Автор работы: Пользователь скрыл имя, 09 Февраля 2014 в 13:03, лекция
Қазақстанның магистральды бірінші байланыс желілірінің қазіргі уақыттағы дамысы кабельді, радиорелелік және ғарыштық байланыс жүйелерін қолдануға негізделіп отыр. Атмосфералық әсерлерден және әртүрлі кедергілерден жоғары қорғалған байланыс каналды кабельді байланыс желілері, республиканың ең негізгі байланыс желілері болып саналады; кабельді желімен барлық ақпараттың 75% таратылады.
Қазіргі уақытта әртүрлі белгіленген орындарға жеткілікті мықты байланыс түйіндерін жеткізуге мүмкіндік беретін ең көп тараған байланыс құралы коаксиальды кабельдер болып табылады.
1.5 Кабельді желі
арқылы қалааралық
Қалааралық байланыс желісін
электрлік байланыс кабельдерін
қолдану арқылы екі- немесе төртсымды
схемамен құруға болады. Екісымды схемада
тура және кері бағытта тарату сымның
бір сыңары арқылы жүзеге асады. Ал,
төртсымды схемада бір сыңары
арқылы тура бағытта байланысты қамтиды,
ал келесісімен – кері бағыттағы
байланыс қамтылады. Сурет. 1.6-те екісымды
схема арқылы қамтылатын жоғарғыжиілікті
құрылым схемасы көрсетілген, ал
сурет 1.7- те төртсымды схема арқылы
қамтылатыны көрсетілген. Осы схемаларды
өз араларында ұзақтылығы мен жоғарғыжиілікті
байланыста тұрақтылығы, канал сандары
және де тізбектер арасындағы өзара
әсерден қорғануын
Байланыстың тұрақтылығы
мен ұзақтығында төртсымды жүйе
өз артықшылығын көресетеді. Ол былай
түсіндіріледі: Жоғарғыжиілікті алыс
байланыс құруда екісымды жүйе қолданылса
спектр екі бөлікке бөлінеді: төменгі
және жоғарғы. Спектрдің төменгі
бөлігі бір бағытта тарату үшін қолданылады,
ал жоғарғы бөлігі – кері тарату
үшін. Осындай екісымды жүйе ЖЖ каналдарда
электрлік төртсымды болып
Бұл фильтрлер екісымды схема арқылы бұрмаланулар енгізеді және байланыс ұзақтығын лимиттейді.
Төртсымды байланыс жүйесі тура және кері бағытта бір жиілік жолағында іске асады, бірақ жоғарыда көрсетілгендей тура және кері таратуда әртүрлі сымдар жұбы қолданылады және бөліктейтін филтьрлер маңызды емес. (сур1.7) . соңғысы төртсымды ЖЖ байланыс жүйесінің маңызды артықшылығы болып табылады, себебі күшейткіш құрылғының жұмысын едәуір жеңілдетеді және айтарлықтай қашықтыққа дейін тұрақты байланысты қамтамасыз ете алады.
Құрылған каналдар санына байланысты екі және төртсымды байланыс жүйесінің бағасы тепе тең. Бұл жағдай келесі көрініспен былайша суреттелген. 120-каналды тарату жүйесін 12….552 кГц диапазонында қарастырамыз. Екісымды жүйеде спектрдің бірінші бөлігі (12…252кГц) байланыс үшін бір бағытқа бағытталады, ал екінші бөлігі (312….552) – кері бағытқа бағытталады. Нәтижесінде сымның бір жұбы арқылы 60 екіжақты каналдар ұйымдастырылады.120 каналды алу үшін екіжұпты сым болуы керек. Төртсымды жүйе арқылы бір жұпта 120 байланыс каналы (12…552кГц) ұйымдастырылады, тура бағытта, ал екінші жұпта сол диапазонда (12…552кГц) – 120 канал кері бағытта ұйымдастырылады. Нәтижесінде, екі жұпты сымда да байланыс каналдарының жалпы саны төртсымды сияқты екісымды жүйеде де бірдей және тең -120-ға. (сур. 1.8).
