Автор работы: Пользователь скрыл имя, 27 Ноября 2011 в 15:20, реферат
Сана — ой елегінен өткен білім, болып жатқан оқиғаларды ой елегі арқылы қабылдау деуге болады. Мұны басқаша айтқанда: бұл — өз жағдайыңды түсіну, өз қимылыңды басқара білу, сондай-ақ өз сезімдерің мен ойларыңды бақылау.
Сонан соң, сана жайын сөз еткенімізде біз В. И. Лениннің: материяның өзінде санамен принцип жағынан тектес және өз дамуында сананы туғызатын қасиет бар деген сөздерін еске алмай қоймаймыз. Бұл — белгілі бір заттың бейнеленуі, шағылуы, яғни, сыртқы әсерді сезінуі, сол арқылы заттың ішкі жағдайын өзгертуі.
Зейіннің түрлері: 1)ырықты. 2)ырықсыз. 3)үйреншікті.
Ырықты зейін
деп – адамның белгілі
Ырықсыз зейін
деп – адам мақсат қоймай-ақ
әсер еткен құбылыстарға назар
аударуын айтамыз. Ырықсыз
Үйреншікті зейін.
Үйреншікті зейін
деп – басында ырықты болып,
кейін әркімге табиғи сіңісіп
кеткен іс-әрекетке зейіннің
Зейіннің қасиеттері.
1)Зейіннің тұрақтылығы, оның бір объектіге ұзақ уақыт сақталуын көрсетеді.
2)Зейіннің алаң болушылығы. Ол зейіннің ауытқуынан көрініс береді.
3)Зейіннің аударылуы
деп – бір объектіден екінші
объектіге назар көшіруді
4)Зейіннің бөлінуі
адамның кез келген іс-әрекет
үстінде бірнеше объектіге бір
мезгілде зейін аудара
5)Зейіннің көлемі
деп – оның бір уақыт ішінде
қамтитын объектілер санын
Түйсік
1. Түйсік туралы түсінік.
2. Түйсіктің физиологиялық негізі.
3. Түйсіктің топтары.
4. Түйсіктің түрлері
және ерекшеліктері.
Түйсік дегеніміз
– дүниедегі заттар мен
Физиологиялық негіз.
Түйсіктің физиологиялық
негізін Павлов анықтады. Түйсік
сыртқы тітіркендіргіштердің
1)Сезім мүшелері немесе рецепторлар.
2)Орталыққа баратын нервтер.
3)Мидағы нервтер.
Түйсік пайда
болу үшін бір анализатор ғана
қызмет етеді. Адамның сезім
мүшелері сана жағынан
Түйсіктің топтары.
Түйсік 3 топқа бөлінеді: 1)Экстероцептивтік. 2)Интотоцептивтік. 3)Пропраоцептивтік.
1. Экстероцептивтік
түйсіктер – бұл түйсіктер
организмнің сыртында
2. Интотоцептивтік түйсікткр – бұл организмнің ішінде орналасады. Жататындар: дәм түйсінуі, ауруды түйсіну, барлық органикалық түйсінулер (шөлдеу, қарны ашуы)
3. Пропраоцептивтік
түйсінулер – бұл бұлшықетте,
сіңіруде және нерв
Экстероцептік түйсіктер 2-ге бөлінеді: Дистонгтік және контонгтік.
Түйсіктің түрлері. 1. Көру. 2.Есту. 3.Иіс. 4.Дәм. 5.Тері. 6.Қозғалыс. 7.Органикалық. 8.Ауруды түйсіктену.
Адамдардың түйсіне
алу қабілетін – сезгіштік
деп атайды. Түйсік қарқыны мен
тітіркендіргіш күші
Жоғарғы абсолюттік
табалдырық деп –
Ерекшеліктері.
1.Адоптация – «бейімделу»
Адоптация дегеніміз
– сезім мүшелеріне ұзақ әсер
еткен тітіркендіргішке
2.Синезтезия –
гректің «қосрласқан түйсік».
Синезтезия деп – бір
3.Сенсибилизация
латынның «сезгіштік» деген
Адамның түйсігі
оның жаттығуына, мамандығына байланысты
әруақытта өзгеріп отырады.
Қабылдау.
1. Қабылдау туралы түсінік.
2. Қабылдаудың физиологиялық негізі.
3. Қабылдаудың түрлері және ерекшеліктері.
4. Кеңістікті және
уақытты қабылдау.
Қабылдау дегеніміз
– дүниедегі заттар мен
Физиологиялық негізі.
Қабылдаудың физиологиялық
негізіне мидың аналитикалы
Қабылдау процессінде
бірнеше анализатор қызмет
Қабылдағанда
адам миындағы болып жатқан
процесстерді физиологиялық
Қабылдаудың түрлері
түйсіктің түрлеріне ұқсас
Ерекшеліктері.
1. Қабылдаудың тұтастығы.
Қабылдау объектісі жеке
2. Қабылдаудың тұрақтылығы.
Біз өзіміздің тәжірибемізге,
білімімізге байланысты заттар
мен құбылыстарды тұрақты
3. Қабылдаудың таңдамалылығы
. Бізге қабылдау кезінде
4. Аперцепция. Қабылдаудың
тәжірибеге, білімге, сенімге, іс-
Уақытша түрі – адамның қабылдау кезіндегі көңіл-күйіне және психикалық қалпына тәуелді болады.
Аперцепция жеке
адамның қабылдауына
Қабылдау кезінде
кейде қате қабылдауларда
Кеңістікті және уақытты қабылдау.
Біз дүниедегі
заттар мен құбылыстарды
Уақытша қабылдау.
Уақыт дегеніміз
– дүниедегі заттардың өзгеріп,
Адамдардың адамды қабылдауы адам өмірінде үлкен роль атқарады. Адамның бет әлпетіне сүйене отырып оның қоршаған ортаға, оқиғаға қатынасы қандай екендігін айтуға болады.
Қимыл-қозғалыс
ерекшеліктері жеке адамның
Ес.
1. Ес туралы түсінік.
2. Ес теориялары.
3. Естің түрлері.
4. Ес процесстері.
5. Естің дара ерекшеліктері.
1. Ес туралы түсінік.
Ес деген проблемамен
адамзат өте ерте заманда
дағы ғалымдар
Аристотель, Платон ес проблемасымен
айналысып, адам баласы
Ес дегеніміз – бұрын қабылдыған заттар мен құбылыстарды есте сақтап , есте қалдырып, еске түсіріп және қайта жаңғыртуды айтамыз.
2. Ес теориясы.
I. Психологиялық
теория. Психологиялық теория
субъектіге аударылады. Психологиялық процесстер жеке элементтерге бөлінеді. Ал кейін олар санада ассоциация заңына байланысты қайтадан бірігеді.
Ассоциацияның 3 түрі бар:
1)Іргелестік –
бір-біріне іргелес жатқан
2)Ұқсастық ассоциация – бұл ұқсас сипатты екі құбылысты біріктіреді.
3)Қарама-қарсылық
– бұл қарама-қарсы екі
II. Физиологиялық
теория. Естің физиологиялық теориясы
Павловтың жоғарғы нерв
III. Физикалық теория
. Бұл теория бойынша нерв
IV. Биологиялық теория . Іздердің сақталуы биологиялық өзгерістермен байланысты. Есте сақтау процессі екі сатылы болады:
1.Нерв системасында
қысқа мерзімді