Өндірістің қуаттылығын есептеу

Цехтық шығындарға кіреді:

1.ӘБҚК негізгі және қосымша еңбек ақысы.

2.Қосымша жұмысшылардың  негізгі және қосымша еңбек  ақысы.

3. ӘБҚК мен жұмысшылардың  еңбек ақысынан бөлінулер – 26 %.

4.Еңбекті қорғау мен  ҚТ шығындар – арнайы киімдер  мен аяқ киімдерге,цехтағы медициналық  қызмет көрсетулерге және т.б.шығындар  еңбек ақының 10% мөлшерінде қабылданады.

5. Цех ғимаратын күту  – бұл цехты жылытуға,оны жарықтандыруға, жинауға кететін шығындар;ғимараттар мен құрылыстардың құнының 1 % мөлшерінде қабылданады.

6. Ғимараттар мен құрылыстардың  ағымдық жөндеулері,ғимараттар мен  құрылыстардың құнының 1% мөлшерінде қабылданады.

7.Ғимараттар мен құрылыстардың өтелімі.

8.Сынақтар,тәжірибелер,жаңа  техниканы енгізу шығындары –  жабдық құнының 1 %

9.Басқа да ескерілмеген  шығындар – еңбек ақының 10%.

Алынған мәліметтердің негізінде цехтық шығындардың сметасы құралады.

 

Кесте 11

Цехтық шығындар сметасы

 

р/б №	Шығындар статъясының атаулары	Мәні,тенге
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.	ӘБҚК негізгі және қосымша еңбек ақысы Қосымша жұмысшылардың негізгі және қосымша еңбек ақысы Еңбек төлемінен бөлінулер Еңбек қорғау мен қауіпсіөдік техникасына шығындар Цех ғимараттары мен құрылыстарды күту Ғимараттар мен құрылыстардың ағымдық жөндеуі Ғимараттар мен құрылыстардың өтелімі Сынақтар мен тәжірибелерге шығындар Басқа да ескерілмеген шығындар	25218994,816 779588 202692,88 2521899,4816 36000 28800 2880000 144000 2521899,4816
	Қорытынды цехтық шығындар:	35629874,6592

   

Цех шығындардың алынған шамасын өзіндік құнның калькуляциясына қосамыз.

 

      5.3 Өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы

 

      Өнімнің өзіндік құны – бұл өндірістің техникасы мен технологиясының, материалдық және еңбек ресурстарының жағдайы мен пайдаланылуы,  өндірістің ұйымдастырылу деңгейі көрсетілетін жалпы көрсеткіш, яғни кәсіпорынның барлық өндірістік – шаруашылық қызметі.Өнімнің өзіндік құны барлық шығарылымға,сондай –ақ өнімнің бір бірлігіне есептеледі.

Цехтық өзіндік құн – бұл өнімді цехта алудың өзіндік құны,оған бұрын есептелген барлық шығындар + цехтық шығындар кіреді.

Зауыттық өзіндік құн – бұл цехтық өзіндік құн + басқарушы қызметкөрснтушілерге,жалпы зауыттық тағайындалған ғимараттарды күтуге және т.б.кететін шығындарды көрсететін жалпы зауыттық шығындар.

Жобалық есептеулерде жалпы зауыттық шығындардың шамасын цехтық өзіндік құнның 15-20% шегінде қабылдайды 17 % алайық.

Толық коммерциялық өзіндік құны – бұл зауыттық өзіндік құны + өндірістен тыс шығындар.

Өндірістен тыс шығындар – бұл жарнамаға,өнімді өткізуге,өнімнің жаңа түрлерін дайындауға кететін шығындар. Жобалық есептеулерде өндірістен тыс шығындар .

Алдын ала есептеулер бойынша өнімнің өзіндік құнының калькуяциясын жасаймыз.

