Сынып жетекшісінің тәрбие жҧмысы

1. Бала жанын жақсы түсіну. Яғни, оның сезімін кӛңіл-күйін, ықыласын,тілегін,қажеттілігін. Себебі бала үшін барлық маселе маңызды. Ол жас ерекшілігіне қарай қызба,тәжірибесі аз,ерік-жігері баяу және ақылға қарағанда сезімге берілуі,әсерленуі басым болып келеді. 2.Баланың таңдау ерекшелігін қолдау. Сынып жетекшісі белгілі бір әрекеттің нәтижесіне қол жеткізуде "тек ӛзімнің айтқаным ғана болады" деген кӛзқараста емес,керісінше баланың кӛзқарасымен санасып,оның таңдау еркін қолдап отыруы тиіс.

3.Оқушының тұлғысын қалыптастыру және дамытуда, оны әлеуметтік тұрғыдан қорғау.Адам баласы ақиқат ӛмірдің заңдылықтары негізінде қалыптасып дамиды.Ендеше, сынып жетекшісінің бұл бағыттығы атқаратын қызметі - баланың дамуына және тұлға ретінде қалыптасуына мүмкіндік беретін жағдайды туғызу.

4.Мақсатты әлеуметтік қолдау көрсету.Бұл бағыты баланың ӛте күрделі, қиын - қыстау жағдайында тұрақты қолдау кӛрсетуді қажет етеді:кӛп балалы және табысы аз отбасына, мүгедек, жетім балаға, босқын немесе оралман отбасыларына.т.с.с.

Сынып жетекшісі тәрбие жұмысын  жоспарлағанда оқушыларды қатыстыруға  міндетті болады.

Тәрбие жоспары жарты  жылға немесе тоқсанға арналып жасалады.

Тәрбие жұмысын орындамас  бұрын мақсаты,бағыты айқын болу міндеттер қойылады.

Тәрбиені ұйымдастыру  формасы-тәрбие элементтерінің ішкі байланысын бейнелейтін және тәрбиеленушілердің ӛзара қарым-қатынастарын сипаттайтын  тәрбие процесін ұйымдастыру әдісі. Кейде педагогикалық әдебиетте  және мектеп практикасында "тәрбиенің  ұйымдастыру формалары" ұғымы  қолданылады. Бұл да тәрбие процесін ұйымдастырудың әдістерін меңзейді.

Педагогикалық әдебиетте  оқушылардын қалайша ұйымдастырылғанына байланысты тәрбие формаларының жіктелуі беріледі. Тәрбие қызметін ұйымдастыру  формаларын тәрбиелік ықпал жасау методикасына байланысты жіктеуге талпынушылық та бар.Мұндай жіктеуде тәрбие формалары мынадай топтарға бӛлінеді:

1)сөздік (саяси-хабарлар,жиналыстар,жиындар, ленейкалар, лекциялар,баяндамалар,оқырмандар,диспуттар, кездесулер, ауызша газеттер, радио, журналдар т.с.с.);

2)практикалық (жорықтар,экскурсиялар,спартакидалар,олимпиадалар мен конкурстар.); 3)көрнекілік( мектеп музейлері,лениндік мүйістер, бӛлмелер мен залдар, соғыс және еңбек ерлерінің галереялары, кіші третьяков галереялары, кӛркем творчество кӛрмелері, тақырыптық стенділер.);

Тәрбиелік ықпал жасау  сипатына қарай жіктеудің шартты сипатта болатынын да есте ұстау  қажет. Тәрбие практикасында сӛздік,практикалық  және кӛрнекілік тығыз астасып жатады. Мысалыға, саяси хабарларды откізу практикалык істермен байланысты т.с.с. Тәрбие қызметін сӛздік тұрде ұйымдастыру  формасына жатады - Саяси-хабар, жиналыстар, баяндамалар, диспуттар, лекциялар; Тәрбие қызметін практикалық тұрде ұйымдастыру - Конкурстар, олмпиадалар, сеңбіліктер, спартакиадалар; Тәрбие қызметін кӛрнекілік тұрде ұйымдастыру

- Музейлер, кӛрмелер, кітап  жаймалары;

Тәрбиеленушілердің  іс-әрікеті сипаты негізіне - қарай тәрбие әдістері сендіру, жаттығу, мадақтау және жазалау болып бӛлінеді.

