Саңырауқұлақ, бактериялық және вирустық инфекцияларға төзімді трансгенді өсімдік алу

                  ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

             БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ  

 

               Қазақ Ұлттық Аграрлы Университеті 

 

Кафедра: Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндірудің        агротехнологиялары

 

Реферат

       

 

 

 

Тақырыбы: Саңырауқұлақ, бактериялық  және вирустық инфекцияларға төзімді  трансгенді өсімдік алу

 

 

                                              

                                           Орындаған: Махан Жаннат АГ-303

Қабылдаған: Ешенғалиева А.Н.

 

 

 

                                Алматы-2013жыл

Жоспар:

1. Трансгенді өсімдіктер
2. Трансгенді өсімдіктердің даму бағыты
3. Трансгенозаның негізгі бағыты 
4. Өсімдіктерді трансгендердің көмегімен вирустардан қорғау әдісі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         Трансгенді өсімдіктер

Трансгенді өсімдіктер деген  басқа өсімдік түрінен немесе жануардың гені алып салынған өсімдіктер. Рецепиент өсімдік адамға ыңғайлы, вирустарға, гербицидтерге, бактерияларға, зиянкестерге және өсімдік ауруларына төзімділігі жоғары жаңа қасиеттер алуы үшін трансгенді өсімдіктер жасалады. Осындай әдіспен алынған тамақ өнімдері жоғарғы сапалы дәмімен ерекшеленеді және ұзақ сақталып сыртқы түрі әдемі болып келеді. Сонымен қатар, көбінесе мұндай өсімдіктер табиғи өнгіштігіне қарағанда жоғары өнім береді.

Трансгенді өсімдік алу  қазіргі таңда агроөнеркәсіптің перспективті және дамып келе жатқан бағыттардың бірі болып табылады. Селекция сияқты мұндай дәстүрлі бағыттармен  шешілмейтін  мәселелер бар, сондай ақ бұл әдістерге көп жылдар немесе онжылдықтар кетеді. Керек қасиетке ие трансгенді өсімдіктерді жасау анағұрлым аз уақыт талап етеді. Мысалы құрғақшылыққа төзімді сорттар жасау нәтижесінде озінің геномында сарышаянның (скорпион)гені бар трансгенді өсімдіктер алынған. Ресейде картоп, беденiң, қызанақтың  және басқа да ауыл шаруашылықта маңызды дақылдардың трансгендiк сорттары алынған.

 

 

 

 

Трансгенді өсімдіктердің  даму бағыты

Қазіргі уақытта  трансгендiк  өсiмдiктерiнiң жасалуы келесi бағыттармен  дамуда:

1. Ауыл шаруашылық мәдениетіндегі өнімділігі жоғары сорттар алу
2. Жылына бірнеше өнім беретін ауыл шаруашылық сорттарын алу. Мысалы Ресейде құлпынайдың  бір жазда екі өнім беретін ремантантты сорты кездеседі.
3. Зиянкестердің кейбір түрлеріне токсикалды ауыл шаруашылық сорттарды жасау (Ресейде жапырағы колорадо қоңызы мен оның дернәсілдеріне ерекше токсикалды болып келетін картоптың сорттарын алуға бағытталған зерттеу жұмыстары жүргізіліп жатыр.
4. Қолайсыз климаттық жағдайларға төзімді ауыл шаруашылық сорттарын жасау. (Мысалы, геномында сарышаянның гені бар құрғақшылыққа төзімді трансгенді өсімдіктер алынды.
5. Кейбір жануар тегінің ақуыздарын синтездей алатын өсімдік сорттарын жасау. (Мысалы, Қытайда адам лактоферринін синтездейтін темекі сорты алынған
6. Сорттардың өңделуін жеңілдететін жаңа пiшiндерiн жасау (Мысалы жақында интернетте шырын өндірушілері қаржыландырып жатқан апельсиннің қабығы, сүйегі және ішкі қабықшасы жоқ арнайы түрін жасауға бағытталған жұмыс жайлы хабарламалар пайда болды).

 

 

   Трансгенозаның негізгі бағыты

Мәдени өсімдіктердің  генетикалық модификациясы үшін трансгеноза қолданудың негізгі  бағыты болып олардың қоршаған ортаның  қолайсыз әсерлеріне, негізінен вирустар мен бактерияларға төзімділігін жоғарлату болып табылады.

 

 

Өсімдіктерді  трансгендердің көмегімен вирустардан  қорғау әдісі

Өсімдіктерді трансгендердің көмегімен вирустардан қорғау әдісін 1988 жылы В. Шибальский ұсынды. Бұл әдістің  мәні өсімдіктің геномына Шибальский терминологиясы бойынша анти-денелерді  енгізу болып табылады. Мұндай тәсілді  қолдану арқылы өсімдіктің картоп Х  вирусына PVX өте жоғары төзімділігін  алудың сәті түсті.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                  Қорытынды

Қорыта келгенде, трансгенді өсімдік жасау агротехникалық, азық-түліктік, технологиялық және фаармакологиялық сияқты  мәселелерді шешуге мүмкіндік  береді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланған әдебиеттер тізімі:

1. Шевелуха В.С. «Сельскохозяйственная биотехнология» 2008 г.
2. bio-x.ru/books/selskohozyaystvennaya-biotehnologiya-sheveluha
3. kprf.ru/personal/sheveluha