Курстық жұмыстың мазмұны

Кірпіш пен тастардың маркасы 

Беріктік шегі, Мпа (кгс/см2)

 

Сығылуға 

Иілуге

 

Кірпіш пен тастардың барлық түрі үшін 

Иілімді тәсілмен қалыпталынған толық  денелі кірпіш үшін 

Жартылай құрғақ тәсілмен қалыпталынған  толық денелі кірпіш және қуыс денелі кірпіш үшін 

Қалыңдатылған кірпіш үшін

 

5 үлгі үшін  ортақ мән  

Бөлек үлгінің ең кіші мәні 

5 үлгі үшін  ортақ мән 

Бөлек үлгінің ең кіші мәні 

5 үлгі үшін  ортақ мән 

Бөлек үлгінің ең кіші мәні 

5 үлгі үшін  ортақ мән 

Бөлек үлгінің ең кіші мәні

 

300 

30(300) 

25(250) 

4,4(44) 

2,2(22) 

3,4(34) 

1,7(17) 

2,9(29) 

1,5(15)

 

250 

25(250) 

20(200) 

3,9(39) 

2,0(20) 

2,9(29) 

1,5(15) 

2,5(25) 

1,3(13)

 

200 

20(200) 

17,5(175) 

3,4(34) 

1,7(17) 

2,5(25) 

1,3(13) 

2,3(23) 

1,1(11)

 

175 

17,5(175) 

15(150) 

3,1(31) 

1,5(15) 

2,3(23) 

1,1(11) 

2,1(21) 

1,0(10)

 

150 

15(150) 

12,5(125) 

2,8(28) 

1,4(14) 

2,1(21) 

1,0(10) 

1,8(18) 

0,9(9)

 

125 

12,5(125) 

10(100) 

2,5(25) 

1,2(12) 

1,9(19) 

0,9(9) 

1,6(16) 

0,8(8)

 

100 

10(100) 

7,5(75) 

2,2(22) 

1,1(11) 

1,6(16) 

0,8(8) 

1,4(14) 

0,7(7)

 

75 

7,5(75) 

5(50) 

1,8(18) 

0,9(9) 

1,4(14) 

0,7(7) 

1,2(12) 

0,6(6)

 

Қуыстары көлденең орналасқан кірпіштер  мен тастар үшін

 

50 

5(50) 

3,5(35) 

- 

- 

- 

- 

- 

-

 

35 

3,5(35) 

2,5(25) 

- 

- 

- 

- 

- 

-

 

25 

2,5(25) 

1,5(15) 

- 

- 

- 

- 

- 

-

 

 

 

 

 

 

 

Керамикалық кірпіш пен тастар қабырғалары мен бұрыштары түзу параллелопипед пішінге ие. Шектердің  беті кедір-бұдырлы болыуы мүмкін. Кірпіш пен тастардың бұрышын домалақ  етіп алуға болады, домалау радиусы 15 мм-ге дейін. Кірпіш пен тастағы  қуыстар төсекке перпендикуляр  немесе параллель орналасуы керек  және ашық немесе жабық тесікті бола алады. Ашық тесікті цилиндрлі қуыстардың ең кіші диаметрі 16 мм, саңылаулы қуыс ені 12 мм аспауы керек. Жабық қуыс диаметрі регламентте көрсетілмейді. Жазық қуыс өлшемдері регламентте көрсетілмейді. Кірпіш пен тастың сыртқы қабырға ең төмен қалыңдығы 12 мм болуы керек.

 

Кірпіш пен тастардың  берілген өлшемдерден ауытқуы келесі мәнерден аспауы керек:

 

1.       Өлшемдерден ауытқу, мм:

 

- ұзындығы  бойынша  _______  ±7

 

- ені бойынша             _______  ±5

 

- қалыңдығы  бойынша:

 

кірпіштікі   _______   ±3

 

тастыкі       _______   ±4

 

2.      Кірпіш  пен тастар қабырғасының  қисықтығы  аспауы керек, мм:

 

- төсек  бойынша _______ 4

 

- керте  бойынша _______ 6

 

3.     Тереңдігі 10-нан 15 мм-ге дейін қырдың  ұрындылары, дана:______2

 

4.     Қабырғалардың ұрындылары мен қырының бұзылуы, қуысқа 5 мм және қабырға бойынша 10-нан 15 мм- ге дейін, дана:_______2

 

Ұрындысы бар кірпіштер  мен тастардың саны партияда 5%-дан аспауы керек. Жартылай кірпіштер мен тастардың мөлшері 5%-дан аспауы керек.

 

Дұрыс күйдірілмеген немесе қатты күйдірілген крпіштер мен тастар қолданылуға жіберілмейді.