Алайда, егерде тізбектің саны екі еселенген болса, 2 есе төмен диапазонды қолдана отырып, төртсымды жүйеде екісымды жүйедегі сияқты канал санын шығарып алуға болады. Бұл күшейткіш пунктерінің арақашықтығының артуы мен олардың санының магистральда кемуіне байланысты кабельді желінің аз бөгеуілде жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.
Сур. 1.8. ЖЖ байланыс жүйесін сандарына қатысты салыстыру: а –екісымды, б – төртсымды.
Тізбектің бөгеуілденқорғанысындағы
өзара қорғаныстан екісымды жүйе
артық тұр. Жалпы кабельде орналасқан
электромагнитті энергияны
Егер таратылмдар тізбектің әсер етуі және әсерге ұшырағыш жағынан бағыттары сәйкес келсе, онда энергия бір деңгейде таратылады және кедергілер айтарлықтай аз әсерін тигізеді. Бұл көрініс сур.1.10- бейнеленген.мұнда екі-төртсымды байланыс жүйесіндегі тізбектер арасындағы өзара әсер көрсетілген.
Сур.1.9 кабельді тізбектер арқылы тарату режимдері: а – сәйкес келетін, б – қарама қарсы келетін
Сур. 1.10. қалааралық байланыста кабельдер арасындағы өзара әсерлер мына жүйелерде: а – сәйкес келетін, б – қарама-қарсы келетін.
Екісымды жүйеде әр тізбекте А дан Б-ға дейінгі бағытта бір жиілік спектрі таратылады, (мысалы, 12…..252 кГц), ал кері бағытта Б дан А-ға дейін басқа спектр таратылады (мысалы, 312….552кГц). Ал төртсымды жүйеде тура таратылу (A→Б), кері таратылым (Б→А) бағытында дәл сол жиілік спектрінде (мысалы, 12…552кГц) спектрінде жүзеге асады. Сондықтанда ЖЖ байланыс жүйесіндегі екісымды жүйеде төртсымды жүйеге қарағанда кабельді тізбектер арасындағы өзара әсерлер аз болады.
Екі-және төртсымды жүйелерді барлық берілген қасиеттеріне қарай отырып бағаласақ, төртсымды жүйе тұрақтылығына байланысты артықшылығы көп және байланыс ұзақтығында сонымен қатар ол екісымды жүйемен канал санына қатысты бағасы бірдей. Сондықтан да ол қалааралық ЖЖ байланыс құрылымының мақсатты құрастырылған схемасы болып табылады. Тізбектің кедергіденқорғанысын кжоғарылату үшін және кабельді магистральда қажетті емес қарама қарсы тасымалдауды жою үшін екікабельді система қолданылады. Бұндай жағдайда тура және кері тізбектер жеке кабельде орналастырылады. (сур.1.11). нәтижесінде әр кабельде тарату режиміне өзара келісілген тізбектер орналасады.
Сур. 1.11. байланыс жүйелері: а – біркабельді, б – екікабельді.
Әуе желілерінде жиілік
жолақтармен тасымалданған
Оптикалық системаларда біркабельді байланыс жүйесі қолданылады.
6. Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелеріне негізгі талаптар
Электрбайланыстың бағыттаушы жүйелеріне мынадай келесі талаптар көрсетілген:
- мемлекет шеттерінде
магистральды байланысты 12500 км қашықтыққа
дейін, мемлекетаралық
- әртүрлі типтегі заманауи
ақпараттарды тарату үшін
- өзара және ішкі кедергілерден, сонымен қатар найзағай мен тот басудан қорғанысы;
- желінің электрлік
- байланыс жүйесінің бүтіндец үнемділігі;
Кабельді техника келесі бағыттарда дамып келеді:
1.Оптикалық жүйелердің айтарлықтай дамуы; байланыстың мықты түйіндерін құруға және әртүрлі түрдегі ақпараттарды ұзақ қашықтыққа дейін жеткізуге мүмкіндік береді
2.Көп мөлшердегі каналды
құра алатын және өз
3.кабельді техникаға жақсы
электрлік және механикалық
4.Алюминийлі, болаттың және
металдыпластмассалық
Қабықшалар герметикалық болуы мүмкін өызмет көрсету кезіндегі барлық уақытта кабельдің электрлік параметрлерінің тұрақтылығын қамтамасыз етуі керек.
