу – балабақшадағы ең ... ...  ...  ... ... ... мен ... қабілетін  арттыруға  арналған.  Төменгі 
топтарда оның ұзақтығы – 5-10 мин., Дайындық ... 12  –  15  мин.  Ол  ...  ...  ...  ...  ...   ...   (негізгі   бұлшықет 
бөлімдерін дамыту жаттығулары), қорытынды (қарапайым жүру). 
Дене тәрбиесінің  ...  –  тіл  ...  ...  ... ... үшін ... ... жұмысын арттыру қолданады.  Ол  шаруадан 
сақтайды, 2-3 жаттығумен 2-3 минут созылады. 
Қорғаныс ойындары күнделікті ... ... ... Олар  ...  арттырып,  көңіл-күйді  жақсартады,  ерік-жігерді   шыңдайды. 
Балалар жылына 22-25 жаңа ... ... ...  ... Б. А. ... тәрбиесінің ілімі мен әдістемесі» М. 1999. 
2.  ... Б.А.  Дене  ...  ...  ...  ...  мен 
әдістемесі. - М., ФиС, 1978 
3.  Балалар мен ... ... өмір ... ... дене ... ... ... әдістемелік түтас жинақ 
бағдарламасы 2001-2005 жыддарға. Алматы 2001. 
4. Дене тәрбиесі ... ... дене ... ...  арналған  оқу 
құралы.  Матвеев А. Т. редакциясы  М. ФИС. 1993. 
5.  Дене тәрбиесі жэне спорт арқылы ... ... ... ... ... ... Дене ... мүғалімдеріне арналған кітап.   Каюрова С. редакциясы 
бойынша. -М., ФиС, 1973 Н.Дене тәрбиесінің ілімі мен әдістемесі. 26.  7.  ... ... ... ... оқу  ...    ...  М.,  ... басқаруымен. 2-ші басылым. —М.:ФиС, 1976. Т.1,  2тарау. 
8. Ұ.Б. Мұхамеджанова «Дене тәрбиесі пәнінің әдістемесі» Астана 2004ж 
С. Қайжанов ... ... 5-6 ... Алматы 2001ж 
9  Б. Төтенов «Қазақ спорт ойындары» Алматы ...  Ж. ... ... ... ... мен ...  ... 2002ж 
11. Сағындықов Е. «Қазақтың ұлтттық ойындары» Алматы Рауан 1991ж 
12 Қазақстан Республикасының Дене шынықтыру және спорт туралы заңы ...  Ұ.  Ж.  ...   ...  шынықтыру пәнін оқыту   әдістемесінің 
методиксын пайдалану жолдары» Астана 2007. 
14.Т.  Таймбетов ...  ...  ...  ...   ...   дамыту 
жаттығулар және терминология». 2009ж. 
15.   Назарбаев        Н.Ә.        ...         2030:         ... ... ... ... үндеуі. Алматы 1997. 256 бет. 
16. Тілеулов «Дене тәрбиесі ілімі мен әдістемесі» Шымкент ... Ә. Ж. ...     ... ...  ... ... Осокина Т.И. Бала-бақшадағы дене тәрбиесі. -М.,1973 
19. Хухлева Д.В. Мектеп жасына ... ... дене ... М., 
1976 
20. И.Фомин И.А.,Филин В.П.  Дене  тәрбиесінің жас ерекшелік ...  1972  12.  Дене  ...  ...    ...   Дене   ... ... оқу ... Матвеев Л.П.  редакциясы  бойынша.  -М, 
ФиС, 1983 25. 
23. Понамарев Н.И. Дене тәрбиесінің элуметтік қызметі. -М., ФиС. 1974 
24. ... ...  М.Ф.,  ...  Г.Г.   ...  ...  дене 
тәрбиесі. -М., ФиС,1974 19


 

 

 


Информация о работе Ұлттық ойындардың дене тәрбиесі сабағындағы орны