Компьютер – ақпараттық процестерді жүзеге асыратын құрал

ОРЫНДАҒАН:КАНАПИНА.А.М

Компьютер – ақпараттық  процестерді жүзеге асыратын  құрал 

Жүйелік блок

 

Жедел жад

 

Ақпараттық кеңарна

(шина)

 

Енгізу 

құрылғысы

 

Ақпарат 

алмасу 

құрылғысы

 

Тұрақты жад

 

Шығару 

құрылғысы

•  Жүйелік қорап
• Монитор
• Пернетақта
• Тінтуір

 

• Ақпаратты енгізу құрылғылары
• Ақпаратты шығару құрылғылары
• Енгізу және шығару қызметерін бірге атқаратын құрылғылар

Компьютердің ең басты  бөлігі.

Ол – компьютердің “миы”.

• жүйелік (аналық) тақша;
• процессор;
• оперативті жады;
• тұрғылықты диск;
• алмалы дискілермен жұмыс істеуге арналған диск жетегі;
• СD және DVD диск жетектері;
• бейнесызбалық бейімдеуіш;
• дыбыстауыш;
• желілік тақша;
• енгізу-шығару порттары.

 

 

негізгі

Аналық тақша – бұл компьютердің барлық құрамдас бөліктері қосылатын күрделі көп қабатты мөрлік тақша.

 

Аналық тақша мыс өткізгіш  жолшықтар

 желісімен қапталған, олардың бойымен

мәліметтер тақшада құрастырылған

микросхемалар мен компьютердің  басқа 

құрылғылары  қосылатын  слоттарға

жеткізіледі.

 

алға

Кері  қайту

      Процессор немесе микропроцессор

компьютердегі орталық  мәліметтер өңдеу 

құрылғысы болып табылады.

Процессор микросхема  ретінде ұсынылған 

және оперативті жадымен  қатар аналық

тақшада орналасады.

Процессор бағдарламалар  жұмысына қажетті

есептеулерді орындайды.

 Процессордың жылдамдығы мегагерцпен (МГц)

немесе (ГГц) өлшенетін оның  ырғақтық 

жиілігімен анықталады.

         Әдетте компьютер сипаттамасының басында, орталық процессордың (CPU - central processor unit) типі мен жиілігі, оперативті жады (random access memory, RAM) сипаттамасы беріледі. Компьютердің бұл құрамдас бөліктері – ең бастылары, өйткені олар компьютер жұмысының шапшаңдығын анықтайды.

 

 

 

алға

Модельдері

 

Тактілік жиілігі,

 МГц

 

Разрядтылығы

 

Жылы 

 

8086

 

4 – 8

 

16

 

1978

 

80286

 

8 – 20

 

16

 

1982

 

80386

 

20 – 40

 

32

 

1985

 

80486

 

20 – 100

 

32

 

1989

 

IntelPentium

 

60 – 150

 

64

 

1993

 

Intel Pentium Pro

 

100 – 200

 

64

 

1995

 

Intel Pentium II

 

233 – 300

 

64

 

1997

 

Intel Pentium III

 

450 – 500

 

64

 

1999

 

Intel Pentium IV

 

до 2800

 

64

 

2001

 

Pentium 4 3,2 ГГц

 

3200

 

64

 

2003

Кері  қайту

Компьютердің оперативті  жадысы

 (ОЗУ) немесе Random Access Memory

мәліметтерді қысқа мерзімге 

сақтау үшін қызмет  етеді.

 

Кері  қайту

     Тұрғылықты диск (тұрғылықты диск жетегі) немесе Hard disk Drive (HDD) – бұл компьютердегі негізгі мәліметтер қоймасы.

    Тұрғылықты дискінің сыйымдылығы түрлі компьютерлерде алуан түрлі болады да,

Мегабайтпен және гигабайтпен  өлшенеді.

 

Кері  қайту

       3,5 – дюймдік дискеттерді оқиды.

Бұл дискілер ауыстырылатын 

тасымалдаушылар болып  саналады.

     Олардың сыйымдылығы 1,44 Мб.

Компьютерде алмалы дискілерге  арналған 

диск жетегіне “А”  әрпі белгіленеді.

 

Кері  қайту

     Мәліметтерді ықшам дискілерге жазуға және оқуға мүмкіндік береді.

СD және DVD дискілер – ауыспалы  тасымалдаушылар.

