Өндірістік тәжірибе бойынша есеп

Дәнекерлеу — қосылатын (біріктірілетін)металлжиектерін жоғары, бірақбалқутемпературасынантементемпературағақыздырып, жиек аралығына балқығанметаллберіліпкристалдандырунәтижесінде біртүтас қосылыс қалыптастыру. Дәнекерлеу пісірудің бір түріне жатады, бірақ пісірулерден айырмашылығы бар. Негізгі айырмашылығы қосылатынметаллжиектері балқытылмайды, дәнекердің балқу температурасы негізгі металл балқу температурасынан төмен болып алынады.Атомдараралық байланыспен қатар адгезиялық байланыс қалыптасады. Дәнекерлі қосылыстың беріктігі пісірілген қосылыстан төмен болады.

Электр машина, аппарат, аспаптарын дайындау үшін әртүрлі материалдар қолданылады. Олар: өткізгішті, жартылай өткізгішті, магнитті болып бөлінеді. Өткізгішті материалдарға қатты өткізгіштер металдар жатады. Олардың кедергісі, өткізгіштігі жоғары. Өткізгіштігі жоғары металдар сымдар, кабельдер, трансформатор және электр машинналар орамасы. Кедергісі жоғары металдар ертіндісі электр қыздыру шамдарда қолданылады.. Оларға мыс: алюминий мырыш (цинк), қалайы (олово), қола (бронза), қорғасын (свинец) жатады. Ертінділері: латунь(жез) алтын, күміс, платина, никель, кобальт, темір, вольфрам дәнекер, константан, манганин, нихром, фехраль, хромаль, сынап, флюс.

Өткізгіш материалдардың негізгі сипаттамалары: 1) меншікті кедергісі 2) температуралық коэффиценті 3) меншікті жылу өткізгіштігі.

Өткізгіштің бойындағы ток күші:

 

I=noSVcpЕ;

 

мұндағы : no- электрондар концентрациясы ;

Vcp-электрон бағытталған  қозғалыстың жылдамдығы 

Е – ЭҚК;

S- көлденең қиманың ауданы.

 

 

 

Ом заңы:

 

I= nSeUЕ;

 

мұндағы :

Е - электр өрісін кернеулігі;

U - кернеу, В.

Меншікті кедергі ρ=RS/L Ом*мм2 /м.

Мыс - қызғылт, сары түсті, созылғыш, жұмсақ коррозияға берік метал, температурасы 1083 0С. Құрамы 99...99,6% мыс ертіндісі. Электр тогын өткізетін бөлшектер жасауға қолданылады.. ρ=0,01784 Ом*мм2 /м.

Алюминий - күміс, түсті жеңіл ақ металл. Созуға, жаюуға соғуға икемді. Балқу температурасы 6370 0С. Техникалық сапасы жағынан өте бағалы құймасы дюраалюминий. Құрамында 94 пайыз алюминий, 4 пайыз мыс, 2 пайыз магний, марганец, темір, кремний бар. ρ =0,03 Ом*мм2 /м.

Мырыш - көгілдір түсті жылтыр металл. Балқу температурасы 419 0С Морт сыңғыш 100...180 0С температурада иілгіш болып келеді. Электртехникалық өткізгіш сымдарды коррозиядан сақтау үшін гальваникалық элемент алуда қолданылады. Құрамында 99,9 пайыз мырыш таза, 0,01 пайыз (темір, кадмий).

Қалайы - жұмсақ күміс түсті ақ металл балқу температурасы 231,9 0С. ρ =0,12Ом*мм2 /м Электр конденсаторында (жұқа қағазды фольга) ретінде қолданылады. Ертінділерге қосуға дәнекерлерде қолданады.. Сымның қалыңдығы 1 мм.

