Дене тәрбиесінің сабақ жоспарының мәні

Сабақ жоспарының бірінші /дайындық/ бөлімінде оның ұйымдастырылуы, балалардың спорт залға кіруі /қоңырау кезінде немесе сабақтан бұрын, топ ағасының немесе кезекшісінің бұйрығымен т.б./ рапорттың қалай берілетіні көрсетіледі.

Х-ХІ топта кезекші баяндамасының құрылымы :

Жолдас оқытушы ! 9а топ балалары құрамында 30 адам дене тәрбиесі сабағын өту үшін сапта тұр !

Медеуов — ауыру, Әбішев-себепсіз, сабақта жоқ.

Кезекші Мақсатаов.

Егер сабақтардың мақсаты бірдей болса, онда жоспарда олардың бәрін толық жазу міндет емес.

Қажет жағдада жоспардың дайындық бөлімінде сапта орындалмайтын жаттығулар тобымен теориялық мәліметтерді жазуға болады. Жоспарда жалпы дамыту жаттығулары міндетті түрде жазылады.

Бұл жаттығуларды жоспарға көрсеткенде олардың құрылымын қысқаша жазу, адамдардың мұсінінің графикалық көрінісін тұсіру, немесе жаттығулардың нөмерін көрсету әдістері пайдаланылады. Жаттығулардың толық мазмұнын арнайы дәптерге жазуға болады, онда қолданылған жаттығулар топтамасының кітапшасы немесе оқу карточкаларының нөмері керсетіледі. Жоспардың екінші /негізгі/ бөлімінде , балаларды ұйымдастыру түрлері, сабақта оқу-тәрбие жұмыстарын орындау мақсатында қолданылатын әдістер мен шаралар көрсетіледі.

Негізгі қозғалыс әдістерін дамытатын дайындық және мақсатын орындалуына арналған жаттығулар топтамасымен қоса қозғалыс сапасын дамытатын жаттығулар көрсетіледі. Жаттығуларды орындау кезінде жіберілетін қателіктер, сақтаиу және өзін-өзі сақтандыру кезеңдері ескерілсді. Орындалуы күрделі және орындауға қиын жаттығулар тобының мөлшерін реттеу анықталады.

Жоспардың 3-ші /қорытынды/ бөлімінде балалардың организмін  бастапқы тыныштықтағы қалпына келтіретін, олардың көңіл-күйін көтеретін жаттығулар көрсетіледі, 5-8 балаға, баға қою, үй тапсырмасын беру, сабақтың қорытындысын шығару мәселелері ескеріледі.

Тәжирбелі тәрбиешілер жоспарды қысқаша жазғанымен оның 
негізгі мазмұны толық қамтылуы тиіс. Балабақшабасшылары 
тәрбиешінен сабақты жоспарлауды талап етеді. Сабақтың барлық 
бөлімдерін   бірімен-бірін   байланыстыра   отырып, берілген

уақытты   толык,   пайдалануға   міндетті.

Мысалы: 1-ші бөлім 4-6 мин, 2-ші бөлім 30-35 мин, 3-ші бөлім 3-5 мин.

Үй тапсырмасы: жалпы білім беретін балабақшабалаларының ережесі негізінде оқу бағдарламасына «Үй тапсырмасын» орындауды енгізеді. Осы талаптардың орындалуы, балалардың қозғалыс белсенділігінің көлемін жоғарлатуға олардың шынығуы дайындық деңгейінің жоғарлауына, денсаулығының нығайуына, дене тәрбиесін жанұяға енгізуіне жағдай туғызады.

Үй тапсырмалары балалардың шынығуы деңгсйінің 
жоғарлауына, жаттығуларды қайталауға яғни сабаққа 
дайындалуына мүмкіншілік туғызады. Жаттығулар орындауға 
қолайлы, сабақта пысықталған, құрал-жабдықтарсыз 
орындалатын, қауіпсіздік сақтануды талап етпейтіндей болуы керек. Үй тапсырмасы бала топтарына немесе және балаға 
сабақтың кез-келген бөлімінде беріледі. Оның мазмұны түсінікті.. 
үйде орындауға қолайлы қайталау уақыты шектелетін 
жаттығулар      топтамасынан      құрастырылады.    Мысалы: таңертеңгілік бой жазу жаттығулар топтамасын сабақтың дайындық бөлімінде берген дұрыс. Үй тапсырмаларын сабақтың қорытынды бөлімінде еске салу керек. Мысалы: 3-6- топтарда бой жазу жаттығулары балалардың икемділігін, жылдамдығын. қозғалыс тірегін, қозғалыс сапасын дамытатын жаттығулардан құрастырылады.

1-2 топтарда тепе-теңдік  сақтау, секіргіштік, төзімділік, жылдамдық, күш-қуат қасиетін дамытатын жаттығулар қолданылады.

