Инновациялық жобаларды бизнес жоспарлау

Маркетингілік жоспарлау – кәсіпорынның (фирманың ) маркетингілік қызметінің барлық бағыттар бойынша егжей-тегжейлі жоспарларын әзірлеу. Мұндай маркетинг-жоспарлардың құрылымында мыналар қамтылады: негізгі көрсеткіштердің тізбесі; рыноктардың, олардың негізгі буындарының, тұтынушылардың (сатып алушылардың), бәсекелестердің сипаттамасы; бәсеке салдарынан болатын негізгі қиындықтарға жасалған талдау; фирма қол жеткізуге тиіс жоспарлы кезең мақсаттарының тұжырымдамасы; маркетинг стратегиясын әзірлеу; жоспардың орындалу барысына бақылау белгілеу. Фирма өнімнің бірнеше түрлерін, топтарын өндіретін, түрлі рыноктарда жұмыс істейтін жағдайда әрбір сала бойынша жеке маркетинг-жоспар жасалады; қысқаша Маркетинг. 

 

 

  
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ЖОСПАРЛАУДЫҢ ТОРЛЫ МОДЕЛІ

 

Торлы модель (басқа атаулары:  желілік  кесте,  ау) деп  –  экономика-компьютерлік  модель,  жұмыстың   (операциялардың)    кешенін көрсететін  және кейбір жобаларды жүзеге асыруымен және логикалық, технологиялық және байланыс тізбектілігіне байланысты оқиғаларды айтамыз.

 Графикалық немесе таблицалық (матрицалық) түрде берілген торлы моделдің анализы біріншіден, жобаның жүзеге асуының кезеңінің арақатынасын анық көрсетеді екіншіден, белгілі бір мақсатта осы кезеңдердің орындалу тәртібінің ең оңтайлысын анықтайды. Мысалы, барлық  кешеннің жұмысының орындалуы  мерзімінің  қысқартуы. Ақырында,  торлық модельдеудің  әдістері  оңтайлы шешімдерді қабылдау әдісіне жатады.

Торлы модельдің  математикалық аппараты графтың қағидаларына базаланады.

Граф деп көпшіліктің  екі ақырғы құрамы аталады.

- Шыңдар деп аталатын көпшілік нүкте, және көпшіліктің жұбы қабырғалар деп аталады

Экономикада көбіне графтың  екі көрінісі: ағаш және тор пайдаланылады.

Ағаш  - циклсіз графты ұсынады. Онда бастапқы шың (тамыр) және шеткі шыңдар болады. Бастапқы шыңнан шеткі шыңға жолды бұтақ деп  атайды.

Тор -  бұл  бағыт алған  ақырғы байланыс графы. Оның бастапқы шыңы және соңғы шыңы болады. 

Экономикалық зерттеулерде  торлы модельдер экономикалық құбылыстарды торлы жоспарлау әдісімен модельдеу  кезінде пайда болады.

Торлы жоспарлаудың жүйесінде  басқарудың нысаны белгілі бір ресурстарды    орналастыру мен белгілі бір  кешенді операцияларды орындайтын    орындаушылар коллективы   болып  табылады. Мысалы, жаңа бұйым өндіру , жаңа құрылыс нысаны және т.с.с.

Торлы жоспарлаудың негізі торлы модель болып табылады. Онда белгілі бір мақсатқа жету жолындағы бір – бірімен тығыз байланысты жұмыстар мен оқиғалар қалыптасады. Ол белгілі бір график немесе таблица түрінде көрсетілуі мүмкін.

Торлы  модельдің негізгі  түсініктері:

• оқиға;
• жұмыс;
• жол.

Сурет.1

1 – ші суретте торлы  модельдің графикалық түрі берілген. 11 оқиға, 16 жұмыс  бар. Ұзақтығы  жұмыста көрсетілген. 

Жұмыс ресурстарды пайдалануды  немесе оқиғалардың арақатынасын талап  ететін материалдық әрекетті сипаттайды. 

