Инфекция туралы ілім

 МЕББМ  ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ                                                             

 МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ                                                      

 

НУО  КАЗАХСТАНСКО-РОССИЙСКИЙ

МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВНЕРСИТЕТІ

 

СӨЖ

 

Тақырыбы: Инфекция туралы ілім.

 

Орындаған: Айнабекова А. М.

Факультет: Жалпы медицина

Тобы: 202“Б”

Тексерген: Адиетова Ж. Ф.

 

Алматы 2013

жоспар:

• жалпы түсінік
• эпидемиалық процесс
• инфекциялық аурулардың ерекшелігі
• инфекция ауруларының формалары
• инфекция ауруларының жіктелуі
• инфекция ауруларының кезеңдері
• инфекция ауруларының профилактикасы
• инфекциялық аурулардың алдын алу

 

 

    Инфекция — микро және макроорганизмдердің қарым-қатынасының бір түрі. Оның негізіне инфекциялық агенттің организмге кіруі мен онда өсіп-өнуі жатады. Инфекция көп түрлі болады. Оған ауру белгісі білінбей-ақ қоздырғышты тасымалдаудан бастап ауру белгілері толық көрінетін ауруларға дейін жатады. Инфекция барлық органикалық материяға тән. Ол бөлек торшаға да, тұтас организмге де тән. «Инфекция» деп жайшылықта жұқпалы аурулар тобын немесе олардың белгілі бір түрін атайды.

 

 

   Инфекциялық аурулар адамдарды тек қана уақытша жұмысқа қабілеттілігін ғана жоғалтып қоймай соматикалық ауруларға себеп болып табылады. БДД мәліметтері бойынша Дүниежүзінің 50 пайыз тұрғындары инфекциялық аурулармен зақымдалған эпидемиялық аймақтарда өмір сүреді. Инфекциялық аурулар тұрғындар арасында ең негізгі аурулар қатарына жатады. Бірде бір мемлекет, ел өзін инфекциялық аурулардан қауіпсіз саналмайды. Қазіргі кезде қоздырғыштардың дезинфектанттарға тұрақтылығы жоғарлаған.

 

   Инфекция (латынша infestio – ластану – микроорганизм  мен  потогендік  микробтардың   әрекеттесуіндегі эволюциялық қалыптасқан биологиялық процестер  комплексінің  даму  барысындағы   қағыну  күйі.    Инфекция  қоздырғышы  микробтардың  енуі өрбуі және  тіршілік етуі  микроорганизмнің  қорғаныс – бейімделу  реакциясының  тууына  себепкер  болады,  осы  реакциялар комплексінің    дамуын инфекциялық  процесс  деп аталады.

    Инфекциялық процесс – патогенді қоздырғыштың ағзаға еніп, көбеюіне қарсы тұратын, зақымдалған гомеостаз бен сыртқы ортамен биологиялық тепе-теңдікті қайта қалпына келтіруге тура бағытталған макроорганизмнің қорғаныш реакциялардың комплексі.

 

• Инфекция процесс – адам организмінде әр түрлі көрінуі мүмкін – субмолекулярлық, субжасушалық, жасушалық, ұлпалық, мүшелік, ағзалық деңгейде көрініп, инфекция процессінің негізін құрайды.
•  Инфекциялық аурулар – бұл патогенді бактериялар, вирустар, рекетсиялар, қарапайымдар туғызатын адам организмнің кең ауқымды аурулар тобы. Инфекциялық аурулардың негізгі екі өзіндік биожүйелердің әсерлесуінен туындайды: макроорганизм және микроорганизм. Осыған байланысты инфекциялық процесс түраралық күрестің организм мен оған өлген патогенді қоздырғыштың күшейгенің көрсетеді.

 

Эпидемиялық процесс:

 

Эпидемиялық процесс – тұрғындар арасындар инфекциялық аурулардың белгілі бір механизімен таралып, оның көбеюі мен жайылып инфекциялық процесстің дамуына алып келетін процесс.

Эпидемилялық процесс дамуы үшін міндетті түрде 3 звеносы болуы керек.

• инфекциялық ауруларының шығу көзі
• қоздырғыштың берілу механизмі
• тұрғындардың қабылдаушылығы

Инфекция көзі  - эпидемиялық процесстің бірінші звеносы.

Инфекция көзі тірі немесе абиотикалық (өлі) обьект, сол жерде қоздырғыш өмір сүріп, көбейіп, жинақталып, дені сау тұрғындарды зақымдайды.

