Телекомуникация

Телекоммуникация, телеқатысым (латынша тele – қатынасу, байланысу, грекше – қашық және ағылшаруашылығы communіcatіon – байланыс) – ғылым мен техниканың халықты ақпараттық қызметтің барлық түрімен қамтамасыз ететін саласы; қашықтықтан ақпарат алмасуды жүзеге асыратын технологиялар жиынтығы. Телекоммуникация саласы Қазақстанға 20 ғасырдың 90-жылдарынан ене бастады. Телекоммуникация электрбайланыс және компьютердің көмегімен ақпараттың барлық түрлерін (дыбыс, дерек, қозғалмалы және қозғалмайтын бейне, мультимедиа) талшықты оптикалық байланыс кабелі, радио, Жердің жасанды серігі, т.б. байланыс түрлері арқылы таратады. Электр сигналдарын таратып-қабылдауды телекоммуникация жүйесі атқарады. Бұл жүйе ақпаратты пайдаланушыларға дыбыс немесе бейне-көрініс түрінде тарататын жабдықтар жиынтығынан тұрады. Телекоммуникация жүйелері жиынтығының аумақтық орналасу принципіне, жұмыс істеуі мен бір-біріне тәуелділігіне қарай біріктірілуін телекоммуникация желісі деп атайды. Барлық мемлекеттегі құрастырылатын, өндірілетін және пайдаланылатын телекоммуникация жабдықтарының параметрлерін үйлестіру және телекоммуникация саласының даму сатысын анықтау мәселесімен Халықаралық Электрбайланыс Одағы (ХЭО) айналысады. ХЭО-ның мақсаты шартараптық ақпараттық құрылым жасау және соның нәтижесінде Телекоммуникацияны шартараптандыру, дербестендіруезі Шартараптандыру – әлемдік (шартараптық) желі құрып, оған барлық мемлекеттердің және олардың аймақтық, абоненттік желілерін интеграциялау; дербестендіру – UPT (Unіversal Personal Telecommunіcatіon) тұжырымдамасы бойынша дүние жүзіндегі адамдардың барлығына дүниеге келісімен дербес нөмір тағайындалып, әлемдік желіге тіркеледі, ал жолданған ақпарат абонентін іздестіру желі қызметінің зерделілігінің көмегімен автоматты түрде орындалады. Телекоммуникация желісіне радио, теледидар, телефон желілері және компьютерлік желі жатады. Радио және теледидар желілері тұтынушыларға ақпаратты бір жақты, кеңінен (желіден абоненттерге) тарату қызметін атқарады. Телекоммуникацияның ең алғаш құрылған желісі – телеграф желісі. Қазіргі телекоммуникация саласындағы ғылыми-техникалық жетістіктер аналогты сигналдарды (дыбыс пен бейне) цифрлап, ал цифрланған сигналдарды дестелеп таратудың мүмкіншіліктерін іске асырды. 
Телекоммуникация (Telecommunications) — компьютерлік жүйелер мен қазіргі заманғы техникалық электрондық байланыс құралдары негізінде телефон желілері, спутниктік байланыс және т.б. арқылы мәліметгерді қашықтан жеткізуге қатысты жалпы ұғым; жалпы немесе арнаулы байланыс желілері (телеграф, телефон, радио арқылы мәліметтер алмастыруға арналған қатынас). Телефон жүйесі арқылы ақпарат жеткізу; ара қашықтықтық байланыс; мәліметтерді ара қашықтыққа жіберу.

 

 

 

 

Қалааралық телефон байланысы - Қазақстан Республикасының түрлі әкімшілік аймақтарының аумағында орналасқан пайдаланушылардың арасындағы телефон қосылулары. 
 
Халықаралық телефон байланысы -Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан пайдаланушылар мен басқа мемлекеттің аумағында орналасқан пайдаланушылардың арасындағы телефон қосылуы. Телефон қосылуы автоматты тәсілмен немесе оператордың көмегімен орнатылады. 
 
Қалааралық және халықаралық байланыс қызметтерін пайдалануға шектеулері жоқ желінің барлық абоненттері үшін жалпы қосылу ұсынылады.

Автоматты тәсілмен қалааралық, халықаралық байланыс қызметтері. 
 
Автоматты қалааралық және халықаралық байланыс абонентке, оған кез келген қолайлы уақытта Қазақстан Республикасы аумағындағы кез келген елді мекендегі немесе әлемнің кез келген еліндегі абонентпен телефон арқылы байланыс орнату мүмкіндігін береді.  
 
