Бейорганикалық химия

Бейорганикалық химия

 

 Оқу – әдістемелік  кешен «Бейорганикалық химия»  курсын несиелік жүйе бойынша  оқитын студенттерге арналған. ОӘК-де  пәннің оқу бағдарламасы, курстың  оқу жоспары, студенттерге арналған  өзіндік жұмыстар, оларды орындау  графигі, емтихан сұрақтары және  пәнді үйрену, меңгеру үшін қойылатын  талаптар көрсетілген.

 

Пререквизиттері: оқылатын пәнді  игеру үшін студенттер орта мектеп бағдарламаларына сәйкес бейорганикалық химия, жалпы химияның негіздері, математика және физика пәндерінің негізгі ұғымдарын, теориялық қағидаларын білуге тиіс.

 

Постреквизиттері: пәнді  оқыту негізінде алынған білімдерді қолданатын басқа пәндер жиынтығы –  элементтер химиясы, аналитикалық химия, физикалық және коллоидтық химия, химиялық технология.

 

Пәннің қысқаша мазмұны

 

Бейорганикалық химияның теориялық негіздері барлық химия  пәндерінің негізін құрайтын заңдар, теориялық ережелер мен тұжырымдарды қарастырады. Бейорганикалық химия  курсының мақсаты – студенттерге Д.И. Менделеевтің периодтық заңына, заттар құрылысының қазіргі көзқарастарына негізделген, химиялық элементтер қасиеттері мен олардың өзара қарым-қатынастары  туралы білімді қалыптастыру.

1- курс студенттеріне  бейорганикалық химияны оқытудың  негізгі міндеті – химияның  негізгі стехиометриялық заңдарын, периодтық заң және атом құрылысын,  химиялық кинетика мен термодинамика  заңдарын, ерітінділер теориясын  және осылардың негізінде элементтердің  қасиеттерін тереңдетіп қарастыру  арқылы кең көлемде теориялық  базаны қалыптастыру болып табылады. ІІ-семестрде «Элементтер химиясы»  курсында студенттер периодтық  жүйедегі барлық топтардың элементтерін  және олардың қосылыстарін қарастыру  арқылы қазіргі бейорганикалық  химияның даму жолдары мен  химиялық технологияның мәні  жайында түсініктерін орнықтырады.

 Бейорганикалық химия  пәнін оқыту негізінде студент  төмендегідей білім мен білікті  игеруге тиіс:

1. Химияның негізгі стехиометриялық  заңдарын білу және заттың  молекулалық формуласын есептеу,  зат молін грамм – массаға  немесе атом, ион, молекула сандарына  айналдыруға бағытталған есептер  шешу, химиялық теңдеу бойынша  өнімнің шығымын есептеу кезінде  теориялық білімді қолдана білу.

2. Периодтық заңды пайдалана  отырып, периодтық кесте құрылымдарының  арасындағы байланыс себептерін  аша білу, атомдардағы электрондардың  орналасуын сипаттай білу, периодтық  жүйедегі орналасу орнына байланысты, Паули, Хунд, Клечковский ережелерін  пайдалана отырып, кез-келген элементтің  электрондық конфигурациясын жаза  білу, период бойынша және s-, p-, d-, f-элементтер қатары (жалпы қасиеттері мен айырмашылықтары) бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеруін теориялық түрде сипаттап жазуға үйрену, дағдылану.

3. Химиялық байланыстар  табиғаты жөніндегі теория дамуының  негізгі ережелерін білу (Планк  квант теориясы, электронның екіжақтылық  сипаты, Шредингер теңдеуі, ВБ, МО  әдістері). Коваленттік байланыстың  табиғатын түсіндіре білу, екіатомды  молекула үшін МО әдісінің  энергетикалық деңгейлерінің диаграммасын  құру.

4. «Тотығу-тотықсыздану»,  «тотығу-тотықсыздану реакциясы»  терминдерінің мәнін түсіну, тотығу-тотықсыздану  реакцияларын теңестіре білу.

5. Термодинамиканың І  – және ІІ – заңдарын тұжырымдай  білу. Реакцияның жүру бағытына  орай, энергия түрлерін және олардың  өзара айналуын айыра білу. «Жылдамдық  константасы», «Ле–Шателье принципі»  терминдерінің мәнін түсіндіре  білу, нақты жағдайларда оларды  пайдалана білу, сонымен қатар,  тепе-теңдік константасымен байланысты  есептерді шығара білу, жылдамдықты,  жылдамдық константасын немесе  реагенттің тепе-теңдік концентрациясын  берілген жылдамдықтың теңдеуі  бойынша есептей білу.

6. Ерітінділер теориясы, ерітінділердің коллигативтік қасиеттері. Ерітінділердегі тепе-теңдік константасы.  Гидролиз. Сутектік көрсеткіш, ерігіштік  көбейтіндісі. Электролиттердің диссоциациялану  дәрежесі, константасы, сұйылту заңы  ұғымдарын түсініп, есеп шығаруда, лабораториялық жұмысты орындауда  пайдалана білу.

