Автомобиль көлігімен жүктерді тасымалдау

39. Жүктерді үйіп, бос  және құйып тасымалдау кезінде  таңбалау жүргізілмейді. 

5-тарау. Жүктерді  пломбалау тәртібі     

40. Бір жүк алушыға  баратын тиелген жабық жүк  автомобильдерін, тіркемелерді, автокөлік  құралдарының жеке секцияларын,  контейнерлерді және цистерналарды  жүк жөнелтуші пломбалауы тиіс, ал жәшіктердегі, қораптардағы және  басқа ыдыстағы майда даралы  тауарларды пломбаланбаған автокөлік  құралымен немесе контейнерлермен  тасымалдау кезінде пломбалануы  немесе бандерольденуі тиіс.     

41. Жүкті пломбалау  кезінде тауар-көлік жүкқұжатында  пломбаның бар екенін көрсетіп  белгі жасалады.     

42. Бірнеше мекен-жай  бойынша тасымалданатын жүктің  сақталуын қамтамасыз ету үшін  фургон-шанақтың ішіне тасымалдаушы  шанақты жеке пломбаланатын секцияларға  бөлуге мүмкіндік беретін қоршаулар  орнатуы мүмкін.     

43. Жүргізуші автокөлік  құралдардың жүк бөлігін тиеу  және пломбалау кезінде болады  да, жарамды автокөлік құралдарда, жүк автомобильдің жеке секцияларында,  контейнерлерде және цистерналарда  жүк жөнелтушінің зақымдалмаған  пломбаларымен келген, сондай-ақ  жүк алушыға жүктің салмағы  мен жай-күйі және жүк орындарының  саны тексерілмей берілетін жарамды  бандерольденген ыдыстағы жүктерді  қайта өлшеу мен қайта санауға  қатыспайды.     

44. Жүк жөнелтушінің  пломбаларында жүк жөнелтушінің  қысқартылған атауы және бақылау  белгілері (сауда белгілері немесе  қысқыштың нөмірлері) болуы тиіс.  
      Тасымалдаушы пломбалаған кезде, пломбаларда тасымалдаушының атауы және қысқыштардың нөмірі болуы тиіс.     

45. Автокөлік құралына (фургондарға, цистерналарға және  тағы басқа) контейнерлерге, автокөлік  құралдың секцияларына, жеке жүк  орындарына ілінетін пломбалар  жүктерге тиісуге және олардың  бүтіндігін бұзбай пломбаларды  алуға мүмкіндік бермеуі тиіс.      

46. Пломбалар:  
      1) фургондарда немесе автокөлік құралдың секцияларында - барлық есіктерге бір пломбадан;  
      2) контейнерлерде - есіктерге бір пломбадан;  
      3) цистерналарда - люктің қақпағы мен құйып алу саңылауына бір пломбадан;  
      4) жүк орнында - бірден төрт пломбаға дейін жиектеу жолақтарының немесе басқа байлау материалдарының түйіскен нүктелеріне ілінеді.     

47. Брезентпен жабылған  автокөлік құралының шанағын  пломбалау, брезенттің шанақпен  біріккен жері жүкке тиісудің  мүмкін еместігін қамтамасыз  еткен жағдайда ғана жүргізілуі  мүмкін. Пломбалар біріктіргіш материалдың  шеттерінде автокөлік құралының  шанағымен түйіскен бірнеше жерге  ілінеді.  
      Автокөлік құралдарды - фургондарды (контейнерлерді) пломбалау алдында екі есік жапсырмасы диаметрі кемінде 2 мм және ұзындығы 250-260 мм күйдірілген сым бұраулармен бекітілуі тиіс.  
      Сымды бұрау диаметрі 6-10 мм және олардың аралығы 35 мм екі саңылаулы арнайы металл пластинкамен жүргізілуі тиіс.  
      Сым бұраулармен есік жапсырмаларын бекітуді, жүк тиеуді жүргізетін жүк жөнелтуші жүзеге асырады.     

48. Пломбалау үшін екі  қатарлас арналы саңылаулары  бар камералы қорғасын немесе  полиэтилен пломбалар, сондай-ақ  термиялық өңделген (күйдірілген)  диаметрі 0,6 мм сым қолданылуы  мүмкін.     