2-3 топтарда төменгі топ  балаларымен өз бетінше жұмыс /жаттығулар топтамасын құрастыру, топтармен сабақтың дайындық  бөлімін , денсаулық сағатын т.б./ өткізу. жұгіргенде және шаңғымен жұгіргенде жылдамдық және кұщ қуат төзімділігін дамытуға арналған жаттығулар тобын пайдалану керек. Үй тапсырмасын орындауға 15-20 минут уақыт беріледі. Жаттығулар ұзілістерде ұйретіледі.

Үй тапсырмалары тәрбиешінің қалауыны байланысты 
күнделікті немесе ішінара тексеріледі. Күнделікті тексерілгенде 
баға қойылмайды. Бұл тексеру балаларды мақтау, тапсырманы 
орындауға қызықтыру мақсатында қолданылады. Алдымен 
жаттығуды   жақсы   игерген   балаларға   баға         қойылады.

Қорытында баға топтағы барлық балалара белгіленген мерзімде қойылады. Әдетте үй тапсырмасы сабақтың бас кезінде тексеріледі. /Сабақтың дайындық бөліміне дайындаған сияқты/. Мысалы : балалар қарама-қарсы екі қатарға тұрғызылады, бірінші қатардағы балалар тапсырманы орындайды да екінші қатардағылар оларды тексеріп бағалайды.

Балалардың дайындық деңгейіне қарай тапсырмалар жеңілдетіліп немесе күрделілендіріп беріледі.

Үй тапсырмасын тексеру әдістері: Жан-жақты /таңертеңгілік бой жазу жаттығулары, кейбір акробатикалық жаттығулар және қозғалыс сапасын дамытатын еркін жаттығулар/ тексеріледі.

Іріктемелі — сабақ үстінде, оның барысын тоқтатпай, балалардың жіберген қателері және жетістіктерін көрсететін немесе жеке балаларды бақылауға алу арқылы өткізіледі.

Тексерудің түрлері. Жұптардағы әр бала өз әріптестерінін ұй тапсырмасын қалай орындағанын бақылауды, қалғандары оны бағалайды; бір бала немесе балалар тобын топ ағасы немесе денешынықтыруды ұйымдастырушысы тексереді.

І-ІІ топтарда бақылау жұмыстарына балабақшатопбасшылары,      ата-аналар      комитеті,      денешынықтыру тәрбиешілері, т.б. қоғамдық ұжымдар жұмылдырылады. Ата -аналар жиналысында балалардың үй тапсырмасын орындауында, тазалық-гигиенасын сақтауына, ез бетінше шұғылдануына, күн режимін орындауына қойылатын талаптар туралы түсініктеме беріледі.

Тәжірибе жүзінде үй таасырмасын орындауға арнайы күнделік дәптер пайдалану кең таралған, онда балалар үй тапсырмасының толық мазмұнын көрсетеді. Мысалы : күніне әр бала секірмеден 100-200 рет секіреді, кермеде /ұлдар 25 рет/ тартылады, шалқадан жатып денені кәтеру /қыздар 30-35 рет/, әр аяқпен кезекпен отырып-тұру 10-15 рет , орында тұрып ұзындыққа секіру 20 рет, орында тұрып екі аяқпен итеріле секіру 30-35 рет, 10-15 минут жұгіреді. Күнделік дәптерде тапсырманың орындалу санымен сапасы көрсетіледі.

Ата-аналар үй тапсырмасын және кұнделікті әрдайым тексеріп, оған қолдарын қояды. Кейбір жаттығулар сабақ үзілістерінде немесе сабақтан кейін орындалады.

Тапсырмалардың орындалу мерзімі Тапсырманың негізгі бағыты қозғалыс сапасын дамытуға байланысты, сондықтан да олардың деңгейін уақытша өзгерту ескеріледі. Икемділіктің жылдамдық, күш-қуат пен төзімділікке қарағанда тезірек өзгеретіні белгілі, сондықтанда тапсырмалардың орындалу мерзімі бір немесе екі жеті, кей жағдайда бір ай, одан да ұзақ бір тоқсан болуы мұмкін. Келесі тапсырмаларды бұрынғы тапсырманы мұқият тексерген соң беру керек.(кесте-З)

Сабақтың   тақырыбы:      Волейбол   алаңында   орынды   тез өзгерту

Сабақтың мақсаты; Орынды тез өзгертуге үйрету.

Құрал-жабдықтар; доп.

Өткізетін орын және күні

Топ 7°. Өткізген Айтуғанов Ж.Ж.

Оқу жұмысың талдау. Дене тәрбиесі сабағын тексерудің негізгі түрі — сабаққа қатысу. Сабаққа қатысу арқылы тәрбиешінің жұмыс сапасын оның теориялық және методикалық дайындығын, бағдарламаны білуі мен игергенін, іс жүзінде қолдана білуін, сабақты методика бойынша дұрыс өткізетінін анықтап, бағалауға болады.

