2012 йил якунлари

 

Темир йўл коммуникациялари тизимини жадал ривожлантиришга, юк ташиш ҳажмининг асосий қисмини таъминлайдиган коммуникация тармоқлари билан мамлакатимизнинг барча ҳудудларини ишончли тарзда боғлашга биз алоҳида эътибор қаратмоқдамиз. Жорий йилда бу борада 16 та инвециция лойиҳасини амалга ошириш кўзда тутилмоқда.

 

Биринчи навбатда, 140 километрлик  “Мароқанд – +арши”, 325 километрлик  “+арши – Термиз” темир йўл  учацкаларини электрлаштиришни тугатиш, шунингдек, ҳаракатланадиган таркибни модернизация қилиш ишларини амалга ошириш режалаштирилмоқда.

 

“Ўзбекицон темир йўллари” давлат-аксиядорлик компанияси ушбу лойиҳаларни амалга оширишнинг боришини яна бир бор танқидий баҳолаши ва тармоқ жадвалларига аниқликлар киритиб, уларнинг сўзсиз бажарилишини таъминлаши лозим.

 

Ахборот-коммуникация ва телекоммуникация технологиялари соҳасидаги чора-тадбирлар ва лойиҳаларни жадал амалга ошириш тобора муҳим аҳамият касб этмоқда. Биз ўзимизга шуни аниқ тасаввур этишимиз керакки, иқтисодиётнинг барча соҳаларига, кундалик ҳаётимизга замонавий ахборот-коммуникация тизимларини кенг жорий этиш бўйича туб ва ижобий маънодаги портлаш эффектини берадиган ўзгаришларни амалга оширмасдан туриб, ициқболдаги мақсадларимизга эришиш қийин бўлади. Биз қисқа вақт мобайнида нафақат ахборот хизматлари кўрсатишнинг кўплаб турлари бўйича мавжуд камчиликларни бартараф этишимиз, балки ахборот-коммуникация технологияларини жорий этиш борасида юксак даражага эришган илғор мамлакатлар сафига қўшилишимиз зарур.

 

Жорий йилнинг ўзида Жиззах, Тошкент, Фарғона ва Хоразм вилоятларида бешта рақамли телевизион узатгич  ўрнатиш йўли билан рақамли телевидениени  ривожлантириш лойиҳаларини амалга ошириш ва мамлакатимиз аҳолисини рақамли  телевидение билан қамраб олиш даражасини 42 фоиздан 45 фоизга етказишни таъминлаш  лозим.

 

Замонавий технологиялар  асосида видеотелефонлар, интернет-телевидение, юқори тезликдаги интернет, ҲДТВ каналларини  намойиш қилиш ва бошқа хизматлар  кўрсатиш имконини берадиган 2 минг километр узунликдаги кенг полосали оптик  толали алоқа тармоғи қурилишини якунига етказиш даркор.

 

Янги ташкил этилган Алоқа, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қўмитаси, бу соҳада асосий мувофиқлаштирувчи орган сифатида, ўтган йилда қабул қилинган Ахборот-коммуникация технологияларини жорий қилиш ва янада ривожлантириш дастури бажарилишини қатъий назоратга олиши, унинг ижроси натижалари тўғрисида Ҳукуматга мунтазам равишда ахборот бериб бориши зарур.

 

Бу борада “Електрон ҳукумат” тизимини, шу жумладан, бошқарув жараёнлари, шунингдек, бизнес соҳасига ва фуқароларга  давлат хизматлари кўрсатиш тизимини шакллантириш консепсияси ва комплекс дастурини ишлаб чиқишни жадаллаштиришга, Ахборот тизимларининг идоралараро ва идоравий комплексларни интеграция қиладиган миллий тизимини яратишга алоҳида эътибор қаратиш лозим.

 

Ҳурматли юртдошлар!

 

Фаол инвециция сиёсати мамлакатимизни модернизация қилиш ва янгилаш бўйича амалга оширилаётган чора-тадбирларнинг энг муҳим шарти ва манбаи бўлмоғи керак. Ўзбекицонда сўнгги беш йил мобайнида инвецицияларнинг йиллик ўсиш суръати 9 фоиздан зиёдни ташкил этмоқда ва бу дунёдаги юқори, барқарор кўрсаткичлардан бири ҳисобланади. Жаҳон миқёсида глобал молиявий-иқтисодий инқироз давом этаётганини инобатга оладиган бўлсак, бугунги мураккаб шароитда биз эришган бу натижанинг аҳамияти ва моҳияти янада яққол аён бўлади.

