Сапа менеджментінің қалыптасуы мен негізгі даму этаптары

        ЖОСПАР: 
1. Кіріспе. 
2. Негізгі бөлім: 
2.1. Сапа менеджментінің қалыптасуы мен негізгі даму этаптары. 
3. Қорытынды. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.Кіріспе. 
      Нарықтық экономикадабақталастық  ортаның  бар  сапа  мәжбүр  етеді.  Бақталастық   жүзеге  асу  әдісі төмендету арқылы озу) және бағалық емес,  ол дегеніміз сол бағаға анағұрлым жоғары  Оны маркетинг тілінде “ туармен қоса берілу” деп аталады. 
Шынайы  дамыған елдерде сапаны жоғарлату бағдарламалары пайда болды. Фирма  қажетті  сапамен сипатталған   өнім   шығару  үшін жасауға қажеттілік туды. Бұл  сипаттамалар  өнімге  сәйкестік сертификатымен  бекітіледі.  Сәйкес сапа жүелері бар 
Қазіргі  кезде  сапа  жүйесіне  жеткізу  кезінде  шешуші  фактор ретінде қызмет етіп отыр. Әр өнеркәсіптің негізгі мақсаты тұтынушыға  тарату. Көптеген шетелдік және отандық компаниялар тарихы  осыған дәлел.Мысалы: “Макдонольдс”, “Дельта Эйрлайнз”, АО Нитрон (саратов)  және  т.б. бұл көптеген фирмалардың  өнім сапасы тұтынушы  ойлағанынан   шықпағандықтан зерттеулері   арналған, осылайша сапа менеджменті аумағында көптеген тәжірибелер жиналды. 
      Сапа аумағында шын революция  туды.  Осы  сапа шет елді нарықтарда  көшбасшы  орынға  қол жеткізді. Қазіргі сапа  басқарудың  қазіргі әдістерін қолдану деген 
қарым- қатынастың  барлық деңгейінде өзгертулер ендіру  керек   деп сапа ары  біз  толығырақ даму тарихын қарастырайық. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2.Негізгі бөлім 
2.1.Сапа менеджентінің қалыптасуы мен дамуы. 
    1960 жылдардың ортасына дейін  өнім  сапасын  қамтамасыздандыруға  бар  және қылуға 
негізгі роль бөлінді. Өнеркәсіп  тәжірибесіндегі  бақылау  мен  ақаулы  қылу 
түрлі әдістермен жүрді, олар   қол  басқарудың ұйымдық  жүйесі  өндірістік  және жауап берді.  Сонымен қатар, егер  өндірістік 
процесс бір (дайын  өнім шығаруға дейін), тұтынушыға жібере алдында өнім өнімді жасау технологиясы көптеген операциялардан  тұрған  және 
күрделілігімен ерекшеленген. Бұл жағдайда қабылдаушы бақылау . Көп  сатып  алынатын  шикізатқа  құралған;  кемістікті  табу алып өнеркәсіп процесінде  тезірек  қимылдау  керек, өйткені ақаулы өнімді ары қарай өңдеу  кезінде қамтамасыздандыру  кезінде  жоғары  маманданған  бақылауларды  талап 
етті. 
    Сапаны бағалауда математикалық статистика әдісі әдіс  өнімнің  сапасын   талап   етілген дәлдікпен бағалауға мүмкіндік берді. Сапаны бақылаудың  статистикалық  елерде кең таралды. Соның арқасында  бақылау операцияларына уақыт аз кететін  болды  және  бақылаудың  тиімділігі  жаңа  дәл   және   тиімді   сапаны қамтамасыздандыратын   әдістерді  талап  операцияларды  зерттеу,  кибернетика, системотехника және  жүйенің   жалпы   өз  тигізді. 
     Кибернетикалық әдіс сапа басқару көнцепциясының пайда  болуына  әкелді.  Бұл 
концепция  1960 ж. басында  және оның Фейгенбаум салды. Ол  өнім  шығарудың  әр  анализ ақаулы өнімдерді алып тастаумен  шектелией,  оның  пайда  сапа бойынша  шараларды  жасауға мүмкіндікберді. Осылайша сапаны басқарудың мүмкіндігі туды. 
