Перамена палітыкі Александра I да Беларусі пасля перамогі над Напалеонам

 Да 1822 г. пад відам публічнай маёмасці захоўваліся ўладанні ордэна езуітаў. Да 1831 г. пад казённым пратэктаратам існавалі рымска-каталіцкія манастыры і касцёлы (праўда, каталіцкаму духавенству катэгарычна забаранялася схіляць у сваю веру праваслаўнае насельніцтва, галоўным чынам сялянства). А ў 1832—1841 гг. царскім урадам праводзіцца секулярызацыя нерухомасці уніяцкакаталіцкай царквы і заштатных манастыроў. Усяго ў казну было канфіскавана 230 цэркваў з 51111 душамі мужчынскага полу. Працяглы час канфіскацыі і секвестр прыватнаўласніцкіх уладанняў з'яўляліся сродкам палітычных рэпрэсій і стварэння царызмам сваёй сацыяльнай апоры сярод землеўладальнікаў і сялянства. Пасля падаўлення паўстання 1830 г. мясцовыя чыноўнікі абавязваліся даваць падпіску аб сваёй палітычнай благанадзейнасці наступнага зместу: «... Я ... ни к какой масонской ложе, ни к какому тайному обшеству ни внутри империи, ни вне ее не принадлежу и обязываюсь впредь к оным не прннадлежать и никаких сношеннй с ними не иметь».

 12 лютага 1855 г. Мікалай I даручыў генерал-губернатарам заходніх губерняў усе пасады земскай, гарадской і дзяржаўнай паліцыі заняць рускімі чыноўнікамі праваслаўнага веравызнання шляхам паступовага іх пераводу з унутраных губерняў імперыі. Ад намеснікаў патрабавалася, каб «никто из уроженцев западных губерний, кроме православных, не мог быть там определяем на службу, ежели не дослужил 10 лет в великороссийских губерниях или в войсках в офицерскних чинах, да и тогда тех только переводить, которые оказались совершенно благонадежными». Гэтае ўказанне павінна было праводзіцца «в совершенной тайне». 17 мая 1855 г. цар адобрыў палажэнне камітэта міністраў, па якому начальнікам губерняў, пад іх асабістую адказнасць, надаваліся паўнамоцтвы па камплектаванню адміністрацыйных пасад памешчыкамі каталіцкага веравызнання толькі ў выпадку недастачы праваслаўных. Губернатар мог папярэдне збіраць «самые подробные... сведения об определяемых им лицах», здзяйсняць нагляд за іх «поведением и нравственностью».

 Адной з праяў палітыкі царызму на Беларусі стала насаджэнне ваенных пасяленняў. У Беларусі знаходзілася дзве акругі ваенных пасяленняў з колькасцю пахатных салдат у 1837 г. каля 22,7 тыс. чал. Пасяленцы знаходзіліся на харчовым самазабеспячэнні, але зза дарагавізны ўтрымання і супраціўлення сялян ваеннакатаржнаму рэжыму яны былі ў 1858 г. канчаткова пераведзены ў склад міністэрства дзяржаўных маёмасцей. Тым не менш урад працягваў разглядаць пытанне аб «водворенни» на казённых землях рускіх пасяленцаў з адстаўных салдат. Сялянскае пытанне заставалася галоўным у грамадскапалітычным жыцці, якім вызначаліся сацыяльныя ўзаемаадносіны паміж саслоўямі і палітыка царызму ў цэлым.

Заключэнне

 Вайна 1812 года мела каласальныя  наступствы і пакінула глыбокі след не толькі ў гісторыі Расіі, але і ў сусветнай гісторыі. Нашэсце Напалеона на Расію было самай адкрытай рабаўніцкі імперыялістычнай вайной самадзяржаўнай дыктатара, трывала звязаў сваё валадарства з інтарэсамі французскай буйной буржуазіі.

 У Айчыннай вайне 1812 года  рускі народ абараніў сваё  права на незалежнае нацыянальнае  існаванне. Руская народная вайна  выявілася ў гераізме рускіх  салдат на палях бітваў з  Напалеонам, адбілася ва ўзброеных  выступах сялянства супраць заваёўніка, у паспяховых намаганнях рускіх  сялян замарыць голадам вялікую армію. Але ў той жа час нельга забываць аб палітычнай волі, выяўленай кіраўніцтвам краіны і ў прыватнасці Аляксандрам I, які да поўнага выгнання Напалеона з тэрыторыі Расіі не ішоў з ім на перамовы.

 З дванаццатым годам звязана і фарміраванне новага грамадсканага думкі, развіццё ліберальных і рэвалюцыйных настрояў, якія падштурхнулі самадзяржаўе да спробы рэформ у дзяржаве. У прамой сувязі з Айчыннай вайной 1812 года знаходзіцца паўстанне дзекабрыстаў 14 снежні 1825 года, супраць існуючага рэжыму. Усяму гэтаму даў штуршок гераізм і воля да перамогі рускага народа ў барацьбе з «Вялікай арміяй» Напалеона. Перадавыя людзі рускага грамадства ўбачылі згубны ўплыў самадзяржаўя і прыгоннага права на далейшае развіццё рускай нацыі.

 Айчынная вайна 1812 года аказала  глыбокае ўплыў на міжнароднае  становішча Расійскай імперыі.  Пра яе загаварылі як пра  вызваліцельніцы Еўропы ад дэспатычнага прыгнёту Напалеона.

 Расія стала гуляць вядучыя  ролі ў Еўрапейскай знешняй палітыцы. Гэта асабліва выявілася на Венскім кангрэсе і ў дзейнасці Рос-гэтыя ў складзе Свяшчэннага саюза. Руская армія прынесла свет у Еўропу і дазволіла захаваць дзяржаўнасць еўрапейскім краінам.

«Калі б не выдатны дух рускай нацыі, калі б не яе не на-Вістой супраць  чужога прыгнёту, калі б не высакароднае упартасць яе ўзнёслага ўладара, то цывілізаваны свет загінуў бы, патрапіўшы пад дэспатызм шалёнага тырана». Так адклікаўся аб вызваленні Еўропы нямецкі фельдмаршал Гнейзенау ў сваім лісце да Аляксандра I, пасля першага адрачэння Напалеона ад французскага пасаду.

        Літаратура

1. Антонаў В. В. Айчыная вайна 1812 // Энцыклапедыя “Гісторыя Беларусі” Т. 1. Мн., 1993.
2. Бескровный Л. Г. Отечественная война 1812 года. М., 1968.
3. Гісторыя Беларусі. Пад рэд. А. Г. Каханоўскага, А. А. Яноўскага. Мн., 1995.
4. Гісторыя Беларусі. Ч. 2. Пад рэд. П. І. Брыгадзіна, У. Ф. Ладысева. Мн., 2000.
5. Жилин П. А. Отечественная война 1812 года. М., 1988.
6. Корнейчик Е. Белорусский народ в Отечественной войне 1812 года. Мн., 1962.
7. Нарысы гісторыі Беларусі. Ч. 1. Мн., 1994.
8. Троицкий Н. А. 1812. Великий год России. М., 1988.
9. Гісторыя Беларусі. Пад. Рэд. Ю.Л. Казакова, а.Г. Каханоўскага, п.А. Лойкі, В.І. Менькоўскага, У.А. Сосны.