Бастауыш сынып оқушыларының танымдық іс-әрекеттерін қалыптастырудың ғылыми-педагогикалық негіздері

Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, оларды білім, іскерлік және дағдымен қаруландыру.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               

Егер оқушы осы сұрақтардың ішінен бақылау картасы бойынша бірінші сұрақ графикасындары бірінші код қатарындағы                                                                                                                                                                                                                                 үшінші вариантты таңдаса, онда  ол сұраққа толық жауап берген болады.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                   

Сонымен, мұғалім бақылау карталарын пайдалана білсе, сөзсіз

оқушылардың білімін  аз уақыттың ішінде анықтай алады.                                                                                                                                                                                                                                                                   

Машиналы бағдарламалап  бақылау әдістері қазіргі  кезде                                                                                                                                                                                                                    мектептерде, арнайы орта және жоғары оқу орындарына қолданыла бастады,  міне, осы жағына баса көңіл аударуы керек. Оқытушы тексерудің барысында оқушылардың үлгерім динамикасын, білімдерін | тексеруде олардың ынтасын зерттейді, тексерудің үнемі  жүйелі түрде болып отыруын қамтамасыз етеді.

Оқушылардыц үлгерімін сандық   белгімен   көрсетудін әр түрлі жүйелері «балл» түрінде басқа елдерде де қолданылады.

Жапонияда оқушылардың білімін есепке алу және бағалаудың басқа формалары қолданылады, оны мадақтау деп айтады. Мүғалім оқушының жауабын тыңдап болған соң оған: «Бүгін сенің жауабын өткенге қарағанда әлдеқайда жақсы және тыңғылықты, мадақтауға тұрарлық. Жарайсың!» дейді. Бірақ, оқушыларға баға қойылмайды. Өйткені, материалды игеруді есепке алу үшін логикалық есептер жүйесін және әр түрлі тестер қолданылады, оларды мұғалім жасайды. Тестер бойынша оқушылардың жауабын 10-нан 100 - ұпайға дейін бағалайды. Оқу жылының аяғында оқушыларға мінездеме жазылады, онда әрбір оқушының алған ұпай саны алынады.

Куба мектептерінде емтихан және баға қою жойылған. Толық мінездеме беру жүйесі енгізілген, оған оқушылардың оқу бағдарламасын игеру және мінез құлқы жөнінде барлық мәліметтер енгізіледі. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ІІ-тарау. Оқушылардың  танымдық қызығушылықтарының қалыптасуы.

2.1. Оқушының танымдық қызығуын оятудың жолдары

Математикада өнер сияқты таным. Оқушының таным әрекетін жақсарту үшін, ойын-сауықтардың, қызықты сұрақтардың, жұмбақтардың, мақал-мәтелдердің математикалық тізін біліп, оларды тұжырымдауда пайданылатын математикалық тілдерді игеріп, оқиғаны өмірмен байланыстырып, оның тәрбиелік мәнін ашып отыру қажет. Мұны математика пәнінің мазмұны да, оқу бағдарламада талап етеді. Көптеген зерттеу жұмыстары мен мектептегі озат тәжірибелерді баспа бетінде жариялау мұны мойындағанымен, оқыту процесінде қалай падалануға болатындығына нақты материалдың жоқтығы мәселені қиындата түседі. Біздің зерттеуіміздің теориялық та практикалық маңызы бар.

Математика күрделі  пән бөлу үстіне, - ақыл-ой оралымдығына, әлем тірлігін түсінуге қызмет етеді. Математиканы оқытудың тәрбиелік мәнін практикалық мазмұны математиканы мектепте оқытудың білім беру мақсатымен ұштасып жатады.

Математиканы оқытудың жалпы білімдік мақсаттары мұғалімнен төмендегідей жұмыс түрлерін жүргізуді  талап етеді:

- оқушыларға математикалық білімнің, біліктің белгілі жүйелерін меңгерту;

-   болмыстағы ақиқатты танудың математикалық әдістерін меңгерту;

-   математика тілін,  терминологиясын меңгерту, қалыптастыру;

-   математикалық  интуициясын дамыту;

-  оқу қызметін ұйымдастыруға қажет болатын математикалық мағлұматтарды тиімді пайдаланудың қарапайым дағдыларын қалыптастыру.

Оқушы аталған мақсаттарды жете түсініп, білімді берік, саналы және жүйелі түрде игере алса, онда оқу міндеттерін іске асырып, күнделікті тұрмыста кездесетін алуан түрлі мәселелерді шеберлікпен шеше алады.