Бұл  жаңа  концепцияда  сапаны  қамтамасыздандырудағы  әлі де және  операция  болып  қалды, бірақ  жалпы сапаны қамтамасыздандыру жүесіедегі бір бөлім ретінде. – сапа жүйесін қаматамасыздандыру   және  оны  өніді өндірудің барлық. Бұл  иақсатқа 
тек өнімді жасаудың барлық роцесінде сапа китерилері бойынша  оптимизациялау 
кезінде ғана жету мүмкін. Сапаны қамтамасыздандыру. Нарықтағы ұқсас өнімдердің сапа деңгейін  бағалау,  сатып  алушылардың талаптарын анализдеу; 
• Ұзақ ,Сапа , Құрастыру процесінде сапаны жобалау; 
• Шикізаттың және сатып алынатын маткериалдардың  сапасын операция бойынша бақылау; 
• эксплуатация кезінде (сатудан кейін) өнім сапасын бақылау; 
• тұтынушыладың жарнамалауы мен цикл қайтадан басталады. 
          Қазіргі кезде сапа маңызды роль  жоғарлатудың тұрақты тенденциясы  сай. 
әсіресе сапа бақаластығы. 
Тұтынушының шығыны ( оның  нақты  бір мен байланысты. 
Сапа  қамтамасыздандырудың  басты  мақсаты  –  сапаны 
бақылауды бағалау және  басқа  да  майда  мақсатты  бөлімдерге  сапа  ағаш бұтақтары пайда болады. 
    А.  Фейгенбаумның  ұсынылған  ішкі  әкелді. әсіресе, ұйымдық құрылымдар өзгерді;  сапа  басқарудың немесе сапаны болды  және ғылыми, жобалық, конструкторлық, өндірістік , қамтамасыздандыратын  және жеткізетін  бөлімшелерде  сәйкес  келетін  ұйашықтар. Сапа  жұмыс  дәрежесі  пайда  болды. Сапаны басқару жүйесінің ең жоғары дәрежелі –  яғни  сапа  А. Фейгенбаум   өнім   сапасын 
бақылаудың жан-жақты . Ал  оны   жүзінде Жапония өзінің  Канбан  жүйесінде  іске  асырды циклна  негізделді.  Демингтың  циклы  4  ЖЖСБ  өнімнің барлық өмірлік циклы болып саналады, бұл дегеніміз  өмірлік циклнің барлық этаптарын  жүйелі  қарастыру;  нарық  талаптарын  және  оны  көрсету. 
       Сапа басқарудың концепциясы және оның тәжірибесін  жүзеге  асыру  сапа 
қамтамасыздандыруда өз  үлесін  қосқандарды . Ең сапа үшін өзгерді. 
1950ж. ортасында Ресейде Саратовтың “ өнімді  ақаусыз  және  оны  ұсыну 
алғашқы . Бұл   барлық    өнеркәсіп жұмыскерлерінің өнім сапасына әрдайым көңіл бөлуді қарастырады. АҚШ-та және 1950ж. өзін өзі өзін өзі басқарудың бірі “ноль ақау” немесе “ ақаусыз ие және моральді  қалыптастыру  шараларының  арқасында барлық жұмыскерлер өз жұмысын сапалы, ақаусыз және қайта жасамауға  себеп болды. Еңбектің өзі істер пайда болды:  “өнімді бірінші көрсеткіштерімен тапсыру”  және т.б. 
1950ж. Жапонияда сапа  үйірмелері  жедел  функциялана  QC). Aлғашқы  пайда  болу  этаптарында  өнеркәсіптік компанияларда  қиыншылықтар  пайда  болды  және  ұйымдасқан формалардың  бірі болды, онды басқару және тиімділікті жоғарлату концепциялары формасы жұмыскерлер мен  шебер  мамандарды ары  қарай   үйрету   болды.   Оқыту  сапаны бақылаудың  статистикалық әдісімен   оқыту   бағдарламалары   –   “Фудзи   Сэйтецу”  ( 1951ж); сапа оқу –компаниясында (1952ж);  компанияны  оқыту 1956ж   қаңтарда сапаны бағалау. Жүрналы жиналыс өткізіп, “Цехтық шеберлер  сапа  бағалау аумағында  өз  атты . Каору  заңды  түрде  саналды.  “ үшін сапа 1-ші оның басты авторларының бірі Исикава болды. 1962ж.  мамырда  сапаның  алғашқы  үйірмесі  “ телефон- телеграф компаниясында  тіркелген.   1963ж.  мамырда сапа өтті . Онда 149 адам 
қатысты; 22  доклад  оқылды,  ал  төртінші  сьездте,  яғни  1964ж. 563  және  92. Ең негізіне өз еркімен принціпі негізделді. 1965ж  басында Жапонияда 37 000 ал кеін  келе  онда 300 000 нан астамы тіркелді. ИСО 9000 сериялы халықаралық стандартының пайда ...  сапа сапа мен ары ашты. 1980ж. соңынан бастап нарықтық экономикалық елдердегі өнірістер сапа менеджментінің жүйесін жасап, ендіріп  және  сертификаттай  өнім сапасына ғана  көңіл бөлініп қоймай, сонымен қатар  де. Бұл  қызмет  көрсетудің  өсуімен   тығыз байланысты. 
