Электрондық тахеометр Тримбл

Электрондық тахеометр – жер бетінде горизонталь бұрышты, горизонталь арақашықтықты және биікайырымды өлшеуге арналған топографиялық электрондық-оптикалық аспап. Электронды тахеометр құрылымында кодтық теодолит пен шағын жарық қашықтық өлшеуіш біріктірілген. Көздеу нысанасы ретінде шағын габаритті призмалық шағылдырғышы бар арнайы қада қолданылады. Өлшеу процесі автоматтандырылған. Арақашықтықты, горизонталь және вертикаль бағыттарды өлшеу нәтижелері электрондық цифрлық таблода көрінеді және бір мезгілде ақпаратты жинағышта тіркелуі мүмкін. Перфорациялық тіркеудің мәні – далалық өлшеу аспабының мамандандырылған элекрондық есептеу машинасымен қосылуында, ол дала өлшеулерінің мәліметтері бойынша автоматты түрде жергілікті жердің түсіру жоспарын  сызады. Электронды тахеометр арқылы биікайырымды анықтаудың, көлбеу қашықтықты горизонталь жазықтыққа келтірудің автоматты түрде атқарылуы, сондай-ақ жарықтың ауада таралуын жылдамдығы үшін түзетудің автоматты түрде есепке алынуы мүмкін. Тахеометр жинағына шағылдырғыштар, штативтер, батарея, зарядтау құрылғысы, аспапты жөндеу және күту жабдықтары кіреді. Түнде жұмыс істеуге арналған жабдығы бар. Цифрлық таблоға берілетін жедел ақпараттың және жадыдағы жинағышқа шығарылуына мүмкіндік бар.

Қазіргі таңда заманауй электронды тахеометрлердің қолдану саласына, дәлдігіне және орындалатын функциясына байланысты үш топқа бөлуге болады, олар:

• жәй электронды тахеометр;
• орташа класты электронды тахеометрлер;
• сервожетекпен жабдықталған (роботталған) тахеометрлер.

 

Жәй электронды тахеометр – бұл аспап дәстүрлі геодезиялық өлшеулерді (арақашықтық, биікайырым) орындауға арналған аспаптар. Деректерді ішкі жадыға немесе қосымша жадыға жазады. Мұндай аспаптардың бұрыштық қателігі 5²-6², ал арақашықтықтікі 3-5мм құрайды. Бір призма бойынша арақашықтықты өлшеу қашықтығы 1100-1500 метрді құрайды.

Екінші типті электронды тахеомтерлерге орташа класты аспаптар жатады (Leica, Nikon, Trimble). Бұл тахеометрлер жәй тахеометрлерге қарағанда қымбат, бірақ кеңінен  тараған. Олар барлық геодезиялық жұмыстарды (Геодезиялық тораптардың дамуы, өлшеулер және қағаздан жерге түсіру, координаттау тапсырмаларын шешу: тура және кері геодезиялық есеп, ауданды  есептеу, қиылыстыруды шешу) орындауға  қатысты бағдарламалармен қамтылған. Бұл аспаптардың бұрыштық қателігі кластық дәлдіке байланысты 1²-тан 5²-қа дейінгі аралықты құрайды.

Тахеометрлердің үшінші типіне севрожетекпен (сервопривод) қамтылған роботталған  тахеомтерлерді жатқызуға болады. Бұл  аспаптар арнайы шағылдырғыштарға өздігімен  бағытталып өлшеулер жүргізе алады. Сонымен қатар бұл аспап қашықтықтан басқарылатын (өлшенетін нүктеден тұрып) арнайы жүйемен қамтылған. Яғни бір адам ғана жұмыс істейді. Мұндай өлшеу жұмыстары жұмс өнімділігін 80%-ға арттырады.

 

8.2.1. Trimble фирмасының  тахеометрі

MultiTtrack технологиясы

Trimble SPS серияларының тахеометрлері  автоматты режімде дәл бағыттайды. Жәй призмаларға 5000 метрлік арақашықтықта  өлшейді, бірақ жәй призмаларды  қолдану кезінде тахеометрмен  шағылдырғыш арасындығы байланыс  үзіліп қалу мүмкін, сондықтан  іздеу функциясы бар Target ID шағылдырғышы  қажетті нысанды ешқандай қиындықсыз  таба алады (68-сурет). Бұл шағылдырғыш  тахеометрге өзінің орналасқан  жерінен сигнал жіберіп аспаптың  тез табуына мүмкіндік береді. 

Target ID – бұл қадаға  орнатылған құрал, Tracker функциясы  қажетті призманы тез тауып, ID кодын сәуле арқылы жібереді.

SurеPoint технологиясы

SPSx10 сериясының тахеометрлері SurеPoint технологиясымен - яғни призмаға бағыттауда автоматты түрде түзету жүйесімен қамтылғын. Бұл технология аспап немесе штативтің теңселуінен болған қателерді түзетеді. Дәлірек айтқанда, аспаптың жұмыс істеу кезіндегі жағдайын бақылайды.

