Ұлттық ойын – тәрбиенің бастауы

«А» тобынан аталған ойыншықарсыласқан  жаққа жүгіріп, олардың қатысушылары бойымен жүгіреді. Қарсыластар қолдарын алға қарай созып тұрады. «А» тобының  ойыншысы олардың бойымен 3 рет жүгіріп, біреуінің қолынан тиюі мүмкін. Осы  кезде кімнің қолынан тиген адам «А» тобының ойыншысын жүгіріп  ұстау керек. Егер «А» тобының  ойыншысы оны ұстап алғанша дейін  өз тобына жетіп алса, «Б» тобының  ойыншысын тұтқынға алады. Ал егер қарсылас топ «А» тобынынң ойыншысын ұстап алса, оны тұтқынға алады. Егер кімде кім қарсыласы оны қолынан ұрып қашса, ал ойыншы орнында тұрса, ол тұтқынға айналады. Жеңіске 10-15 минут ішінде көп тұтқын жинаған топ жетеді.

Ойын ережесі: 1.Қолға тиген  уақытқа дейін артынан жүгіруе  болмайды. 2.Қарсылас ойыншыға екінші топ  ойыншысы өз шеренгасына дейін жеткен кезде ұстауға болмайды.

«Секіріп ойнау»

Осы ойын үшін рулетка қажет. Жерде секіру үшін старт сызылады. Барлық ойыншылар екі топқа бөлінеді. Топтарда қатысушыларды старттық линияға  жіберіп отыратын капитандар таңдалады. Қатысушылар орындарына тұрады. Енді қатысушылардың екінші жұбы бірінші  жұп секіріп тоқтаған жерінен  ары қарай секіруді жалғастырады. Осылайша қай топ бірінші финишке  жеткенше дейін жалғаса береді.

Ойын ережесі: 1.Орнына секіру кезінде сызықтан аспау керек. 2.Егер қатысушы құласа оның қонған кезіндегі  алғашқы секірген кездегі тиген  жерімен өлшенеді. 3.Топтың әр ойыншысы секіруге қатысу керек. 4.Ойыншылар  стартқа кезек немесе капитан  көзқарасы бойынша шығады, бірақ  барлығы тек 1 рет қана секіре алады.

             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОРЫТЫНДЫ

 

  Қорыта  келгенде,  қазақ халқының  ұлттық  мұраларының бірі  –       ұлт ойындары.  Өйткені   ұлттық  ойындар арқылы  біз болашақ жастарды  рухани  сезімге тәрбиелей аламыз.  Осындай атадан балаға мұра болып келе жатқан  ұлттық спорт ойындары – “Қазақша күрес”, “Ат жарыс“,   ”Көкпар“, ”Тоғыз құмалақ“, яғни осы ойындар дүниежүзілік олимпиадалық ойындарда өткізілсе,  қазақтың ұлттық спорт ойындары үлкен мәртебеге жетер еді.

 Сонымен,  ұлттық  спорт   ойындарын  күнделікті  тәжірибеде  қолданған  жөн. Сонда  ғана  ұлттық ойындар үлкен дәрежеге жетіп, олимпиадалық спорттың резервіне айналар еді.

Ұлттық ойындар - салауатты өмір салтын мұрат тұтқан арманшыл, елі мен жерінің қамын ойлайтын, ұлтқа тән барлық қасиетті қадір тұтатын, дара тұлға – жаңа адамды тәрбиелеп шығарудың маңызды  құралы. Сабақ барысында немесе сабақтан тыс кезде баланы ұлттық ойын арқылы өмірге тәрбиелеу үздіксіз процестің жалғасы.

Халықтың ұлттық ойындары -  жас ұрпақтың қалыптасып өсіп-өнуіне әсер ететін факторлардың бірі және дәстүрлі мәдениетіміздің бір бағыты. Ойын - дене қозғалысы, шыныққан денесінің  шеберлігі, көңіл көтеру, дем алу, бас қосып бірлесіп әдет-ғұрыпты  жалғастыруға үндесу. Шаруашылықтан  бос кезде той-думан мен ойын- сауықтар жиі атқарылады. Мектеп оқушыларына  дене күшін, қозғалыс дағдыларын дамытуға байланысты ұлттық ойындар түрлері  физиологиялық, психологиялық тұрғыдан қазіргі заман талабына сай ары  қарай дамытуды қажет етеді. Мектепте оқушыларға ұлттық ойындардың құндылығын насихаттаумен қатар, оларды қолданудың озық тәжірибелерін жинақтау және дамыту керек.

  Ұлттық ойындар – ата-бабамыздан бізге жеткен мұра сияқты өткен күн мен бүгінгіні байланыстыратын баға жетпес байлығымыз, асыл қазынамыз, өнеріміз. Сондықтан оны үйренудің, күнделікті өмірде пайдаланудың пайдасы орасан зор. Ойын баланың алдынан өмірдің есігін ашып, оның шығармашылық қабілетін оятып, бүкіл өмірімен жалғаса береді. Ойын сан ғасырлар өтсе де адамзат баласына ақыл-ой жетекшісі, денсаулық кепілі, өмір тынысы болып қала береді.

 Ойын баланың денесін, тұлғасын жетілдіріп, дамытып, қоймайды. Сонымен бірге ақыл-ойын, ұлттық рухын, сана-сезімін, намысында қалыптастыратын тәрбие құралы.

  Баланы – ойын өсіреді. Ойынға қатыспаған бала әлжуаз, қорқақ, өз күшіне сенімсіз, бос кеуде, қиыншылыққа мойығыш болып өседі. Ойында тәрбиелік мәнге ие ұлттық көптеген этнопедагогикалық элементтері жетерлік.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

 

1.Базарбек Төтенов «Қазақтың ұлттық ойындары», Алматы,  1994ж.

2. Сағындықов “Қазақтың  ұлттық ойындары” 

3.Ж. Б. Қоянбаев. Р.М.  Қоянбаев Педагогика . 2004

4. Омарова Р.С., Кенеш Ә.  С., Дүйсенова Ұ.А. 12 жылдық білім  берудің бастауыш буындағы оқу  – тәрбие үрдісі.

5. Быданова О.С. петрова  В.И. Мектеп жасына дейінгі  балалар психологиясы. Алматы. // Мектеп.1986.   

6. Оразбекова К. А. Ұлттық  психология мен халық тәрбиесі  болашақтың бастауы хақында. Алматы: «Дәуір», 2000 – 554 б

7. Жарықбаев Қ. Психология. Алматы: Білім, 1993 – 272 б

8. Бап – Баба С. Б.  Жалпы психология: Жантану негіздері: 2002 – 27 б

1. Құрманбаева С.К. Ұлттық  ойындардың бүгіні мен келешегі / Қазақстан мектебі. - Алматы, 2004.

2. Несіпбаев Б.К. Ұлт  мәдениеті мен өнері / Білім. - Алматы, 2003.

3. Атабаев А.С. Ұлттық  ойындар -  халық мұрасы  /Ұлт тағылымы. – Алматы, 2006.

4. Наурызбаев Ж. Ұлттық  мектептің ұлы мұраты / Ана тілі. -  Алматы 1995.

 5. Сағындықов Е. Қазақтың ұлттық ойындары / Оқулық. - Алматы, 1991.

 6. Төтенаев Б. Қазақтың ұлттық ойындары / Оқулық. - Алматы, 1994.