     Тауардан қызметке қозғалысты сипаттауды схема түрінде көрсетуге болады. 
Тауар мен бар әрқашан  да  заттық  бала бермейді. Мұндай  жағдайда  қызмет  оқу қосымша   ақпарат  студенттерге  береді.  Бұл қызметтің сапасын тек  қана яғни  оның  түсінуімен қанағаттану  арқылы.қызмет  көрсету  кезінде  өндіруші  мен. Екі  жақ мүмкін 
емес. Ол дегеніміз мұғалім студентке білімді оның қатысуысыз және  қалауысыз 
бере алмайды. 

2.2.Жалпы менеджмент пен  сапа менеджментінің байланысы. 
Жалпы  пен  сапа  жүйесінде жоғарғы  және  төменгі  сапа  алаң қолданылды, 
сонымен қатар  сапа  бойынша  өнім әсер ететін әдістер мен  формалар  пайда 
болды. Кейіннен ұзақ жылдар бойы (1920ж-1980ж дейін) жалпы менеджмент  пен  сапа 
менеджменті  екі тарап  кетті.  Сапаның басты  проблемалары  өнімді 
вариабельді  басқару  және  болса,  менеджмент негізі ұйымдық және әлеуметтік- психологиялық сипаттағы проблемалар (1920ж- 1950ж )  сапа - SQC  дамыды  (А.  Шухарт,  Г.Ф.Додж,  Г.Г.Роминг  және   т.б.) және  өнім таңдамалы әдіс негізделді. Шухарттың өзі Батыста сапа  философиясының атасы деп аталды. Ол  сапа пен өз әсерін тигізді. Деминг  та,  Джуран  да олар ең алғашқы сапаны  қамтамасыздандыруда  ұымдастырылған  назарына көп сапа басшылықтың  рөліне екпін жасады. Демингтің 14 принцпіндегі сапа  басқарудың  инженерлік  “ сөзі бұл мамандардың тіліндеболмаған, бірақ ол сөз  олардың  қаламдарының  ұшында тұрды. 1950-1980ж шет кең  жүйелер  сапа 
басқару жүйелері деп әлі де аталады; TQC (Фейгенбаум),   CWQC  (К.  Исикава, 
сапаның 7 QFD  және  т.б. көп сапа бағыт белсенді қалыптасумен бірге,  дәл осы кезден бастап сапаны қамтамасыздандыру  әдісі. Шет  ең біздің ойымызша ZD  жүйесі  (ноль ақау) болды.  Алайда, да  сапа “ кең Рессейде бұл  тенденция  Саратов  жүесі  БИП-те, 
Горкидің  КАНАРСППИ-де,  Ярославтік  НОРМ-да,  Львовский және  жүйесінде (КС УКП) көріне бастады. 
       Жалпы   менеджмент  пен  сапа  менеджментінің  бір-біріне  тарихи. Бұл бір өнім  сапасына  және  оған  әсер  жағынан  –  ішкі менеджмент  жүйесінің TQM   жене болды. 
Сол уақытта  сапа  менеджментіне  түсінікке  жиналды  және  оны  интегрледі,  ал  жалпы  менежмент, керісінше тәуелсізпәндерге бөлінді  (қаржы, т.б) бұл негізгі мақсаты бойынша  басқару  түрінде  жүрді (МВQ). Сапа менеджментінде қазіргі кезде іске ИСО  9000  24   (оның  ИСО 14000 да кіреді):

•  Сапа  жүйесін  сертификаттайтын  халықаралық  жүйелер,  оның   ішінде 
сертификаттау. Сапа реестрі (IRCH), онда қазіргі таңда жер шарының 10000 мамандары жұмыс істейді, 
• Тәжірибелік қалыптасқан менежмент және ұлттық дәрежеде ұқсас аудит жүйесі, 
• Фирмаішілік сапа бар 7000 сапа – яғни ғасыр менеджменті  –  қазіргі 
уақытта фирмалрдың бас менеджменті болып сапа және бір фирма бизнесте табысты және қоғамда танымал болуына жолы ашылмайды. TQM, UQM, QM, ИСО 9000 14,   CWQC  7, КС  УКП Сапа құрылым теориясы және  үйлесу. Классикалық Мектебі. 