49. Пломбалар алдын  ала екі жіпке бұралған сымға  ілінуі тиіс. Сымды бұрау 10 мм  ұзындыққа төрт орам келетін  есеппен жүргізіледі.  
      Пломбаларды ілу тәсілдерінің схемалары 4-қосымшада келтірілген.  
      Екі қатарлас арналы саңылаулары бар пломбаларды ілу мынадай тәртіппен жүргізілуі тиіс. Пломбалардың әрқайсысына пломбалау сымының бір ұшы өткізіледі.  
      Сымның ұзын бос ұшы фургонның (контейнердің) есігіндегі есік жапсырмасының көзінен екі айналып, ал сонан кейін пломбаның бір және екінші саңылау арқылы өткізіледі. Осыдан кейін пломба қысқышпен қысылады.  
      Камералы қорғасын пломбаларды ілу кезінде сымның ұштары пломбаның кіру саңылаулары арқылы өткізіледі, 2-3 орамға бұралады және орамдар камераға тартылып, қысқышпен қысылады.  
      Камералы полиэтилен пломбаларды ілу кезінде сымның ұштары пломбаның кіру саңылаулары арқылы өткізіледі, содан кейін осы ұштар өз арасында екі ораммен бұралады, сымның бір ұшы екіншісін айнала, ал содан кейін екіншісі - осы Ережеге 4-қосымшада көрсетілген жүйелі тәртіппен біріншісін айнала бұралады.  
      Осыдан кейін жасалған түйін камераға әбден тартылады және пломба пломбалау қысқышымен қысылады.     

50. Пломбалау кезінде  есік жапсырмасының (цистерна  қалпағының қақпағы) көзі мен  пломбаның арасында пайда болған  ілгек 25 мм аспауы тиіс.  
      Пломбалар бедері екі жағынан анық және айқын шығатындай, ал сымды пломбадан суыруға болмайтындай етіп қысылады. Қысқышпен қысылғаннан кейін әрбір пломба мұқият тексерілуі тиіс және ақау табылған жағдайда (қысқыш таңбалары сандарының анық еместігі, таңбалардың кесілуі және тағы басқа) басқасымен ауыстырылады.     

51. Пломбалардың бақылау  таңбаларында нөмірленуі 001-ден 999-ға  дейін жүйелі тәртіппен жүргізілетін  әріптік және сандық белгілері  болуы тиіс.     

52. Пломбалардағы көмескі  бедерлі қойылған таңбалармен,  сондай-ақ дұрыс ілінбеген пломбалармен  тасымалдауға рұқсат етілмейді.     

53. Бандерольдеу жасалған  материалдар (қағаз таспа, бау  және тағы басқа) біртұтас (түйіндерсіз  және жалғамасыз) және біріктірілген  жерлерде жасаушының немесе жүк  жөнелтушінің айыру белгісімен (мөрмен  немесе штампымен) бекітілуі тиіс.      

54. Бандерольдеу, ол жасалған  материалды жыртпай жүкке тиісу  мүмкін болмайтындай етіп жасалуы  тиіс. 

6-тарау. Жүктерді  тиеу және түсіру.  
Жүктерді тиеу және түсіру пункттеріне  
қойылатын талаптар     

55. Егер шартта өзгеше  көрсетілмесе, жүктерді автокөлік  құралына тиеуді, жүктерді бекітуді, жабуды және байлауды - жүк жөнелтуші,  ал жүктерді түсіруді, бекіткіштер  мен жапқыштарды алуды жүк  алушы жүргізуі тиіс.     

56. Жүк жөнелтуші мен  жүк алушы тиісінше автокөлік  құралының ернеулерін және цистерналардың  люктерін ашу мен жабуды, цистерналардың  люктеріне шлангаларды салу мен  алуды, шлангаларды бұрау мен  ағытуды жүргізеді.  
      Жүк жөнелтушінің (жүк алушының) бақылау-өткізу пункттерінде брезентті алып жүкті тексеру және тексеруден кейін жүктерді жабу, цистерналардың люктерін ашу және жабу және тағы басқа жүргізілген жағдайларда, көрсетілген операциялар жүк жөнелтушінің (жүк алушының) күшімен орындалады.     

57. Түсіру-тиеу жұмыстары  кезінде тасымалдаушы   автокөлік құралына тиеудің белгіленген нормаларын сақтау, автомобильмен тасымалдауды орындау қауіпсіздігін және жүктің сақталуын қамтамасыз ету мақсаттарында жүктің салынуы мен бекітілуін бақылайды.     

