Тағамдық қоспалар

 

 Сыра дайындау технологиясы және оның сапасын анықтау

Сыра-жағымды күйікті, құлмақтың хош иесіне ие, ескі аз алкогольді, арпа-уыт сусын, бокалдың толтырылуында көбіктендірілетің  және ұзақ уақыт көбікті ұстап  қаолатын сусын.

Сыра  құрамы

1. Ашытқы- еңбек  сүйгіш микроорганизмдер, бірклеткалы саңырау құлақтар тобына жатады. Егер сырада ашытқылар болмаса, онда алкоголь мен газда болмас еді.
2. Су-мөлдір, иіссіз, түссіз сұйықтық. Ол сырадағы ең басты ингридиент.
3. Уыт-болашық сыраның негізі. Өсірілген арпадан дайындалады, және оган күріш пен жүгері қосылады.
4. Құлмақ-шығыстан әкелінетін өсімдік. Ол сыраға қанаққан және жағымды дәм береді.

Сыраның химиялық құрамы

• Глюкоза
• Фоль қышқылы-адамның өсу процесін және имунитетің жоғарлатады.
• Лимон қышқылы
• Сірке суы
• Қымыздық қышқылы
• Фенольдық қосылыстар
• Антоцианидиндер –Е163 сырағы түс береді, бұл тағамдық қоспа.
• Биогендік аминдер
• Фитоэкстрагендер-бидай,соя,арпа,күріш,алма,сәбіз құрамында болады. Гармондық өзгерістерге алып келеді.
• Биотиндер-В9

Минералдық  қосылыстар

• Калий
• Натрий
• Магний
• Кальций
• Фосфор
• Темір, мыс мырыш және т.б

Адам  организиміне сыраның әсері

1. Ми

¨     Сыра кремнийге бай болғандықтан, адамның сөйлеу функциясы бұзылмайды.

¨     Бастағы мыңдаған клеткаларды өлтіреді және олар қайта қалпына келмейді. 

1. Жүрек

¨     Қан айналымын тездетеді

¨     Жүрек қабырғаларының жуандалуына, митахондряның кішірейуіне, жүрек қуыстарының кеңейуіне әкеледі.

Ас қорыту мүшелері

¨     Сыраны қолдану барысында сіз өсімді қосылыстарды аласыз, ал ол заттар ас қорытуды жақсаттар және асқазан сөлі жақсы бөлінеді.

¨     Құлмақтың пайдалылығына қарамай, оның смалалары концероген болып табылады және олар өзіндің жою қабілеттерін іске асырады. Рак ауруын туғызады.

Ұрықтану

¨     Сыра әлеуеттер туғызады жіне басқа жыныстағы адамдар мен сойлесуге көмектеседі.

¨     Сырада уылы заттар бар-ауыр металдар олар эндокрин жүйесін бұзады. Әйел адамдары сүтті-темірлі ракпен ауруы мүмкін. Ер адамдарда жыныстық гармондары өндіруді тоқтатып- әйел адамдарға сай гармондар түзе бастайды және екі жыныстыңда сыртқы бейнелері өзгереді.

Жүйке жүйесі

¨     Тыныштандырады-стресті түсіреді жақсы көңіл күй сыйлайды.

¨     Сыраның құрамында құлмақ болғандықтан, оның құрамында психоактивті заттар бар, олар есте сақтау қабілетің төмендетеді.

Бүйрек

¨     Сыраны несеп айдағыш ретінде қолданады.

¨     Несеп айдағыш қасиетіне байланысты, ол организмдегі пайдалы заттарды айдап жібереді.