 

3 сынудан  кейін бұйымның  қирауына немесе  бұйым бетіндегі  бөлшектерің  ең үлкен өлшемі 5 – 10 мм бөлінуіне  алып келетін әк қоспаларын  жіберілмейді.

 

Қалыпты массасына дейін  кептірілген кірпіш пен тастардың  су жұтуы: қуысты кірпіш үшін 6 % кем  емес, ал қуыссыз кірпіш үшін 8% кем  болмауы керек.

 

Суға қаныққан кірпіш пен  тастар аязға төзімділік маркасына  байланысты қираусыз қатыру-ерітудің  15, 25, 35, және 50 циклін шыдауы керек.

 

Жоғары категориялы кірпіштер  мен тастар келесі сұранысқа жауап  беруі керек:

Қуыстылар тиімді немесе шартты тиімді болуы керек және беріктік маркасы 100 кем болмауы керек;

Қуыссыз кірпіштің беріктік маркасы М 150-ден кем болмауы керек;

Бұйымдардың аязға төзімділік қасиеті F25 кем болмауы керек.

 

ақаулары бар кірпіш пен  тастардың жалпы саны 3% аспауы керек.

 

Осы курстық жұмыста шығарылуға жоспарланған қалыңдатылған керамикалық  кірпіш МЕСТ 530-95 «Керамикалық кірпіш және тастар»-ға сай болуы керек. Өндіруге келесі өлшемді кірпіш жоспарлануда:

 

 Ұзындығы  – 250

 

 

Ені – 120

 

Қалыңдығы – 88

 

Кірпіш маркасы – М 125

 

Тығыздығы – 1500 кг/м3 және 1800 кг/м3

 

Жылутехникалық қасиеті  мен тығыздығына қарай шығарылатын  өнімдер кәдімгі кірпіш және шартты тиімді тобына жатады. Бұл кірпіштерді  тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың  іргесін қалауға қолдануға болады

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Шикізаттар сипаттамасы

 

Қолданылатын  шикізат саздақ, Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласынан15 км. оңтүстікте орналасқан Украинское кен орны.

 

Төрттік саздақпен берілген. Қазу тереңдігі 0,5 м, пайдалы қазба тереңігі 10,5. Иілімділігі 8,3-12,7. Маркасы 100-125 кірпіш өніруге жарамды. Саздық қоры ТКЗ ВКГУ (пр. №34 от 23.09.69 ж) категориясында: А+В+С1– 2696, С2 –3495, мөлшеріне (мың/м3) бекітілген. Түйіршік құрамы, %: 3 мм – 0,4, құм фракциясы -  15,9, шаңы фракция – 64,87, сазды фракция – 15,4.

 

Саздақтың химиялық құрамы:

SiO2 

Al2O3 

TiО2 

Fe2O3 

CaO 

Na2O 

п.п.п. 

SO3 

H2O 

MgO

 

59,2-61,23 

12,19-13,99 

0,46-0,72 

4,67-5,37 

6,07-7,12 

1,64-2,12 

7,2-8,29 

0,8-1 

1,06-2,4 

1,68-2,52

 

 

 

 

 

Қоданылатын шикізат  бентонит сазы, Трудовое I,II кен орны. Орналасқан жері Ақмола облысының Алесеевский ауданы. Трудовое І – Шортанда теміржол станциясынан 20 км. солтүстік-шығыста, Трудовое ІІ – Трудовое ауылынан 1 км. батыста орналасқан.

 

Байытылған каолиндердің физико-механикалық қасиеттері: гироскопиялық  ылғалдылығы – 0,3%, құрғақ жерге сезімталдығы – 0,26, иілімділік саны – 7,7, отқатөзімділігі  – 1700 0 С жоғары. Күйдірілген сынықтың қасиеті : күйдіру температурасы – 1050 – 1300 о С, нығыздалуы -  7,7 - 16%, су жұту қасиеті 19,8 – 37,3%, көлемдік салмағы 1,35 – 1,79 г/см3 ,ақ түсті.

 

Каолиннің химиялық құрамы:

SiO2 

Al2O3 

TiО2 

Fe2O3 

CaO 

Na2O 

п.п.п. 

