Алдыңғы
қатарлы орыс жазушыларының және
ойшылдарының крепостниктік құрылысқа
қарсы шығуы крепостниктік тәртіппен
келіспеушіліктің өсуіне көмектесті.
Осының бәрі, қосып алғанда, 50-жылдардың
аяғында Ресейде қоғамдық қозғалыстың
пайда болуын даярлады.
Қоғамдық
қозғалыстың құрамды бөлігі сол
кездегі күшті дамыған педагогикалық
қозғалыс болды. Крепостниктік
тәрбиені қатаң сынау сословиялық
мектепке қарсы күрес ой-өрісті
дамытуға дінсіз білім беруүшін
адамды, азаматты тәрбиелеу үшін,
әйелдерге білім беру үшін, догматизм
мен схоластикаға, құрғақ жаттау
мен муштраға қарсы күрес баланың
жеке басын қастерлеу, прогрессивтік
негізде дидактикалық мәселелерді
талдау, халық мектептерінің кең
жүйесін, жоғары мектептің автономиясын
талап ету – ХІХ ғ.60-жылдарындағы
орыс прогрессивтік педагогикасының
ұсынған негізгі мәселелері осындай
болды.
Педагогикалық
қозғалыс біртекті болған жоқ.
Әртүрлі қоғамдық бағыттарға
ұстанған педагогтар негізгі
мәселелрді әртүрлі көзқарас
тұрғысынан түсіндірді.
Бұл
кезеңде әртүрлі қоғамдық қозғалыс
пайда болды, олар өздерінің
алдында педагогикалық теория
мен практиканың өзекті мәселелерін
шешу мақсатын қойды.
1859
жылы Петербург педагогикалық
жиналысы құрылды, кейін Петербург
педагогикалық қоғамына айналды.
Оның жұмысына П.Г.Радкин, К.Д.Ушинский,
В.Я.Срюнин, В.И.Водовозов, Д.Д.еменов,
А.Н.Герд және көптеген басқа
да педагогтар мен методистер
қатынасты.
Қоғамдық-педагогикалық
қозғалыстың әсерімен бұл жылдары
педагогикалық журналистика дамиды,
журналдардың беттерінде тәрбие
мен оқытудың басты мәселелері
қызу талқыланды.
“Тәрбие
үшін журнал” 1857 жарық көрді,
1860 жылдан бастап “Тәрбие” деген
атпен шығып тұрды, онда К.Д.Ушинскийдің
бірнеше мақалалары басылды, 1860 жылдан
1870 жылға дейін “Орыс педагогикалық
хабаршысы”, “Мұғалім” журналдары
жарық көрді, бұл басылымдар
негізінен халық мектебінің мәселелеріне
арналды.
1864
жылдан бастап “Педагогикалық
жинақ” журналы шығарылды, ол
тәрбие мен жалпы білім беретін
мектептің жалпы мәселелеріне
арналды; 1861-1862 жылдарда Л.Н.Толстойдың
ұйымдастыруымен “Ясная Поляна”
журналы шығып тұрды, онда Ясная
Поляна мектебінің тәжірибесі
жарияланды, шетел және патша
үкіметі мектептерін өте қатты
сынға алды және т.б.
Тәрбие
және халыққа білім беру мәселелері
әдеби және саяси журналдарда
жарияланды революцияшыл демократиялық
бағыттағы “Современникте” Н.Г.Чернышевскийдің
бірнеше статьялары жарық көрді,
Н.А.Добролюбовтың “Тәрбиедегі беделдің
маңызы туралы”, “Дүремен қиратылған
Бүкілресейлік иллюзиялар” және
басқалары жарияланды.
Тәрбиенің
жалпы мәселелеріне 60-жылдардың
бас кезінде тіпті кейбір арнаулы
журналдар да өз беттерін арнады.
1856 жылы алдыңғы қатарлы “Марской
сборник журналында Пироговтың
“Өмір мәселелері” атты белгілі
мақаласы жарияланды.
- 1857жылы қандай журнал жарық көрді?
“Тәрбие үшін
журналы” жарық көрді.
- 1861-1862 қай ғалымның ұйымдастыруымен “Ясная Поляна” журналы шығып тұрады?
Л.В.Толстойдың
ұйымдастыруымен
Пайдаланған
әдебиет:
- Қадыржан Сейталиев. Педагогика тарихы. Алматы.2008
- www.
massagan.com сайты.