Қалааралық жалғану абонентпен "8 – аймақ коды (АВС) – ішкі аймақтық код (ab) - телефон нөмірі" цифрлық реттілігін теру кезінде жүзеге асырылады. 
 
Халықаралық жалғану абонентпен "8-10 – елдің коды – қала коды – телефон нөмірі" цифрлық реттілігін теру кезінде жүзеге асырылады. 
 
Автоматты байланысқа шығу жалпы пайдаланудағы желіге қосу кезінде үнсіз келісім бойынша абонентке ұсынылады.  
Қосылу ұзақтығы шақырушы абонент немесе абонент болмағанда, оның орнын басатын терминалдың (автожауап, телефакс, нөмірді анықтауыш телефон және т.с.с.) жауап беру сәтінен бастап шақырушы немесе абонент болмағанда, оның орнын басатын терминалдың тоқтау сәтіне дейін анықталады.

Тапсырыс  бойынша қалааралық, халықаралық  байланыс қызметтері.  
 
Оператор арқылы байланыс абонентке Қазақстан Республикасындағы кез келген елді мекенмен немесе әлемнің кез келген елімен сөйлесуге алдын ала тапсырыс бере отырып, қалааралық және халықаралық телефон байланысын пайдаланып қалу мүмкіндігін береді.  
 
Қалааралық және халықаралық телефон сөйлесулеріне тапсырыстар аптаның барлық күнінде тәулік бойы қабылданады. 

- тарифтеу дұрыс жалғанған жағдайда тапсырысқа қызмет көрсету уақыты мен санына қарамастан әрбір тапсырыс үшін жүргізіледі;

- жалғауларды тарифтеу бағытқа байланысты (ҚАБ, ұялы байланыс операторларының желісіне қоңыраулар, ХАҚ ТМД+АШ) сәйкесті қызметтерге қолданыстағы тарифтерге және уәкілетті органмен бекітілген тарифтеу бірлігінің өлшеміне сәйкес жүргізіледі; Қосымша ақылы қызмет көрсетін телефонист арқылы қалааралық/халықаралық байланысты ұсыну:

Телефон байланысы – сым арқылы немесе радиосигналдар көмегімен дыбысты ақпараттарды қашықтыққа жеткізуді жүзеге асыратын электрлік байланыс түрі. Телефон байланысы кез келген қашықтықтағы абоненттердің тікелей сөйлеуін қамтамасыз етеді. Телефон байланысы 1876 жылы америкалық өнертапқыш А.Белл (1847 – 1922) ойлап тапқан телефон аппараты мен алғашқы телефон стансасының пайда болуынан (1878, АҚШ) басталды. Телефон байланысын жергілікті (қалалық және ауылдық), қалааралық, халықаралық, сондай-ақ мекемелік және жылжымалы (ұялы байланыс, радиотелефондық байланыс) деп бөледі. Телефон байланысы жолы күрделі техникалық құрылыстан (мысалы, кейбір қалааралық кабелдік байланыс жолдарында аралық регенераторлар мен күшейткіштер саны бірнеше мыңға жетеді) тұрады. 20 ғасырдың 80-жылдарының басынан талшықты оптикалық байланыс кабелінің негізінде байланыс жүйелері кең дамыды, абоненттердің радиотелефон арқылы байланысуын қамтамасыз ететін қабылдап-таратқыштардың (ұялы желілер) ұжымдық желісі пайда болды. Өте алыс қашықтықтағы байланыс үшін Жердің жасанды серіктері (ЖЖС) қолданылады.

 

қалааралық және халықаралық телефон қосылыстары мен қалалық және ауылдық телефоннан байланыс операторлары мен корпоративтік желілерді иеленушілердің желілерімен қосылыстарды ұсыну кезінде, сондай-ақ IP-телефония операторларының транзиттік трафигін өткізу кезінде, а.ж. 1 шілдесінен бастап тарифтеу қадамы 10 секундтан 1 секундқа дейін төмендетіледі.

Қалалық және ауылдық  телефоннан халықаралық телефон  қосылыстарын ұсыну кезінде және алдын ала төленген «Тарлан» карталары  бойынша тарифтеу қадамы 30-дан 10 секундқа дейін төмендейді.  

