Қазақстанның үлттыұ және халықаралық құқық арасындағы басымдықтар

ҚОРЫТЫНДЫ 

Құқықтың дамуы– адам қоғамның  дұрыс өмір сүруінің негізгі объективтік заңдылықтарының бірі, әлеуметтік нормалардың қалыптасып қоғамдағы қарым- қатынастарды реттеп, басқаруы. Әлеуметтік нормалардың (әдет-ғұрып, салт-дәстүр, мораль, діни нормалар) қоғамның даму процесіне бірте-бірте құқық нормаларға айналуы. Сондықтан құқықтық мемлекеттен аз да болса бұрын қалыптасты деуге болады.  Алғашқы қоғамда мемлекеттік кезеңнің басталуын бері қарай құқықтық қарым-қатынастардың басым көпшілігін реттеп, басқаратын нормаға айналды. Қоғамда мемлекеттің өзі қабылдаған, бекіткен құқықтың жаңа түрлері пайда болды: заң, заңға тәуелді актілер, шарттық нормалар, заң күші бар соттың шешімдері.

Құқық екі жолмен дамыды. Біріншісі мемлекеттік қоғамдық  меншікті реттеу моральдік-діни нормаларға сүйенді. Мысалы,  Индияда Ману заңы, Мұсылман елдерінде Құран: екіншісі — жеке меншік бағытындағы қатынастарды мемлекеттік  органның  өзі бекіткен нормалар арқылы реттеп – басқару.

Конституциялық  – құқықтық нормалар ұғымы, олардың  түрлері мен ерекшеліктері 
Конституциялық құқықтық нормаларға құқықтық нормалардың барлық белгілері тән. Оларды мемлекеттік органдар қабылдайды. Олар қоғамдық қатынастарды ретке келтіретін құрал болып табылады.

Құқықтық нормалар реттеушілік және қорғаушылық қызмет атқарады. Реттеушілік нормаларға құқықтық қатынас мүшелеріне субъективтік құқық беру және оларға заңдық міндеттеме жүктеу жолымен тәртіптің белгілі бәр нұсқасын белгілейтін конституциялық құқықтық нормалар жатады. Бұл, Конституцияның азаматтардың құқықтары мен бостандықтары бөлімінде анық көрінеді. Қорғаушылық нормаларға субъектілер тәртібін мәжбүрлеу шараларын белгілеу жолымен анықталатын конституциялық құқықтық нормалар жатады. Конституциялық құқық қорғау нормалары конституциялық құрылысты нығайтуда, азаматтың құқығы мен бостандығын қорғауда, саяси тұрақтылықты сақтауда үлкен рөл атқарады. Бұл нормаларға Президенттің импичменті туралы, Үкіметке, оның жекелеген мүшелеріне сенім көрсетпеу туралы конституциялық ережелер жатады.

Конституциялық  құқықтық нормаларды түсіну үшін конституциялық реттеуші нормаларды өкілеттік беруші, тыйым салушы, міндеттеуші нормаларға бөлеміз.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жылы 30 тамыз.
2. Указ Президента Республики Казахстан О Концепции развития гражданского общества в Республике Казахстан на 2006-2011 годы от 25 июля 2006 года № 154
3. Актуальные проблемы юридического образования и правового воспитания в современной России и других странах СНГ- Статья опубликована в Евразийском юридическом журнале № 11 (30) 2010.
4. «Адам құқықтарының ахуалы туралы базалық баяндама»/ Халықты құқықтық ағарту, жаңа құқықтық сананы қалыптастыру/ Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі коммисия/ http://hrc.nabrk.kz/
5. Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған Құқықтық саясат тұжырымдамасы 2009 жылғы 28 тамыздағы ҚР Президентінің N 858 Жарлығымен  бекітілген.
6. Стандарты независимости юридической профессии Международной Ассоциации Юристов. Приняты на конференции МАЮ (Нью-Йорк, сентябрь 1990 года). Источник: Газета «Адвокат». 1996. №4. С. 7-9
7. Система образования казахстана: проблемы, резервы развития, задачи на завтра. М.С. Нарикбаев, С.Ф. Ударцев
8. «Казахстанская Правда»/общенациональная ежедневная газета/№ 100-101 (26521-26522) 19.03.2011 / Сания Кучаева.
9. Қазақстан Республикасының статистика агенттігі/http://www.kaz.stat.kz/digital/naselsenie_kz/Pages/default.aspx
10. Баймаханов М.Т., Аюпова З.К., Ибраева А.С. Становление правового государства и конституционный процесс в Республике Казахстан: Монография. – Алматы: КазГЮА, 2001. – 287 с.