Аударманың грамматикалық қиындықтары. Морфология

Бұл үшін аудармашы аударманың негізі теориямен, соныңішінде аудармашы өзі жұмыс жасап отырған саланы жетік білуі тиіс. Сондықтан нақты мәтін шарттарына сәйкес келетін аударманың қолайлы тәсілін қолдану және аударма процесінің нәтижесінде әсер ететін прагматикалық факторлардың тізімін табу да аудармашының маңызды жұмыстарының бірі.

Аударма сапасы аударманың түпнұсқаға мағыналық жақындығы деңгейімен беріледі.

Сондықтан түпнұсқа мәтіндері мен аударманың жанрлық-стилистикалық тәуелділікпен және аударма нұсқасын таңдауына әсер ететін прагматикалық факторларымен беріледі.

Бұл аспектілер аудармашының стратегиясын анықтайды. Аударма нормасы бес түрлі нормативті талаптар нәтижесінде қалыптасады.

● аударма баламасының нормалық мөлшері

● аударманың жанрлы(стилистикалық нормалары

● аударма тілі нормалары

● аударманың прагматиалық нормалары

● аударманың конвециалды нормалары

Аударманың баламасының нормалары құбылмалы параметр емес.

Жанрлы стилистикалық нормаларды мәтін түрінің стилистиалық ерекшеліктеріне аударманың сәйкес келу талабы ретінде анықтауға болады. Бұл нормалар балама деңгеін талап етеді.                                                          

 Аударма мәтіні аударма  тіліндегі тілдік шығармалар. Ол үшін норма ережелерін білу қажет. Аударманың прагматикалық нормаларын және құндылықтарын қамтамасыз ететін талап ретінда анықтауға болады.

Аударма актінің прагматикалық шарттары аударма нормаларын сақтаудан толығымен бас тартуға әкеп соқтырады. Жалпы айтқанда түпнұсқа мазмұнын түсінік айтумен, мәнжазбалармен ауыстырады.

Аударманың конвенциалды нормалары қазіргі жағдайда аударманың түпнұсқаға жақындығы талабы ретінде қарастыруға болады.

Оның шеберлік іс әрекет ретінде түпнұсқаның орын басу және аударманы жүзеге асыру барысында түрлі міндеттерді орындау. Аударма процесінің нәтижесі түсініктерінде мына терминдерді қолданылады.

Адекватты аудармаға баламаны аудару, дәлме-дәл аударма және еркін аударма жатады.

Адекватты аударма – аударма сапасы бағасын жүзеге асыратын жақсы аударма. Ол аударма актісінің пранматикалық міндеттерін қамтамасыз етеді.

Баламалық аударма – басқа тіл түпнұсқасының балмсының деңгейлерінің бірігуінің мазмұнының айтылуы болып табылады.

Дәлме-дәл аударма – түпнұсқа мәтінінің заттық логикалық бөлігі ғана айтылады. Онда жанрлы стилистиалық нормалардың артта қалы әбден мүмкін.

Сөзбе-сөз аудармада түпнұсқаның формальді элементтері беріледі, осының нәтижесінде нормалар бұзылады. Еркін аударма кезінде түпнұсқа мазмұны жойылады.

 

 

 

 

 

 

 

                                                      

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                      ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

 

1. Аполлова М. А.  Specific English (Грамматические трудности перевода).

2. Беляева М. А.   “Грамматика английского языка”

3. Блох М.Я.   “Теоретическая грамматика английского языка”

4.Н.А.Бонк,Г.А.Котий,Н.А.Лукьянова  “Учебник английского”

5.Русско-английский разговорник

6. Долгина Е.А.  “Краткая грамматика английского языка”

7. Иванова И. П., Бурлакова В. В., Почепцов Г. Г.  “Теоретическая грамматика современного английского языка”

8. Каменский А.И., Каменская И.Б.    ” Практическая грамматика английского   языка”

9. И. П. Иванова «Теоретическая грамматика современного английского языка», Москва, 1998 г.

10. Л. С. Бархударов «Грамматика  английского языка», Москва, 1986 г.

11.Иманқұлова С. «Жаңаша  оқыту әдістемесі», Әл-Фараби атындағы  Қазақ Ұлттық университетінің  хабаршысы, Филология сериясы,  №1, 2006 ж..

12. М. С. Сақтағанова, Н. Қ. Алиева, Н. Қ. Айтбаева «Ағылшын тілін  оқытудың әдістері», Білім, №3, 2006 ж..

13. Г. Ботағарина, «Ағылшын  тілін оқытудағы бүгінгі белес», Білім, №3, 2006 ж..

14.  Г. Шамшырақова «Ағылшын  тілін оқытудың құрылымы», Кәсіптік  мектеп,  №3, 2007ж..

15. Гүлмира Жұмайқызы, «Ағылшын  және қазақ тілдеріндегі салыстырмалы  ерекшеліктер», Білімдегі жаңалықтар  №3,  2006 ж..

16. Ж. А. Жақыпов «Аударматануды  аңдату», Астана, Аударма баспасы - 2004

17. М. Новщкан, Н. Д. Кучин «Практическая  грамматика английского языка», Москва, Изд. «Высшая школа», 1978 г

18. Қазақ грамматикасы, Алматы  «Жазушы», 1990 ж.

19. К. Н. Качалова, Е. Е. Израилевич  «Практическая грамматика английского  языка» Москва,  «Лист Нью»  2003 г.

20. Г. Рысбаева «Ағылшын  және қазақ тіліндегі етістіктің  етіс категориясы», Методика обучения  иностранному языку, №2, 2006 ж..

21. Қ. Тубышева, «Модульдік  оқыту технолгиясын ағылшын тілі  сабақтарында қолдану», Оқыту-тәрбиелеу  технологиясы, №4, 2007 ж...