«Қазақтелеком»  тарифтеу бірлігінің мөлшерін бірінші  өзгертуді қалааралық (ішкіаймақтық) телефон сөйлесулерін 10-секундтық  тарифтеуге өтуді жүзеге асыра отырып, 2005 жылы жүзеге асырды. Алдында, қалааралық және ішкіаймақтық сөйлесулердің ұзақтығын есептеу кезінде, сөйлесуді толық минутқа дейін дөңгелектеледі. 2011ж. ақпан айынан бастап желіаралық трафикті өткізу үшін, желілері жергілікті деңгейде ұялы байланыс операторларының желісінен/не «Қазақтелеком» АҚ желісіне жалғанған бекітілген телефон байланысы операторларының транзиттік трафигін өткізу үшін «Қазақтелеком» АҚ-ның ұялы байланыс операторларымен өзара есеп айырысулары 1 секундқа жүзеге асырылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

«АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің қызметтерін қолдану  Ережелері

1.1. «АЛТЕЛ» Акционерлік  қоғамы (бұдан былай «АЛТЕЛ» және/немесе  «Оператор деп аталатын) бұдан  былай «Оператор» деп аталатын  Жарғы негізінде және Қазақстан  Республикасының ақпараттандыру және байланыс агенттігінің 2004 ж. 13 сәуірінен №000jn358 АБА Мемлекеттік Лицензиясына (бұдан әрі Лицензия) сәйкес, Абоненттік шартқа қол қойған және бұдан былай «Абонент» деп аталатын тұлғаға «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің қызметін осы «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің (бұдан әрі – Желі) қызметтерін пайдалану Ережелеріне сәйкес ұсынады. 
1.2. Осы ұялы байланыс желісінің қызметтерін пайдалану Ержелері (бұдан әрі – Ережелер) әрекет ететін заңға сәйкес өңделген, Қазақстан Республикасы аймағындағы ұялы байланыс желісінің қызметтерін көрсету бойынша Абонент пен Оператор арасындағы қарым-қатынасты реттейді және Жария шарт күші бар. 
1.3. Осы Ержелер мақсаты үшін келесі негізгі терминдер қолданылады: 
Абонент – «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің қызметтерін көрсету туралы Шарт жасалған ұялы байланыс желісінің қызметін қолданатын жеке немесе заңды тұлға. Шарт тікелей «АЛТЕЛ» АҚ және сол сияқты «АЛТЕЛ» АҚ агенттері, дилерлері, дистрибьюторлары арқылы жасалады. Осы Ережелер талабымен келіскен жағдайда, Абонентпен Шарт күші бар, таңдалған қосылу түріне байланысты «Тіркеу нысанасына» немесе «ұялы байланыс қызметіне Тапсырысқа» қол қояды. 
Абоненттік шарт (бұдан былай - Шарт) – Оператор және Абонентпен жасалған «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің қызметін көрсету Шарты. 
Абоненттік нөмір – Абоненттік желі ішінде теңестіру мүмкіндігін беретін, басқа Абоненттік жабдықпен қосылуды орнататын, Абонентке Шарт жасасқан кезде бөлінетін нөмір. 
Абоненттік жабдық – радиоарналар арқылы мәліметтерді тапсыруға немесе қабылдауға мүмкіндік беретін, желіге қосылып, электр байланыс сигналдарын қалыптастыруға арналған техникалық құрал. 
Телефон картасын активациялау – телефон картасын активациялау мерзімінде ішкі курс бойынша қайта есептеу нәтижесінде Абоненттің электронды шоты телефон картасында көрсетілген сомаға толықтырылады. 
R-UIM-карта (Removable User Identity Module) - CDMA қалпындағы ұялы байланыс желісінде мобильді телефон жұмысы үшін қызметтік ақпараттан тұратын абоненттің сәйкестендірілген модулі. 
Оператордың ұялы байланыс желісіне қосылыс – ұялы байланыс қызметін алу үшін ұялы байланыс желісін пайдалану мүмкіндігі. 
Қызметті тарификациялау бірлігі – таңдалған тарификация жүйесіне байланысты Оператормен орнатылған қызмет бағасын өлшейтін Абонентпен төленетін бірлік. 
Операторға қызмет көрсету аймағы – Оператордың техникалық мүмкіншіліктерге және лицензияға сәйкес ұялы байланыс желісінің қызметтерін көрсететін аймағы. 
Байланыс операторы – Қазақстан Республикасының уәкілетті органмен берілген ұялы байланыс желісінің қызметін көрсетуге лицензиясы бар (бұдан әрі – Оператор Лицензиясы) және осы қызметтерді шарт негізінде көрсететін байланыс өндірісі. 
Телефон картасының әрекет ету мерзімі (препейд есеп жүйесі үшін) – абоненттің ұялы байланыс желісінің қызметін телефон картасын активациялау мерзімінен есептелетін уақыт арақашықтығында пайдалануға құқы бар. Телефон картасының әрекет ету мерзімі аяқталған жағдайда егер абонент келесі телефон картасын белсендірмесе, байланыс қызметін пайдалану мүмкіндігі тоқтатылады. Нақты тарифтік жоспар үшін телефон картасында көрсетілген әрекет ету мерзімінен басқа мерзім қарастырылуы мүмкін (прайс-беттерде көрсетілген). 
Қосылыс беру – Оператормен ұялы байланыс желісіне қосу және Абонентке абоненттік нөмірді пайдалануға беру бойынша жұмыс орындауы. 
Радиотелефондық қосылыс – желі Абоненті болып табылатын ақпаратпен алмасу мүмкіндігімен қамтамасыз ететін байланыс тұтынушыларының Абоненттік жабдықтары арасында радиотелефондық байланыс орнату 
Роуминг - Абоненттің өз желісінің қызмет ету аймағынан тыс жерде, бірақ тиісті шарт жасасқан басқа Оператордың ұялы байланыс желісінің қызмет ету аймағында байланысты қолдану. 
Ұялы байланыс желісі – Абоненттерге ұялы байланыс қызметін көрсетуді қамтамасыз ететін және жалпы қолданыстағы телефондық байланыс желісіне қосылысы бар радиосигналдарды қабылдау-тарату жабдықтары және коммутация жабдықтары арқылы қосылуды орнатуға арналған жабдықтар мен техникалық құралдар кешені. 
Тарификация жүйесі – қызметтер жиынтығы және қызметтердің әр түрлі түрі үшін есеп айырысу тәсілі. 
Тарифтік жоспар – нақты қызмет жиынтығына сәйкес тарифтер тізімі. 
Телефондық карта - сомасы (Абонент байланыс қызметтерін пайдалана алатын), әрекет ету мерзімі, реттік нөмірі және құпия коды көрсетілген, жабық қорғау қабаты бар картон немесе пластикалық карта. 
Ұялы байланыс желісіне қосылудың техникалық мүмкіншілігі - Абоненттік немесе байланыс арналардың, сонымен қатар бөлінген жиілік қорын есепке алғандағы радиобайланыс арналарының сыйымдылығында бос нөмірлердің болуы. 
Байланыс қызметтірін ұсынудың техникалық мүмкіншілігі - Оператор қызмет етуі аймағында, Абонентке лайықты ұялы байланыс қызметтерін көрсетуге арналған техникалық құралдар мен байланыс ғимараттарының болуы. 
Ұялы байланыс қызметтері – желіге кіруге мүмкіндігін ұсыну, сонымен қатар радиосигналдарды қабылдау, өңдеу және тапсыру әрекеттері бойынша Оператор қызметінің нәтижесі 
«Электрондық шот» – Абоненттің байланыс қызметтерін пайдалануға құқықты көлемінің ақшалы эквиваленті туралы ақпарат сақталынатын (мәтінде бұдан былай - Шартты сома), Оператордың автоматтандырылған есеп айырысу жүйесіндегі жеке шот. 
Абоненттің тарифтік жоспарымен қарастырылған барлық қосымша қызметтер, Абоненттің жазбаша арызы негізінде көрсетіліп, Оператор тарифтеріне сәйкес төленуі тиіс. Абонентпен Абоненттік жабдық пернесінен белсендірілген қосымша қызметтер, белсендірілгеннен бастап көрсетіледі, Абоненттің жазбаша арызына теңестіріледі. 
Оператордың орналасқан заңды мекенжайы: 050057, Қазақстан Республикасы, Алматы қ., Жароков к., 189. 
1.4. Ұялы байланыс желісінің қызметтері Оператор мен Абоненттің арасында жасалатын Шарт негізінде көрсетіледі. 
Тараптардың құқықтар мен міндеттері Ережелер немесе Шартта заңмен орнатылған тәртіп бойынша басқа тұлғаларға берілмейді. 
Қазақстан Республикасының (бұдан әрі – ҚР) заңына сәйкес Оператор өзінің қызметтерін іске асыру үшін басқа заңды немесе жеке тұлғаларды тартуға құқылы. 
1.5. Ереже талаптары ҚР әрекет ететін заңына сәйкес ұялы байланыс қызметтерін көрсету талаптарын реттейтін заңдық құқықтық-нормативті актілермен және Оператор Лицензиясының жайларымен орнатылады. 
Ұялы байланыс желілерінің қызметтері барлық Абоненттерге, Абонентпен таңдалған қызметтер мен тарифтік жоспарларға сәйкес, бірдей шарттарды қамтамасыз етіп, көрсетіледі. 
1.6. Оператормен Абоненттерге ұсынылатын негізгі және қосымша ұялы байланыс желі қызметтерінің тізімі, ұялы байланыс қызметтерінің көрсету шарттарын реттейтін нормативті - құқықтық актілерді, байланыс саласындағы орындаушы өкіметтің өкілетті органдарының нормативті техникалық құжаттарын ескере отырып, лицензиямен, желінің техникалық мүмкіншіліктерімен, Оператордың иелігіндегі байланыс құралдарымен анықталады және Оператордың прайс парақтарында көрсетіледі. 
1.7. ҚР заңдармен анықталған жағдайлардан өзге, Оператор, электр байланыс желісімен тапсырылған радиотелефондық келіссөздер мен басқа хабарламалардың, сонымен қатар оған қатысты басқа да мәліметтердің құппиялығын сақтауға тиісті. 
1.8. Абоненттік жабдық Абоненттің өз есебінен алынып, оның жеке меншігі болып саналады және сапалы болуы тиіс, Қазақстан Республикасының заң шығару талаптарына сәйкес сертификациялануы, Қазақстан Республикасының аумағында қолданылуына ресми рұқсаттың болуы тиіс. 
 