 

Кесте 13

Өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы

 

р/б №	Шығындар статьясы	Өлшем бірлігі	Барлық шығарылым шығындары		Өнімнің бір білігінің шығындары
			саны	Сомасы,тг	саны	Сомасы,тг
1	2	3	4	5	6	7
1	Шикізат :	Тонна			-
2	Энергия ,отын және қосымша материалдар	-	-	477846	-	47784,60
3	Негізгі жұмысшылардың еңбек ақысы	тенге	-	389794	-	-
4	Еңбек ақыдан бөлінулер	тенге	-	202692,88	-	-
5	Жабдықтың өтелімі	тенге	-	188000		-
6	Цехтық шығындар	тенге	-	35629874,6692	-	-
	Цехтық өзіндік құн	тенге	-	40408334,6692	-	40408334,6692
7	Жалпы  зауыттық шығындар	тенге	-	4048334,6592	-	404083,346592
	Зауыттық  өзіндік құн	тенге	-	19083103109,659	-	190831031,09659
8	Өндірістен  тыс шығындар	тенге	-	381743028,88636	-	3817430,2888636
	Толық коммерциялық құны	тенге	-	19464846138,545	-	194648641,38545

 

 

      5.4 Өндірістің технико-экономикалық көрсеткіштерін есептеу

 

      Өндірістің технико – экономикалық көрсеткіштеріне мыналар жатады: өндірістің қуаттылығы, өнім бірілгінің өзіндік құны,табыс,өндірістің пайдалылығы,еңбектің өнімділігі,капиталды салымдардың қайтарылу мерзімі,қорға қайтарымы. Есептелу көрсеткіштерін жұмыс жасап тұран өндірістің көрсеткіштерімен салыстырып жұмыстың экономикалық тиімділігі туралы тұжырымдауға болды.

 

Кесте 14

Өнімнің бағасын есептеу

 

р/б №	Көрсеткіштер	Сомасы	Ең кіші мәні
1.	Өнімнің бір бірлігіне кететін толық коммерциялық өзіндік құн	19464846138,545	1946481,38545
2.	Қабылданған норматив бойынша табыс: Пайдалылық – 25 %, Ең аз пайдалық бойынша – 9 %	4866211534,6362 1751836152,469	4866211,346362 17518361,52469
3.	Көтерме бағасы (стр.1+стр2.)	6618047687,1052	6618047687,1052
4.	Қосылған сома салығы (20 %)	3892969227,709	3892969227,709
5.	Жіберілу бағасы (стр.3+стр.4 )	10511016914,814	105110169,14814

 

1.  Калъкуляцияланатын өнімді өткізуден түскен пайда

 

П = ( Ц – С )* Q                                                                                           ( 21)

 

П=(115000 – 47784,60 )* 157500 = 10586425500 тен

 

мұндағы, П- табыс,тенге;

Ц – өнімнің 1 тоннасын өткізу бағасы,тенге;

С – мақсаттық  өнім бірлігінің өзіндік құны,тенге

Q – калькуляцияланатын  өнімнің көлемі,тонна/жыл.

 

2 Өндірістің пайдалылығы :

 

  Пб 
Р=      ×100%                           (22)

                                            Сопф  + Снос 

                                                        

 

        6618047687,1052 
Р=   -------------  ×100%=2,14%

                                                 9000000 * 291923,04

 

мұндағы,Пб – баланстық табыс,тенге;Сопф – негізгі өндірістік қорлардың орташа жылдық құны,тенге; Снос – нормаланатын айналымдық құралдардың орташа жылдық құны,тенге ( негізгі өндірістік қорлардың құнының 8-10 % ).

 

3 Капиталды салымдардың  қатарылу мерзімі :

 К 
Т=                                                (23)

                                                     П 

 

         90000 000 
Т=  ---------------------   = 0,0085

                                               10586425500      

мұндағы,К – капиталды салымдар,тенге;

4 Қор қайтарымы :

Q 
Ф0=                                                 (24)

                                                     Сопф 

 

             157500 
Ф0=  ------------------= 58812,5                                 

                                                    90000000

 

 

 

мұндағы,Q – калькуляцияланатын өнімнің жылдық көлемі,тогга/жыл

 

5 Еңбек өнімділігі :

 

Q 
ПТ=                                                (25)

                                                     Чжалпы

 

 

157500 
ПТ=    = 2100

                                                           75

 

мұндағы,Чжалпы - жұмыс жасаушылардың жалпы саны,адам.

Қондырғының негізгі технико – экономикалық көрсеткіштерінің есептелуінің нәтижелері кестеде келтіріледі.