Графикада жұмыс екі оқиғаны  қосатын стрелкалық бағытпен көрсетілген. Ол жұп жақшадағы санға i – жұмыс шығатын оқиғаның нөмірі, j – жұмыс кіретін оқиғаның нөмірі. Жұмыс , оқиға басталмайынша, басталмайды.  Әр жұмыстың  белгілі бір ұзақтығы болады. (t) 

(i, j) – мысалы t (2,5) = 4 бұның мағынасы: (2,5 ) жұмыс 5 бірлік уақыт ұзақтығына тең.  Жұмысқа сонымен қатар, уақытты да, ресурстарды да керек етпейтін процестерде кіреді. Яғни олар жұмыстың логикалық арақатынасына байланысты болады, яғни, олар өзара бір біріне тығыз байланысты болады. Олар графикте пунктирлі сызықтармен көрсетіледі.

Оқиға деп бір немесе бірнеше  жұмыстардың орындалуының нәтижесі аталады. Олар уақыт ұзақтығына қарамайды.  Оқиға жұмыс біткен кезде ғана орындалған болып саналады. Оқиға белгілі бір санмен белгіленеді. Ал графикада торлы модель дөңгелекпен (немесе кез – келген басқада геометриялық фигурамен) суреттеледі. Оның ішінде торлы модельдің реттік саны беріледі. (i = 1, 2, 3,...., n).   Торлы модельде бастайтын бір оқиға болады, одан жұмыстар тек шығады және соңғы бір оқиға болады, оған тек жұмыстар кіреді.

Жол –  бұл бір жұмыспен екінші жұмысты қосып тұрған  стрелкалы бағыт болып табылады. Мысалы, 1 суретте көрсетілген жол  мынау болып табылады:  L1 = (1, 2, 3, 7, 10, 11) ; L2 = (1, 2, 4, 6, 11)

Жолдың ұзақтығы жұмыстың және оқиғаның ұзақтығына байланысты болып табылады.

Торлы модель   белгілі бір жұмыстардың әр қайсысының орындалу қиындығын анықтауға және  барлық кешенді жұмыстардың орындалу қиындығын анықтауға мүмкіндік береді, және  соған орай ресурстарды қайта бөлуге немесе қайта шешім қабылдауға мүмкіндік береді.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

Жоспарлау дегеніміздің өзі - кәсіпорынның проблемаларын алдын ала болжай отырып, асығыстық шешімге жол бермеу. Жоспарлау шешім қабылдаудың ерекше түрі ретінде барлық кәсіпорынның қызметін тұтастай қамтиды. Жоспарлаудың негізгі мақсаты - кәсіпорыннын өндірістік-қаржылық операцияларындағы қызметін анықтау, уақыт бойынша және кәсіпорынның бөлімшелері бойынша оны нақтылау, алдыға қойған мақсаттарды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін қаржы көздерін және ресурстардың қажетті мөлшерін анықтау.

Торлы модель (басқа атаулары:  желілік  кесте,  ау) деп  –  экономика-компьютерлік  модель,  жұмыстың   (операциялардың)    кешенін көрсететін  және кейбір жобаларды жүзеге асыруымен және логикалық, технологиялық және байланыс тізбектілігіне байланысты оқиғаларды айтамыз.

Экономикалық зерттеулерде  торлы модельдер экономикалық құбылыстарды торлы жоспарлау әдісімен модельдеу  кезінде пайда болады.

Торлы жоспарлаудың жүйесінде  басқарудың нысаны белгілі бір ресурстарды    орналастыру мен белгілі бір  кешенді операцияларды орындайтын    орындаушылар коллективы   болып  табылады. Мысалы, жаңа бұйым өндіру , жаңа құрылыс нысаны және т.с.с.

Торлы модель   белгілі  бір жұмыстардың әр қайсысының орындалу қиындығын анықтауға және  барлық кешенді жұмыстардың орындалу қиындығын  анықтауға  мүмкіндік береді, және  соған орай ресурстарды қайта  бөлуге немесе қайта шешім қабылдауға мүмкіндік береді.