58. Егер шарттың талаптарында  тиеу-түсіру жұмыстарын тасымалдаушы  жүзеге асыратыны көзделген болса,  соңғысы тиеу-түсіру жұмыстарын  жүргізу кезінде қызметкерлердің  автомобиль көлігінде еңбекті  қорғау және қауіпсіздік техникасы  ережесін сақтауын бақылауды,  сондай-ақ осы тармақта көрсетілген  ережелерді орындамау нәтижесіндегі  жазатайым оқиғаларды болдырмау  шараларының қабылдануын қамтамасыз  етуі тиіс.     

59. Жүктерді тиеу және  түсіру пункттері мынадай негізгі  талаптарға жауап беруі тиіс:  
      1) тиеу-түсіру және қосымша жұыстарды жүргізуге арналған Қазақстан Республикасының мемлекеттік стандарттарына сәйкес келетін штаттағы және қосымша жабдықтың болуы;  
      2) өртке қарсы, санитарлық-гигиеналық және экологиялық нормативтердің сақталуын қамтамасыз ету;  
      3) тиеу-түсіру жұмыстарын орындау кезінде жүктің сақталуын және жұмыс істеушілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету;  
      4) кез келген ауа-райы жағдайларында автокөлік құралдарының тиеу (түсіру) орнына еркін және қауіпсіз өтуін қамтамасыз ететін кіріс жолдарының болуы;  
      5) тәуліктің кешкі және түнгі уақытында жарықтандыру мемлекеттік стандарттарға сәйкес келуі және тиеу-түсіру жұмыстарын орындау қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған талаптарға жауап беруі тиіс;  
      6) механизация құралдарымен тиеу (түсіру) посттарының саны мен жабдықталуы қайта өңделетін жүктің түрі мен көлеміне сәйкес келуі және автокөлік құралдарының тиелу (түсірілу) үшін нормативтік уақыт шегінде тұруын қамтамасыз етуі тиіс;  
      7) қажетті құжаттардың сапалы және уақтылы ресімделуі мен өңделуін қамтамасыз етуге арналған жеке үй-жайдың болуы;  
      8) телефон және басқа байланыс түрлерінің болуы;  
      9) бақылау-өткізу пункттері, зертханалары, жөнелтілетін және келіп түсетін жүктің сапасы мен массасын анықтауға мүмкіндік беретін таразыға тарту және басқа жабдығы, сондай-ақ автокөлік құралдарының шанақтарын тез бүлінетін жүктерді түсіргеннен кейін тазарту, жуу және дезинфекциялау бойынша жұмыстар жүргізуге арналған арнайы орындарының болуы.     

60. Тиеу жұмыстарын  жүзеге асыру кезінде жүкті,  оның салмағы автокөлік құралы  шанағының барлық ұзындығы бойынша  біркелкі бөлінетіндей етіп, рұқсат  етілген салмақтық және көлемдік  параметрлерден асырмай орналастыруы  тиіс.  
      Үйіп тасымалданатын сусымалы жүктерді тиеу кезінде жүктің беті, жүктің қозғалыс кезінде шашылуын болдырмау мақсатында автокөлік құралы ернеулерінің жоғарғы шеттерінен шықпауы тиіс. Тасымалдаушы жүк жөнелтушімен бірге сусымалы жүктердің бүркемелермен жабылуын қамтамасыз етеді.      

61. Қабылдануы мен тиелуі  уақыт шығынынсыз мүмкін емес  ыдыссыз тасымалданатын майда  даралы жүктерді (металл шыбықтар, құбырлар және тағы басқа) жүк  жөнелтуші сыммен үш-бес жерден  бумаларға немесе орамдарға байлап  ірілеу тиеу бірліктеріне біріктіруі  тиіс. Буу беріктігі шығыранның  ілгегімен кез келген сым байламын  көтеру мүмкіндігін қамтамасыз  ететіндей болуы тиіс.     

62. Ыдыссыз ауыр жүктерде  іліп алу үшін арнайы тетіктері:  шығыңқы жерлер, рамалар, ілгектер, сырғалық саңылаулар және басқалар  болуы тиіс.     

63. Тегендерде тасымалдау  кезінде жеке жүк орындары (жүк  жөнелтушінің пломбасымен тасымалданатын  жәшікті жабық тегендерді қоспағанда), олардың тегендегі күйін және  бекітілуін бұзбай санын тексеру  мүмкін болатындай жиналады.     

64. Жүктер автокөлік  құралында жылжып кету, құлау,  есіктерге қысым түсіру, тасымалдау  кезінде жүктің қажалуы немесе  зақымдалуы болмайтындай етіп, сондай-ақ  тиеу, түсіру кезінде және жол  үстінде автокөлік құралдарының  сақталуын қамтамасыз ететіндей  жиналуы және мықты бекітілуі  тиіс.  
      Жүктерді шегелермен, қаусырмалармен және автокөлік құралын зақымдайтын басқа құралдармен бекітуге рұқсат етілмейді.      