 

 

 

Кесте 15

Каталитикалық риформинг технико – экономикалық көрсеткіштері

 

р/б №	Көрсеткіштердің атаулары	Өлшем бірліктері	Мәні
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11	Есептелген жіберілген бағасы Шикізат бойынша қондырғының қуаттылығы Мақсаттық өнім бойынша қондырғының қуаттылығы Өнім бірлігінің өзіндік құны Капиталды салымдар Баланстық табыс Өндірістің пайдалылығы Капиталды салымдардың қайтарылу мерзімі Қор қайтарымы Жұмыс жасаушылар саны Еңбектің жұмыс өнімділігі	Тенге Тонна Тонна/жыл Тенге Тенге Тенге % Жыл Тонна/жыл Адам Тонна/адам	10511016914,814 4778460 19042694755 19464846138,545 90000000 10586425500 2,14 0,0085 0,00175 75 2100

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

 

 

       Риформинг (ағылш. ˶ reforming ̋ - жақсарту ) өндірісте  мұнайды бензин және лигроин  фракцияларын қайта өңдеу процесін  жоғары октанды бензин және  ароматты көмірсутектер алу мақсатында  қолданады. Риформингті температурасы 350-520 ̊ С, қысымы 1,5-4 мл/м2 (15-40 кгс/см2) болатын, қыздырғыш пеші 3-4 реактордан кем емес тұрады.

         Риформинг қыздырғыш пеш және  реакторлар арқылы айналып келетін, сутектің жоғарғы қысымында орындалады.

       Риформинг  нәтижесінде бензиндік фракция арқылы мұнайдан 80-85% , октан саны 90-95 тең бензин, 1,5-2% болатын сутегі және қалған мөлшері газ түріндегі көмірсутектер алынады.

       Каталитикалық  риформинг шикізаты ретінде тікелей  айдалған мұнайдағы бензин фракциялары  және газ конденсаттары, сондай-ақ ауыр мұнай фракцияларын термиялық және термокаталитикалық қайта өңдеуден алынған екіншілік айдаудан бензин, және де көмір және тақтатас қайта өңдеуден шыққан өнім қолданылады.

      Риформингтің  ең негізгі шикізаты тікелей  айдалған бензин фракциясы.

Риформингтің шикізатын дайындау кезінде ректификация және гидротазалауды қосады. Ректификацияны берілген процестің қатысуымен белгілі бензин фракциясын бөлу мақсатында қолданады. Гидротазалауда шикізаттан (күкірт, азот және т.б. ) қоспалардан тазарту қолданады. Ал бензинді екіншілік айдауда қанықпаған көмірсутектерді гидрленуіне ұшыратады.

     Бастысы шикізатты  сақтау мүмкіндіктерін яғни көптеген  жағдайларда құрылғының жұмыс  жасау мүмкіндігі мен гидротазалау  блоктарының катализаторымен анықтайды.

           Мен бұл курстық жұмыс орындау  кезінде өнімділігі қондырғының 300 000 т/ж шикізат болатын каталитикалық риформинг қондырғысын техникалық -  экономикалық есептеу болды.Каталитикалық риформинг қондырғысын сипаттадым және осы қондырғының аппараттарымен таныстым.Каталитикалық риформинг қондырғысынан шығатын өнімдер: бензин шығады. Сонымен қатар мен негізгі аппараттың жұмыс жасау принципімен,қондырғыда сақталатын қауіпсіздік ережесімен және де еңбек ақысымен шарттарымен таныстым.Курстық жұмыста материалдық балансымен есебін шығардым.Өндірістік – өнеркәсіптік қызмет көрсетушілердің санын есептедім.Әкімшілік және басқару қызыметкерлердің еңбек ақы қорын есептедік.

 Каталитикалық риформинг  технико – экономикалық көрсеткіштері: есептелген жіберілген бағасы – 10511016914,814, шикізат бойынша қондырғының қуаттылығы – 4778460

, мақсаттық өнім бойынша  қондырғының қуаттылығы – 19042694755, өнім бірлігінің өзіндік құны – 19464846138,545, капиталды салымдар – 90000000, баланстық табыс - 10586425500, өндірістің пайдалылығы – 2,14%, капиталды салымдардың қайтарылу мерзімі – 0,0085

, қор қайтарымы – 0,00175, жұмыс жасаушылар саны – 75, еңбектің жұмыс өнімділігі – 2100.

 

 

 

 

 

 

 

 

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ:

 

 

 

1.Мұнай және газ геологиясы  терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов