ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК
МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ
Жүректің құрылысы
- Жүрекшелер қанды қабылдайтын камералар болып табылады, қарыншалар, керісінше, қанды артерияларға айдайды. Оң және сол жүрекшелер оң және сол карыншалар сияқты бір-бірінен қалқа арқылы бөлінген. Керісінше, оң жақ жүрекше мен карыншаның арасында оң жүрекше-қарынша тесігі ostium atrioventriculare dextrum — сол жақ жүрекше мен карыншаның арасында ostium atrioventriculare sinistrum орналасады. Осы тесіктер арқылы қан жүрекшелердің систоласы кезінде олардың қуыстарынан қарыншалардың қуыстарына қарай ағады.
Оң жақ жүрекше
- - atrium dextrum - текше пішінді. Артқы бетінің үстіңгі жағынан оған v. cava superior және төменнен v. cava inferior қүйылады, жүрекше алдына қарай куыс өсіндіге - оң жақ қүлақшаға auricula dextra жалғасады. Оң және сол жақ қүлақшалар қолқа мен өкпе сабауының негіздерін қоршап жатады. Жүрекшелер арасындағы қалқа - septum interatrial - қиғаш орналасқан, ол алғы қабырғадан артқа және оңға қарай бағытталғандықтан, оң жақ жүрекше оң және алғы жағынан, ал сол жақ жүрекше сол және артқы жағынан орналаскан.
- Сол жақ жүрекше - atrium sinistrum - артқы жағынан төмен кететін қолқа мен оңешке жанасып жатады- Әрбір жағынан оған екі-екіден өкпе сабауының сол жағын орай, алға қарай томпайып шығып түрады. Жүрекшеде m. pectinati бар. Томенгі алғы белімде сопақ пішінді сол жақ жүрекше-қарынша тесігі - ostium atrioventriculare sinistrum - сол жақ қарынша қуысына әкеледі
- Оң жақ қарынша - ventriculus dexter - үшбүрышты пирамида тәрізді, оның жоғары қараған негізін оң жақ қарыншадан өкпе сабауы -truncus pulmonalis - шығатын сол жақ жоғарғы бүрышын қоспағанда, оң жақ жүрекше алып жатады. Қарынша қуысы екі бөлімге болінеді: ostium atrioventriculare ж~ақын бөлім және ostium trunci pul-munalis-ке жақын алғы жоғарғы болім - conus anteriosus on окпе сабауына жалғасады.
- Сол жақ қарынша - ventriculus sinister — конус пішінді, қабыр-ғасының қалыңдығы оң жақ қарынша қабырғасының қалыңдығынан 2-3 есе асып түседі (10-15 мм және 5-8 мм).
- Жүрекшелер қабырғаларының қалыңдығы олардың қызметтеріне қарай тіпті жүқа келеді (2-3 мм). Сол жақ жүрекше қуысынан сол жақ карыншаға келетін тесік - ostium atrioventriculare sinistrum - сопақ пішінді, сол жақ жүрекше-қарынша (митралды) қақпағымен - valva atrioventricularis sinistra (mitralis) -жабдықталған, оның екі жармасының кішілеуі сол және артқы жағында (cuspis posterior), үлкендеуі оң және алғы жағында (cuspis anterior) орналасқан.
Нервтік бұлшықеттік байланыстырушы
будалар мен түйіндер
Жүректің ырғақты қызметі мен
оның жеке камераларының бүлшық-еттерінің
жұмысын үйлестіруде жүректің өткізгіш жүйесі деген күрылым
маңызды қызмет атқарады.
Жүректің өткізгіш жүйес
Жүректің қанмен қамтамасыз
етілуі
Жүрек артериялары оң және
сол жақ тәждік артериялары
жартылай айшықты қақпақшалардың
жоғарғы жиектерінен төмендеу
басталады. Сондықтан систола кезінде
жүрек артериялары кіреберіс
кақпақша-лармен жабылады да, ал
артериялардың өздері жүректің
жиырылған бүлшықетімен сығылады.
Осының әсерінен систола кезінде
жүректің қанмен жабдықталуы
кемиді. Қан тәждік артерияларына,
қолқаның сағасында орналасқан
осы артериялардың кіреберісі
жартылай айшықты қақпақшалармен
жабылмайтын диастола кезінде
келеді
Жүрек артериялары
Жүрек веналары
қуыс веналарға емес тікелей
жүрек қуысына ашылады. Бүлшықетішілік
веналар миокардтын барлық қабаттарында
болады және артериялармен қосарлана
бүлшықет будаларының бағытына сәйкес
келеді. ¥сақ артерияларға (3 ретке дейін)
қос вена, ірі артерияларға жеке вена косарланады.
Веналық кан ағысы үш жолмен
жүреді:
- тәждік қойнауға,
- жүректің алдыңғы веналарына,
- жүректің оң жақ бөліміне тікелей қүятын ең үсақ веналарға.
Жүрек бұлшықеттерінің нервтенуі
Жүрек бұлшықетін нервтендіретін
нервтердің қүрылысы мен қызметі
ерекше және күрделі, олар көптеген
өрімдер түзеді. Бүкіл нерв жүйесі:
- келетін сабаулардан;
- экстракардиалды өрімдерден;
- жүректің өзіндегі өрімдерден
- өрімдермен байланысқан түйіндік ерістерден түрады.
Жүрек
нервтенуі
Жүрек шекаралары
Кеуде кабыр-ғасына проекциялануы:
жүрек үшының соғуы linea mammillaris sinistra-дан
1 см ішке қарай, бесінші сол жақ кабырғааралықта
сезіліп тұрады. Жүрек проекциясының жоғарғы
шекарасы үшінші қабырға шеміршектерінің
жоғарғы жиегі деңгейімен өтеді. Жүректің
оң жақ шекарасы төстің оң жақ жиегінен
2-3 см оңға қарай, III қабырғадан V қабырғаға
дейін өтеді; төменгі шекарасы көлденең
V оң жак қабырға шеміршегінен жүректің
ұшына қарай, сол жақ шекарасы V қабырға
шеміршегінен жүрек үшына дейін өтеді
Жүрек шекарасы
Жүректің
қақпақшаларының проэкциясы
Жүрек кақпақшалары көкірек қуысының
алдыңғы қабырғасының белгілі бір жерлерде
орналасады:
митралды қақпақша - жүрек үшында,
үшжармалы қақпақша - төстің оң жағында,
V қабырғалық шеміршектің түсында;
қолқа қақпақшалары - төстің жиегінде
оң жақтағы екінші қабырғааралыкта;
өкпе сабауы қақпақшалары - төстің солға
қарай, екінші қабырғааралықта.