Аз алькоголдi және алкагольсiз  сусындардың  фальсификациялану

Аз алькоголдi сусындарға  - сыра және Бозаларды жатқызуға болады. Боза- ларды  өнеркәсiптiк әдiспен өндiрiп алмайды, сондықтан бiз  тек қана сыра туралы  айтамыз. Ол — кең таралған және әртүрлi елдердегi сүйiктi сусындарың  бiрi.  Сыра — уыт — құлмақ сыра ашытқысының ашытуы жолымен алынатын аз алкогольдi сусын. Негiзгi шикiзаттың биiк құны және дефицитi — уыт және құлмақ, (күндер 7мен 42мен аралығындағы) өндiрiстiң технологиялық циклдасының қолақпандай ұзақтығы жасап шығарушы-бұрмалаушылардың даярлауды жеңiлдету, алмастыру немесе бұл шикiзаттың бiтпегенсалуының түрткi болатын себептерiмен қызмет көрсетедi. Бiздер уақытпен құралдағы көзқарастары және бұрмалаудың әдiстерi өзгеретiнiн жоғарыда айтып өттiк. Бұл  даярлауында  жартылай минералдармен бұрмаланбаған сыраға жатады.Уыттың толық алмастырылуы технологиялық фальсификация ретінде қарастырылуы керек, себебі алынған сусында уыттың дәмі мен иісі сезілмейді. Сыраны технологиялық фальсификациялау қатарында ерекше орын алатыны ,жүзеге асырылатын құю, кең таратылған алдын ала болатын бұрмалау. Кестеде құрал,  әдiстер және сыраның бұрмалауында табылатын әдістер көрсетілген.

Сыраны фальсификациялау

Құралдар		Әдістер	Табылу әдістері
Су		Еріту	Органалептикалық бағасы түсі, дәмі, иісі.
		Колер бояуымен толық алмастыру	Химиялық әдістер: экстрактивтік  заттардың, алкогольдің массалық үлесі, түсін анықтау.
Оңай материалдар		Толық алмастыру	Дәмі мен иісін органалептикалық әдіспен анықтау (физика-химиялық әдістер  болмайды).
Сапасыз шикізат: су, уы, құлмақ		Техникалық дайындалуы техникалық инструкциясына сәйкес	Органалептикалық және физика-химиялық әдістермен анықтайды.
		Техникалық дайындау әдістерінің  бұзылуы: құлмақты-уытты сыра ашытқыларының  соңына дейін ашымауы және тағы басқалар	Органалептикалық және физика-химиялық әдістермен анықтайды.
		Құю барысында толық құйылмауы	Өлшеу әдістері, көлемін  өлшеу
Көбiктендiргiштер (кір жуу  ұнтақтары және тағы басқалар)	Кір жуу ұнтақтарын көбік  мөлшерін көбейту үшін қолданады.		Дәмін бағалау, рН өлшеу

Фальсификацияу  әдісінің ең көп таралған түрі ол- өндіру барысында сыраны сумен араластыру бұны бұрамалау және таралу кезінде  қолданады.

Қиын бөшкелi сыраны фальсификацияланғанын табу қиындау.    Бөтелкеге немесе банкіге құйылған сыраны, сыра дайындау кезінде фальсификациялайды, бірақта бөтелкедег3 сыраның фальсификациялануы білінбеуі мүмкін. Бұл жағдайда фальсификация дайындаушыларды  нашар жабылған қақпағы  береді. Шөлмектегi сыра, ашылған су қосуға және ашылған қайта тығындай алатындығыменнен, шөлмекте немесе банк тасуы су қосылған сырада жиiрек болады жасауда бұрмалаған. Нашар жабулы металлдық тығынның бер бұрмалаушылары осы жағдайда: мұндай шөлмектер төңкерiлуде күйлеу түбiн жоғары қаратып атап өтедi немесе тығын ашылады.

Егер уытты толық  оңай емес  заттармен алмастырылған жағдайда, онда сыра дайындау барысында сыра  дәм бойыша бос сусын сияқты болады, себебі уыттың дәмі болмайды.  Ал бұл дефектті тіпті құлмақты рецептура бойынша қолдансада жойылмайды.

Сапасыз шикiзат  қолдану — сапа бойынша технологиялық  бұрмалаудың түрінің  бiрi. Бұның нәтижесінде  төмен сапалы сыра өндіріледі, ал ол сыралар өз аттарына лайык емес.

