Бухгалтерлік қаржылық есептілік

БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ПЕН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК ЖҮЙЕСI

СРСП

 

 

Алматы 2015

 

 

              БУХГАЛТЕРЛІК ЕСЕП ПЕН ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК ЖҮЙЕСI

4-бап. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің мақсаты Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің мақсаты мүдделі тұлғаларды дара кəсіпкерлер мен ұйымдардың қаржылық жағдайы, қызметінің нəтижелері жəне қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы толық жəне дұрыс ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.

5-бап. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептіліктің принциптері мен негізгі сапалық сипаттамалары.

1. Есептеу мен үздіксіздік  бухгалтерлік есепті жүргізудің  жəне қаржылық есептілікті жасаудың  принциптері болып табылады.

2. Түсініктілік, орындылық, сенімділік жəне салыстырмалылық  қаржылық есептіліктің негізгі  сапалық сипаттамалары болып  табылады.

6-бап. Бухгалтерлік есеп жүйесi

1)Бухгалтерлік есеп дара кəсіпкерлер мен ұйымдардың операциялары мен оқиғалары туралы ақпаратты жинаудың, тіркеудің жəне қорытудың Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасымен, сондай-ақ есеп саясатымен регламенттелген тəртіпке келтірілген жүйесін білдіреді.

2) Есеп саясаты Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына, халықаралық немесе ұлттық стандарттарға жəне бухгалтерлік есеп шоттарының үлгі жоспарына сəйкес, олардың қажеттіліктері мен қызмет ерекшеліктері негізге алына отырып, бухгалтерлік есепті жүргізу жəне қаржылық есептілікті жасау үшін дара кəсіпкер немесе ұйым қолдануға қабылдаған нақты принциптерді, негіздерді, ережелерді, тəртіп пен практиканы білдіреді.

Операциялар мен оқиғалар бухгалтерлік есеп жүйесінде көрсетіледі, бұл ретте:

1) бухгалтерлік жазбаларды  бастапқы құжаттардың түпнұсқаларына  сайма-сай бекіту жəне бухгалтерлік  жазбаларда барлық операциялар  мен оқиғаларды көрсету;

2)операциялар мен оқиғаларды хронологиялық тəртіппен жəне уақтылы тіркеу;

3) əрбір айдың бірінші  күніндегі жағдай бойынша синтетикалық (қорытынды) есепті талдамалық (егжей-тегжейлі) есеппен сəйкес келтіру қамтамасыз  етілуге тиіс.

4. Операциялар мен оқиғалар  ұйымдардың уəкілетті орган жəне (немесе) Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкі белгілеген талаптарға  сай келетін бухгалтерлік есеп  шоттары үлгі жоспарының негізінде  синтетикалық шоттарда екі рет  жазу тəсілімен көрсетіледі. Операциялар  мен оқиғалардың талдамалық есебін  жүргізу тəртібін дара кəсіпкер  немесе заңды тұлғаның лауазымды  адамдары (бұдан əрі - басшылық) белгілейді, олар Қазақстан Республикасының  заңнамалық актілеріне жəне құрылтай  құжаттарға сəйкес дара кəсіпкердің  немесе ұйымның қажеттіліктерін  негізге ала отырып ағымдағы  басшылықты жəне істерді жүргізуді  жүзеге асырады.

5. Жеке кəсіпкерлер мен  ұйымдар мемлекеттік тілде жəне (немесе) орыс тілінде бухгалтерлік  есеп жүргізуді жəне қаржылық  есептілік жасауды қамтамасыз  етеді.

  7-бап. Бухгалтерлік құжаттама

1. Бухгалтерлік құжаттама  бастапқы құжаттарды, бухгалтерлік  есеп тіркелімдерін, қаржылық есептілікті  жəне есеп саясатын қамтиды. Бухгалтерлік  жазбалар бастапқы құжаттар негізінде  жүргізіледі.

2. Операцияларды немесе  оқиғаларды ресімдеу үшін қолданылатын  бастапқы құжаттардың нысандары  немесе оларға қойылатын талаптарды  Қазақстан Республикасының заңнамасына  сəйкес уəкілетті орган жəне (немесе) Қазақстан Республикасының Ұлттық  Банкі бекітеді.

3. Нысандары немесе оларға  қойылатын талаптар осы баптың 2-тармағына сəйкес бекітілмеген  қағаз жəне электрондық жеткізгіштегі  бастапқы құжаттарды дара кəсіпкерлер  мен ұйымдар дербес əзірлейді  жəне олар мынадай міндетті  реквизиттерді қамтуға тиіс:

1) құжаттың (нысанның) атауы;

2) жасалған күні;

3) құжат өз атынан жасалған  ұйымның атауы немесе дара  кəсіпкердің тегі жəне аты-жөні;

4) операцияның немесе  оқиғаның мазмұны;

5) операцияның немесе  оқиғаның өлшем бірлігі (сандық  жəне құндық көрінісінде);

6) операцияның жасалуына (оқиғаны растауға) жəне оның дұрыс  рəсімделуіне жауапты адамдар  лауазымының атауы, тегі, аты-жөні  жəне қолы;

7) салық төлеушінің тіркеу  нөмірі.

 Операцияның немесе  оқиғаның сипатына, Қазақстан Республикасы  нормативтік құқықтық актілерінің  талаптарына жəне есепке алу  ақпаратын өңдеу тəсіліне қарай  бастапқы құжаттарға қосымша  реквизиттер енгізілуі мүмкін.