2. Шарт жасаудың тәртібі мен талаптары 
2.1. Абонент пен Оператор арасындағы шарт, таңдалған қосылу түріне байланысты «Ұялы байланыс қызметтеріне тапсырыс» немесе «тіркелу нысанын» толтыру арқылы жасалады. 
2.2. Шарт жария шарт болып табылады. 
2.3. Оператор желісіне кіруге техникалық мүмкіншіліктер және Абонентпен сұралған ұялы байланыс қызметтерін ұсынуға техникалық мүмкіншіліктер болған жағдайда, «АЛТЕЛ» ұялы байланыс қызметтері әрбір Абонентке бірдей және қолайлы шартта ұсынылады. Абоненттің ертеректе пайдаланған «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің қызметтері үшін қарыздары болған жағдайда, Оператор Абоненттің келесі өтініштерін қанағаттандырудан бас тартуға құқылы. Абонент қарызды өтеген жағдайда ғана, ұялы байланыс қызметі жалпы шарт негізінде көрсетіледі. 
Егер де Операторда болашақ Абоненттің жабдығының басқа Абоненттің жоғалтқан жабдығы екендігі жөнінде ақпарат болған жағдайда, жабықтың заңды түрде алынғандығы жөнінде дәлелдері келтіруіне дейін, Оператор келісім-шартты тоқтатуға құқылы. 
2.4. Оператор «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісінің қызметтерін көрсету туралы Шартты орындау кезінде Абонентпен берілген мәліметтердің электрондық тіркеуін жүргізеді. Абонент Оператормен алынған ақпаратты өз қызметі аясында өз ерікімен қолдауына, сонымен қатар Абоненттің келісуінсіз өкілетті мекемелерге қосымша келісуінсіз тапсыруына қарсы еместігін білдіреді. Қызметтік ақпаратқа Абоненнтің жеке мәліметтері немесе, Абонент заңды тұлға болған жағдайда, деректемелері, телефондық нөмірі, СТН, электрондық пошта мекенжайлары, мекенжайы, шоттық мәліметтер, көрсетілетін қызметтер және кіріс/шығыс қоңыраулары жөніндегі мәліметтер жатады. 
2.5. Абонент бір жақты Шартты бұзуға құқылы. Бұл жағдайда Абонент Операторға барлық шығындарды, сонымен қатар роумингті төлеу бойынша қарыздарды, ақылы анықтамаларды және т.б. өтейді. 
2.6. Шарт Оператормен келесі жағдайларда бір жақты бұзылады: 
1) орындау мүмкін болмаған жағдайларда (төтенше жағдайлар, техникалық мүмкіншіліктің болмауы және т.б.); 
2) Мемлекеттік немесе муниципалдық орган актін шығару себебінен, міндеттемені атқаруы мүмкінсіздігі, оның ішінде, заңмен анықталған тәртіпте Оператор лицензиясын кері шақыру; 
3) Келісім-шартпен және Оператор лицензиясымен қарастырылған басқа да жағдайларда. 
2.7. Абоненттің ықыласы бойынша Шарт бір жақты бұзылған жағдайда Абоненттік жабдықты желіге қосу төлемі, сонымен қатар Абонентпен сатып алынған және белсендірілмеген карта бағасы Абонентке қайтарылмайды. Оператордың ықыласы бойынша Шартты бір жақты бұзған жағдайда, Абонентке () ҚР заңына сәйкес шығындары өтеледі. Шарт Абоненттің жекеменшігіндегі абоненттік жабдықтардың кез келген негізі бойынша бұзылған жағдайда, Оператормен сатып алынбайды, Абонентке абоненттік жабдық бағасы қайтарылмайды. 
2.8. Абонентті ауыстырған жағдайда (сонымен қатар Абоненттік жабдық желісіне қосылғанды тегін алған, иемденген және т.б.) бұрынға абонентпен Шарт бұзылады, ал жаңа абонентпен осы Ережелерді ескере отырып, «АЛТЕЛ» ұялы байланыс желісі қызметтерін көрсету Шарты жасалады. Оператор абонент туралы деректер базасын (әрекет ететін тарифтік жоспарға сәйкес) қайта рәсімдеуге байланысты төлем төлеуді және бұрынғы иесінің қарызын өтеуді талап етуге құқылы. 
 
