Балалардың дамуына шартты және шартсыз рефлекстердің ықпалы

Балалардың  дамуына шартты және шартсыз рефлекстердің  ықпалы

   Жоспар:

 

1. Балалардың шартты және шартсыз рефлекстері
2. Шартты рефлекстердің пайда болуына қажетті жағдайлар
3. Шартты рефлекстердің түрлері

Балалардың  рефлекстері

 

И.И.Павлов барлық рефлекстерді үлкен 2 топқа жіктегені  рас. Олар шартты және шартсыз рефлекстер болып табылады. Шартты рефлекстер алғашқы кезде организмнің тірлігін сақтау үшін қажет. Шартты рефлекстер пайда болған сыртқы ортаның жағдайы өзгергенде ол рефлекстер жойылады да, жаңа жағдайда жаңа рефлектер туындайды.

Шартсыз рефлекстер

 

Шартсыз рефлекстер туа пайда болып, өздерінің  орындалуы үшін ешқандай қосымша  жағдайларды қажет етпейді: тітіркендіргіш әсер етісімен шартсыз жауап пайда  болады. Олар тұқым қуалайды, сондықтан  организмнің әр түріне тән өздерінің  шартсыз рефлекстері болады. Шартсыз  рефлекстер негізінен ұрықтық кезеңде  де, бала туғаннан кейін де қалыптаса  береді. Айталық, қорғаныс рефлекстері  туғаннан-ақ болады, ал жыныс рефлекстері  жыныстық жетілу мерзімінде пайда болады

Шартты  рефлекстер

 

Шартты  рефлекстер тұқым қуаламайды, тек  өмір тәжірибесінің негізінде, сыртқы ортамен байланыстың арқасында  пайда болып отырады. Әркімнің өзінің тұрмыс жағдайына қарай әртүрлі  шартты рефлекстері болады. Олардың  рефлекторлы доғасы ми сыңарларының қыртысыңда қалыптасады. Сондықтан  ми сыңарларының қыртысы болмаса, шартты рефлекстердің кейбіреуі пайда  болғанымен, олардың тіршілікке маңызы онша емес.

Шартты  рефлекстердің пайда болуына  қажетті жағдайлар

 

 Барлық  шартты рефлекстердің қалыптасуы  үшін сыртқы ортаның қосымша  белгілі бір жағдайларын тудыру  керек:

әсер  етуші шартты және шартсыз тітіркендіргіштердің болуы;

• шартты тітіркендіргіштердің әсері шартсыз тітіркендіргіштің әсерінен сәл бұрынырақ басталып (15-20 сек), олар біраз уақыт бірге әсер етуі тиіс;
• тітіркендіргіштердің тұрақты ретпен әсер етуі; аталған жағдайлардың ұзақ уақыт көп қайталануы; шартты тітіркендіргіштің шартсыз тітіркендіргіштен әлсіздеу болуы;
• жүйке жүйесінің маңызды бөлімі — ми қыртысының қызмет қабілетінің дұрыс қалыпта болуы.

 

Шартты  рефлекстердің түрлері

 

экстерорецепті

Шартты тітіркенгіштер сыртқы сезім мүшелеріне әсер еткенде  пайда болады.

проприорецепті

Қаңқаның бұлшық еттерін тітіркендіргенде пайда  болады

интеорецепті

Ішкі мүшелерді  тітіркендіргенде рецепторларына әсер ету арқылы пайда болады

Орындаған: Тұраш Айдана

Тобы: МД-111