    Дискілер бір рет жазылатын (CD-R және DVD-R)

және қайталап жазылатын  (CD-RW және DVD-RW) болып бөлінеді

 

Кері  қайту

Бейімдеуіштің кескіндерді  сақтау үшін ғана 

пайдаланылатын меншікті  оперативті жадысы бар

“Тұрғылықты жері” бойынша  бұл жады көпнесе 

Бейнежады (videoRAM немесе VRAM) деп  аталады.

 

Бейнежады көлемі неғұрлым

Үлкен болса, компьютер  кескін

дер мен бейнероликтерді  соғұрлым

үлкен ажыратылымдылықпен 

және түрлі түстермен  бейнелейді.

 

Кері  қайту

      Дыбыстауыш компьютерге жоғары сапалы

дыбыс тудыруға және  оны компьютерге

жазуға мүмкіндік береді.Дыбыстық  тақша ұсынатын 

дыбыспен жұмыс істеудің  кеңейтілген мүмкіндіктері 

компьютерлік ойындарда  және басқа қазіргі заманғы 

бағдарламаларда талап  етіледі.

 

Кері  қайту

     Желілік тақша компьютерді компьютерлер желісіне

қосуға мүмкіндік береді. Желілік тақшалардың 

бірнеше түрі бар. Ethernet, token ring және 

сымсыз желілерге қатынас  құруға арналған

тақшалар, ең танымалылары  – Ethernet және

сымсыз желілер.

 

Кері  қайту

     Порттар – корпустың алдыңғы немесе артқы тақтасындағы ажыратқыштар, оларға әдетте кабель арқылы әр түрлі құрылғылар қосылады.

Порттарға қосуға болатын  құрылғылардың саны мен түрі  порттардың саны мен түріне  тәуелді болады.

 

Кері  қайту

    Монитор немесе дисплей – компьютердің экранына ақпаратты

шығаратын құрылғы. Экран  түстеріне қарай дисплейлер монохромды 

және түрлі-түсті болып, ал шығарылатын информация түрлеріне 

байланысты символдық  және графиктік болып бөлінеді.

    ЭЕМ – нің экранда мәлімет көрсету бөлігі

 екі жартыдан тұрады:

                  Монитор және адаптер.

   Біз тек мониторды көреміз, ал адаптер ЭЕМ

қорабының ішінде орналасқан. Монитордың 

өзінде тек электронды-сәулелі  түтікше бар.

Ал, адаптерде бейнелеу  сигналдарын беретін

логикалық схемалар орналасқан.

 

 

     Кең тараған адаптерлерге мыналар жатады:

EGA, VGA және SVGA. (Super  VGA) кеңінен қолданылады. 

SVGA – ның бейнелеу  мүмкіндігі өте жоғары.

 

негізгі

Компьютерге ақпарат 

енгізуге арналған құрылғы.

 

    Пернелер бірнеше блокқа

бөлінеді:

• Символдық пернелер
• Функциялық пернелер
• Нұсқаушы пернелер
• Цифрлық пернелер

 

негізгі

“Тышқан тәрізді қол  тетігі”

пернелікпен бірге ЭЕМ-ді 

басқару үшін қолданылады.

Маустың екі түрі болады:

үш батырмалы, екі батырмалы.

Шағын (портативті) компьютерлерде 

маустың орнына трэкбол 

қолданылады.Бұл төңкерілген  маус.

Трэкбол жұмыс істеу  үшін, қолмен 

жалпы қорапты емес, шарды 

айналдыру керек.

 

негізгі

Мәтіналғы

 

Сызбалық планшет

 

Дигитайзер

 

Басқы  бет

Басып шығарғыш

 

Плоттер

 

Басқы  бет

   Модем, дыбыстық бейімдеуіш,

желілік бейімдеуіш.

 

Модем – компьютерлерге  телефон желілері 

немесе байланыс желілері  арқылы өзара

мәлімет алмасуға мүмкіндік  беретін құрылғы.

 

Басқы  бет

1984 ж. – АҚШ-тың ІВМ фирмасы дербес компьютер жасау жолында дүние жүзі бойынша алдыңғы фирмалардың бірі болды. Ал 1990 жылдардың басынан бастап көрнекті фирмалардың бірі Apple Computer корпорациясы болды, ол Macintosh – маркалы компьютер шығара бастады.

 

Қазіргі кезде көптеген  елдерде бесінші буындағы ЭЕМ-ді  жасау ісі қолға алынуда. Ол  машиналар адамды кәдімгі адам  сөйлейтін тілде түсіну қажет. Яғни ЭЕМ  “Жасанды интеллект”  негізінде құрылуы қажет.