 

Патогенді микроорганиздердің өмір сүретін табиғи ортасы резервуары деп аталады. Инфекция көзі әр түрлі тірі немесе өлі объект болуы мүмкін. Осыған байланысты инфекциялық ауруларды 3 топқа бөледі:

• антропоноз
• зооноз (зооантропоноз)
• сапроноз

Эпидемиологиялық процесстің екінші звеносы қоздырғыштың берілу механизмі. Қабылдағыш организмге еніп, патологиялық процесс тудыратын механизм. Эвалюция барысында қоздырғыштар организмге белгілі бір ұлпалар арқылы кіреді. Оны инфекцияның кіру көзі деп атайды. Организмге кірген соң қоздырғыш белгілі бір ағзалармен жүйелерде тұрақтанады.

 

Орналасуына байланысты инфекциялық аурулардың негізгі төрт мехнизмін ажыратады.

• фекальді-оральді механизм:  Қоздырғыш ішекте орналасып, сыртқы ортаға нәжіспен шығарылады. Қоздырғыштың сау организмге ауыз арқылы енеді.
• ауа-тамшылы механизм: қоздырғыш жоғарғы тыныс алу жолдарының шырышты қабатында өмір сүреді. Қоздырғыштың сыртқы ортаға ауа, қақырық, шырыш арқылы жөтелгенде, түшкіргенде, сөйлегенде бөлінеді. Зақымдалу инфицирленген ауаны жұтқанда болады.
• трансмисивті берілу механизмі: қоздырғыштың қанда өмір сүріп, берілу қан сорғын буын аяқтылар арқылы беріледі. Қоздырғыш жасанды жолмен да берілуі мүмкін, бұл қан парентеральді манипуляция кезінде қан препараттарын құйғанда зақымдалуы мүмкін.
• контакты механизм: қоздырғыштері, шырышты қабаттарда орналасқан да дамиды. Зақымдалу науқас адаммен тікелей қатынаста болғанда немесе жеке заттары арқылы жұғады. Патогенді қоздырғыш тері, шырышты қабаттар арқылы енеді.

Инфекциялық аурулардың ерекшелігі:  

 

Инфекциялық аурулар инфекция емес аурулардан бірнеше ерекшеліктері бар:

• контагиоздық  - қоздырғыштың науқас адамнан сау адамға берілуі. Контагиоздық дәрежесін анықталуын контагиоздылық индексі есептеледі. Қауіпке төнген тұғындар арасында сырқаттанған науқастардың пайызы. Мысалы: қызамық жоғары контагиозды ауру болып табылады, мұнда контагиоздылық индексі 95-100 %
• спецификалығы: патогенді микоорганизмнің процесстің ошағының белгілі бір ағзамен зақымдалу сипаты бар ауру туғызады.
• Циклділік  - бір-бірімен қатаң жалғасатын кезеңдердің болуы: инкубациялық кезең, продромальды, өршуі, реконвелессенция.
• спецификалық иммунитеттің құрылыуы:  - инфекциялық процесс дамуы барысында спецификалық иммунитет құрылады, олардың ұзақтылығы бірнеше айдан, жыл немесе бірнеше жылға созылу мүмкін. әлсіз иммунитет кезінде ауру өршуімен қайталануы мүмкін.
• этиотропты препараттарды қолдану: инфекциялық аурумен сипаталатын науқастарды дәл сол қоздырғышқа қарсы препараттарды қолдану.
• Инфекциялық аурулардың жіктелуі.
•  Этиологиясына қарай бактериальдіғ вирусты, саңырауқұлақты, паразитарлық және т.б., ал резервуарларды спецификасына байланысты – антропонозды, зооноды, сапронозды инфекцияляларды бөледі.

 

   Қазіргі кезде инфекциялық аурулар Л.В. Грамошевский жіктелуі қолданылған:  қоздырғыш орагнизнің алғаш орналасуымен берілуі, механизміне негізделген. Осы классификациясына қатар инфекциялық аурулардың 4 түрін ажыратады.

• ішек инфекциясы
• тыныс алу инфекциясы
• қан инфекциясы
• сыртқы жабын инфекциялар

     ішек инфекциялары: ішек инфекцияларына бактериальді этоиологиямен шақыраылатын іш сізек, парасүзек, А,В дезентерия, сальмонолез, тырысқақ, тағамды улану, ботулизм, вирусты аурулар – вирусты гастроэнтериттер, вирусты А,Е гепатиттері жатады.

