Емтихан тақырыптарының тізімі

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

6M070100 – БИОТЕХНОЛОГИЯ

МАМАНДЫҒЫ БОЙЫНША МАГИСТРАТУРАҒА

 ТҮСУГЕ  АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМА

Алматы  2012

Емтихан тақырыптарының тізімі

1. Өсімдік жасушалары дақылдары. Өсімдіктерді өсіру принциптері мен әдістері.  Өсірілген жасушалардың биологиясы. Қоректік орталар. Жасушаларды өсіру жағдайлары.    Каллусты алу және оны өсіру. Дедифференциация және каллустүзу. Өсірілетін жасушалардың гетерогенділігі. Дақылдағы жасушалардың өсуі. Дифференцировка, морфогенез және регенерация. Өсімдіктер биологиясы теориялық сұрақтарын шешу үшін жасуша дақылын пайдалану.
2. Өсімдіктер биотехнологиясы. Өсімдік жасушалары дақылдары биотехнология нысанасы ретінде. Жасуша дақылдарын биосинтетикалық өндірісте қолдану. Өсімдіктердің клонды микрокөбейту және оның артықшылығы. Клонды микрокөбейту әдістері. Көбею кезеңдері. Клонды микрокөбейту үрдістеріне әсер ететін факторлар және оның перспективтілігі. Өсімдіктерді сауықтыру. Апикалдық меристеманы өсіру. Ауру жұқтырылған өсімдіктерді диагностикалау. Вируссыз көшетті материалды алу. in vitro жағдайында прогамды және постгамды сәйкессіздікті жеңу. in vitro жағдайында ұрықтандыру. 
3. Эндосперм культурасы.  Гаплоидты технология. Тозаң мен аналық дақылында гаплоидты алу. Гибридті ұрықта хромосомалардың селективті элиминация әдісі арқылы гаплоидты алу. in vitro жағдайында аналық гаметофиттен өсімдік гаплоидын алу. Өсімдіктер селекциясында гаплиодтың мәні.
4. Клеткалық инженерия.  Протопластарды бөлу. Тіршілікке қабілетті протопластарды алу. Протопластарды өсіру. Протопласт дақылында өсімдіктер регенерациясы. Протопластардың құйылуы. Соматикалық гибридизация. Өсірілетін жасушалардың өзгергіштігі және оларды өсімдіктер селекциясында қолдану.
5. Жасушалық селекция. Жасушалық селекция әдістері. Төзімді жасушаларды сұрыптау. Индуцирленген мутагенез. Сомаклонды варианттар. .Сомаклонды өзгергіштік себептері. Сомаклонды өзгергіштікке әсер ететін себептер. Сомаклонды өзгергіштікке әсер ететін факторлар.
6. Өсімдіктердің генетикалық инженериясы. Басқа ағзаға тасымалдау үшін генді алу. Гендерді тасымалдайтын векторлар. Өсімдіктерге гендерді тасымалдау әдістері. Өсімдіктердің генетикалық инженериясын  дамыту мүмкіндіктері мен болашағы. in vitro жағдайында генофондты сақтау (гендер банкі). Жасушалардың өсуінің баяулауы. Замедление роста клеток. Жасушаны криосақтау.
7. Микроорганизмдер биотехнологиясында қолданылатын технологиялық өндірістің классификациясы мен типтері. Өндірістік микроорганизмдерге қойылатын негізгі талаптар. Штамдардың технологиялық принциптері. Өндірістік штаммдар селекциясының негізгі әдістері. Основные методы селекции промышленных штаммов. Микроорганизмдерді сақтау жолдары.
8. Микробты белок өндірісі:«идеалды» белок түсінігі, микрооорганизмдер көмегімен белок алу артықшылығы, продуценттер, шикізаттар). Өндірісте микробты биомасса алу тенденциясы, микробты биомассаның қауіпсіздігі. 