3. Оператордың міндеттері 
3.1. Оператор міндетті: 
1) Абонентке Шарттың әрекет ету мерзіміне пайдалануға Абоненттік нөмір беруге (орнатылған тәртіп бойынша Абонентке RUIM-карта беру) және Абоненттің абоненттік жабдықтарын ұялы байланыс желісіне қосу; 
2) Осы Шарт талаптарына сәйкес Абонентке ұялы байланыс қызметін қызмет көрсету аясында болған кезде көрсету. Ұялы байланыс Желісінде қызмет көрсету аясындағы Оператормен көрсетілетін ұялы байланыс қызметі ҚР әрекет ететін қалып пен техникалық нормаларға сәйкес болуы тиіс; 
3) Абоненттерді жедел және апат қызметтерін тәуліктік тегін шақыру мүмкіндігімен қамтамасыз ету; 
4) Абоненттерге ұялы байланыс Қызметтері туралы толық және нақты мәліметтер беру; 
5) Қызмет көрсету барысында айқындалған көрсетілетін Ұялы байланыс қызметтер кемшіліктерін жою бойынша шаралар қолдану; 
6) Абоненттерді Операторлар қабылдаған процедураларға сәйкес ұялы байланыстағы ірі апаттар туралы және жобамен осы апаттарды жою мерзімі туралы ақпараттандыру; 
7) Ұялы байланыс қызметін қолдану және осы қызметтер үшін есеп айырысу мәселелері бойынша, сонымен қатар байланыс сапасы жөнінде кеңес беруді ұйымдастыру; 
8) Оператордың шет ел Операторларымен тиісті шарттары болған жағдайда, және де таңдалған есеп айырысу тәртібіне сәйкес болған жағдайда, Абонентке шет елдердегі басқа ұялы байланыс желілерінің қызметтерін (роумингі) пайдалануға мүмкіншілік беру; 
9) Ұялы байланыс қызметтерін пайдаланғаны үшін Абонентке шоттарды көрсетілген деректемелерге сәйкес қою және Шартта көрсетілген мекенжайға жеткізу (бұдан әрі – жеткізу мекенжайы), егер де шоттарды жеткізу қызметі Абонентпен таңдалып, таңдалған есеп айырысу тәртібіне сәйкес болған жағдайда, осы қызметтің құны прайс – парақтарында көрсетіледі. 
3.2. Оператор құқығы: 
1) Абонентке лайықты қосымшаларды (SMS – хабарламалары арқылы немесе, Интернет желісіндегі ақпараттық сайтта хабарламаны орналастыру арқылы, немесе бұқаралық ақпарат құралдарында жариялаумен, немесе басқа тәсілдермен) жіберу арқылы Ереже және Шарттың шарттарын өзгерту, Егер де, Абонентпен хабарлама алған күннен және/немесе қажетті ақпараттың жариялануынан кейін 30 (отыз) күнтізбелік күннің ішінде (көрсетілген мерзімнің қайсы бұрын келуіне байланысты) Оператор Абоненттен қабылданған өзгерістер туралы жазбаша немесе жартылай бас тарту алмаса, онда Ережеге және Шартқа енгізілген өзгерістер қабылданған болып есептеледі; 
2) Абонент осы Ережелердің шарттарын бұзған жағдайда, Абоненттік жабдықтың желіге қосылу мүмкіндігін тоқтату. Абоненттік жабдыққа қайта қосылу тек барлық бұзушылық жойылғаннан кейін ғана, Оператор тарифтері бойынша жасалынады, бұл жағдайда Абоненттің алғашқы нөмірінің сақталуына кепілдік берілмейді ; 