Қола - мыс қалайы, алюминий, берилий, кремний, қорғасын, хром, алынған ертінді, өте берік коррозияға төзімді. Құрамы: 17 пайызы қалайы ертіндісі бар, 2 пайыз никель, 15 пайызы мырыш, қалғаны хром, алюминий, берилий, кремний, қорғасын. Трамвай, троллейбусс электр поездарының түйіспелі электр сымдарын дайындауда қолданады. . ρ =0,075 Ом*мм2 /м.

Қорғасын - көкшіл жұмсақ та, ауырда болатын металл. Балқу температурасы 327 0С. . ρ =0,222 Ом*мм2 /м 59 Электр аккумулятор пластикасын, электр кабельдің сыртқы қабықтарын дайындауға қолданады.

Қорытпалар: жез - мыс пен мырыштың қоспасы. Құрамы мыстың мөлшері 50...81 пайыз. Одан басқа 8 пайыз темір, марганец, қалайы алюминий бар. балқу температурасы 850 0С.

Алтын - сары жылтыр түсті. Электротехникалық контактілердің сыртқы бетін қаптау үшін, фотоэлемент электродтарда қолданады.

Күміс - ақ, жылтыр метал. Химиялық тұрақтылығы төмен, контактілер дайындау үшін қолданады, бірақ үлкен токтарға есептелмейді ол бір кемшілігі.

Платина - механикалық өңдеуге болатын, өте жұқа жіп тәрізді материал, қалыңдығы 0,001 мм. термопарларды дайындау кезінде қолданады. Одан релелік қорғаныс аппараттары үшін биметалл сымдар алады.

Никель - ақшыл метал, тығыздығы бойынша мысқа ұқсас, құрамы (99,99 никель.) Электровакуумда магнитті, өткізгішті ертінділер ретінде қолданады.

Кобальт - (мышяк) пен күкірттің қосылысынан алынған. Ол химиялық жағынан активтілігі төмен металл. Көптеген магнит ертінділерде қолданады.

Темір - арзан, қара металл. Өткізгіш материал ретінде қолданады. Темір мыс, алюминийге қарағанда кедергісі көп, меншікті кедергісі ρ =0,1 Ом*мм2 /м  Вольфрам - сұр түсті қатты металл. Металдың ішінде ең жоғары балқу температурасы 2000 0С-қа (FeMnWO) барады. Оны 1890 ж А.Н.Лодыгин орыс ғалымы электр шамына жіпшесін дайындау үшін қолданады. Контакт дайындау үшін қолданады. Бронза - мыс пен қалайының ертіндісі, мырыш, қорғасын, фосфор қосылған. ρ =0,09 Ом*мм2 /м. Подшипниктердің вкладыштарын дайындау қолданады. Контактілі сымдар мен тұрақты ток машина коллектор пластиналарында қолданады.

Дәнекер - заттарды дәнекерлеу мен біріктіруге арналған металдар қорытпасы. Олар балқу температурасына байланысты тез және баяу балқитын болып екіге бөлінеді. Тез балқитынды жұмсақ, баяу балқитынды қатты деп екіге бөледі.

Жұмсақ дәнекер балқу тепмературасы 500С тан төмен, қатты дәнекер 500 0С-тан жоғары. Жұмсақ дәнекерлер қорытпасына қорғасын, қалайы, кадмий метал жатады.

Қатты дәнекерге мысты-мырыш күміс, жез, никель қорытпалары жатады Мысты дәнекерлеу үшін қола, жез болат үшін мыс мырыш дәнекерлері қолданады.. Олардың беріктігі төмен, сондықтан жез дәнекерлер кеңнен қолданылады, олар созу, соғу июге төзімді, беріктігі жоғары. Жез дәнекерлердің құрамына болат шойын мыс жатады, қалайы, 60 да қосады. Тот баспайтын дәнекерлер никель, Оның құрамын марганец, хром қосу арқылы алады. Балқу температурасы өте жоғары 1000...1450 0С. Күміс дәнекер балқу температурасы 700...850 0С.