SO3 

К2O 

MgO

 

46,79 

38,25 

0,11 

11,08 

0,49 

іздері 

13,45 

іздері 

0,23 

0,25

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Керамикалық шихтаның нақты құрамын есептеу

 

Саздық - 70%; ρ= 1,75т/м3; W= 19,5%

 

Каолин - 30%; ρ= 1,8т/м3; W=20%

 

1м3- 70%= 0,7*1,75= 1,225т

 

1м3- 30%= 0,3*1,8= 0,54т

 

1м3  шихта  салмағы: 1,225+0,54 = 1,765т

 

Саздық:  = 69,405%

 

Каолин:

 

69,405+=100%

 

100 кг абсолют  құрғақ  шихтаның құрамындағы  шикізат  массасын анықтау:

 

Саздық: %

 

69,405 – 13,534 = 55,871% абсолют құрғақ саздық

 

Каолин:

 

30,595 – 6,119 = 24,476% абсолют құрғақ каолин

 

 

 

Керамикалық массаның химиялық құрамын есептеу

 

Саздықтың химиялық құрамы, %:                                                                                                                            

Атауы 

Si 

ТiО2 

A 

F 

CaO 

MgO 

NO 

O 

S 

К.К.Ж

 

Саздық 

59,02 

0,46 

12,19 

4,67 

6,07 

1,68 

1,64 

1,6 

0,8 

7,2

 

 

 

                                                                                                                      

 

       Барлығы: 95,33%

 

 

 

Si= 100*59,02/95,33= 61,911%

 

ТiО2= 100*0,46/95,33= 0,483%

 

A= 100*12,19/95,33= 12,787%

 

F= 100*4,67/95,33= 4,899%

 

CaO= 100*6,07/95,33= 6,367%

 

MgO= 100*1,68/95,33= 1,762%

 

NO= 100*1,64/95,33= 1,72%

 

O= 100*1,6/95,33= 1,678%

 

S= 100*0,8/95,33= 0,839%

 

К.К.Ж= 100*7,2/95,33= 7,552 %

Атауы 

Si 

ТiО2 

A 

F 

CaO 

MgO 

NO 

O 

S 

К.К.Ж

 

Саздақ 

61,911 

0,483 

12,787 

4,899 

6,367 

1,762 

1,72 

1,678 

0,839 

7,552

 

 

 

                                                                                                                     

 

       Барлығы: 100%

 

100 кг абсолют құрғақ  шихта құрамындағы саздық мөлшері  – 55,871%

 

SiO2 – 0,55871*59,02=32,975

 

Al2O3 – 0,55871*12,19=6,87

 

TiO2 – 0,55871*0,46=0,257

 

Fe2O3 – 0,55871*4,67=2,609

 

CaO – 0,55871*6,07=3,3913

 

Na2O – 0,55871*1,64=0,9162

 

К.к.ж. – 0,55871*7,2=4,0227

 

SO3 – 0,55871*0,8=0,44669

 

H2O – 0,55871*1,6=0,8939

 

MgO – 0,55871*1,68=0,938

 

Барлығы: 55%

 

 

 

Каолиннің химиялық құрамы, %:

Атауы 

Si 

ТiО2 

A 

F 

CaO 

MgO 

O 

К.К.Ж

 

Каолин 

46,79 

0,11 

38,25 

11,08 

0,49 

0,25 

0,23 

13,45

 

 

 

 

 

Барлығы: 110,65%

 

Si= 100*46,79/110,65= 42,286%

 

ТiО2= 100*0,11/110,65= 0,099%

 

A= 100*38,25/110,65= 34,568%

 

F= 100*11,08/110,65= 10,0135%

 

CaO= 100*0,49/110,65= 0,4428%

 

MgO= 100*0,25/110,65= 0,2259%

 

O= 100*0,23/110,65= 0,208%

 

К.К.Ж= 100*13,45/110,65= 12,155 %

 

Барлығы: 100%

 

100 кг абсолют құрғақ  шихта құрамындағы каолин мөлшері  – 24,476%

 

SiO2 – 0,24476*46,79=11,464

 

Al2O3 – 0, 24476*38,25=9,371

 

TiO2 – 0, 24476*0,11=0,027

 

Fe2O3 – 0, 24476*11,08=2,7146

 

CaO – 0, 24476*0,49=0,12

 

К.к.ж. – 0, 24476*13,45=3,295

 

К2O – 0, 24476*0,23=0,0564

 

MgO – 0, 24476*0,25=0,061

 

Барлығы: 24,5%

 

 

 

Шихтаның химиялық құрамы:

Атауы 

Si 

ТiО2 

A 

F 

CaO 

MgO 

NO 

O 

S 

К.К.Ж 

Н2О

 

Саздық 

32,975 

0,257 

6,81 

2,609 

3,391 

0,938 

0,916 

- 

0,446 

4,0227 

0,89

 

Каолин 

11,464 

0,027 

9,371 

2,7146 

0,02 

0,061 

- 

0,056 

- 

3,295 

-

 

∑ 

44,439 

0,284 

16,181 

5,324 

3,511 

0,99 

0,916 

0,056 

0,446 

7,317 

0,89

 