65. Тиеу және тасымалдау  үшін қажетті құрал-жабдықтарды,  қосалқы материалдарды (сандалдар,  тіреулер, науалар, сым, қалқанды  қоршаулар және тағы басқалар), сондай-ақ жүктерді жылы ұстау  үшін қажетті құралдарды (көрпелер, төсемелер және тағы басқалар) жүк жөнелтуші беруі және қоюы, ал жүк алушы алуы тиіс.     

66. Белгілі бір жүкті  тасымалдауға арналған автокөлік  құралдарды қосымша жабдықтауды  және жарақтандыруды жүк жөнелтуші  тасымалдаушымен, ал Қазақстан  Республикасының заңнамасында белгіленген  жағдайларда, жол полициясы органдарымен  келісім бойынша ғана жүргізуі  мүмкін.     

67. Жүк жөнелтушіге  тиесілі барлық құрал-жабдықтарды  тасымалдаушы жүк алушыға жүкпен  бірге береді немесе жүк жөнелтушіге  оның тауар-көлік жүкқұжатында  көрсетуіне сәйкес қайтарады.     

68. Тасымалдаушы тиеу  пункттерінде жүктің автокөлік  құралдарына салынуы мен бекітілуінің  жол қозғалысы қауіпсіздігі және  автокөлік құралының сақталуын  қамтамасыз ету талаптарына сәйкес  келуін тексереді, сондай-ақ жүк  жөнелтушіге жүктің жиналуы мен  бекітілуіндегі байқалған оның  сақталуына қауіп төндіретін  жетіспеушіліктер туралы хабарлайды. Жүк жөнелтуші тасымалдаушының  талап етуі бойынша жүктің  салынуы мен бекітілуінен табылған  кемшіліктерді жоюы тиіс.     

69. Жүк жөнелтуші мен  жүк алушы тиеу-түсіру жұмыстарын  жүргізу кезінде қауіпсіздік  техникасының сақталуын бақылауды  қамтамасыз етеді.     

70. Жүктерді автокөлік  құралына тиеу және жүктерді  түсіру мерзімдері, сондай-ақ жүктерді  тиеумен және түсірумен байланысты  қосымша операцияларды орындау  мерзімдері шартта белгіленеді.     

71. Автокөлік құралдардың  тиелуге келген уақыты жүргізуші  жолдама парақты тиеу пунктінде  көрсеткен сәттен бастап, ал түсірілуге  келген уақыты жүргізуші тауар-көлік  жүкқұжатын түсіру пунктінде  көрсеткен сәттен бастап есептеледі.      

72. Тиеу және түсіру  пункттерінде (темір жол станцияларынан  басқа) кіру қақпалары немесе  бақылау-өткізу пункттері немесе  жүктерді талдау бойынша зертханалар  болған кезде автокөлік құралдың  тиелуге немесе түсірілуге келген  уақыты жүргізуші жүк жөнелтушіге  немесе жүк алушыға жолдама  парақты немесе тауар-көлік жүкқұжатын  кіру қақпаларының жанында немесе  бақылау-өткізу пунктінде немесе  зертханада көрсеткен сәтінен  бастап есептеледі.     

73. Жүргізушіге тиісті  түрде ресімделген тауар-көлік  жүкқұжаты мен жолдама парақ,  сондай-ақ тиелген немесе түсірілген  жүкке арналған өзге де қажетті  құжаттар тапсырылғаннан кейін  тиеу және түсіру аяқталды  деп есептеледі.     

74. Автокөлік құралдың  қақпалардан немесе бақылау-өткізу  пунктінен тиеу немесе түсіру  орнына және керісінше жүрген  уақыты автокөлік құралдың тиеліп  немесе түсіріліп тұрған уақытын  есептеу кезінде шегеріледі.     

75. Автокөлік құралдары  тиелуге келісілген уақыттан  бұрын келген жағдайда, егер жүк  жөнелтуші оларды тиеуге нақты  келген сәтінен бастап қабылдамаса,  автокөлік құралдары тиелуге  келісілген уақытта келді деп  есептеледі.     

76. Жүк жөнелтуші (жүк  алушы) тауар-көлік жүкқұжатында  және немесе жолдама парақта  автокөлік құралының тиеу (түсіру) пунктіне (нен) келген (кеткен) уақытын  белгілейді.