   Дәнекерлеуге қолданылатын флюстер.

Флюстер - дәнекерлеу процессінде дәнекерленетін бұйымдардың бетін тоттан арылту тазарту, қорғау мақсатында қалыптасқан активті химиялық заттар. Флюстер металға тигізетін әсеріне байланысты активті (қышқылды) активтенген, антинкорроиялық (қышқылсыз) және қорғайтын болып бөлінеді.

Активті флюстер құрамында тұз қышқылы хлор, фтор металдар болады. Олар металл бетіндегі тотықталған қабыршақты жақсы ерітеді. Қышқылсыз флюстерге канифоль, спирт, глицерин, дайындайтын флюс жатады. Олар мыс тотықтарын тазартады. Мыс, жезді, қала дәнекерлеу үшін қалыптасқан.

Активтенген флюстерді канифольдарға тұз қышқылы фосфор қышқылы қосу арқылы дайындайды. Құрамы: 66...75 пайыз этил спирті, 20...25 пайыз канифоль, 37 пайыз тұз қышқылы, 1...2 пайыз триэтанол.Олар темір, болат, қола, мырыш, күміс қорытпаларын дәнекерлеуге қолданылады.

Антиккоррозиялық флюстерді мыс қорытпаларын күміс, платинаны дәнекерлеу қалыптасқан. Құрамы әртүрлі органикалық қоспалар, органикалық қышқылдар жатады.

Қорғайтын (активті емес) флюстер - металдың тазартылған бетін тат басудан сақтайды. Бұған вазелин, қант, зәйтүн майы т.б. жатады. Көміртекті болаттарды шойын, мыс, дәнекер үшін бура (натрий тетраборат) пайдаланылады. Ақ түсті кристалл ұнтақ болу үшін балқу температурасы 741 0С жезден жасалған бөлшектерді күміс дәнекерлеу үшін 50 пайыз хлорлы натрий, 50 хлорлы кальций қоспасы қолданылады. Балқу температурасы 505 0С балқиды. Тот баспайтын болаттарды тотты, қыздыруға төзімді мыс-мырыш, мыс-никель дәнекер мен дәнекерлеу үшін 50 пайыз бура 50 пайыз бар қышқыл атын қоспа флюс ретінде қолданылады.

 

 

 

 

 

 

Жұмыс мекемесіне мінездеме

 

ТОО "Қазақстан ASELSAN  инжиниринг" 2011 жылы 18 сәуір күні Қазақстан мен Түркия қорғаныс министрлері бірігіп жаңа  зауытты ашты . Бұл зауыт Қазақстан Республикасының  қарулы  күштерінің әскери базасын дамыту үшін құрылған.Компания жаңа  заманғы  талаптарға сай электронды-оптикалық приборларды оның ішінде түнгі көру дүрбісі,  тұманда кору дүрбілері өндіріледі.Бұндай компания  ТМД  елдері арасындағы алғашқы компаниялардың бірі болып табылады. Бұл приборлар әскери техниканың аса маңызды бөліктеріне жатады. Приборлар қашықтықты үлкейтіп корсететін заманауи жабдықтармен жабдықталған, әр прибордың  озіндік атқару функциялық   қызметттері  бар. Зауыттың 50%-ы Қазақстан инжиниринг  компаниясына тиесілі, 49%-ы ASELSAN түрік  компаниясына тиесілі, ал 1%-ы Түрік қорғаныс  министрлігіне тиесілі. Қазіргі кезде Қазақстан Республикасының Қарулы күштеріне жалпы мақсаттағы күштер, әуе қорғаныс күштері  шекараны қорғау күштері  ұлттық гвардия  мен ішкі  әскерлері кіреді. Өз кезегіне қарай Қарулы  Күштері  түрлі  бөлімдерден және  әртүрлі  құрамалар мен арнайы  бөлімшелерден  тұрады. Ал Қазақстанда қазіргі  әскери зауыттар санаулы,  сондықтан ғылыми  прогрестің  дамуына  байланысты қазіргі  заманғы әскери қарулардың сану  өсуде.Зауытта қондырғылар негізінен  оптикалық  линзаларды шығару арқылы құрыларды. Шығарылатын   приборлар өзінің құрастыру процедурасына  қарай жүреді, әрбір шығарылған прибор өзінің  арнайы  белгіленген  уақытында  толық  қолданысқа енеді, приборлардың қолданысқа енбестен  бұрын  арнайы  сынақ тесттерінен өтеді. Ол сынақ тесттер 3 кунге созылады, ол уақытта құрылғының  барлық жағдайы  тексеріледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жұмыс тәртібі

