Медициналық терминология

Медициналық терминология

Қазіргі заманғы медициналық терминология - жүйелердің жүйесі, немесе. медициналық макротерминжүйесі және медицина терминдердің жиынтығы бірнеше жүздеген мың дейін жететінін атап кеткен жөн. Медициналық терминологияны мазмұны алуан түрлі: олардың дамуының түрлі кезеңдерінде адам денсаулығы мен мүше патологиясы морфологиялық құрылымдар мен процестер ерекшелігі; аурулар мен адамның патологиялық күйлері; олардың жазылу түрі және белгілері (синдромы), қоздырғыштары және ауру тудырғыштары; адам ағзасына оң немесе теріс қоршаған ортаның факторларының әсері; гигеналық нормативтік көсеткіштер; диагностика, алдын алу және аурулардың терапиялық емдеу әдістері; хирургиялық тәсілдер және хирургиялық операция; емдеу-профилактикалық көмек және денсаулық сақтау қызмет көрсету ұйымдастыру формалары; аппараттар, аспаптар, құралдар және басқа да құрылыстар, құрал-жабдықтар, жиһаз, медициналық мақсаттағы бұйымдарды; олардың фармакологиялық әсері немесе терапиялық әсері негізінде топтастырылған дәрілер; кейбір дәрі-дәрмектер, шөптер, дәрілік шикізат және тағы басқалары.

Кез келген әрбір термин- осындай , хирургиялық, гинекологиялық, эндокринологиялық, сот, жарақат, психикалық денсаулық, генетикалық, ботаникалық, биохимиялық, анатомиялық, гистологиялық, эмбриологиялық медициналық кіші жүйенің элементі. Және әрине әрбір кіші термин жүйесі осы ғылымда қабылданған белгілі бір ғылыми жіктеуді көрсетеді. Алайда, түрлі кіші терминдер, бір-бірімен өзара байланыса, макро термин жүйесінде болады.

Ғылыми және ғылыми-техникалық әдебиетті аударуға келсек - тіл саласында қарқынды ғылыми-зерттеу жұмыстары мен нақты мамандықтың саласын толықтай зерттеудің жемісі, кешенді, тынымсыз, өзіндік жұмыс болып табылады. Бұл жұмысты орындау үшін, ол аудармашыдан ғылыми және ғылыми техникалық әдебиетті аударуда, түпнұсқа және аударма тілінің толық меңгеруін талап ететді. Теориялық тұрғыда аудармашы кез келген бір сала мамандығында ғана аударады, мысалы, кардиология, офтальмология шегінде ғана  болуы мүмкін. Аудармашы аударылып жатқан тілден қарағанда, аударылып жатқан тілді жақсы білуі мағызды.

Әрине, медицина пәні ең қиындарының бірі. Дәрі-дәрмектер мен медициналық жабдықтарға арнаулы берілген іс қағаздар , диагностика, емдеу режимі және жазылу іс-шаралары, осының барлығы қате жібермей аударылу тиіс салалардың бірі. Аударылған материал толық тексерілген терминологиядан болу керек, әйтпесе ол қате диагностиканың, ғалымның жетістіктерінің дұрыс жеткізбеуі, және кәсіби істе өтрескел қаітенің орын табуына әкеп соғуы мүмкін.

Алайда, күрделі терминологиясы бар медициналық мәтіндердің жоғары сапалы аудармасы - шешілетін жағдай, оған бар керегі терминдердің ерекшелігі мен жіктелу білімі, олардың шығу тегі мен аудару түрлерін білу.

Медициналық терминдер анықтамалардың болуымен, максималді түрде абстрактілі болуымен, моносемиялық болуымен, эмоционалдық және эксрпессивтік сипаттаудың жоқтығымен, стилистикалық бейтараптылығымен, белгілі бір тұжырымдармен байланысымен және қатаң логикасымен ерекшеленеді.

Терминді дұрыс аудару үшін, ол сөзжасамдық және морфологиялық құрылымын білу маңызды болып табылады.

Олардың негізгі жіктеу құрылымы:

. Қарапайым терминдер бір сөзбен аударылады ulcer- жара;

Сложные, состоящие из двух слов, которые пишутся вместе или через дефис: immunofluorescence method- иммунофлюоресцентный метод;

.Күрделі, 2 сөзден тұрады, бірге немесе дефис арқылы: immunofluorescence method-иммунофлуоресцентті әдісі;

. Үш немесе одан да  көп сөзден тұратын көп компоненнтті терминдер: saccular aneurysm of aorta- мешотчатая аневризма аорты-қапшықты аорта аневризмасы;

. Бірнеше сөз тіркесінен тұратын және бірнеше компоненттерден тұратын: cerebellopontodorsal tract- мозжечокті-понтожұлынды жол.

 Осыған орай аударманың  басты түрлерін көруге болады: транскодтау (транскрипция, транслитерация); калькалау; сипаттап аудару;сәйкестік нұсқасымен аудару;баламасымен аудару.

Екі тілде грамматикалық құрылымдарда кейбір айырмашылықтарға байланысты өте жиі трансформацияның  түр-түрін аударма ісінде пайдаланылады. Аударма үрдісі кезінде кездесетін түрлендірудің төрт негізгі түрге бөлінеді:алмастыру, орнын ауыстыру, қосу, алып тастау. Осы түрлендірулер бір бірімен сай келіп, күрделі, бірнеше трансформациядан тұруы мүмкін

Берген кезде ешқандай арнайы білім беру қатені жасау және мерзімі дәл емес немесе дұрыс аударма беруге әрдайым мүмкін бар, медицина нақты саласында сарапшылармен консультациялар елеусіз қалмау керек.

.