Праблемы аграпрамысловага комплексу Рэспублiкi Беларусь i шляхi iх вырашэння у тый час

Мэтай Праграмы «Захаванне і выкарыстанне меліяраваных зямель на 2006 - 2010 гады» з'яўляецца забеспячэнне росту прадукцыйнасці меліяраваных земляў, на якіх вырабляецца больш за трэць прадукцыі раслінаводства, павышэнне іх устойлівасці неспрыяльных ўмовах надвор'я праз ажыццяўленне мерапрыемстваў па аднаўленню і захаванню меліярацыйных сістэм, эфектыўнаму выкарыстанню іх тэхнічных магчымасцяў.

 Праграма арыентавана на вытворчасць экалагічна чыстай сельскагаспадарчай прадукцыі, ахову глебаў і глебавага покрыва ад дэградацыі, а водных крыніц ад знясілення і забруджвання, стварэнне спрыяльных умоў для жыцця і працы сельскага насельніцтва, забеспячэнне высокарэнтабельнага і канкурэнтаздольнага сельскагаспадарчай вытворчасці.

Асноўнай мэтай Дзяржаўнай праграмы "Якасць" на 2007 - 2010 гады, якая забяспечвае рэалізацыю палітыкі дзяржавы ў галіне якасці, з'яўляецца стварэнне ўмоў, якія садзейнічаюць стварэнню канкурэнтаздольных айчынных тавараў, далейшаму насычэнню спажывецкага рынку якаснымі бяспечнымі энергаэфектыўнымі таварамі, укараненню ў прамысловае вытворчасць сучасных метадаў і формаў кіравання якасцю, аздараўленню навакольнага асяроддзя, эканоміі матэрыяльных і энергетычных рэсурсаў.

Дзяржаўная комплексная праграма мадэрнізацыі асноўных вытворчых фондаў Беларускай энергетычнай сістэмы, энергазберажэння і павелічэння долі выкарыстання ў рэспубліцы ўласных паліўна-энергетычных рэсурсаў у 2006-2010 гадах зацверджана Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь № 399 ад 2005/08/25. Асноўная мэта Дзяржаўнай праграмы - вызначэнне мерапрыемстваў, тэрмінаў іх рэалізацыі і патрэбных інвестыцый, якія дазваляюць забяспечыць энергетычную бяспеку краіны, станоўчую дынаміку абнаўлення асноўных фондаў, надзейнае і эфектыўнае энергазабеспячэнне галін эканомікі і насельніцтва пры захаванні экалагічных патрабаванняў. Рэалізацыя гэтай Дзяржаўнай праграмы дасць магчымасць павысіць узровень энергетычнай бяспекі Рэспублікі Беларусь і надзейнасць работы энергасістэмы ў цэлым; павялічыць колькасць рабочых месцаў і падатковыя адлічэнні ў рэспубліканскі і мясцовыя бюджэты; павялічыць аб'ём вытворчасці і спажывання мясцовых відаў паліўна-энергетычных рэсурсаў.

 

Дзяржаўная  праграма адраджэння і развіцця вёскі 

Даручэнне аб стварэнні маштабнай праграмы, закліканай выратаваць вёску, вывесці аграпрамысловы комплекс на новы узровень і зрабіць сельскае жыццё больш прывабнай. Менавіта сельскія жыхары забяспечваюць харчовую бяспеку нашай дзяржавы. Акрамя таго, вёска - крыніца і захавальнік нацыянальных традыцый, беларускай мовы, фальклору, народнай творчасці. Захаваць і развіць гэты крыніца - важная дзяржаўная задача.

Асноўнымі задачамі Праграмы з'яўляюцца: адраджэнне і развіццё сацыяльнай і вытворчай сфер беларускай вёскі, забеспячэнне ўмоў для ўстойлівага вядзення сельскагаспадарчай вытворчасці; павышэнне даходаў сельскага насельніцтва, стварэнне асноў для прэстыжнасці пражывання ў сельскай мясцовасці і паляпшэння дэмаграфічнай сітуацыі ў вёсцы; забеспячэнне эфектыўнай вытворчасці сельскагаспадарчай прадукцыі і прадуктаў харчавання ў аб'ёмах, дастатковых для ўнутранага рынку і фарміравання экспартных рэсурсаў.

Сістэма мерапрыемстваў, прадстаўленая ў праграме, складаецца з двух раздзелаў - сацыяльнага і вытворчага.