5. Абоненттік тораптар үшін оптикалық кабельдердің экономикалық конструкциясын өңдеуге енгізу және өндіру.
6. Абоненттік тораптар үшінқымбат емес кеңжолақты электрлік байланыс кабельдерін құру.
Лекция №2. Бағыттаушы байланыс жүйесінің конструкциясы мен сипаттамасы
2.1 Электрлік байланыс кабелі
2.1.1. Электрлік байланыс кабелінің классификациясы
Байланыс кабелі анықталған жүйе бойынша ширатылған және жалпы ылғал өткізбейтін қабықшалы изолирленген сымдар жиынтығын көрсетеді. (сур.2.1)
Сур. 2.1. кабельдің жалпы түрі: 1-өзекшесі; 2- қабықшасы; 3- бронды сыртқы қабаты
Электрлік байланыс кабелінің классификациясы келесі белгілерде болады:
байланыс кабелі, ауылдық байланыс кабелі, қалалық телефондық кабельдер, дәнекер желілер және бағалар үшінгі кабельдер;
және әуе (немесе әуе ілгекті) кабельдері;
Сур. 2.2. Кабельді тізбектер: а – симметриялы, б – коаксиальды
2.1.2. Симметриялы
байланыс кабельінің
Токөткізгіш желілер. Өткізгіштер немесе токөткізгіш желілер келесі негізгі шарттарды қанағаттандыруы керек: жоғарғы электр өткізгішті, үлкен икемділік пен жеткілікті механикалық беріктілігінің болуы.
Байланыс кабельдерін өндіруде ең үлкен пайдалануға ие болған мыс. Кабельді желілер үшін көбінде ММ маркалы ρ = 0,0175 Ом·мм?/м үлесті кедергісі бар жұмсақ сымдар қолданылады. Симметриялы жоғарыжиілікті кабельдер үшін ең үлкен пайдалануды 0,9; 1,05; 1,2 мм диаметрлі мыс сымдар иеленіп отыр. Қалалық телефондық желілі кабельдер үшін ең көп таралғаны 0,32; 0,4; 0,5; 0,7 мм. диаметрлі мыс сымдар болып отыр.
Токөткізгіш сым изоляциясы. Изоляцияланған материалдың қасиеттері электрлік қатынаста келесі сипаттамалар бойынша анықталады:
Кабельді сымды изолирлейтін материалдар жоғары үлесті көлемді кедергілі, диэлектрлік шығыны аз, диэлектрлік өткізгіштік мәні төмен, және созылмалы, иілгіштік қасиеті болуы керек. Сонымен қатар, олар технологиялық өңдеуге өте икемді, және де ескіруде төзімді болуы керек.
Байланыс кабелінде
Кесте 2.1
Кабельді диэлектриктердің негізгі сипаттмалары
Диэлектрик |
Тығыздық, г/см? |
ε |
U, кВ/мм |
·10ˉ4 1 МГц жиілігінде |
Кабельді қағаз Полистирол Бірыңғай полиэтилен Қуыс полиэтилен Полиаинилглорид |
0,7 1,05 0,92 0,47 1,26…1,40 |
2…2,5 2,5…2,7 2,2…2,3 1,45…1,5 3…6 |
5 40 30 6…10 30 |
400 2 3 5 400 |
Симметриялы кабельді байланыста ең ауқымды қолданысқа ие болған келесі изоляция түрлері:
жасалынады, қағаз-қуысты изоляцияларда болады, қағаздың біртекті қабатын көрсететін де болады;