Болашақ мұғалімдерді заманауи білім беру технологиялары негізінде кәсіби даярлаудың теориялық аспектілері

Ал, бүгінгі  таңда  өз бетінше дербес, сыни тұрғыда  ойлайтын, туындаған проблемаларды көре білетін және шығармашылықпен шеше білетін адам қажет. Қазіргі қоғам – ғылым мен техниканың, технологиялардың қоғамы. Ал, оның азаматтары өз бетінше белсенді қимылдауға, шешім қабылдауға, өмірдің өзгермелі жағдайларына икемділікпен бейімделуге қабілетті болуына мүдделі. Сондықтан, қазіргі қоғамдағы білім берудің мақсаты– адамның интеллектуалдық және адамгершілік тұрғыда дамуы. Осы мақсатты жүзеге асыру үшін болашақ мұғалім бойына мектепте қызмет ететін маман ретінде оларға білім беру жүйесінің стратегиялық бағыты айқын көрсетілуі тиіс. Оған оқу процесінің тиімділігі, сабақтардың жүйелілігі мен сапасы, бағдарламаның орындалу барысы білімнің тереңдігі бүкіл оқу тәрбие жұмысын дұрыс жоспарлауға игі ықпал етеді.

Болашақ мүғалімнің кәсіби бейімделу аясына негізінен мыналар кіреді: кәсіби бағдар, кәсіпке дайындық, кәсіби орнығу, мамандық бойынша студенттердің білім алу ерекшеліктері, еңбек жағдайлары. Бірақ, әр түрлі бейімделу түрлері маманның қалыптасуына әр түрлі әсер етеді. Оның ең негізгісі кәсіпке бейімделу болып табылады.

Болашақ мұғалім  үшін оның өмірлік іс-әрекетіне мамандықты меңгеру мәселесі үлкен орын алады. Ол алдымен мамандықты оқып үйренуге, дайындыққа көңіл аударса, одан кейін  мамандықты терең меңгеруге, кәсіби шеберлікке ұмтылуы қажет.

Сонымен, айта кететін жайт, студенттердің оқу іс-әрекетінің нәтижелілігі, оған бейімделу көптеген факторларға байланысты. Оған студенттердің танымдық іс-әрекетін реттеу функциясы, өмірлік жоспары мен қызығушылықтары, мотивтерді, құндылықтық бағдарлардың басым болатын түрі, ұмтылыс деңгейі, мінез-құлықтарын саналы басқара алуы т.б көптеген факторлар үлкен ықпал етеді.

Болашақ мұғалім  мамандығына бейімделу мәселесі кезеңінде студент болашақ мамандығы  бойынша еңбек талаптары мен  ерекшеліктерін меңгеру керек. Ол мамандықты меңгеру кезеңіндегі тұлғаның кәсіби қасиеттерінің қалыптасуынан, еңбек дағдыларынан көрінеді. Болашақ мұғалімдік кәсіпке бейімделу студенттің жаңа ұжымға сіңуіне, енуіне әсер етеді. Ол жаңа ұжымға, еңбек талаптарына, кәсіби іс-әрекетке қатысу үдерісі және кәсіби қызығушылықтарының, жеке сапалардың осы іс-әрекет талаптарымен арақатынасын көрсетеді.

Қазіргі заманғы  білім беру технологияларына байланысты, бүгінгі таңда пайдалану салалары мен қажеттілігі бойынша жоғары білімді, қабілетті болашақ мұғалімдерді кәсіби даярлау үрдісінде, сапалы білім беруде кәсіптік-ақпараттық-компьютерлік бағыттылығын белгілі бір салада қалыптастыруда оқытудың ғылыми-әдістемелік жүйесін жасау, оны уақыт талабына сай тез арада оқу үрдісіне енгізу арнайы үлкен ғылыми-әдістемелік жолмен зерттеуді қажет ететін құнды мәселе болып табылады. Осы мәселелерге жақын студенттердің кәсіби даярлығына бағытталған бірқатар ғылыми-әдістемелік зерттеу еңбектері және оқулықтар жарық көрді.