Праваднікамі сацыяльных стандартаў у вёсцы вызначаны  аграгарадкі. На іх аснове плануецца  ўстойлівае сацыяльна-эканамічнае  развіццё сельскіх тэрыторый, накіраванае  на фарміраванне неабходных умоў для  жыцця насельніцтва.

У вытворчай сферы дасягненне запланаваных аб'ёмаў сельскагаспадарчай вытворчасці і яе рэнтабельнасці грунтуецца на трынаццаці прыярытэтных напрамках. Сярод іх: ўдасканаленне спецыялізацыі сельскагаспадарчай вытворчасці, тэхніка-тэхналагічнае перааснашчэнне галіны, павышэнне прадукцыйнасці меліяраваных зямель, развіццё перапрацоўчай прамысловасці, удасканаленне арганізацыйна-эканамічнай структуры АПК, удасканаленне прафесійнай падрыхтоўкі кадраў, павышэнне ўрадлівасці глеб, развіццё раслінаводства і жывёлагадоўлі.

Праграма адрозніваецца  таксама значнымі аб'ёмамі фінансавання.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Глава 3  Праблемы аграпрамысловага комплексу

Разам з тым, у аграрнай галіны існуюць і праблемы. Асноўнай праблемай аграпрамысловага сектара  эканомікі можна лічыць нізкі ўзровень рэнтабельнасці сельскагаспадарчай вытворчасці.

Прычыны эканамічных цяжкасцяў у аграрнай сферы шматбаковых, частка з іх маюць аб'ектыўны характар, напрыклад, пастаяннае падаражэнне матэрыяльных і энергетычных рэсурсаў, імпартуемых у рэспубліку або вырабляюцца айчыннай прамысловасцю з імпартнай сыравіны і камплектуючых вырабаў.

Азотныя і фосфарныя ўгнаенні ў рэспубліцы вырабляюцца з імпартнай сыравіны. Практычна няма ўласнай вытворчасці дзеючага рэчывы для пестыцыдаў. Каля 90% гаруча-змазачных матэрыялаў у краіне вырабляецца з імпартуемай нафты. Няма ўласнага газу. Таму цэнавай механізм на ўвозімую ў рэспубліку прадукцыю складана паддаецца рэгуляванню на нацыянальным узроўні.

Аднак неэфектыўная праца некаторых прадпрыемстваў аграрнага сектара краіны тлумачыцца і недастатковым прафесіяналізмам часткі кіраўнікоў і спецыялістаў, выбарам у шэрагу сельскагаспадарчых арганізацый няправільных стратэгічных падыходаў, недасканаласцю прымяняюцца тэхнічных рашэнняў і тэхналогій як у раслінаводстве, так і ў жывёлагадоўлі.

Зыходзячы з цяперашняга стану ўнутранага і знешніх харчовых рынкаў і неабходнасці істотнага павышэння канкурэнтаздольнасці беларускай прадукцыі варта неадкладна удасканаліць спецыялізацыю галіны з улікам эфектыўнага і рацыянальнага выкарыстання прыродных і працоўных рэсурсаў, назапашанага і ствараецца ў перспектыве вытворчага патэнцыялу [2, c. 20-27].

Праведзены аналіз сведчыць, што да гэтага часу накіроўваюцца ў АПК бюджэтныя сродкі часта выкарыстоўваецца недастаткова эфектыўна, так як большая іх частка выкарыстоўваецца не на стварэнне інавацыйнай інфраструктуры, а на рашэнне бягучых задач: абслугоўванне крэдытаў, патанненне сельскагаспадарчай тэхнікі, кампенсацыі росту коштаў на асноўныя матэрыяльныя рэсурсы (нафтапрадукты, угнаенні, сродкі абароны), а таксама на набыццё матэрыяльных рэсурсаў, якія бязвыплатна або па зніжаных цэнах перадаюцца сельгасарганізацыям. На прамыя інвестыцыі накіроўваецца не больш за чвэрць выдзяляюцца сродкаў.

Існуючы парадак дзяржаўнай падтрымкі спарадзіў ўтрыманства кадраў. Сёння пэўная частка кіраўнікоў і спецыялістаў у матэрыяльным і фінансавым забеспячэнні спадзяюцца на дзяржаву, ігнаруючы меры па павышэнню эфектыўнасці ўласнай вытворчасці. [5, c. 20-27].