9. Газтәрізді отын — биогаз алу. Отын ретінде молекулалық сутегін алу. Отын ретінде этил спиртін пайдалану.
10. Органикалық қышқылдарды микробиологиялық жолмен алу. Сірке, лимон, глюкон және итакон қышқылдарын алу. Аминқышқылдарын өндірістік жолмен алу.
11. Микробиологиялық трансформация: түсінік анықтамасы, қолдану аймағы, артықшылығы және микробты трансформация кемшіліктері. Стероидты препараттар өндірісінде микробты трансформацияны қолдану.
12. Витаминдер мен ферменттердің микробиологиялық өндірісі. В_12, рибофлавин, Д₂ провитамині_, С витамині, каротин— А провитамині дәрумендерін алу. Микробты ферменттердің өндірісі және қолдану. Иммобилденген ферменттер (иммобилизация әдісінің мәні, иммобилизация әдістері, иммобилденген ферменттерді пайдалану аймағы).
13. Ағынды суларды тазарту биотехнологиясы, ағынды суларды тазартудағы биологиялық әдістердің сипаттамасы. Олардың артықшылығы және кемшілігі. Ағынды суларды тазартудағы биохимиялық әдістердің артықшылығы мен кемшілігі.
14. Биогаз алу, органикалық қалдықтарды биотехнологиялық қайта өңдеу, биокатализаторды және микроб жасушасын қолдануға негізделген биотазартудың жаңа технологиясы; метантенкалар, метантенкада жүзеге асатын ашу үдерісінің сипаттамасы, метантенкада микрофлораның қалыптасуы, оның құрамы, симбиоздық қауымдастықта компоненттердің өзара қатынасының сипаты.
15. Биоремедиация. Биогеотехнология. Органикалық ластаушылар, ауыр металдар және радионуклидтермен ластанған   топырақты тазартуда биоремедиацияны қолдану принциптері. Биогеотехнологии металлдар биотехнологиясы, бактериалды сілтісіздендіру, сілтісіздендіруге қатысатын микроорганизмдер.
16. Биопрепараттар. Арамшөптер және зиянды жәндіктермен күресуге қолданылатын микробты  препараттар, Микробты жертыңайтқыш биопрепараттар. 
17. Ағынды суларды тазартатын аэробты және анаэробты үдерістер, олардың сипаттамасы. Ағынды суларды аэробты тазалауға қолданылатын реакторлар. Гомогенді реакторлар жұмысының сызбасы. Популяциялық проблемалар «белсенді балшық». «белсенді балшық» ценоздарының қалыптасуы.
18. Әртүрлі өндірістен шығатын өндірістік қалдықтарды биологиялық қайта өңдеу.  Сүт, ашыту және басқа тағамдық өндіріс қалдықтарын иммобилденген микроорганизмдер жасушаларын қайта өңдеуге қолдану. Химиялық кәсіпорындардың қалдықтарын биологиялық қайта өңдеу мәселелері.
19. Топырақты биоремедиациялау. Ауыр металдар, радионуклидтер, органикалық ластаушылар және басқа да улы заттардан ластанған топырақты биоремедиациялау технологиясы. Негізгі кезеңдері – биообъектіні таңдау – поллютанттар гипераккумуляторын, оларды өсіру әдістері,   токсиканттарды бөліп алу. Ластаушылардан тазартуда  топырақ микроорганизмдерінің өсімдіктермен өзара байланысының ролі.
20. Аминқышқылдары.  құрамы, қасиеті, түрлері. Полипептидтік тізбек. Пептидтік байланыс, түзілуі, қасиеті.
21. Белоктар, жай және күрделі белоктар, құрылымы, мысалдар. Белоктардың кеңістіктегі құрылысы, біріншілік, екіншілік, үшіншілік, төртіншілік құрылымы. Белоктардың қасиеті мен қызметі. Ферменттер, классификациясы, қасиеті, функциясы.
