Денсаулық сақтаудағы ақпараттық технологиялар

FokinaLida.75@mail.ru

 

Денсаулық сақтаудағы ақпараттық технологиялар

 

Орындаған: Төлегенова Назерке

Факультет: Жалпы медицина

Топ:329

Тексерген:

 

   “Астана Медицина Университеті” АҚ

Қоғамдық денсаулық сақтау  кафедрасы

FokinaLida.75@mail.ru

 

Жоспар:

 

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім:

      а) ЕО электрондық денсаулық сақтау дамуының кезеңдері

      ә) Қазіргі таңдағы ҚР ақпараттандыру жобалары

      б) Қазақстан Республикасының медициналық көмектің сапасын арттыруда қол жеткізу жолдары

3. Қорытынды

 

FokinaLida.75@mail.ru

 

Электрондық денсаулық сақтау осы саланы және оған шектес салаларды дамыту үшін қазіргі заман ақпараттық және коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану, сонымен қатар мемлекет азаматтарының (емделушілердің), денсаулық сақтау саласының және медицина еңбеккерлерінің мұқтаждарын қанағаттандыру болып табылады. Электрондық денсаулық сақтау мәліметтерді беруде азаматтар, емделушілер және медициналық мекемелер арасындағы өзара әрекетті қамтамасыз етеді.

Электрондық денсаулық сақтаудың  қолданбалы бағдарламалар мысалдарын келтіре кетуге болады:

 

·        медициналық ақпарат жүйелері;

 

·        электрондық денсаулық сақтаудың жазулары;

 

·        телемедициналық қызметтер;

 

·        тасымалды портативті жүйелер;

 

·        денсаулық бойынша мамандандырылған порталдар;

 

·        және індеттерді алдын алуға, диагностикаға, ем алуға, денсаулық мониторингіне және өмір сапасын басқаруға арналған басқа да АКТ-аспаптары.

Еуропада Еуропалық Комиссия деңгейінде АКТ енгізумен электрондық денсаулық сақтау аясында DG INFSO (ICT for Health Unit of DG INFSO)Компетенттік тобы айналысады. Аталмыш топ саясат пен ЕО деңгейіндегі ғылыми зерттеулердің барлық сұрақтары бойынша ақпарат қоймасы болып табылатын е-денсаулық сақтау саласындағы мәліметтердің бай базаларын қолдайды.

FokinaLida.75@mail.ru

 

ЕО электрондық денсаулық сақтау дамуының кезеңдері

 

2003 жылы, электрондық денсаулық сақтау саласындағы министрлер конференциясы барысында министрлер еуропалық деңгейдегі координацияға жәрдемдесу бойынша комиссия бастамасын қолдады. Олар Электрондық Еуропа әрекетінің Жоспары мен 1786/2002 шешімінің қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы әрекеттер Бағдарламасында (2003-2008) көрсетілген мақсат пен міндеттер Бірлестіктің басқа да бастамаларымен қиылысуын ұсынған болатын.

 

2004 жылы конференция жұмысының қорытындысы бойынша, Еуропалық комиссия «Электрондық денсаулық сақтау – еуропалық азаматтар үшін үздік денсаулық сақтауды құру: еуропалық электрондық денсаулық сақтау аясындағы әрекеттер жоспары» деп аталатын 356 СОМ (2004) Құрамасын жариялады. Соңынан Құрама 2004-2010жж. арналған электрондық денсаулық сақтау әрекеттерінің Жоспары ретінде белгілі болды.

 

2004-2010жж. арналған аталмыш жоспар еуропалық электрондық денсаулық сақтау аясындағы электрондық денсаулық сақтаудың жүйесі мен қызметінің толық әлеуетіне қол жеткізу үшін Еуропалық Одаққа жәрдемдесуге бағытталды. Басты назар үш приоритетті салаға аударылды:

 

·        денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерінің – электрондық медициналық жазулардың, емделушілер идентификаторларының және емделушілер мен медициналық еңбеккерлер мобильдігінің үйлесімдігі сияқты жалпы мәселелерді шешу;

 

·        электрондық денсаулық сақтау ақпаратын, мысалы санитариялық ағарту және індеттерді алдын алу, сонымен қатар денсаулықтың электрондық карталарын пайдалану үшін сыйақы берудің жүзеге асырылуын тездетуге арналған жобаларды құрастыру;

 

·        ортақ жұмыс пен мониторинг, тестілеу мен озат тәжірибелерді тарату.

FokinaLida.75@mail.ru

 

2006 жылдың маусым айында DG INFSO «ICT for Health» тобымен i2010 Комиссиясының жаңа саясатына сәйкес келетін жаңа стратегия қабылданған болатын.