3) Абоненттің жазбаша келісімімен Қазақстан Республикасында әрекет ететін Несие бюросы туралы заңына сәйкес, абоненттер туралы ақпаратты Несие бюросына беру; 
4) Абонентті хабарландырусыз, өз еркі бойынша, мерзімі өткен қарыздың (төлетудің) талап ету құқығын үшінші тұлғаларға тапсыру; 
5) Абонентте желіге қосылған жабдықтың бірнешуі болса, бір жабдыққа төленген ақшалай қаржыны, басқа жабдықпен пайдалаған қызметтер есебінен төлемге енгізу немесе бір жабдық бойынша осы Ереженің шарты бұзылған жағдайда барлық жабдықтарды желіден сөндіру; 
6) Тарифтерді немесе осы Ережелердің 6.3. тармағында көрсетілген шектеу деңгейлерін, жаңа тарифтер мен шектеулерді енгізу алдында (30 күннен кем емес) Абонентке жариялау арқылы хабарлап, өзгерту; тауар нарығындағы бәсекелестік жағдайдың өзгеруіне байланысты енгізілетін төлем жүйесін, шарттарын және мерзімін өзгерту үшін Абонентті 30 күн бұрын, алдын-ала хабарлау қажет; 
7) Егер де Абонентке шот тапсырылған соң, 30 күн ішінде Оператордың есеп айырысу шотына немесе кассасына есеп-шотта көрсетілген қарыз сомасы түспесе, Оператор қарыз сомасына өткізілген мерзімінің әрбір күніне, 0,1 пайыз өсімпұл есептеуге құқылы; 
8) Сот тәртібінде қарыз сомасын төлеттіріп алу. 
3.3. Оператор келесі жағдайларда жауапқа тартылмайды: 
1) егер шартта келісілмесе, Оператор Абоненттің жабдығын немесе қызметті пайдалану кезінде жоғалту, зиянға ұшырау, жазатайым оқиғалар, денсаулыққа зақым келтіру немесе Абоненттің өліміне жауап бермейді. Сондай-ақ, жасырын ақпараттың таралуы және онымен байланысты шығындар үшін; 
2) Бұл бап болмаған жағдайда, Операторға шағымдануына негіз бола алатын, Абоненттің ұқыпсыздығынан немесе басқа да себептермен жасалған әрекеттері немесе қателіктері үшін; 
3) Абонент пікірі бойынша қате қосылған шығындарға байланысты, егер мұндай қосылу техникалық құралдармен тіркелген болса; 
4) уәкіл етілген мемлекеттік органдар мен радиожиіліктерді қолдануға енгізілген уақытша тиымдарға байланысты, жабдықтардың жұмысындағы үзілістер үшін; 
5) Абонент толық шотты электрондық мекенжайға жеткізу қызметін таңдаған жағдайда, Абонентпен берілген электрондық мекенжайына құпия ақпарат (яғни, толық шотта көрсетілген ақпарат ) жіберілген кезде ақпараттың мәлім болуына; 
3.4. Абонент қызметтерді алмаған жағдайда, Оператордың қайтаратын сомасы желіге қосылу сомасынан арта алмайды. Абонент басқа қосымша сомаларды, оның ішінде алынбаған пайда және т.б. сомаларды талап ете алмайды.