 

• Тыныс алу жолдарының инфекциялар (ауа-тамшылы инфекциялар) тыныс алу жолдарының инфекциялар бактериялар этиологиясын  - менингококкты инфекция, дифтерия, вирусты тұмау, ЖРВИ, қызылша, қызамық, қарамық, эпидемиологиялық паратит жатады.
• Трансмиссивті инфекциялар: бұл топқа безгек бөртпе сүзегі, геморрагиялық қызба және т.б. инфекциялар жатады.
•  Сыртқы жабын инфекциясы: бұл топқа зақымдалған тері мен шырышты қабаттар арқылы жұғатын инфекцияларды айтады. Мұндай науқас жануар тістегенде, науқас жануарлармен қатынастарда болғанда қоздырғыш жараға түскенде, қоздырғыш шырышты қабатқы түскенде зақымдалу мүмкін.
•  Сібір жарасымен өзге жолдар арқылы зақымдалуы болады.
•  Аса ауыр және кең конвенционды инфекциялар: бұл тапқа өте кең көлемді қамтитын, эпидемиологиялық процесске бейім ауыр ағымды, латентілігі жоғары аурулар жатады. Полимелит, сібір жарасы, туляремия, бөртпе қайтымды сүзегі, абортивті инфекция және т.б.

 

Аурулардың формалары:  

 

• Клиникалық көріністерінің айқындалу дәрежесіне байланысты инфекциялық ауруларыдың келесі формаларын ажыратады:

  -манифестті, клиникалық көрініс айқын, инфекциялы  ауру түрі

  -активтілік инфекциялық ауру ағымның клиникалық көріністері активті көрініске тән

   -субклиникалық инфекциялық аурудың клиникалық көрнісі жасырын өтетін форма

   -тасымалдаушылық адам сыртқы ортаға қоздырғышты шығару өз организмде ешқандай клиникалық көріністері білінбейді. Транизиторлық жедел созылмалы тасымалдаушысын ажыратыды.

• Ауру ағымның ұзақтығына байланысты:

   -жедел инфекция, инфекциялық процесс 6 айға созылып, науқас толық сауығып , қоздырғыш организмде толық айығып шығады.

   -Созылмалы инфекция 6 айдан көп созылады да, өршу мен ремиссия кезендері тән.

  -Латенттік формасы созылмалы инфекцияның бір түрлі организмге қоздырғыш сақталып, ешқандай клиникалық көріністері айқындалмайды да, қозздырғыш сыртқы ортаға шығарылмайды.

  -Баяу инфекция – инфекциялық аурудың инкубациялық ауруы өте баяу өтеді де, өте ауры ағымды, летальді ағыммен сипатталатын ауру түрі.

 

Микоплазмалық инфекция:

Инфекциялық аурулардың  кезеңдері:  

 

Инфекциялық аурулардың келесі кезеңдерін ажыратады: инкубациялық кезең, продромальді, негізгі көріністер кезеңі және реконвалесценция.

Инкубационды кезең (жасырын, латентті) микроб қоздырғыштың адам организміне еніп клиникалық көрінісін айқындылығына дейінгі инфекциялық арудың бастапқы кезеңі. Бұл кезеңнің ұзақтығы инфекциялық аурудың әр түрініде өзгеше болады – бірнеше сағаттан, бірнеше күн, бірнеше ай, жылға созылады. Осы себепті инкубациондық кезеңнің минимальдығы мен максималдығы анықтайды.

Клиникалық көріністердің айқындалу кезеңінде бірнеше фазаларын ажыратады: 

• айқындалу
• өршу
• басылу

Клиникалық көрінісінің ағымына байланысты жеңіл орташа, ауыр  ағымды инфекциялық ауруды ажыратады. Бұл жіктелу клиникалық лабораториялық тестінің нәтижесінде әт түрлі ағзалардың зақымдалуы деңгейін негізделген.

Реконвалесценция кезеңі (сауығу) науқастың жағдайы жақсарып, сипмтомдары жоғалып, ағзалар мен мүшелердің жұмысы қайта қалпына келуімен сипатталады. Бұл кезеңнің ұзақтығы бірнеше аптадан, бірнеше айға созылуы мүмкін.

Рецедивті – аурудан сауыққан соң белгілі бір уақыт аралығында қайта сырқаттану.

Инфекциялық аурулар ағымында ағзалар мен жүйенің жұмысын нашарлатып, өлімге әкелетін өзгерістер – асқынулар деп аталады.

Спецификалық асқынулар – инфекциялық процесстердің дамуына патогенезіне байланысты асқынуларды айтады.