 

Екі жақтың  құқықтары  мен міндеттері

Жұмыс беруші  мына құқықтарға ие болады:

Жұмысқа қабылдау кезінде  қызметкерден Қазақстан Республикасының  заңына  сәйкес  қажетті барлық құжаттарды  және  белгілі қызметке  орналасуы  үшін талап етуге тиесілі, қызметкерлерді  жұмыс  іс-сапарына жіберуге,  қызметкердің  қоғамның ішкі  құжаттары мен актілерін  орындауды  талап етуге, қызметкерді  мадақтауға  оған  оған тәртіптік  жазасын қолдануға, қызметкерді  Қазақстан  еңбек  заңында  қарастырылған  жағдайлар  тәртіптерге  сәйкес  материалдық  жауапкершілікке  тартуға  тиесілі.Кәсіби  шыңдаудың  теориялық  курстарына,  тәжірбиелік жетілдіру  жіберу арқылы қызметкердің  кәсіптік  деңгейін  жоғарылатуға  мүмкіндік жасауға тиесілі. Қазақстан  Республикасының  заңнамасына  сай  қызметкердің  оқуына, кәсіби  деңгейін  жетілдіруге  және оны  қайта  дайындауға кеткен шығындардың орнын  толтыруға,  қызметкерге  сынақ  мерзімін  белгілуге  Қызметкерге алғашқы  жұмыс  жылы үшін тиісті ақылы  еңбек демалысын  келісім  шартпен  орнатылған сынақ  мерзімі  толық өтелген соң  ғана беруге  тиесілі.

Жұмыс  берушінің  міндеттері. Еңбек  қауіпсіздігі  мен сақтығын  қамтамасыз  етуге ішкі  бақылау  жүргізу,  қызметкерді  ішкі еңбек тәртіп ережелерімен,  еңбек  сақтығы  талаптарымен,  орт қауіпсіздігімен және  қызметкер өз  міндеттерін  қауіпсіз,  уақтылы әрі  саплы  орындайы  үшін басқа  да  қоғам  ережелерімен нұсқауларымен  және  ішкі  қағидаларымен  таныстыру. Қызметкерге  өзінің  жұмыс міндеттерін  орындауына  керекті  жағдайлар  жасау, қызметкерді  жабдықталған  жұмыс  орнымен  қамтамасыз ету.

Қызметкер  мына құқықтарға  ие болады.Шартқа  сәйкес уақтылы  және  толық  көлемде  жұмысын  атқару,  Қазаұстан  Республикасының  заңымен  бекітілген құқықтарын  және  өзінің  жеке  ақпаратын  сақтауға,  қауіпсіздік  және  еңбекті  қорғау жатады.

Жұмыс уақыты мен  демалыс  уақыты. Жұмыс  беруші  қызметкер үшін демалыс  күндері  сенбі  мен  жексенбі  болып  табылатын  бес  күндік  жұмыс аптасын  белгілейді. Жұмыс аптасының  ұзақтығы  40  сағатты  құрайды.