Бұйымды өндіру тәсілін таңдау

 

 

 

Керамикалық кірпішті өндіру кезінде жартылай құрғақ пресстеу мен  иілімді пішіндеу тәсілдері қолданылады. Бұл екі тәсілдің өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Ылғалдылығы 23-25%-дан аспайтын борпылдақ саз  бен орташа тығыздықты саз болған кезде сазды иілімі тәсілменен өңдейді; Карьерлік ылғалдылығы төмен(14-16% аспайтын) және сумен өңдеуге онша беріле қоймайтын, тығыздығы жоғары саздарды жартылай құрғақ пресстеу тәсілімен өңдейді.

 

 

 

Жартылай құрғақ пресстеу тәсілі шикізатты алдын-ала кептіріп, одан кейін оны ұнтаққа дейін  майдалауды, шикізатты пресс-пішінде, ленталы пресстердің қысымынан  ондаған есе жоғары қысымда пресстеуден  тұрады. Жартылай құрғақ пресстеу технологиясының  артықшылығы, пресстелген шикі кірпіш пештік вагонеткаларға түсіп сонымен  бірге тунельді кептіргіштерде кептіріледі, болмаса алын-ала кептіруді қалдырып күдіруге барады. Өндірістің комплектсті  механизациялануы иілімді пішіндеу тәсіліне қарағанда оңайырақ жүреді. Бірақ жартылай құрғақ пресстеу технологиясы ұнтақты дайындау мен тасымалдау кезіндегі жетілдірілген аспирация  жүйесін және өнімділігі жоғары пресстерді қолдануды талап етеді.

 

 

 

Бұйымды өндіруде иілімді  тәсілмен массаны дайындау әдісінің технологиялық схемасы, қиындығы мен  ұзақтығына қарамастан, қабырға керамикасы өндірісінде кең тараған тәсіл. Иілімді массаларды қалыптау әдісі  тарихи саздардың иілімділік қасиеті  негізінде пайда болып, керамика технологиясында кеңінен қолданылады. Иілімді тәсілмен қалыптау әдісі  үлкен өлшемді, әр-түрлі пішінді  және қуыстары үлкен бұйымардың кең  ассортиментін шығаруға мүмкіндік  береді. Кейбір жағдайларда бұндай бұйымдардың иілуге беріктігі мен  аязғатөзімділігі, сол шикізатты  жартылай құрғақ пресстеумен  дайындаған бұйымдардан жоғары болады.

 

 

 

Сазды өңдейтін құрылғылар аз болғандықтан  сазды ылғал  түрінде өңдеу кезіндегі шикізатты  даярлау схемасы қарапайым және үнемді болады, осының әсерінен қуатүнемділігі артады. Барлық құрылғылар қолдануда  қарапайым және сенімді. Бұйымдарың күйдіру температурасы, жартылай құрғақ пресстеу тәсілімен шыққан бұйымдардың  күйдіру температурасынан 500С-қа төмен болады. Бұл күйдіруге кеткен энергия шығынын үнемдейді.

 

 

 

Иілімді қалыптау әдісінің кемшілігі – технологиялық циклдің  ұзақтығы: 1 күннен 3 күнге созылатын  шикізатты кептіру процессі болып  табылады. Қалыпталынған шикізаттың, әсіресе қуыс денелі бұйым беріктігінің төмен болуы, материалдың кептіру  кезіндегі шөгу дәрежесінің жоғары болуы және де кептірудің жеке процессі болуы шикізатты кептіруге отырғызу, кептірілген шикізатты күйдіруге  жіберу сияқты қиын операцияларды механизацияландырау  қиындығын және кептіру және күйдіру  процессін біріктіру бір құрылғыда  біріктіруді қиындатады.

 

 

 

Қажетті сапалы бұйым алу  үшін саздан тасты қоспаларды алып тастап, табиғи құрылымын қиратып, ылғалдылығы, құрылымы және заттық құрамын біркелкі етіп, қалыпталатын шикізатқа иілімділік қасиетін беру керек. Сазды брусты жазық  ленталы шнекті пресстерде көбінесе вакуумдық массаны қолданып қалыптайды. Вакуумдық масса шикізаттың тығыздылығын, иілімділігін, қалыптау қасиетін және шығар кірпіштің сапасын арттырады.

 

 

 

Қолданылатын саздың ылғалдылығы  жоғары және иілімділігі орташа болған соң, курстық жұмыста иілімді  тәсілмен қалыптау әдісін қолданамыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бұйым өндірісінің  технологиялық схемасы

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ш

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Технологиялық схемаға  сипаттама