Активтер портфелін басқару

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ- ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

 

 

Факультеті: Экономика және бизнес жоғары мектебі

Кафедрасы: Қаржы

 

 

 

МӨЖ

Тақырыбы: Активтер портфелін басқару

 

 

 

                                                                     Орындаған: Жұмағұл Т.Т.

Тексерген: Өсербайұлы С.О.

 

 

 

 

 

 

 

Алматы – 2013 жыл

 

1.   Қаржылық активтердің  табыстылығын бағалау  үлгісі

2.    Альтернативті (Баламалық) теориялар 

 

1. Қаржылық  активтердің табыстылығын бағалау  үлгісі

 

Бағалы қағаздар портфелінің  тәуекелі (табыстылығы)  берілген портфельге кіретін   жеке бағалы  қағаздардың  күтілетін  табыстылығы көрсеткіштерінің ішінен өлшенген орташасын көрсетеді.                                    

,                                                  

Мұндағы   d_j -   портфельдегі  j- активінің үлесі;                    

k_j -   j-активінен күтілетін табыстылық;                            

n -    портфельдегі активтер саны. 

 

Инвестициялық портфельді басқару  үрдісінде    менеджер  қаржылық активтерді таңдап алу және   оларды портфель құрамына енгізу  мәселесімен кездеседі.

Ең танымал үлгі   атағына портфельдің табыстылығы   мен  жүйелік тәуекелді  біріктіретін  қаржылық активтердің табыстылығын бағалау   үлгісі  (САРМ)  ие болды. Бұл  үлгі 60 жылдары Уильям Шарп, Дж.Линтнер, Дж.Моссинимен  жасалынды.

САРМ  үлгісі  Дженсенмен қорытылып, 1972 жылы жарияланған  түрлі алғышарттармен  сипатталады:

Алғышарттары:

1.              Әрбір инвестордың негізгі мақсаты  болжанатын кезең соңына өз байлығының   мүмкін  өсімін   максимизациялау болып табылады. Күтілетін  табыстылықты  және   баламалы  инвестициялық  портфельдердің орташа квадраттық ауытқуларын  бағалау жолымен анықталады.

2.              Барлық инвесторлар кейбір  тәуекелсіз пайыздық ставка   бойынша несиелерді алуға және беруге мүмкіндігі бар.

3.              Барлық инвесторлар   көрсеткіштерді болжауға қатысты  тең шарттарда болып келеді, яғни, күтілетін табыстылық  мөлшерін, дисперсияны, барлық активтердің ковариациясын  бірдей   бағалайды.

4.              Барлық активтер бөлінеді және өтімді болады.

5.              Салықтар  есепке алынбайды.

6.              Барлық активтердің саны  алдын ала   анықталған  және бекітілген.

7.              Инвесторлардың ойынша,  олардың бағалы қағаздарды сату  мен сатып алуы  бойынша   қызметі  бағалы қағаздар нарығындағы   бағалар деңгейіне әсер етпейді. 

САРМ үлгісін көрсету логикасы.

Табыстылық 

 

 

            

Бағалы қағаздардың  тәуекелі (β) 

 

 

     

Бағалы қағаздардың табыстылығы  оған сәйкес тәуекелмен  тікелей байланысты.

Тәуекел β көрсеткішімен сипатталады.

Орташа бағалы қағазға β=1  және  k_m табыстылығы  сәйкес келеді.

Табыстылығы  және β=0 болатын тәуекелсіз бағалы қағаздар бар.

Бағалы  қағаз бойынша табыстылық  келесі формула бойынша анықталады:

k _e = k _rf + β ( k _m - k _rf ) 

 

 

                                                                               

Көрсеткіш ( k _m - k _rf )  өз капиталын   тәуекелсіз   бағалы қағаздарға емес, тәуекелді бағалы қағаздарға   салу тәуекелі үшін  нарықтық (орташа)  сыйақыны  сипаттайды. Ал (k _e - k _rf) көрсеткіші   капиталды   берілген  нақты компанияның бағалы қағаздарына  салу тәуекелі үшін  сыйақыны бейнелейді.   

САРМ үлгісінің  мәні келесіде: берілген компанияның   бағалы қағаздарына салу тәуекелі үшін  сыйақы  тәуекел үшін берілетін нарықтық  сыйақыға   тура пропорционалды  болып келетіндігінде.

Жүйелік тәуекел β коэффициентінің   көмегімен  өлшенеді. Әр бағалы қағаздың  өзіндік β коэффициенті болады – бұл  бағалы  қағаздар нарығындағы  орташа табыстылыққа   қатысты берілген активтің   табыстылық  индексі.

β = 1  мәні – берілген компанияның акциялары  нарықта  жалпы қалыптасқан   тәуекелдің орташа   деңгейінің бар екендігін көрсетеді.

β › 1   мәні – берілген компанияның  бағалы қағаздары  нарықтағы орташаларға қарағанда  тәуекелі жоғары екенін көрсетеді.

β ‹ 1  мәні - нарықтағы орташаларға қарағанда, тәуекелі төмен. 

 

2. Альтернативті  (Баламалық) теориялар 

 

Қаржылық  активтердің   табыстылығын   бағалау  үлгісі  бір факторлы болып,  тұрақты  ретте сынға  ұшырайтындықтан,  баламалы теориялар  жасалынды: баға қалыптастырудың арбитраждық  теориясы (АРТ), опциондардың баға қалыптастыру теориясы, белгісіздік шартындағы  преференция жағдайының теориясы.

АРТ тұжырымдамасын  Стивен Росс   жасады.  САРМ  үлгісі   инвесторлардың  тиімді портфельдерді   қалыптастырудан   басталады. Ал  баға қалыптастырудың арбитраждық   теориясы   портфельдердің қайсысы   тиімді екенін сұрамайды. Мұнда келесідей  тұжырым жасалады:   акциялардың талап етілетін табыстылығы, САРМ үлгісінде тәрізді, бір фактордан емес,    тәуекелдің көптеген факторларына  байланысты. Үлгінің негізінде    әрбір акцияның    фактілік табыстылығы екі бөліктен – қалыпты табыстылық пен  тәуекелді  (белгісіз) табыстылықтан құралатындығында. Соңғы  құраушы     көптеген   экономикалық факторлармен   анықталады. Үлгі ішінара    көптеген  факторларды қоса алады   және келесі   байланыспен   сипатталады:            

                              

 

  j- бағалы қағазының нақты табыстылығы;  

k_j -  j- бағалы қағазының  күтілетін табыстылығы;

-  i-экономикалық факторының  нақты мәні;

J_j-  i-экономикалық факторының    күтілетін мәні;

-  j– бағалы қағазының   экономикалық факторға деген сезімталдығы;

e_j-  j–бағалы қағазының   табыстылығының  өзгеруіне   үлгіге  енбеген  ерекше  факторлардың   әсері. 

 

Опциондардың баға қалыптастыру теориясы  мен  белгісіздік  шартындағы  преференция жағдайларының теориясы  жеткілікті дәрежеде дамымаған  және     қалыптасу кезеңінде болып келеді.

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. http://portal.agun.kz