22. Көмірсулар, классификациясы, құрылымы, қасиеті,  стереоизомерлер, функциясы. Моносахаридтеры, олигосахаридтер, полисахаридтер, құрылымы, қасиеті, функциясы.
23. Липидтер. Классификациясы, құрылымы, қасиеті, триацилглицерлер, фосфолипидтер, функциясы.
24. Витаминдер. Майда еритін витаминдер, суда еритін витаминдер,  классификациясы. Витаминдер, түрлері, классификациясы,  функциясы.
25. Нуклеин қышқылдары. ДНҚ, РНҚ. Құрылымы, қасиеті,  функциясы. Нуклеотидтер, нуклеозидтер, азотты негіздер. ДНҚ репликациясы. 
26. Белок биосинтезі.  Зат алмасу, гликолиз, лимон қышқылы циклі, тыныс алу тізбегі.
27. Генетика пәні және зерттеу әдістері. Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік түсініктері. Тірі материяның әртүрлі ұйымдасу деңгейлерінің тұқымқуалаушылығы мен өзгергіштігін зерттеу: молекулалық, хромосомдық, клеткалық, мүшелік және популяциялық.
28. Тұқымқуалаушылықтың цитологиялық негіздері. Жасушаның бөлінуі. Гибридологиялық әдіс. Г. Мендель заңдылығы.  “гаметалар жиілігі” заңы. Талдай шағылыстыру маңызы. Көптік аллелизм.
29. Аллелді гендердің өзара әсері: толық, толық емес, кодоминанттық. Ажыраудың статистикалық талдауы. аллелді емес гендердің қатынасы: комплементарность, эпистаз, полимерия. Гендер-модификаторлар. Гендердің плейотроптылығы. Пенетранттылық және экспрессивтілік.
30. Жыныс хромосомалары. Жыныстың гомо- және гетерогаметалығы. Жынысты анықтаудың хромосомалық теориясы. Жыныспен тіркескен тұқымқуалашылық. Жыныс хромосомаларының ұқсастығының тұқымқуалаушылығы. Бірінші және екінші хромосомалардың ұқсастығы.
31. Жынысты анықтаудағы баланстық теория.  Интерсекстер. Гинандроморфизм. Гендердің тіркес тұқымқуалауы. Кроссинговер.  Кроссинговердің генетикалық және цитологиялық дәлелі.
32. Мутациялық өзгергіштік. Генеративті және  соматикалық мутация. Гендік, геномдық, хромосомдық мутациялар.
33. Популяцияның генетикалық құрылымы. Закон Харди-Вайнбер заңы және оның қолданылуы.  Адам генетикасы. Тұқымқуалайтын аурулар және олардың пайда болу себептері. 
34. Жануарлар биотехнологиясы пәні және әдістері. Қазіргі заманғы биотехнология ның негізгі бағыттары мен міндеттері. Зерттеу нысаналары мен әдістері.  Молекулалық  биология және генетика – биотехнологияның іргелі негізі.
35. Тұқымқуалаушылықтың материалды тасымалдаушылары: ДНҚ және РНҚ. Бір ағза геномындағы әртүрлі ұлпалардағы сомалық геномдарының ұқсастығы.
36. Жануарларда жасанды ұрықтандырудың негізгі кезеңдері (лабораториялық тышқандар мысалында). Химерді алу бойынша зерттеу тарихы. Бірінші реттік және екінші реттік химеризм.
37. Жануарларды клондауды зерттеу тарихы. Ядроларды енгізу арқылы клондау әдісі. Метод клонирования с помощью пересадки ядер. Жұмыртқа жасушасы энуклеациясының әдістері.
38. Генетикалық трансформация бойынша зерттеулердің даму тарихы. Жануарлар жасушаларына бөтен ДНҚ енгізу әдістері. Криоконсервация туралы түсінік. Генетикалық ресурстарды сақтаудың бірден-бір жолы гаметалар мен эмбриондарды криоконсервациялау. 
39. Тағамдық биотехнология пәні мен әдістері. Практикалық құнды өнімдер <span class="dash0410_0431_0437_0430_04