 

 

68-сурет. MultiTtrack құралдары (Target ID)

 

Trimble SPS610 және SPS710 электронды тахеометрлерінің техникалық сипаттамасы 14-кесте.

 

14-кесте

 

Техникалық сипаттамасы	Параметрлері
	SPS610	SPS710
Бұрыштық өлшеу дәлдігі	5"	3/2"
Ұлғайтқыштығы	30х

 

Минимальді фокустық арақашықтық	1.5 м
Жіп торына жарық түсіру	ауыспалы (10 деңгей)
Компенсатор	Екі өсті
Компенсатордың жұмыс істеу диапазоны	6'
Сәуле жығару көзі	импульсті лазерлі диод 660 нм, 1 класты лазер
Призма бойынша арақашықтық  өлшеу қашықтығы	5000 м
Шағылдырғышсыз өлшеу  режімі, шағылысу коэффициенті 90%	> 300 м		> 800 м
Арақашықтықты өлшеу дәлдігі
стандартты бір призма бойынша	± (2 мм + 2 ppm)		± (3 мм + 2 ppm)
Стандартты шағылдырғышсыз режимінде	± (3 мм + 2 ppm)		± (3 мм + 2 ppm)
іздеу режімі	± (10 мм + 2 ppm)		± (10 мм + 2 ppm)
Сервомеханизмі	MagDrive сервотехнологиясы  бойынша, қосылған серво/ тікелей  жетекті электромагниттік бұрыш  өлшегіш

 

180°-қа бұрылу уақыты	3.2 с
Модельдері	Robotic	Servo, Autolock,  Robotic
Robotic режимінде өлшеу қашықтығы	300 м
Далалық бағдарламамен қамтамасыз ету	LM80	SCS900, LM80
Тоқ көзі	литий-йонды батарея, 11.1В
Бір батареяның жұмыс істеу  уақыты	6 сағ.
Жұмыс істеу температурасы	-20°-тан +50°-қа дейін
Шаңнынан-ылғалдан қорғану	IP55

 

Trimble 3300 сериясының тахеометрі

 

Trimble 3300 сериясының тахеометрі механикалық деңгеймен қамтылған. Бұл тахеометр қолдануға жеңіл және көлікпен тасымалдауға қолайлы, сапалы оптика және де бекіту және жетекші бұрандалары бір өсте орналасқан, яғни дәл көздеуге бейімделген.

 

Техникалық сипаттамасы

15-кесте

	Trimble 3305	Trimble 3303
Бұрыштық дәлдігі	1,5 mgon 5²	1,0 mgon 3²
Қашықтық өлшеу дәлігі	5мм + 3ррм	3мм+3ррм
Жадысы	Ішкі 1900 кб	Ішкі 1900кб

 

Trimble 3303 DR/3305 DR тахеометрі

 

Trimble 3303 DR лазерлі көрсеткішпен  қамтамасыз етілген. Ол көру  түтікшесінде құрылған және жіптің  ортасында жобаланған. Бұл ерекшелік  түсіріс кезінде нашар жарық  берілетін және ғимараттың ішіндегі  жұмыстарды орындауда ыңғайлы.

 

 

Тахеометрдің техникалық сипаттамасы;

         ·  бұрыштарды өлшеу дәлдігі: 3";

         ·  арақашықтықты өлшеу дәлдігі: 3мм+2мм/км (сәулесіз);

       ·  призма бойынша 2мм+2мм/км (сәулесіз 100м, рефлекторлы марка 800 м, бір призма бойынша 3000 м);

·  1900 нүктеге дейінгі жад;

·  бір жақты дисплей;

·  орысшаланған.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        

 

 

69-сурет. Trimble 3303 тахеометрі

 

Trimble 3303 DR – дің негізгі  ерекшеліктері: 

          · жетілдірілген бағдарламалық қамтамасыз етілуі: топография үшін, табиғатқа шығару, геометриялық координат есептерін шешуге арналған қосымша;

          · қашықтық өлшеуіш стандартты режімде призмаға өлшегенде, сол сияқты бейнесіз режімде жұмыс істейді;

· сәулесіз бейне режімін қосқанда көрінетін лазерлі көрсеткіш қосылады. Лазерлі көрсеткіштен көру түтікшесіне қарау қажеттігі жоқ. Бұл әдіс өлшеу қараңғыда немесе тунельде өлшегенде ыңғайлы;

· сәулесіз режім (DR) .

Тыс жердегі объектілерді өлшеу, мысалы, көпірлер, тунельдердің сұлбасы, археологиялық қазбалар, жол беттері. Аса көп көлік санына қарамай объектілердің координаттары жабық аумақта немесе адам баруға қауіпті жерде қолданылады.   

       · Қолданушы объектілердің дәл өлшеу мүмкіндігін алады, мұнда призманы қою мүмкін емес, мысалы, фонарь бағаналары және ғимараттардың бұрыштары. Trimble 3303 DR электронды тахеометрдің қолдануы қарапайым: кішкене пернелер тақтасының комбинациясы, графикалық экран және ыңғайлы интерфейс қолданушыға аспапта жұмыс істеуді меңгеруді жеңілдетеді;