Таму прыярытэтнае выкарыстанне кансалідаванага бюджэтнага фонду падтрымкі сельгасвытворцаў - фінансаванне буйных акупныя аб'ектаў на аснове бізнес-планаў, якія прайшлі строгую дзяржаўную экспертызу.

З дзяржаўнага пункту гледжання было б мэтазгодным Нацыянальнаму банку Рэспублiкi Беларусь дыферэнцаваць працэнтныя стаўкі па крэдытаатрымальнікам, знізіўшы іх для аграпрамысловага комплексу і падвысіўшы для галін, якія маюць кароткі па часе абарот капіталу [3, c. 12-19].

Сёння АПК прадстаўлены разрозненымі суб'ектамі гаспадарання, не увязаныя адзінай ідэалёгіяй ў ланцугі вытворчасць - перапрацоўка - рэалізацыя. У большай меры ў іх дзейнасці прадугледжваюцца узкокорпоративные мэты. Узаемаадносіны паміж партнёрамі часцей будуюцца на прынцыпах вымання выгады за кошт іншых, што наносіць шкоду аграрнай галіны ў цэлым.

Для рэальнага надання прыярытэту эканоміцы ў АПК асноўным паказчыкам варта ўсталяваць прыбытак з улікам умоў гаспадарання. Ён будзе найбольш аб'ектыўна характарызаваць ўзровень гаспадарання на зямлі і дзелавыя якасці кіраўнікоў і спецыялістаў.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Заключэнне

Аграпрамысловы комплекс - найважнейшы міжгаліновы комплекс сферы матэрыяльнай вытворчасці, сфармаваны на базе аграпрамысловай інтэграцыі. Вынікі работы аграпрамысловага комплексу краіны за апошнія гады сведчаць аб трывалай тэндэнцыi далейшага павышэння прадуктыўнасці і эфектыўнасці напрамкаў дзяржаўнай аграрнай палітыкі.

 Сістэма дзяржаўнага рэгулявання ў рэспубліцы складваецца з улікам таго, што на сённяшні дзень яшчэ не створаны ўмовы для рэгулявання дзейнасці аграрнага сектара пасродкам рынкавага механізму. Яго фарміраванне павінна быць эвалюцыйным і, такім чынам, ахопіць працяглы прамежак часу. [1, c. 530].

Для ўкаранення ў Беларусі дасягненняў навукова-тэхнічнага прагрэсу вельмі важна прадаставіць сельскагаспадарчым таваравытворцам магчымасць весці прыбытковы бізнэс. Гэта азначае неабходнасць удасканалення механізму коштаўтварэння. Закупачныя цэны павінны пакрываць среднеотраслевые або нарматыўныя затраты на вытворчасць прадукцыі. Пры гэтым, распрацоўваючы рэгламенты, важна ўлічваць ўзровень самастойнасці гаспадарчых суб'ектаў [2, c. 16].

Разам з тым у рабоце АПК назіраецца шэраг праблем, для  вырашэння якіх неабходна кансалідаваць  намаганні спецыялістаў на месцах, навукоўцаў, дзяржаўных структур. Безыніцыятыўнасць  некаторых вытворцаў прыводзіць да нізкай эфектыўнасці сельгасвытворчасці. З улікам сусветнай практыкі неабходна ўдасканаліць арганізацыйную структуру аграпрамысловага комплексу рэспублікі.

Неабходна працягнуць сумесную працу па пошуку новых рашэнняў па эвалюцыйнага рэфармаванні АПК з мэтай павышэння рэнтабельнасці вытворчасці, гарантуе харчовую бяспеку краіны і істотны ўклад у экспартны патэнцыял Беларусі.

 

 

 

 

 

 

Спіс літаратуры

 

1. Антонова Н.Б. Государственное регулирование экономики. – Мн.: АУП, 2002. – 775 с.

2. Шапиро С.Б. Актуальные проблемы агропромышленного комплекса Беларуси // Вести НАН Беларуси. Серия аграрных наук. – 2008. - №4. – С.20-27.

3. Гусаков В.Г. Основные концептуальные подходы перспективной организации сельского хозяйства // Вести НАН Беларуси. Серия аграрных наук. – 2008. - №4. – С.12-19.

4. Аграрная экономика. / Под ред. М.Н. Малыша. - СПб.: Изд-во "Лань", 2002. - 688 с.

5.  Шапиро С.Б. Актуальные проблемы  агропромышленного комплекса Беларуси // Вести НАН Беларуси. Серия аграрных наук. – 2008. - №4. – С.20-27.