Сыралар технологиялық  бұрмалауды басқа бiр түрi технологиялық  тәртiптiң бұзушылығы, бас ашудың және бас ашытуға дейінгі болатын  ашытудың мерзiмдерiнiң мерзiмдi қысқарту болып табылады.  Осының нәтижесінде сыра өзіндік ерекше дәмді болмайды және сақтау кезінде тұрақтылығы жеткілікті болмайды. 

 

Сыраның ағзаға зиянды әсері!

21.01.2010 Просмотров: 788 Комментариев: 0

Білсең, достар сыра, шылым дұшпаның 
Мықты болсың оған деген ұстамың. 
Жырақ жүрсең аулақ салып іргеңді, 
Бақытыңның жолын тауып ұққаның! 
 
Пайдасы: сыра ағзадан алюминий тұздарын шығарады, шөлді жақсы басады, ас қорыту процесіне қатысады, сондай –ақ, сырадан жасалған әртүрлі маскалар әжімге қарсы қолданылады, тұмауға қарсы, шаш үшін де пайдаланады. Сыраны шашқа жақса, шаш жылтырайды, қайызғақтан тазарады, зат алмасуды тездетіп, жасушаларды жаңартады. Осы аталғандардың барлығы сыраның ағзаға пайдалы, тиімді әсері болса, сыраның ағзаға кері, зиянды әсері де болады. «Неге?» деген сауал туындауы әбден мүмкін. Дүние - ақ пен қарадан, жақсы мен жаманнан тұратыны сияқты, яғни «таяқтың екі ұшы бар» - дегендей сыраның да зиянды әсері жеткілікті. Оған дәлелді күнделікті өмірде көріп жүрміз. Кәмелеттік жасқа толмаған балалар мен жасөспірімдер сыраның арқасында әртүрлі оқыс оқиғаларға тап болып жатыр. Оны біз күнделікті газет –журналдардан, жаңалықтардан да көріп, естіп жүргеніміз баршаға аян. Жарамдылық мерзімі өтіп кеткен сырадан уланып, жедел жәрдем шақыртатындары да аз емес. Қазіргі кезде сыраны еңбектеген жас баладан бастап, еңкейген кәрі шалдарға дейін ішеді. Өмірдің тұтқасы, отбасының ұйыт- 
қысы болатын болашақ аналар құрсағында нәрестесі бола тұра, сыра ішіп, шылым шегеді. Нәрестенің денсаулығы қалай болады, «мен өмірге дені сау ұрпақ әкелдім бе»- деп ойланып жатқан олар жоқ. Тіпті бала тұрмақ өз денсаулығы да керек емес тәрізді. Біріншіден, сыра ағзаға зиянды болса, екіншіден, қоғамды ластаушы, адамзатты уландыратын –«у» екені даусыз. Сыра –алкогольді сусын. Оның құрамындағы алкогольдердің пайыздық көрсеткіштері әртүрлі. Бірінің пайыздық көрсеткіші жоғары болса, екіншісі одан төмен деген тәрізді. Сыраны тұтынушылар өте төмен яғни суық күйінде ішкеніді ұнатады. Ұяда не көрсе, ұшқанда соны іледі дегендей, ата –аналары сыра ішсе, балалары қайда барар? Суық сыраны ішкеннен балаларда лорингит, фаринголорингит аурулары пайда болады, оны дер кезінде емдетпесе болмайтынын бәрі жақсы біледі. Сыраның құрамында: никотин, уксус және де әртүрлі химия –физикалық заттар да бар. Никотиннің ағзаға қандай теріс әсері бар екенін барлығы жақсы біледі. Ішуге болмайтынын біле тұра, соны істейді. «Тоқал ешкі мүйіз сұраймын деп, құлағынан айрылыпты»- демекші, жүкті әйелдер соны біле тұра сыра ішетініне ішің удай ашиды.

 

Жұлдыз Сағындықова, Дәрия Сарбасова  және Гүлшат Қадырова Талдықорған медицина колледжі валеология пәнінің оқытушылары. Пән бойынша үйірме жұмысын жәтілдіре  отырып, «Салауатты өмір салтын студенттер арасында насихаттау тақырыбында лекциялар  оқып, оны тәжірибемен ұштастыруда.