 

2007 жылы Еуропалық Комиссия электрондық денсаулық сақтау саласындағы қорғасын нарығының мүмкіндіктері бойынша баяндама жасады. Аталмыш есепте көрсетілген кейбір әрекеттер мен ұсыныстар нарықтың еуропалық электрондық денсаулық сақтау дамуының тездетуіне және экономикалық тиімділіктерді арттыруға бағытталған. Электрондық денсаулық сақтаудағы инвестициялардан түсетін болжамды кіріс денсаулық сақтаудың секторына тән шығындармен салыстырғанда, едәуір жоғары болып табылады.

 

2008 жылы Еуропалық Комиссиясы электрондық денсаулық сақтауды қорғасын нарығы бойынша ЕО алты бастамаларының біріншісі ету жоспарын жариялады. Инновациялар үшін нарық көлемі мен оның мүмкіндіктері осы рөльдегі электрондық денсаулық сақтау саласындағы таңдаудың негізгі себептері ретінде аталды. Осы мақсатпен Еуропалық Комиссиясы 2007 жылдың аяғында электрондық денсаулық сақтау әрекеттерінің жоспарын жариялады. Аталмыш жоспар электрондық денсаулық сақтау мен телемедицина саласындағы заң бастамасын қабылдау мүмкіндігін бағалауға болжам жасады. Онда электрондық денсаулық сақтау саласындағы жалпы стандарттардың қажеттілігі, сонымен қатар өзараәрекеттесудің маңыздылығы атап өтілді. Еуропалық электрондық денсаулық сақтаудың өзараәрекетесуінің жоспарына сенімді глобалды көзқарас Каллиопа (PDF) жобасының аясында ұсынылған болатын.

 

FokinaLida.75@mail.ru

 

2009 жылдың қыркүйек айында жарияланған ортамерзімді баяндама (PDF)  LMI  компаниясы мемлекеттер мүшелері өлшемдерінің сұранысын ынталандыра ете алатындығын мақұлдады.

 

2008 жылы Байланыс бойынша Комиссияда телемедицина бойынша әрекеттер Жоспары жарияланып, оған Еуропадағы телемедицинаны жылжыту үшін жол картасының он тармақшасы кіргізілді.

 

2009 жылдың қазан айында жоспардың кезекті қызметінде қол жеткізілген ілгерілік байқалған болатын. Дәл сол жылы мемлекет мүшелері «денсаулық сақтаудың ұлттық жүйелері арасында е-денсаулық сақтаудың үйлесімді қызметтерін бұдан әрі дамыту және нақты пайдалану» үшін электрондық денсаулық сақтауды алға шығару жолында Е-денсаулық сақтауды Басқару Бастамасын бұдан әрі дамыту қажеттілігімен келісті.

 

2010 жылдың мамыр айында Еуропалық Комиссиясы Digital Agenda for Europe бағдарламасын қабылдады. Күн тәртібінде электрондық денсаулық сақтау қызметі Pillar 7 ICT for Social Challenges бойынша болды. Ондағы АКТ потенциалы денсаулық сақтау қызметтерінің төңкерісі әрі мемлекеттік қызмет көрсету сапасын арттыру үшін пайдаланылады.

FokinaLida.75@mail.ru

 

Бүгінгі таңда денсаулық  сақтау саласын ақпараттандыру саласында бірқатар жобалар іске қосылып отыр. 2011 жылы Қазақстан Республикасының бірыңғай ақпараттық денсаулық сақтау жүйесін (бұдан әрі - ДСБАЖ) құру шеңберінде ДСБАЖ пилоттық аймағын ұйымдастыру бойынша жұмыстар аяқталды. ДСБАЖ іске асыруды ақпараттық қамтамасыз ету мақсатында «Емханаға жатқызу бюросы», «Бекітілген тұрғындардың тізілімі», «Есеп-тізілімдерді қалыптастыру» («Стационарлы емделушілердің электрондық тіркелімі»), Дәрігерлік-санитарлы көмектің ынталандырушы құраушысы» порталдары жұмыс істейді.

 Алайда, шектен тыс бюрократизация проблемасы қалып отыр, бұл өз кезегінде емделушілерге қызмет көрсетудің сапасына әсер етеді. Жыл санап емделушілердің дәрігердің кабинетіне кезегінің артуы байқалады, емделушілер дәрігерді таңдау кезінде кең альтернативаға ие емес, сондай-ақ, оған бару уақытын жедел жоспарлай алмайды. Денсаулық сақтау жүйесіндегі аталған проблемаларды АКТ-ны кеңінен қолдану, «электрондық денсаулық сақтауға» көшу арқылы жоюға болады, бұл медициналық қызметтердің халыққа қолжетімділігін арттыруға, емделушіні тексеру және емдеудің жеделдігі мен дәлдігін қамтамасыз ету, қағаздарды толтыруға кететін уақытты қысқарту, және сәйкесінше оны емделушіге қызмет көрсетуге жұмсауға болады.