Күнделікті  жұмыс  ұзақтығы  жұмыс  берушінің  ішкі  тәртібімен  орнатылып,  күніне  8 сағатты құрайды - сағат 08.30-дан  17.30  ға   дейін, және  де  12.30-дан   13.30-ға   дейін  түскі  үзіліс.Қызметкердің  келісімі  бойынша жұмыс  беруші  тарапынан  аныөталған  арнайы  жабдықталған орнында  тамақтану   шаптымен  тынығуға    және  тамақтануға  арналған үзілістер үшін жұмыс  беруші   тарапынан  озге  уақыты  белгіленуі   мүмкін.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Оптика

 

Оптика (гр. optіke – көзбен қабылдау жөніндегі ғылым, optas – көрінетін) – физиканың сәуле (жарық) шығару табиғатын, жарықтың таралуын және оның затпен әсерлесу құбылыстарын зерттейтін бөлімі. 

Жарық электро-магниттік толқын болғандықтан Оптика электро-магниттік өріс жөніндегі жалпы ілімнің (электрдинамиканың) бір бөлігі болып табылады. Оптикалық сәулелер толқын ұзындығы (λ) бойынша 1 нм-ден 1 мм-ге, бір жағынан рентген, ал екінші жағынан радиосәуленің микротолқындық диапазонына дейінгі аралықты қамтиды. Оптика қалыптасқан дәстүр бойынша геометриялық, физикалық және физиологиялық Оптика болып бөлінеді. Геометриялық Оптика жарықтың табиғатына назар аудармай, тек оның таралуының тәжірибелік заңдарына сүйеніп, өзара тәуелсіз жарық сәулелерінің біртекті ортада түзу сызықтар бойымен таралуын, әртекті орталар шекарасындағы шағылу және сыну заңдылықтарын зерттейді. Бұл заңдылықтар әр түрлі оптикалық құрылымдарды жобалауға, есептеуге (көзілдірік, микроскоп, телескоп, т.б.) мүмкіндік береді. Сонымен қатар ол жарық әртекті орта арқылы өткенде байқалатын құбылыстарды (сағым, кемпірқосақ, т.б.) зерттейді. Есептеу математикасының кеңінен қолданылуы, әдістемелерінің дамып жетілуі есептеу Оптикасы деген жаңа бағыттың дамуына алып келді. Жарық шамаларын өлшейтін Оптиканың фотометрия бөлімі де іс жүзінде жарықтың табиғатын ескермейді. Оның бірқатар мәселелері адам көзінің жарықты сезу, қабылдау қабілетіне байланысты шешіледі. Бұл заңдылықтар биофизика мен психологияға және көздің көру механизмдеріне сүйенетін физиол. Оптикада зерттеледі. Жарықтың табиғаты, оған байланысты әр түрлі оптикалық құбылыстар (интерференция, дифракция, полярлануы және жарықтың анизотроптық орталарда таралуы, т.б.) физикалық Оптикада зерттеледі. Жарықтың толқындық қасиеттері физикалық   Жарықталған оптика-- кейбір элементтерінің жарық шағылу коэффициенттері оларға арнайы жапкыштар жағу жолымен азайтылған оптикалык жүйе.

Оптиканың жарықталуы - оптикалық жұйе тетіктерінің шағылу коэффициентін оларға арнайы жапқыштар жағу жолымен азайту.

Оптикалық күш (орыс. оптическая сила) - оптикалық жүйенің сындыру әсерін сипаттайтын шама Жинақтау линзаларының Оптикалық күші — оң, ал шашырату линзаларының оптикалық күші — теріс болады.

Оптикалық сына — мөлдірлігі үзындық бойымен өзгеріп түратын тілімше түрдегі немесе оптикалық жүйелерде жарық сәулелер шоғын байсалды немесе сатылы түрде өзгерту үшін қолданылатын сына тәріздес диафрагма түріндегі құрылғы. Оптикалық сына фотометрияда, оптикалық спектроскопияда, сонымен қатар әртүрлі оптика-механикалық аспаптарда және т.б. қолданылады.