Дене тәрбиесі сабағында оқу-тәрбие жұмыстарын тексерудің иегізгі әдісі- бақылау.

Сабаққа қатысар алдында тексеруші бағдарламаның және жылдық, тақырыптық жоспар кестесінің мазмұнымен танысады да бағдарламаның бөлімдері, сабақтың нөмірі, өтетін спорт түрінің сағат саны, үйретілетін және жетілдіретін жаттығулар топтамасы көрсетіледі. Тақырыптық жоспар кесте негізінде,  сабақтың мазмұндык жоспарын жазады.

Сабаққа қатысып, оны талдауды неден бастау керек ?

1) Тәрбиешінің сабаққа дайындығы, сабақтың жоспары, бағдарламаға     сәйкестігі,     сабаққа     қойылатын     мақсаттың дұрыстығы   және   деректілігі,   өткен   сабақтармен   байланысы, құрылымына сәйкес бөлінуі, сабақтың өтетін орыны және қажетті құрал-жабдықтардың дайындығы анықталады.

2) Топ журналында өткен  сабақтардың жазылуы бағдарламаға, жоспар кестеге /үйрету, қайталау, жетілдіру/, сабақ құрылымының сәйкестігі, өтетін және келесі сабақтың өз ара байланысы қарастырылады. Жаттығулар балалардың шынығу дайындығына қарай топтастырылуы ескеріледі.

3) Тәрбиешінің сабақта  алатын орыны оның балалар  арасындағы беделіне, сыртқы шшініне, спорттық киімінің сай болуына  балалармен қарым-қатынасына, шешімділігіне, өзіне-өзінің сенімділігіне, ұстамдылығына, бұйыруды дұрыс беруіне, спорт атуларын меңгеруіне, білуіне, тіл байлығына, әділеттілігіне дер кезінде балалардың қателіктерін тұзете білуіне, тапсырманың дұрыс орындалуын талап етуіне, орынды ескерту жасау және мадақтауына, сабақта оқу-тәрбие жұмыстарының және алдына қойған мақсатының орындалуына, балаларды әділ бағалауына байланысты.

4) Сабақтың ұйымдастырылуы  барысын талдау.

Сабақтың дайындық /кіріспе/ бөлімінде, балалардың сабаққа әзірленген/ спорттық киімін, оның бар жоқтығын/ сабаққа қатысуын, ұйымдасқан тұрде келуін, тәртіп сақтау және дер кезінде сапқа тұруын, рапорт беруін, сабақтың мақсатын, міндетін, теория және тәжірбие жүзінде жете түсінуін олардың сабақтың мақсатын орындауға қалай жұмылдыратындығы бақылауға алынады.

Жалпы дамыту және арнайы дайындық жаттығуларының сабақтың негізгі бәлімінде балалардың организіміне тигізетін әсеріне көңіл аударылады.

Сабақтың негізгі бөлімі. Сабақтың бұл бөлімінде тәрбиешінің алдына қойған мақсатын, қандай әдіс-тәсілдермен орындайтының, уақытты қалай пайдаланатынын, балалардың жаттығуларды орындау деңгейіне, жынысына қарай іріктейтіні тексеріледі. Балалардың тыныс алуына, қозғалыс тірегінің қалыптасуына, орындалатын жаттығулардың дұрыс және тиімді орындалуына көңіл аударылады. Жаңа жаттығуларды үйрету 
және өткен жаттығуларды жетілдіру мақсатында : дайындық, 
жетекші және арнайы жаттығуларды қолдану, жүктемені 
балалардың шынығуы деңгейіне және қабілеттілігіне қарай 
қолдану-әісіресе денсаулығына байланысты дайындық тобына 
жататын балаларды естен шығармау. Сабақта көрнекті құрал- 
жабдықтарды пайдалану, түсіндіру, жаттығуларды іс жүзінде 
көрсету, көмектесу, қауіпсіздікті сақтау : спорттық құрал- 
жабдықтарды дер кезінде пайдалану және дайындау, үлгісіз 
жасалған    спорттық       құрал-жабдықтарды       пайдалану,

балалардың білімі мен дағдысын тексеру бақылауға алынады.

Сабақтың қорытынды бөлімі. Тәрбиешінің балалардың келесі сабаққа қалай дайындалатындығы, би, тыныс алуды қалыптастыру, назар аудару, сапта жұру, жаттығуларының орындалуы, ойындардың әділетті бағалануы, сабақтың қорытындысын дұрыс шығаруды, оның мақсаты мен міндетіің орындалуын дер кезінде аяқталуы ескеріледі.

Сабақты талдау.