 

Кейинги 10-йилда мамлакатимиз иқтисодиётига киритилган инвецициялар ҳажми 3,2 баробар ошган бўлса, шу даврда тўғридан-тўғри хорижий инвецициялар ҳажми 20 баробардан зиёд ўсгани эътиборга сазовордир.

 

Стратегик хорижий инвецорларни жалб этиш мақсадида мамлакатимизда инвецорларнинг ўзи учун ҳам, хорижий  инвецициялар иштирокидаги корхоналар учун ҳам ноёб кафолатлар тизими яратилди.

 

Аввало, давлат томонидан  хорижий инвецорларнинг барча ҳуқуқлари  таъминланмоқда, уларнинг сармоялари, мамлакатимиз ҳудудида улар томонидан  яратилган мулкнинг дахлсизлиги  кафолатланмоқда, яратилаётган имтиёз ва преференсияларни кенгайтириш ва либераллаштириш бўйича олиб борилаётган  ишлар изчил давом эттирилмоқда.

 

“Чет эллик инвецорлар ҳуқуқларининг кафолатлари ва уларни ҳимоя қилиш чоралари тўғрисида”ги қонунга кўра, қонунчилик нормаларининг  ўзгартирилиши инвецициялаш шарт-шароитларини ёмонлаштиришга олиб келган тақдирда чет эллик инвецорларга нисбатан ўн йил мобайнида инвециция киритилган санада амал қилган қонунчилик қўлланади.

 

Яна бир қулайлик томони шундаки, давлат бошқарув органлари  ёки давлат ҳокимияти маҳаллий органлари  томонидан чет эллик инвецорларнинг ҳуқуқларини камситадиган норматив ҳужжатлар қабул қилинган, шунингдек, чет эллик инвецорларнинг хўжалик  фаолиятига ғайриқонуний аралашишга йўл  қўйилган тақдирда, буларнинг оқибатида  етказилган зарар суд орқали мазкур органлар томонидан қопланади.

 

Мамлакатимизда чет эллик  инвецорнинг Ўзбекицонда олган  даромадларини қайтадан инвециция сифатида киритиш бўйича ҳеч қандай чекловлар йўқ – чет эллик инвецорнинг даромади, унинг хоҳишига кўра, ҳар қандай шаклда ишлатилиши мумкин.

 

Мазкур қонунга мувофиқ, юртимизда чет эл инвецициялари ва хорижий инвецорларнинг бошқа активлари халқаро ҳуқуқда қабул қилинган умумий ҳолатларни (масалан, табиий офатлар, фалокатлар ва бошқаларни) муцасно этганда, натсионализация қилинмаслигига яна бир бор эътибор қаратиш ўринлидир.

 

Ўзбекицонда 2012-йилда мамлакатимизнинг инвецициявий жозибадорлигини янада яхшилашга йўналтирилган бир қатор қўшимча муҳим қонун ҳужжатлари ва ҳуқуқий нормалар қабул қилинди.

 

Биз мамлакатимизда хорижий  инвецорлар учун муҳим аҳамият касб этадиган инвециция лойиҳаларини амалга ошириш йўлида зарур бўлган барча ишлаб чиқариш инфратузилмаларини давлат маблағлари ҳисобидан таъминлаш принсипини нафақат қабул қилдик, балки уни амалда жорий этмоқдамиз.

 

Биз қиймати 50 миллион доллардан  ошадиган ва хорижий инвецорнинг  улуши камида 50 фоиз бўлган аниқ лойиҳаларнинг  ўз муддатида амалга оширилишини  таъминлайдиган инфратузилмани лойиҳа ҳужжатлари асосида ўз вақтида қуриш  мажбуриятини зиммамизга оламиз. Сурғил кони негизида Уцюрт газ-кимё мажмуасини қуриш бўйича амалга оширилаётган лойиҳа бунинг яққол далилидир. Бу ерда умумий қиймати 212 миллион долларни ташкил этадиган ташқи муҳандислик инфратузилмасини барпо этишни давлат ўз зиммасига  олган. “Навоий” эркин индуцриал-иқтисодий  зонаси ва “Ангрен” махсус индуцриал  зонасида яратилган шароитлар ҳам  бунга мисол бўлиши мумкин.