 

Медицинада сыраның  көптеген зиянды жақтары дәлелденген. Оған мынадай мысалдар келтіруге  болады. Атеросклероз ауруының дамуына  қатысы бар екені анықталған, дәлірек  айтқанда сыра құрамындағы «этанол» май алмасу процесін бұзатындығы  анықталды. Сыраның ең зиянды жақтарының бірі ол «жүрек ауырсынуы»- деп неміс  профессоры Болингер айтқан. Сыраны көп  қолданудың арқасында –жүрек қуысы  кеңейіп, қабырғалары қалыңдап, жүрек  бұлшық еттерінде некроз пайда болуына, митохондриялардың азаюына әкеліп соқтырады. Бұл өзгерістердің барлығы  сыра құрамында кобальттың көп болуымен сипатталады. Сыра құрамындағы бұл  токсикалық элемент жүрек бұлшық етіне қатысты нормадан 10 есе  асып түседі. Сыра қабылдаушыларда  кобальт өңеш пен асқазанның қабыну процесін тудырады.  
Сыра алкоголизмінде басқа да жүрек жұмысына байланысты факторлары көп. Бұл күнделікті сыраны көп мөлшерде ішу және көмірқышқыл газына қаныққан ағзаға түсіп, ол қантамырларын толтырып, варикозға, вена қантамырларын кеңейтіп, жүрек шекараларын кеңейтеді. Бұдан кейін «сыра жүрегі» немесе «капронды гуион» синдромы осы кезде жүрек салбырап, қанды дұрыс айдамайды.  
Сыра құрамында көптеген токсикалық заттар бар, соның ішінде ауыр металл тұздары бұл эндокринді жүйесін өзгертеді. Ер адамдарда сыра ішкен сайын жыныс гормондары «тестострионның» бөлінуін азайтып, әйел гормондарын көп бөле бастайды, сондықтан ер адамның бет келбеті өзгереді. 
Қорытынды: Сыра біздің қоғамымызға төніп тұрған дұшпан. Сыраның кесірінен айрандай ұйыған отбасының шаңырағы шайқалып жататынын көріп жүрміз. Екі жас ажырасқаннан кейін олардың балаларының да тағдыры өзгеріп жатады. Кейбірі «ана құқығынан» айырылып жатса, кейбірі өз баласынан бас тартып жататындары да бар. Ер адам осындай қиындықтарға төзе алмай мүлдем ішкілікке салынып кететіні көпке мәлім. Сондықтан болашақтың ертеңі сіздердің қолдарынызда! «Ел боламыз десек, бесігімізді түзейік!» Қоғамды, адамзатты төніп келе жатқан «қоғамдық дерттен» сақтауға күш біріктірейік! Бірлесейік!

Сыраның адам ағасына әсері.

Сыра әлсіз алкоголь және мүлдем зияны жоқ сусын деген пікір  бар.

Шынында да сыра өте пайдалы өнім – арпадан жасалынады, оның құрамында  ақ уыз, майлар, углеводтар және витаминдер бар. Дегенмен телеэкрандар мен жарнамалық роликтерге қарамастан, сыра – алкогольдік  сусын. Құрамында этил спирті бар  кез келген алкогольдік сусын  сияқты сыраға да тәуелділік пайда  болады. 100 грамм арақта қанша спирт  болса, екі кружка сыра құрамында  да сонша спирт бар. Сыра араққа қарағанда  мастықты айқынырақ тудырады. Сонымен  қатар сыра өте күшті зәр айдатқыш әсерін тигізеді, ол ағзадан «құрылыс материалдарын» ақуызды, майларды, микроэлементтерді, әсіресе калий, магний және С дәруменін  шығарады, ол өсіп келе жатқан жас өспірімдер үшін қауіпті. Магний жетіспеушілігі көңіл-күйдің құбылуына әкеледі, адам ашуланшақ, жылауық болады, ұйқысы нашарлайды. С  дәруменінің жоғалуынан иммунитет төмендейді, ми гипоксиясы дамиды, интеллект зардап шегеді. Сыраны тым көп ішкен кезде жүрек, бауыр ауруы пайда болады.           