 Практикалық еп-дағдыларға  ие болу: Химиялық эксперимент  жасау барысында химиялық лабораторияда  жұмыс істеудің негізгі тәсілдерін (таразыға өлшеу, қыздыру, сүзу, тұздарды қайта кристалдандыру, сұйықтарды айдау, шынымен жұмыс,  температураны өлшеу, электрлік  қыздырғыш және кейбір өлшегіш  аспаптарды пайдалану, вакуумде, құрғақ камерада, т.б. жұмыс істеу)  игеру. Қиындығы әртүрлі тәжірибелер  жасау үшін қондырғыларды дұрыс  жинауға үйреніп, белгілі әдіс  бойынша бейорганикалық қосылыстарды  синтездеуде еп-дағдыларға ие  болу.

Тақырып атауы

Кіріспе. Бейорганикалық химия  пәні. Атом-молекулалық ілім. Химияның негізгі стехиометриялық заңдары.

Атом құрылысы және Д.М. Менделеевтің периодтық жүйесі.

Химиялық байланыс және валенттілік

Комплексті қосылыстар

Химиялық кинетика және химиялық тепе-теңдік

Термохимия заңдары, термодинамика  элементтері

Тотығу-тотықсыздану реакциялары

Ерітінділер. Бейэлектролиттер және электролиттер. Тұздар гидролизі

Қорытынды. Периодтық заң- химиялық систематиканың негізі.

 

 

 

Әдебиеттер тізімі

 

Негізгі

 

1. Бірімжанов Б.А. Жалпы  химия. – Алматы: ҚазҰУ, 2001. – 744 б.

2. Бірімжанов Б.А., Нұрахметов  Н.Н. Жалпы химия. – Алматы: Ана тілі. 1992. – 640 б.

3. Угай Я.А. Общая и  неорганическая химия. – М.: Высшая  школа, 2004. – 527 с.

4. Угай Я.А. Общая химия.  – М.: Высшая школа, 1984. – 440 с.

5. Неорганическая химия:  В 3 Т. /Под ред. Ю.Д. Третьякова. Т.1.: Физико-химические основы неорганической  химии. – М.: Изд. Центр «Академия», 2004. – 240 с.

6. Ахметов Н.С. Общая  и неорганическая химия. –  М.: Высшая школа, 2002. – 743с.

7. Некрасов Б.В. Основы  общей химии. – М.: Химия, 1973. Т.І,2.

8. Рустембеков К.Т. Бейорганикалық  химияның теориялық негіздері  (Электрондық лекциялар курсы)  ҚарМУ, 2009.

9. Рүстембеков К.Т. Анорганикалық  химия практикумы. – Қарағанды:  ҚарМУ, 1994. – 205 б.

10. Гольбрайх З.Е., Маслов  Е.И. Сборник задач и упражнений  по химии. – М.: Изд-во АСТ,  Астрель, 2004. –383 с.

11. Глинка Н.Л. Задачи  и упражнения по общей химии.  – Л.: Химия, 1990. – 272 с.

12. Рустембеков К.Т., Сыздықбаева  М.Б., Қожақова А.А. Жалпы химияның  үлгі есептері. – Қарағанды.: ҚарМУ, 1994. – 92 б.

 

Қосымша

 

13. Коттон Ф., Уилкинсон  Дж. Основы неорганической химии.  – М.: Мир, 1979. – 678 с.

14. Букетов Е.А. Современные  формы выражения таблицы элементов  Д.И. Менделеева. – Караганда.: КарГУ, 1982. – 113 с.

15. Бірімжанов Б.А., Муратбеков  М.Б., Комплексті қосылыстар –  Алматы.: ҚазМУ, 1978.

16. Браун Т., Лемей Г.Ю.  Химия в центре наук. – М.: Мир, 1983. Ч.1, 2.

17. Дикерсон Р., Грей Г., Хейт Дж. Основные законы химии.  – М.: Мир, 1982. Т.1, 2.

18. Кемпбел Дж. Современная  общая химия. – М.: Мир, 1975. Т. 1, 2, 3.

19. Лидин Р.А. и др. Неорганическая  химия в вопросах. – М.: Химия, 1991. – 256 с.

20. Полторак О.М., Ковба  Л.М. Физико-химические основы  неорганической химии. – М.: МГУ, 1984. – 288 с.

21. Степин Б.Д. Применение  международной системы единиц  физических величин в химии.  – М., Высшая школа, 1990.

22. Фриментал М. Химия  в действии. – М.: Мир, 1991. Ч 1, 2.

23. Хьюи Дж. Неорганическая  химия. – М.: Химия, 1978. – 695 с.

24. Свиридов В.В. и др. Задачи, вопросы и упражнения  по общей и неорганической  химии. Минск.: Университетское, 1991. – 350 с.

25. Романцева Л.М. Сборник  задач и упражнениий по общей  химии. – М.: Высшая школа, 1991. –  288 с.

26. Лидин Р.А. и др. Основы  номенклатуры неорганических веществ  /Под ред. Степина Б.Д. – М.: Химия, 1983. – 112 с.

27. Казахско-руский, русско-казахский  терминологический словарь: Химия  /Под ред А.К. Кусаинова. –  Алматы: Рауан, 2000. – 328 с.

28. Реферативный журнал  Химия (В. Неорганическая химия). – М., за последние 2 года.

29. Реферативный журнал (Серия  химия. Охрана окружающей среды.  Экология человека). – Алматы, за  последние 2 года.

30. Интернет көздері.

 

 Кол-во страниц:  47

 Тип файла:  doc