Денсаулық бұзатын факторлар

Валеология мектеп жағдайында білім және тәрбие беру пән ретінде жүргізілуі керек. Валеологиялық білімді ата-аналарда білуі керек. Валеология — кеңінен насихатталынуы тиіс. Валеология кәсіптік білім ретінде өткізілуі керек. Валеологиялық білім жөне тәрбие біртұтас, ол қатарымен жүргізіліп отыруы тиіс.

Валеологиялық білімде физикалық, эмоционалдық, интеллектуалдылық, әлеуметтік және тұлғалық аспектілер болады.

Физикалық аспект дегеніміз — ағзаларда өтетін физиологиялық үрдістер, интеллектуалдылық-денсаулық жайындағы ақпараттарды қабылдау; эмоционалдық аспект — түсінік және оларды қорыту, екінші біреуге өз мағынасында жеткізу; тұлғалық аспект дегеніміз — тұлғаның өзіндік биологиялық ерекшелігі.

Бүкілдүниежүзілік денсаулық сақтау орындарының анықтауы бойынша, денсаулық дегеніміз – физикалық, психикалық, (рухани) және әлеуметтік жағдайдардан туындайтын биологаялық категория.

Балалардың және оқушылардың денсаулығын сақтау проблемалары мына төмеңцегі екі жағдай орындалған кезде өз шешімін табары сөзсіз.

• Сыртқы және ішкі жағдайлар мектепте және үйде қолайлы түрде жасалған болса, оқушыларды еңбек ету мен демалысы жүйелі түрде ұйымдасқан жағдайда, (денсаулықты сақтау педагогикасы немесе мектеп гигиенасы сақталынған болса), оқушылардың денсаулығы арта түседі.
• Оқушылар арасында, олардың денсаулықтарының сақталуына бағытталған тәлім-төрбие жұмыстары ойдағыдай жүргізілінсе, оқушылар салауатты өмір сүру салтын сақтай алады. Сонымен бірге мектепте жұмыс істейтін қазіргі заманның валеологтарының қабілеттілігі ерекше болуы керек.

Оқушылардың денсаулықтарына кері әсер ететін айналаны қоршаған орта факторларын анықтай білетіндігі осыған байланысты. Не істеу керек, нені істемеу керек. Толық кепілдеме беру керек. Ақыл-ойын және физикалық жұмыс істеу қабілеттілігін арттыру үшін қосымша әдістсрді айтып беруді білу керек.

• оқушылардың физикалық дайындығын (денсаулық деңгейін) біліп, осыған байланысты қимыл жасау режимін ұсыну қажет;
• оқушылардың өздері-өздерінің денсаулықтарына қалай бақылау жасайтынына ғылыми тұрғыдан кепілдемелерді дәл беру керек;
• денсаулықтарын қалай басқарудың жолдарын атап көрсетіп беріп отыру жөн.

Қоғамдағы денсаулық мәдениеттілікке байланысты. Неғұрлым мәдениет төмен болса, соғұрлым қоғамдағы денсаулық төмен болады. Осыдан шығатын қорытынды: Баланы жас кезінен бастап өзінің денсаулығын сақтай білуге үйрету. Осыған орай денсаулықты сақтау екі бағытта жүргізілуі керек.

•   мәрбір адамға валеологиялық білім беру ең жас кезінен бастап берілуі тиіс;
•   тұлғаның өзін-өзі төрбиелеуі — креативті валеология (сгеаytіо — жасап шығару) өзің жасап шығар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

Табиғаттың адам баласына сыйлаған басты байлығы –денсаулықты сақтаудың басты жолдары –зиянды, жат қылықтардан аулақ болып, салауатты өмір сүру. 
1 салауатты өмір салтын сақтау қажет, зиянды заттардың зардаптарын білуге, жат әдеттерден аулақ болуымыз абзал.

Біздің хажлқымыз «Деннің саулығы –бастың байлығы» – деп тегін айтпаған. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев халқымыздың денсаулығына өз жолдауында үлкен мән беріп, азаматтардың денсаулығына, қоршаған ортаның таза болуына күш салу қажеттілігін атап айтқан.

Ендеше, денсаулықты сақтау өз қолымызда. Денсаулықты сақтау –ең әуелі тазалықты сақтаудан басталады екен. Біздің дінімізде де денсаулығымызды сақтау жолдары туралы айтылады екен. Мысалы, мына бір жолдарды көрейік.

• денім сау болсын десең –тамақты ішер алдында және ішіп болғаннан кейін қолыңды жу.  Тамақтың берекесі де осында.
• Тістеріңізді тазалап жүріңіздер, себебі ол пәктікке жатады. Пәктік иманға шақырады, ал иман жәннатта иесімен бірге болады.
• Алла тағала пәк, ол пәктікті жақсы көреді, ол таза, тазалықты ұнатады. Үй жайыңызды, жүріп –тұратын жолдарыңды таза ұстаңдар

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер

 

• Әкімбаева Ж, Бәтібаева С, Бектаева Г  «Денсаулык» еліне саяхат,  Астана, 2010 ж.
• Денсаулық журналы, 215 басылым
• Н.М.Амосов, «Раздумья о здоровье»  2005ж
• www.google.kz
• www.yandex.kz