4. Бастапқы құжаттар операцияның  немесе оқиғаның іске асырылу  кезінде не олар аяқтала салысымен  жасалуға тиіс.

5. Есепке қабылданған  бастапқы құжаттарда қамтылған  ақпарат бухгалтерлік есеп тіркелімдерінде  жинақталады жəне жүйеленеді, олардың  нысандарын немесе оларға қойылатын  талаптарды Қазақстан Республикасының  заңнамасына сəйкес уəкілетті  орган жəне (немесе) Қазақстан Республикасының  Ұлттық Банкі бекітеді. Бухгалтерлік  есеп тіркелімдерінің деректері  топтастырылған түрде қаржылық  есептілікке көшіріледі.

6. Электрондық жеткізгіштерде  бастапқы құжаттарды жəне бухгалтерлік  есеп тіркелімдерін жасау кезінде  дара кəсіпкерлер мен ұйымдар  операциялардың басқа қатысушылары  үшін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының  заңнамасына сəйкес талап ету  құқығы берілген мемлекеттік  органдардың талап етуі бойынша  осындай құжаттардың көшірмелерін  қағаз жеткізгіштерде дайындауға  тиіс.

7. Кассалық жəне банктік  бастапқы құжаттарға түзетулер  енгізуге жол берілмейді. Басқа  бастапқы құжаттарға түзетулер  операцияға қатысушылармен келісім  бойынша ғана енгізілуі мүмкін, бұл түзетулер енгізілген күні  көрсетіле отырып, құжаттарға қол  қойған адамдардың қолдарымен  расталуға тиіс.

   8-бап. Бухгалтерлік есепті ұйымдастыру

1. Басшылық немесе дара  кəсіпкер:

1) есеп саясатын келіседі  жəне (немесе) бекітеді;

2) бухгалтерлік есепті  ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

   Есеп саясаты Қазақстан  Республикасының заңнамасында белгіленген  тəртіппен жəне ұйымның жарғысымен (ережесімен) бекітіледі.

2. Басшылық немесе дара  кəсіпкер есеп жұмысының көлеміне  қарай:

1) бас бухгалтер басқаратын  құрылымдық бөлімше ретінде бухгалтерлік  қызмет құруды;

2) штатқа бас бухгалтер  лауазымын енгізуді;

3) бухгалтерлік есепті  жүргізуді жəне қаржылық есептілікті  жасауды шарт негізінде бухгалтерлік  немесе аудиторлық ұйымға немесе  кəсіби бухгалтерге беруді;

4) бухгалтерлік есепті  жеке жүргізуді жүзеге асыра  алады.

      Жария мүдделі  ұйымдарға осы тармақтың 3) жəне 4) тармақшаларының күші қолданылмайды. Халықаралық бухгалтерлер федерациясының  толық мүшесі болып табылатын  ұйым - шетел институтының мүшесі  бухгалтерлік ұйымға теңестіріледі.

        9-бап. Бухгалтерлік қызметтің басшысы Бухгалтерлік есепті жүргізуді, қаржылық есептілік жасауды жəне ұсынуды, есеп саясатын қалыптастыруды қамтамасыз ететін бас бухгалтер немесе басқа лауазымды адам бухгалтерлік қызметтің басшысы (бұдан əрі - бас бухгалтер) болып табылады.

9-баптың екінші бөлігі 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа  енгізіледі Жария мүдделі ұйымның  бас бухгалтері лауазымына кəсіби  бухгалтер тағайындалады.

       10-бап. Бухгалтерлік құжаттарға қол қою құқығы

1. Басшылық немесе дара  кəсіпкер бухгалтерлік құжаттарға  қол қою құқығы бар адамдарды  анықтайды. Бұл ретте адамның  атқаратын лауазымына, ақша сомасының  мөлшеріне, операцияның қолданыс  аясына жəне мəніне қарай қол  қою құқығының сатылылығы белгіленуі  мүмкін.

2. Электрондық қолтаңбаны  пайдаланатын дара кəсіпкерлер  немесе ұйымдар Қазақстан Республикасының  заңнамасына сəйкес электрондық  қолтаңбаны пайдалану жəне оларға  қол жеткізу құқығына қатысты  тиісті сақтық жəне бақылау  шараларын белгілеуге тиіс.

    11-бап. Бухгалтерлік құжаттарды сақтау Дара кəсіпкерлер мен ұйымдар бастапқы құжаттарды, қағаз жəне (немесе) электрондық жеткізгіштердегі бухгалтерлік есеп тіркелімдерін, қаржылық есептілікті, есеп саясатын, есепке алу деректерін электрондық өңдеу бағдарламаларын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген кезең ішінде сақтауға міндетті.

   12-бап. Бухгалтерлік ақпарат құпиясы

1. Бастапқы құжаттар мен  бухгалтерлік есеп тіркелімдерінің  мазмұны коммерциялық құпияны  құрайтын ақпарат болып табылады, оларға қол жеткізуге басшылықтың  немесе дара кəсіпкердің рұқсаты  бар адамдарға, сондай-ақ Қазақстан  Республикасының заңдарына сəйкес  мемлекеттік органдардың лауазымды  адамдарына ғана рұқсат етіледі. 

2. Аталған құжаттарға  қол жеткізе алатын адамдар  ондағы ақпаратты олардың иесінің  келісімінсіз жария етпеуге міндетті  жəне оны жеке мүддесі үшін  пайдалануға құқығы жоқ. Коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа қол жеткізе алатын адамдар оны жария еткені үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сəйкес жауапты болады.