Сондықтан мұғалім бірінші  сабағында-ақ, сол сияқты жыл бойы, реті келгенде оқылып отырылған немесе түсіндірілетін материалдың практикалық және теориялық қажеттігін ашып отырады. Мысалы, интеграл дененің көлемін тапқанда, тізбек шегін, нақты сандарды шектеусіз ондық бөлшек көмегімен жазуда, функция үзіліссіздігінің "эпсилон — дельта" тіліндегі анықтамасында, сандық, әдістердс пайдаланылады. Ал сандық әдістердің практикалық маңызы зор. Оқушының практикалық мазмұны бар мәселелерді шешуде математикалық әдісті пайдалануы үшін алдымен қажетті математикалық білімі болуымен бірге, математикалық құралды дұрыс пайдаланып, қарастырылып отырған математикалық үлгінің қолданылу аясын білуі қажет.

Қазіргі есептеу техникасының дамуына байланысты қолданбалы зерт-теулерде математикалық эксперименттердің бәсі артып отыр. Математика әдістері әр салада қолданыс табуда. Мәселен, математикалық есептеуіш ма-шинаның көмегімен өткен ғасырдың ортасында қойылған атақты төрт түсті бояу мәселесі шешілді. Оның мәнісі — картадағы әрбір көршілес екі ел әртүрлі түспен бояғанда, кез келген картаны жасау үшін түстердің ең аз саны қанша болуы керек? дегенге тіреледі. Мұндай түстердің саны төртеу екенін американ математиктері К.Аппель мен В.Хакен 1976 жылы дәлелдеген. Сол сияқты, биологтардың вирусологиядағы табыстары вируспен ауырған өсімдіктерге, жануарларға және адамдарға көмегін тигізуде. Бұл да математикамен байланысты. В он екі витаминін синтездейтін бактерияның өсіп-өну жылдамдығы мен оған әсер ететін құраушыларының арасындағы байланысты көрсететін математикалық теңдеу қорытылып шығарылды.

Биология мен математика саласындағы ғалым - мамандардың бірлескен еңбектерінің нәтижесінде кейбір тірі организмдердің өсіп-өну заңдылықтары, жыртқыш пен оның жемтігі болатын жануарлардың қатар өмір сүру мүмкіншілігінің теңдеуі, олардың арасындағы тәуелділік есептелініп табылды.

Соның нәтижесінде жыртқыштарды аулаудың мерзімі тағайындалды. Біз бұл арада анықталған тәуелділікті біле отырып, алдымен математика әдістерін пайдаланып, тиісті қорытьшдыдан кейін тиімді нәтижеге қол жеткізуге болады дегенді баса айтамыз.

Компьютер өндірісті  дамытып, еңбек өнімділігін арттырумен қатар, халық шаруашылығының әртүрлі салаларына еніп, жаңа әдістің, ілімнің пайда болуына себепші болды. Иммунология мен томография - соның куәсі, жемісі. Жаңа Сібір - 67 бидайының сортын алуда, александрит, опал минералдарын синтездеуде, Саха тас тұзын ашуда, Шевченко АЭС-ын са-луда, Медеу тасқорғанын салуда, Ал-дән жеріндегі алтынды тасты өмірге әкелуде компьютер кеңінен қолданылады. Компьютерсіз ауа-райын алдын-ала болжау, сондай-ақ, дыбыс жылдамдығынан тез ұшатын кемелерді басқару мүмкін емес.

Оқыту үрдісінде жоғарыда айтылғандарды біртіндеп кірістіріп, оқушыларға түсіндіре жүру — мұғалім жұмысы. Әрбір оқушы мұғалім наза-рынан тыс қалмауы тиіс, өйткені қазір дара тұлғаны тәрбиелеу мәселесі күн тәртібіне тұр. Математиканың жалпы мәдениетті көтерудегі қызметін сабақ үстінде де, сабақтан тыс ұйымдастырылатын жұмыс кездерінде де, ерікті шұғылданыстар кезінде де айтуға болады.

Оқыту, тәрбие жұмыстары нәтижелі болуы үшін:

1) жұмыс жоспарлы түрде, үздіксіз жүргізіледі;

2) жұмыстарды еріктілік, саналық негізде ұйымдастырып, оқушының оқу қызметін қамтамасыз ету қажет.

Көптеген математикалық  ұғымдар ойлаудың дамуына белсенді әсер етеді.   Мысалы, функциялык тәуелділік сияқты математиканың негізгі ұғымы қарастырылып отырған үрдістер мен   құбылыстардың, сандық сапасын сипаттайды. Осы жерде Декарт енгізген айнымалы шаманы сипаттап. Декарттық координаталар жүйесіне тоқтаған жөн.