Мультиплексор

 
Мультиплексор. (коммутатор) – бір   шығуы бар комбинациялық көпкірулі схема. Мульиплексордың кірулері ақпараттық   және ( ) болып бөлінеді. Әдетте  , мұндағыk және n – сәйкес басқарушы және ақпараттық кірулер саны. Басқарушы кіруге келіп түсетін код ақпараттық кірудің біреуін анықтайды, ол айнымалының мәні   шығуына беріледі. 
 
Мультиплексор келесі функцияны іске асырады: 
 
 егер  . 
 
Мультиплексорды іске асыру үлгісі (n=4, k=2) 4-суретте көрсетілген. Мұнда мультиплексор екілік басқарушы кодты дешифрлейтін, дешифратордың шығу сигналдарымен басқарылатын екі кіруі бар конъюнкторлардың (олардың саны ақпараттық кірулер санына тең) жиынтығы түрінде құрылған. Конъюнкторлардың шығулары НЕМЕСЕ схемасымен біріктірілген. 
 
 
 
 
3–Сурет. Мультиплексор схемасы 
 
Мультиплексорлар коммутаторлар ретінде кеңінен қолданылады. Коммутатор – параллель кодты тізбектіге түрлендіру үшін қолданылатын сигналдар селекторы, ол кодтарды салыстыру, генераторлар схемаларын құруда қолданылады. 
 
Демультиплексор. Демультиплексор – мультиплексор функциясына кері функцияларды орындайтын схема, яғни, бір ақпараттық кіруі ( ), n ақпараттық шығуы ( ) және k басқарушы кіруі ( ) бар комбинациялық схема. 
 
Демультиплексор келесі функцияны іске асырады: 
 
  
 
Демультиплексор жұмысы логикалық теңдеулермен сипатталады: 
 
  
 
Осы теңдеулер көмегімен құрылған демультиплексор (n=4, k=2) схемасы 4-суретте көрсетілген. 
 
 
 
 
Демультиплексорды тізбектелген кодты параллельге түрлендіру үшін қолданған тиімді.  
 
Мультиплексор және демультиплексорды бірге қолдану параллель кодты тізбектіге жіне тізбектіні параллельге түрлендіріп ақпараттың тізбектей берілуін қамтамасыз етеді. Осындай қолданыста басқарушы сигналдар ретінде екілік санауыш шығулары қолданылады.

Демультиплексор. Демультиплексорлар функционалдық жағынан мультиплексорларға қарама-қарсы. Олардың көмегімен сигналдар бір ақпараттық кірісінен қажетті ретімен бірнеше шығыстарына үлестіріледі. Қажетті шығыс шинаның таңдалуы, мультиплексорда сияқты, адрес бар кірістерінде сәйкес кодын орнатуы арқылы қамтамасыз етіледі. Адрес бар кірістер m болғанда, демультиплексордың 2m-ге дейін шығысы болуы мүмкін.  Кесте 1 - Демультиплексордың ақиқаттық кестесы

Демультиплексордың графикалық шартты белгісі