Оқу үдерісіне  жаңа бағыт беріп, оның даму жолдарын ХХІ ғасырдың талабына сәйкес айқындау үшін білімнің әр түрлі салаларына білім және ғылым, білім және адам құқы, білімнің қоғам дамуындағы әсері, білім беру барысындағы заманауи білім беру  технологиялары және  т.б. талдау жасалып қорытындылану қажет.

Болашақ мұғалімдерге қойылатын қазіргі заманғы талап тек таңдап алған мамандығы   бойынша   білімі бар  мамандарды ғана емес, сондай-ақ  еңбекті

А.Ясауи университетініњ хабаршысы, №2-3, 2010

Ташимова  А.Л. Болашақ мұғалімдерді заманауи білім беру технологиялары негізінде кәсіби...

автоматтандыру  үшін заманауи ақпараттық технологияларды  қолдануға қабілетті мамандарды талап етеді. Оқу үдерісін ұйымдастыруда  заманауи білім беру технологияларын  қолдану қазіргі оқыту әдістерінің  ерекше белгісі болып табылады.

Педагогикалық ғылымның жаңа бағытта өрбуі, білім  беру жүйесінде жоғары дәрежелі, жан-жақты  сапалы біліммен қамтамасыз ету арқылы ұлттық, мемлекеттік саяси, экономикалық және ел мүддесі тұрғысынан туындаған  мәселелерді шеше алатын жоғары дәрежелі мамандарды даярлауды талап етеді.

Болашақ мұғалімдердің ақпараттық-компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде пайдалану даярлығын жүзеге асырушылардың көпшілігі өз зерттеулерінде ақпараттық-компьютерлік технологияларды оқытудың барлық кезеңдерінде, сонымен қатар кез-келген формаларында (дәрістер, семинарлық, лабораториялык, практикалық сабақтар, аудиториядан тыс және т.б.) қолдану керек екендігін көрсетті. Болашақ мұғалімдердің ақпараттық-компьютерлік технологияны кәсіби іс-әрекеттерде пайдалануға және оның құралдарын жасауға даярлау жоғары білім берудің заманауи талаптарының көкейкесті мәселелерінің бірі болып табылады.

Қорытындылай  келе,  қазіргі кезде ғылым  мен техниканың жетістіктерін, заманауи білім беру технологияларын кәсіби маман даярлау процесінде пайдалану маңызды екендігі, ал бірақ сол негізде болашақ мұғалімдерге білім беру әлі де жеткіліксіз екендігі айқындалды. Бұл бағытта болашақ мұғалімді кәсіби даярлаудың арнайы тұжырымдамалық бағыт-бағдарының негізін анықтап, құрылымдық-мазмұндық моделін ұсыну қажеттігі туындайды.

әдебиеттер 

1. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2010-2014 жылдарға арналған стратегиялық жоспарын бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 29 қаңтардағы № 39 Қаулысы.
2. Беркімбаев К.М. Жоғары оқу орнында ISO 9001-2001 халықаралық стандартын енгізудің ерекшеліктері. МНП конференция "Новые образовательные технологии в ВУЗе: теория и практика",  2006 г., МКТУ им. Х.А.Ясави, г.Туркестан.
3. Қазақстан өз дамуындағы жаңа серпіліс жасау қарсаңында. Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы. - Астана: Елорда, 2006. – 48 б.
4. Сластенин В.А. Формирование личности учителя в процессе профессиональной подготовки.- М.: Педагогика, 1976. - 236 с.
5. Кузьмина Н.В. Профессионализм педагогической деятельности. Ленинград, 1963. - 54 с.

Щербаков  А.И. Некоторые вопросы совершенствования подготовки учителя //Советская педагогика, 1971, №9.