 

Мамлакатимизда яратилган  ишбилармонлик муҳити қулай инвецициявий жозибадорликнинг муҳим таркибий қисми ва омилидир.

 

Ўзбекицонда Жаҳон банки  томонидан ишлаб чиқилган методологияга  мос ва мамлакатимизда бизнесни юритиш билан боғлиқ барча жараёнларни  янада либераллаштириш, соддалаштириш, арзонлаштириш ва уларнинг очиқлигини таъминлашга йўналтирилган комплекс дастур қабул қилинди.

 

2012-йил давомида мазкур  дастур доирасида олтита муҳим қонун, жумладан, “Хусусий мулкни ҳимоя қилиш ва мулкдорлар ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида”ги, янги таҳрирдаги “Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги қонунлар, шунингдек, рухсат бериш тартиб-таомилларини соддалаштириш, солиқ ва цатицик ҳисоботларни қисқартиришга қаратилган қонун ҳужжатлари ва норматив актлар мажмуаси қабул қилинди.

 

Рухсат беришга оид 80 та тартиб-таомил, литсензияланиши талаб  этиладиган 15 та фаолият тури бекор  қилинди, цатицик, солиқ ва молиявий ҳисоботларнинг шакллари ва даврийлиги бир ярим-икки баробар қисқартирилди. Давлат ва назорат қилувчи идораларнинг тадбиркорлик субъектлари билан  электрон шаклдаги билвосита алоқаси  босқичма-босқич жорий этилмоқда.

 

Бугунги кунда Ўзбекицонда  бизнесни рўйхатга олиш жараёни “бир дарча” тамойили асосида атиги икки кун ичида амалга оширилади ва бу энг яхши халқаро амалиёт талабларига  тўла мосдир.

 

Мамлакатимизда тадбиркорлик субъектлари ҳуқуқларининг устуворлиги тамойили жорий этилган бўлиб, бунда тадбиркорлик фаолиятини юритиш билан боғлиқ қонунчиликдаги бартараф этиб бўлмайдиган қарама-қаршилик ва ноаниқликлар тадбиркорлик субъекти фойдасига талқин қилиниши белгилаб қўйилган.

 

Юртимизда ишбилармонлик  муҳитини такомиллаштириш борасидаги чора-тадбирлар ўзининг илк натижаларини кўрсатаётганини таъкидлаш жоиз. Жаҳон банки ҳисоб-китобларига  кўра, 2012-йилда Ўзбекицон бизнесни юритиш бўйича рейтингда 14 ўрин юқорига  кўтарилди.

 

Айни пайтда мазкур йўналишда  яна кўп ишларни амалга ошириш лозимлигини таъкидлаш керак. Мамлакатимиздаги ишбилармонлик муҳити жаҳон тажрибасида  қабул қилинган бизнесни юритиш мезонларига  қай даражада мос келишини доимо  кузатиб боришимиз ва тегишли  қарорлар қабул қилишимиз зарур. Вазирлар Маҳкамаси бу ишга раҳбарлик  қилиши, Хусусийлаштириш, монополиядан чиқариш ва рақобатни ривожлантириш  давлат қўмитаси бу масала билан тизимли  асосда шуғулланиши мақсадга мувофиқ  бўлур эди.

 

Янги иш ўринлари ташкил этиш ва мамлакатимиз аҳолиси бандлигини таъминлаш 2013-йил ва ундан кейинги  йилларга мўлжалланган мақсадли вазифаларни  ҳал қилишнинг энг муҳим устувор йўналиши бўлиб қолади.

 

Олий Мажлис томонидан  маъқулланган дастурда 2013-йилда 970 мингдан ортиқ янги иш ўрни ташкил этиш кўзда тутилган. Муҳим ижтимоий аҳамиятга эга бўлган мазкур масалани ҳал этишда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликни, хизмат кўрсатиш ва сервис соҳасини жадал ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилади. Ушбу соҳаларда қарийб 500 минг иш ўрни яратиш режалаштирилмоқда.

 

Банд бўлмаган аҳолини  иш билан таъминлашда касаначиликнинг  турли шаклларини, биринчи навбатда, касаначилар ва корхоналар ўртасидаги кооперацияни меҳнат шартномалари асосида кенгайтириш, оилавий бизнесни ривожлантириш катта резерв ҳисобланади. Мазкур соҳалар ҳисобидан 280 мингдан ортиқ кишини ишга жалб қилиш кўзда тутилган.