Міндеті: АКТ-ны барынша қолдану арқылы халыққа медициналық қызметтерді көрсетудің қолжетімділігі мен сапасын арттыру.

Нысаналы индикаторлар:

денсаулық сақтау ұйымын бірыңғай денсаулық сақтау желісіне қосу – 2017 жылы – 60 %, 2020 жылы – 100 %;

«Электрондық медициналық  картамен қамтамасыз етілген тұрғындардың саны 2017 жылы – 60 %, 2020 жылы – 100 %;

денсаулық сақтау ұйымының ақпараттық жүйелерін бірыңғай ықпалдастыру тұғырнамасымен ықпалдастыру 2017 жылы 40 %, 2020 жылы -  100 %;

100 медициналық қызметкерге есептегенде компьютерлер саны 2017 жылы - 60, 2020 жылы - 100.

FokinaLida.75@mail.ru

 

Қол жеткізу жолдары

• АКТ-ны денсаулық сақтау саласына енгізу арқылы халыққа медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыру мынадай іс-шараларды жүзеге асыруды қарастырады:
• елдегі барлық медицина мекемелерін ақпарат алмасу және қолжетімділігі үшін ДСБАЖ-ға қосу;
• барлық бастапқы медициналық құжаттаманы электрондық форматқа көшіру (осы ретте барлық медициналық құжаттаа үшін бірыңғай формат қамтамасыз етіледі);
• қажет болған жағдайларда телемосттарды, консилиумдарды және саланың жетекші мамандарымен консультацияларды ұйымдастыруға мүмкіндік беретін денсаулық сақтаудың бірыңғай қорғалған желісін құру;
• мекеме қызметі, мамандар, емделушілерді қабылдау кестесі туралы қажетті ақпараттан тұратын бірыңғай ықпалдастырылған платформаны әзірлеу, енгізу және оған медициналық мекемелер мен денсаулық сақтау ұйымдарының барлық ақпараттық жүйелерін және деректер қорын қосу, Интернет желісі немесе мобильді телефония деректер қорына қолжетімділікті қамтамасыз ету,
• сондай-ақ Интернет арқылы жедел қолжетімділік мүмкіндігімен дәрігерге бару, диспансеризация, диагностикалық зерттеулер, амбулаториялық және стационарлы емдеулер туралы ақпараттан тұратын, қорғалған емделушінің электрондық (мобильді) картасы арқылы шынайы уақыт режимінде деректерді емделушінің электрондық картасына және емдеуші дәрігеріне жіберетін емделушінің денсаулық жағдайын мониторингілеу құрылғыларын енгізу;

FokinaLida.75@mail.ru

 

 эпидемиялар мен ауру ошақтары, аурулар, олардың алдын алу және емдеу туралы мәліметтер, жарияланымдар, есептер, зерттеу жұмыстарынан тұратын ғылыми және медициналық деректер қорын құру; 
Қазақстан Республикасында тіркелген дәрі-дәрмектің жалпыға қолжетімді бірыңғай деректер қорын құру, олардың дәріханалар желісінде болуы; 
емделушілердің тағайындау мұрағатына жедел қолжетімділікті алуға мүмкіндік беретін электрондық медициналық тағайындаулар мен рецептердің жүйесін құру; 
егде тартқан және жалғыз басты азаматтардың (60 жастан асқан) денсаулық жағдайын мониторингілеудің телемедициналық браслетін енгізу; 
жедел жәрдем қызметін автоматтандыру; 
АКТ және ақпараттық қауіпсіздік мәселелері бойынша денсаулық сақтау қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және даярлау жүйесін құру. 

FokinaLida.75@mail.ru

 

Қорытынды

 

Қазіргі дамыған заманда АКТ-ны денсаулық сақтау саласына енгізу медициналық жәрдем көрсетудің сапасын жаңа бір деңгейге көтеруге мүмкіндік береді. АКТ дәрігерлік-санитарлық көмек көрсету және қамтамасыз етуде аса маңызды рөлге ие болады. Электрондық денсаулық сақтау технологиялары емделушілерді қашықтықтан мониторингілеуді жүргізу, емделушілер арасында ақпаратты жақсы тарату, әсіресе алыс жерлерде, мүгедектер мен егде тартқан адамдар үшін мүмкіндік береді.