Тәрбие процесіне,бір  жағынан , тәрбиешілердің тәрбиеленушілерге  ұйымдастырылған және нысаналы ықпал  етуі ,екінші жағынан ,тәрбиеленушілердің ұйымдастырылған және нысаналы іс-әрекеті  енетін болғандықтан. Тәрбие процесінің бұл екі жағына әдістердің екі  тобы сәйкес келеді:нандыру (сендіру)әдістері және жаттықтыру әдістері. Олар әр түрлі  амалдар кӛмегімен жүзеге асырылады.

Тәрбиелеу тәжірибесінде сендіру құралының  бірі-үлгі тұту.

Тәрбиелеу тәжірибесінде  нандыру құралының бірі ретінде  үлгі тұту кең пайдаланылады. Сондықтан  оқу құралдарында ол тәрбие жұмысы жүйесіндегі нандыру туралы тарауда  қарастырылады.

Тәрбие процесінде оқушылардың  іс-әрекеті мен мінез-құлықтарында ынта тудыратын жарыс,кӛтермелеу және жазалау сияқты әдістер ретінде  қарастырылады.

Тәжірибелі педагогтар оқушыларға әр түрлі жанама ықпалдар жасау тәсілдерін де аз қолданбайды.Олардың тәрбиелік  позициясыжасырып, байқалмайтындай  болады. Олар тікелей әрекет жасамайды,оқушыларға жолдастары, оқушылар коллективі арқылы әсер етеді,қызықты іс-әрекетке тартады,тәрбиелік  ықпал жасау мақсатында кӛркем әдебиетті,ӛнер шығармаларын т.с.с. пайдаланады.

Оларға тікелей педагогикалық  ықпал жасау кӛбіне қажетті нәтиже бере алмайды. Ол кері әрекет, қарсылық тудырады. Жанама ықпал жасау балаларды  толық ӛзімен ӛзі болуды,тәуелсіз болуды сезіну әсерін тудырады. Ол балаларды  ӛз мінез құлқын ӛз бетімен талдауды талап ететін ӛмірдің ӛзі тәрбиелейтін жайтқа жетелеуге кӛмектеседі. Кейде  тәрбиеші оқушының нақты бір қылығына шұқшия кӛңіл бӛлмей-ақ,дәл сондай қылық туралы тіптен басқа бір  оқушыға әңгіме айтып береді.

Тұлғаның алдына қойған мақсаттарына, сенімдеріне сәйкес өзгеруіне бағытталған адамның  саналы іс –әрекеті- Өзін -өзі тәрбиелеуді  білдіреді.

Ӛзін- ӛзі тәрбиелеу әдістері алуан турлі. Бұл ең алдымен, ӛзіңді- ӛзің сендіру, ӛзіңд - ӛзің иландыру, ӛзіңді - ӛзің бақылау, ӛзіңді -ӛзің талдау.

Ӛзіңді – ӛзің тәрбиелеу  мақсатымен ӛзіңді - ӛзің сынау, ӛзіңді - ӛзің мәжбүрлеу де, ӛзіңді - ӛзің жазалау  мен ӛзіңді- ӛзің қолдау да пайдаланылады. Ӛзін- ӛзі тәрбиелеуге атқарылған жұмысқа ӛз бетіңмен есеп жүргізу  де, оның нәтижелерін сын кӛзімен  бағалау да, ӛзіңді- ӛзің тексеру  мен ӛзіңе- ӛзің тексеру мен ӛзіңе - ӛзің есеп беру де жақсы кӛмектеседі.

Мадақтау, эмоционалдық - адамгершілік жағдайларды қалыптастыру, иламдыру, талап кою, ескрту және тағы басқа . ..

- Ынталандыру әдісі.. болып  табылады.

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ

АБАЙ АТЫНДЫҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИРЕСИТЕТІ

 

 

 

 

 

         СӨЖ

 

 

ТАҚЫРЫБЫ: Мектептің тәрбие үрдісіндегі              педагогикалық технологиялары.

 

 

 

 

Орындаған:Бақбергенова Ә.

Тексерген:Тәжібаева С.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы 2013жыл