Сабаққа қатынасқанда оның оқу мен қозғалыс тығыздығына көңіл аударылады.

Сабақтың қозғалыс тығыздығын анықтау үшін бір /немесе бір топ/ баланың сабақ барысындағы жаттығуларды орындауға кететін уақыты алынады. Бала жаттығуларды орындауға қаншама көп уақыт кетірсе, қозғалыс тығыздығы сонша жоғары болады /жаттығуларды орындауға кеткен уақыттың жалпы сабақ уақытына проценттік қатынасы/. Сабақтың қозғалыс тығыздығы жалпы уақытының 50% тең болуы керек. Ал кейбір әдісі мол балалардың көрсеткіші 70-75% дейін жетеді.

II. Сабаққа дайындық.

1) Сабақтың   мазмұндама   жоспарының   бар, жоғы   және мақсаты.

2) Тәрбиешінің   балалардың   спорттық   киімі   және   оның сыртқы көрінісі.

3) Сабақтың  өтетін  орыны,  спорттық  құрал-жабдықтарды 
дайындау, оның тазалық-гигиеналық жағдайын бақылау.

4) Денешынықтыруды        ұйымдастырушылар       балалар арасынан алдын ала өзіне көмекшілерді дайындау.

5) Сабақтың      міндеті      мен      мақсатының      орындалуы 
/таныстыру,   үйрету,   қайталау,   жетілдіру   т.б.   Топ 
журналына өтілген сабақтың тақырыбын жазу. 

 

III. Сабақтагы оқу- тәрбие жұмыстары .

1)    Балалардың оқу жұмысын меңгеру деңгейі

2)    Оқудың дидактикалық негіздерін жүзеге асыру.

3)    Сабақта қолданылатын оқыту әдістері /түсіндіру, көрсету, 
көрнекті құралдарды пайдалану, қауіпсіздікті сақтау т.б. /.

4)    Арнайы жаттығуларды қолдану.

5)    Талдауды, қателікті түзетуді және бағалауды жетік білу.

6)    Қауіпсіздікті   сақтау   және   оның   сапасы,   балаларды 
қауіпсіздік сақтауға жұмылдыру.

7)    Сабақтың тығыздығын бағалау.

8)    Тығыздық    қисығының    өзгеруі.    /бірте-бірте    өсуі,    бір 
деңгейде тұрып сабақтың соңында төмендеуі .

9)    Тәрбиешінің жүктемені реттеу әдістері.

10)Тыныс   алу   және   қозалыс   тірегін    қалыптастырудағы қамқорлык.

11)Сабақтағы тәрбие  жұмыстары  /балалардың жағымды және жағымсыз қылықтарын ескерту./.

12)Балалардың сабаққа деген ынтасы және тәртібі.

13)Балалар арсында тәрбиешінің  беделі. 

 

IV Сабақты ұйымдастыру.

1) Сабақтың дер кезінде  басталуы және аяқталуы, уақытты  сабақтың бөлімдері мен жаттығуларға беле білу, уақытты жаттығуларды   қайталауға   тиімді   бөлу,   жаттығуларды дұрыс орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар беру.

2)   Балаларды   сабаққа   ұйымдастырудың   әдістері   /жан-жақты топтармен, жеке-жеке, айналымы /.

3)   Сабақ   өтетін   орындарды,   құрал-жабдықтарды   тиімді 
пайдалану және балаларды дұрыс орналастыру.

4)   Белсенді балалардың сабақтағы іс-шаралары /топтарды 
басқару, қауіпсіздік сақтау, жаттығуларды көрсету, бірін 
бірі үйрету, бір біріне көмектесу, сабақ өтетін орындарды 
дайындау және құрал-жабдықтарды жинау т.б./.

V. Ой-пікір қорытындысы

Жоспарды орындау /бағдарламаның бөлімдерін/, қойылған мақсатқа жету, балалардың сабақта алған білімдері мен қабілеттілігінің сапасы, онын жетістіктері мен кемшіліктері. Сабақтың жетістіктерін орынықтыру және жетілдіру, кемшілктерін жою шараларын карастыру.

Оқытушының теориялық және әдістемелік деңгейі, оқу жұмысын білуі, сабақ жургізу әдістері, өткен сабақтардың мазмұнымен байланыстыруы, жаттығулар мен ойындардың топ бағдарламасына сәйкестігі, дәрігерлік дайындық топтағы балалармен арнайы жұмыс жүргізу. Мектептегі дене шынықтыру жөніндегі жұмысты ұйымдастыру. Мектептің барлық педагогқызметкерлерінің міндеті- дене шынықтыру мақсаты, міндеттері, мазмұны,  жұмыс түрлері жөніндегі жұмыстарды жүзеге асыру және белсенді дене шынықтыру мен спортты насихаттау болып табылады.