Медициналық құралдар мен материалдарды стерилизациялаудың түрлері және әдістері

Семей Мемлекеттік Медицина Университеті 
 

 

Тақырыбы:Медициналық құралдар мен материалдарды стерилизациялаудың  түрлері және әдістері.

 

 

 

                                                                          Орындаған: Айтышева И

                                                                          ЖМФ, 214 топ

                                                                          Тексерген: Токабаева Г.Т.

 

 

 

   СӨЖ

 

2015 жыл

Жоспар:

 

 1.Кіріспе:

2.Негізгі бөлім:

     а) Стерилизация ұғымы;

     б) Химиялық заттардың ерітінділерімен стерилизациялау;

      в) Жылулық стерилизациялау ;

      г) Сәулелі стерилизациялау;

      д) Стерильдікті бақылау;

3.Қорытынды.

4.Пайдаланған  әдебиеттер.

 

Кіріспе:

 

•  Біздің елімізде « Медицинаға белгіленген өнімдерін дезинфекциялау және стерилизациялау  тараулық стандарты енгізілді. Осы стандартпен дезинфекциялау мен стерилизациялаудың әдістері, дәрілері мен тәртіптері белгіленді. Қазіргі емдеу мекемелерінде орталықтандырылған залалсыздандыру бөлімшелері ( ОЗБ )  ұйымдастырылды. Олардың негізгі мақсаты медициналық құралдарды залалсыздандырып, алдын –ала тазарту. 

 

Стерилизация – бұл физикалық факторлар мен химиялық препараттар арқылы әсер ету жолымен микроорганизмдер мен олардың спораларын жою болып табылады.

Стерилизация

 

Жылулық

 

Сәулелік

 

Химиялық

Химиялық стерилизация

 

    Стерилизациялаудың химиялық әдісінде полиэтиленнен жасалған құралдар, өкпені жасанды вентиляциялайтын аппараттар, эндоскоптар дезинфекциялаушы ерітінділер немесе газдармен стерилизацияланады.

 

 

    Химиялық заттар ретінде сутегінің асқын тотығының 6% ерітіндісі, температурасы 18⁰С  болса – 6 сағат, ал 50⁰С -3 сағат стерилдейді. Дезоксан 1% ерітіндісі , 18⁰С- 45минут стерилдейді.

     Дезокасан -1 түссіз сұйықтық, сірке қышқылы тәріздес иісі бар, суда, спиртте жақсы ериді. 10⁰С температурады озінің активтілігін сақтайды. Стерилизация үшін 1% ерітінді қолданылады, сол үшін 200мл препартты 800мл суға араластырады, экспозиция  45мин, температурасы 18⁰С, ертінді тек бір тәулікке ғана шыдамды, тек бір рет қана қолданылады.

     Стерилденген бұйымдарды  стерилді суда шаяды, 5минут жүктейді, 3 рет су ауыстырумен, содан кейін стерильді жайма үстіндегі қораптарға орналастырады. 3 тәулікке дейін сақтауға болады.

     Химиялық залалсыздандыру иммунобиологиялық  препараттар (вакцина, сарысу) мен қоректік  орталардың бактериямен ластанбауын  алдын алады. Қоретік орталарға  көбінесе хлороформ, талуол, эфир  қосады. Орталардан бұл консерванттарды  шығару үшін сулы моншада 56◦С температурада қыздырады.

       Вакцинаны, сарысуды консервлеуде бор қышқылының, формалиннің – 0,05%, хлороформның 0,5%, фенолдың 0,5%, мертиолат және натрий азиді қолданылады. Олардың соңғы концентрациясы 1:5000, 1:10000. Әр түрлі мақсаттарда химиялық заттарды, ұшпалы химиялық заттар мен уларды жұмыста қолдану үшін дұрыс жұмыс істеу тәртібін сақтау қажет.

Жылулық стерилзация

 

• Жылулық( термиялық) стерилизация микробтардың жоғарғы температураға сезімталдығына негізделген. 60С-та және су бар жерде ақуыз денатурациясы, нуклеин қышқылдарының, липидтердің деградациясы болып, нәтижесінде микробтардың вегетативті түрлері жойылады. Құрамында аз мөлшерде суы бар және онымен тығыз байланысқан тығыз қабығы бар споралар 160-170С-та жойылады. Жылулық стерилизацияда негізінен құрғақ ыстық пен қысымды бу қолданылады.

 

Сәулелік стерилизация

 

• Сәулемен стерильдеу – гамма сәулелермен немесе жеделдетілген электрондар көмегімен жүргізіледі. Гамма сәуле көзі – арнайы гамма қондырғылардан алынатын радиоактивті изотоптар болып табылады. Электронды сәулеленуді алу үшін электронды жылдамдатқышты қолданады.

 

• Гамма сәуле мен жылдамдатқыш электрондардың әсерінен микробтардың жойылуы, ондағы нуклеин қышқылының зақымдануымен байланысты. Көпжасушалы организмдерге қарағанда , микробтар сәулеленуге төзімді болады.

 

Стерильдікті бақылау

 

     Термиялық әдіс

 

Бактериологиялық әдіс

 

Техникалық әдіс

Бактериологиялық әдіс

 

    Өте нақты нәтиже береді. Көп уақыт алмайды және стерильдіктің эффективті жұмысын тексереді.

Техникалық әдіс

 

    Манометрмен дұрыс жұмыс істеуді, камераға максимальді термометр орналасқандықтан периодті түрде температурасын тексеруді талап етеді.

Термиялық әдіс

 

    Күнделікті  өткізіледі. Ол құрамында құм  тәрізді заттардың түсін өзгертіп, олардың белгілі бір температурада  еруіне негізделген.

 

    Сонымен қатар температураны, қысымды, уақытты тексеруде химиялық тесттер , термохимиялық индикаторлар және биотесттер қолданылады:

• Мочевина (132⁰С)
• Янтарь қышқылы (180-192⁰С)
• Сахароза және т.б

Таңғыш материалдарды стерилизацияға дайындау

    Таңғыш материалдарды бөлек үстелге таза қолдармен дайындайды. Процедуралық кабинеттерде кіші салфеткаларды дайындайды, сонымен қатар дәкелік тампондар және мақталы дөңгелектер. Тампондар, дөңгелектер және салфеткаларқанның кетіруіне қолданады, қанжолдарының қанын тоқтатуға қолданады.

 

    Кіші салфеткаларды дайындау тәртібі: дәкенің барлық шеттері, 20×15 размерімен, салфетканың іш жағына қарай бүгілу керек. Біріншіден үлкен жақтың шеттерін бірінен-бірі тығылып тұратындай етіп бүгеді, кейін ішкі жағын бір-біріне жақындайтындай етіп бүгеді, және салфетканы жартыға бөледі. Сол дәкенің бөлігінен тампондарды да дайындайды: үлкен, орташа, кіші, салфетка тәрізділері. Тампондарды дайындау үшін пайда болған сызықты жартылай тігінен және көлденең бөледі. 

Қорытынды

 

  
Стерилизация әдістері медицинада маңызы өте зор.Олар хирургиялық араласулар, жарақаттарды тану кезінде микроорганизмдерді жарақатқа түсірмеуге бағытталған шаралар жиынтығы.

          Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 

-Вашков В.И. Средства и методы стерилизации, применяемые в медицине, 1973 

-Обуховец Т.П. Основы сестринского дела, практикум, 2003 

-С.Қ. Мұратбекова  Мейірибеке ісінің негіздері, 2007