 

Иш ўринларини ташкил қилишда, биринчи навбатда, тармоқ дастурларини амалга ошириш, корхоналарни модернизация қилиш ва технологик янгилаш, ишлаб чиқаришни маҳаллийлаштириш, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини қайта ишлашни чуқурлаштириш, транспорт ва коммуникация қурилишини, ижтимоий ва бозор инфратузилмасини жадал ривожлантириш, аҳоли пунктларини ободонлаштириш ишларини кенгайтириш масалалари муҳим ўрин тутади ва бу соҳаларда 250 минг кишини иш билан таъминлаш белгиланган.

 

+орақалпоғицон Республикаси  Вазирлар Кенгаши, вилоятлар,  шаҳар ва туманлар, хўжалик юритувчи  субъект ва ташкилотлар раҳбарларига  мурожаат этиб, ушбу масалани  ҳал қилиш юзасидан тегишли  аниқ дастурларни ишлаб чиқиш ва уларнинг сўзсиз бажарилишини таъминлаш зарурлигига эътиборингизни қаратмоқчиман.

 

Барчамиз, авваламбор, катта-кичик  раҳбарлар бир нарсани ҳеч  қачон эсимиздан чиқармаслигимиз  лозим. Ҳар қайси оиладаги фаровонлик, юртдошларимизнинг ҳаётга бўлган муносабати, пировард натижада бутун жамиятимизнинг барқарорлиги, аввало, одамларимизнинг  қандай иш билан таъминлангани, ўз меҳнатига  яраша муносиб маош олишига боғлиқдир.

 

Ҳурматли дўцлар!

 

Юқорида баён қилинган фикрларни  умумлаштириб, ўтган даврда амалга оширган кенг кўламли ишларимиз  ҳам, жорий йилдаги ва ундан кейинги  йиллардаги барча саъй-ҳаракатларимиз ҳам ягона эзгу мақсадга – халқимизнинг ҳаёт даражаси ва сифатини юксалтиришга қаратилганини яна бир бор  таъкидламоқчиман.

 

Бу соҳада эришилган реал рақам ва кўрсаткичлар мамлакатимизда амалга оширилаётган демократик ислоҳотлар ва ўзгаришларнинг самарадорлигини  яққол намоён этаётганини ҳар  биримиз ўзимизга аниқ тасаввур қилишимиз  лозим.

 

Ҳеч кимга сир эмаски, ҳаёт даражаси, биринчи навбатда, аҳолининг  даромадлари миқдори билан белгиланади. Ўтган 2012-йилда бу кўрсаткич юртимизда 17,5 фоизга ўсди, энг кам иш ҳақи 26,5 фоизга ошди.

 

Умуман олганда, 2000-йил  билан таққослаганда, реал даромад  аҳоли жон бошига 8,6 баробар кўпайди. Ҳисоб-китобларга кўра, ўртача иш ҳақи ицеъмол саватчаси баҳосидан 4 баробардан зиёд ошди.

 

2013-йилда бюджет ташкилотлари  ходимларининг иш ҳақи, пенсиялар,  нафақа ва ципендиялар миқдорини  ўртача 23 фоиздан кам бўлмаган  даражада ошириш, 2013-йилда ва кейинги  икки йилда аҳоли реал даромадларини  камида бир ярим баробар кўпайтириш  вазифаси қўйилмоқда.

 

Мамлакатимизда аҳоли  даромадларининг ошиб бориши билан  унинг таркиби ўзгариб, тадбиркорлик фаолиятидан олинаётган даромад  барқарор ўсиб бораётгани алоҳида эътиборга  моликдир.

 

Ўтган 2012-йилда ушбу кўрсаткич 51 фоизни ташкил қилди, бошқача айтганда, одамларимиз даромадининг ярмидан  кўпи биринчи навбатда тадбиркорлик, кичик ва хусусий бизнес ҳисобидан  шаклланмоқда.

 

Ана шу даврда аҳолининг  банклардаги омонатлари ўсиши 34,6 фоизни ташкил қилди, сўнгги ўн йилда эса 40 баробардан зиёд ошди. 2012-йилда мамлакатимиздаги барча инвецицияларнинг 20 фоиздан ортиғини аҳоли инвецициялари ташкил этгани, айниқса, эътиборлидир.