 Сыраны қолдан жасалған ішімдікпен  теңеуге болады, өйткені, сыра  мен қолдан жасалған ішімдікте  зиянды заттар ұзақ уақыт сақталады.  Сыра аз әсер етуші ішімдіктің  қатарына жатпайды, өйткені  соңғы жылдары сырада ішімдіктің 14% бар. Араққа қарағанда адамда сыраға деген құштарлық 3-4 рет жылдам дамиды.           

 Сыра ішімдігі – ауыр психологиялық  ауру, яғни адам өз қалыпа немесе  мінез – құлқына баға бере  алмайды. Ең маңыздысы ол қол  жетімді және жеңіл қолданбалы. Оны ішу үшін дастархан жаю  қажет емес, сыраны жалғыз, достар  арасында, үйде, көшеде, отырып немесе  жүріп келе жатып та ішуге  болады. Сыраның градусы көп болғандықтан  араққа қарағанда оны емдеу  қиынға әкеліп соқтырады.           

 Мамандардың көзқарасы бойынша,  сыра ішімдігі – емделуге оңай  берілмейтін ішімдіктің бір түрі.            

 Сыра шөлді жақсы қандырады,  оны аш қарынға ішу қауіпті.  Сырада көп болатын ашытқы  өнімдері және көмірқышқыл асқазан  және ішек шырыштысын тітіркендіреді.            

 Сыраның құрамында токсинді  заттар сонымен қатар, ауыр  металлдардың тұздары бар, олар  эндокринді жүйенің өзгеруіне  әкеліп соқтырады. Хмельдің қызметіне  қарай сырада психобелсенді заттар  бар ол адамға масайтатын әсер  береді. Уақыт өте келе адам  сырасыз дем ала алмайды, босанси  алмайды және сыраны қабылдау  мөлшері арта түсетіндіктен есте  сақтау қабілеті нашарлайды           

 Сыраға әуестік нағыз ерлерге  лайық деп санайтындар қателеседі. Сыраны жиі ішетін ер адамдарда  жыныс гармоны тестестерон жоғалады, кеуде бездері өседі, дөңгелек  қарын пайда болады, ағзада су  құрамы көбееді, бұлшық ет едәуір  азаяды. Сыра ішімдігінің әсерінен  адамдар жалқау, әлсіз және дөрекі  болып көрінеді.

Осындай күйге түспеу үшін қандай да болмасын ішімдіктің түрі денсаулығыңызға  зиянын тигізетінін ұмытпағаңыз  жөн!         

Білім беру және халықаралық бағдарламалар бөлімінің маманы                                           Абдрахманова Меруерт Алтынбекқызы

Мамандар сыраның  жеті пайдасы бар дейді

Tianshannet   2008-September-8 17:24:40

АҚШ «Форбес» журналының 16 наурыз күнгі  хабарына қарағанда, мамандар денсаулық қорғау жөнінде 10 жыл құнды зерттеу арқылы, қалыпты, орта градусты сыраны әр күні 1 - 2 стакан, яғни 12 унция (350 мл) ішсе ер-әйелге түгел пайдалы болатынын, өте-мөте қартая бастаған шақта, немесе жиі кездесетін науқастардың  бейнетін тартқанда пайдалы боларын байқаған. Ал әр кімнің көкейінен кетпейтін төмендегі жеті пайдалы нәтиже   сырадан келеді.    Жүректің ақаусыздығын қорғайды: Жан-жақтылы зерттеулерге қарағанда, қалыпты шамада шарап ішкендердің (сырада соның ішінде) жүрек науқасына шалдығу қатері төмендейді екен. Жүрек ауыруы АҚШ -та ең басты жан алғыш есептеледі. 2006 жылғы зерттеуде, Израйлдегі Бейс “Әйел күзетші” емдеу орталығы мен Харвард әлеуметтік денсаулық сақтау институтындағы зерттеушілердің байқауынша, тұрмыс тәсілі ақаусыз  ерлерде, қалыпты арақ ішетіндердің жүрек аурыуының қозғалу қатері арақ ішпейтіндермен салыстырғанда 40% ～60%  төмен болады екен.    Қантамырларды қорғайды: Жоғары қан қысым науқасы мөлшермен 650 мың АҚШ -тыққа ықпал жасайды екен. Алайда, 2007 жылы АҚШ Харвард уиниверситетінің Әлеуметтік денсаулық сақтау иниститутындағы зерттеушілердің байқауынша, қалыпты мөлшерде сыра ішетін жоғары қан қысымды науқас ерлердің ішінде ажалға  душарластыратын немесе душарластырмайтын жүрек ауруының қозғалу қатері төмендеген. Сыраны лайықты ішу тромбоз пайда болуынан сақтап, қан жетіспеу сипатты ми қантамыр тосылу ауыруының алдын алуға септігін тигізеді екен.    Қанытты несеп (диабет) ауруының қатерін төмендетеді: Зерттеулерге қарағанда қанытты несеп науқастары орташа градусты арақ ішсе ең зор жан алғыш — жүректің айдар тәрізді қантамыры ауруының қозғалу қатерін төмендетеді екен. Зерттеулер мынаны да көрсетіп отыр: Арақты аз ішіп әдеттену, даму үстіндегі елдерден келген ІІ типті қанытты несеп науқастарды қорғауға көмегін тигізеді. Бұл әсілі, арақ ішудің инсулин сезімталдығын арттыруынан,  немесе қабынуды қайтару ролынан болса керек. Танымдық қаблетті арттырады: 2006 жылы шыққан «АҚШ жүрек ауруы қоғамы журналына» басылған хабарға қарағанда, лайықты арақ ішу әйелдердің танымдық  қабілетін анағұрлым жақсартады делінген. Бұл ғана емес, 2003 жылы шыққан «АҚШ шипагерлік ілімі қоғамының журналындағы» зерттеуде 65 жастан асқан қарттар аптасына 1-6 стакан алкоголды сусындық ішсе, арақ ішпейтіндермен немесе алкоголизм дертіне ұшырағандармен салыстырғанда, алтицгаймер ауыруына шалдығу қатері төмен болады делінген.     Сүйекті қатайтады: Зерттеулерде сыра ішу сүйек құрамының солғындауынан сақтайтындығы, әрі ерлер сүйегінің құрамын қайта құруға пайдасы болатыны, алайда жас әйелдер мен  климактериядан соңғы мезгілдегі әйелдерге пәлендей пайдасы жоқтығы көрсетілген. Кейбіреулердің айтуына қарағанда, сырада кремни құрамы біршама көбірек болуы мүмкін. Бірақ, алкоголды ішімдікті шамадан артық ішу сүйек сыну ықтималдығын арттырады.     Тіршілік қуатын сақтайды: 50 неше түрлі зерттеулерге үңілсек: Қалыпты түрде сыра ішу мен жалпы өлім-жітім аралығында бір түрлі қарама-қарсы байланыс барлығын байқаймыз. 2005 жылғы АҚШ ауылшаруашылық министрлігінің мәліметіне негізделгенде, әр күні 1-2 стакан шарап ішетін адамдардың өлім-жітім қатері негізінен ең төмен болады екен. Бұл – сыраның жүрек ауруы және миға қан құйылу сықылды аурулардың алдын алу ролы болғандығынан делінген.     Сезімдік жақтан сауықтырады: «Епидемология және  әлеуметтік денсаулық журналына»  басылған бір зерттеу нәтижесінде, сыра ішетін адамдар ішпейтін адамдарға қарағанда науқасқа аз шалдығады, өзін сергек сезінеді деп көрсетілген.     Қытайшадан аударған: Ж.ОРНЫҚБАЙОВ J•吾尔尼合拜  译