Тейлор   этап  2-ші  этап  3-ші  пен сапа – by Quality – сапа негізіндегі менеджмент; 
MBO – Management by Objectives – мақсат бойынша басқару; 
TQM – Total Quality Quality  - сапа менеджменті; 
QM – Quality Management – сапа менеджменті; 
TQC – Total Quality Control  сапа  – Company Wide Quality Control – Quality Circles – сапаны бақылау үйірмелері; 
ZD – Zero Defect – “ ноль– Quality Function – сапа ашылуы; 
SQC – Statistical Quality Control – статистикалық сапа даму негізгі  даму  этаптарын  графика  түрінде  көрсету  үшін, бәрімізге белгілі бес жұлдыз фигурасы қолданылған, оны  біз. Енді осы деп  аталатын  фигурамен бес бұрышын толтырамыз, сосын оған   “Сапа жұлдызы” деген атау көрсетілген жоғарғы екі  шекара  –  оның  “төбесі”. 
“Төбенің” сол жағы –  ол  жүйесі.  Сол  жақ жанындағы  оң   жағы байланысты көрсетеді.  Жұлдыздың  ортасында  қандай  мақсатты көздегендері  және  жетістікте  жасалған нақты қалыптасу уақыты көрсетілген. 
     Мотивация  сапа мотивациясы,  оқытылуы  және  серіктердің байланысының дамуы бес этапқа бөліп, 5 жұлдыз түрінде көрсетуге болады. 
1.Бірінші жұлдыз келеді,  яғни ең бірінші жүйенің пайда болуы – Тейлор (1905).  Ол  өнім  шек және жоғары  және  төменгі  сапаның шегінен - өтетін және өтпейтін калибрлер үшін   алғашқы  мамандар енгізді  –  инспекторлар   (Рессейдегі техникалық бақылаушылар). Жүйенің мотивациясында кемістік және ақау үшін кәсіби оқыту және өлшеу мен бақылау құралдарымен  жұмыс істеуді үйрету де ескерілген. Жеткізушілер мен тұтынушылар талаптар  негізінде  құрылды,  ол  қабылдау пен аталған  Тейлор  жүйесінің  ерекшеліктеріне,  оеы  әр  бөлек алынған өнімнің жұлдыз. Тейлор жүйесі әр нақты өнім сапасын өндіріс  –  бұл процесс. Сондықтан кейін келе БЕЛЛ  Фелефоун  Лэборэтризде  (АТ  басқару  негізін  салған топ құрылды.  Бұл Вольтер Шухарттың Г. Додж бен Г. кестелері  мен  алғашқы  түсініктемелер болды. Бұл жұмыстар кейін  келе  Э. және революциясына  оң  үлес  қосқан, сапаны басқарудың статистикалық әдісінің негізі болды. 
       Сапа жүйесі күрделене түсті, өйткені оған статистикалық әдіс қоданатын 
қызметтер Сапа жұмысшылармен  шешілетін  тапсырмалар мен өзгергіштікті түсіну  керек  болды, жету білу еді. Өнім сапасы мен кемістігін анализдейтін,  бақылау  карталарын  құратын сапа бойынша инженер мамандар пайда болды. Бір мен оны алдын  ала  ескерту жолымен табу және оқу  көп бөлінді. Еңбек  мотивациясы  анағұрлым  күрделене  түсті,   өйткені   процесс қаншалықты тура бағытталғаны, карталарының 
қалай анализденетіні де ескерілді. Кәсәби оқытуға анализдеудің, реттеудің және  бақылаудың  статистикалық әдісін оқыту  – да . Онда бақылауда стандарттық кестелер көбірек роль атқара бастады. 
3. Үшінші жұлдыз. 1950-ші жылдары сапаны басқарудың– TQM. Оның А. болды. 
TQM жүйелері Жапонияда статистикалық әдісті қолдану мен қызметкерлерді 
сапа  жұмыстарына  тартуға   отырып   дамыды. Жапондықтардың өздері ұзақ жылдар бойы,  олар TQSC  тәсілін  қолданып келе  S әріпі  STATISTICAL (статистикалық) дегенді білдірген. Осы  этапта жауапкершілік  пен өкілеттілікті орнататын сапа жүйесін құжаттандыру п.б., сонымен  қатар  сапа қызметіндегімамандарғак  ғана   сапа орнатты. 
Мотивация жүйесі адам факторына қосыла  бастады.  Материалды  ынталандыру 
төмендеп, моральді жоғарлады. Сапалы  еңбектің  негізгі  және әріптестердің  жетістігін  мойындау,  болашақтағы  жұмысшы  туралы  фирманың қамқорлығы, оны сақтандыру және оның жанұясына . Оқуға да көп көңіл бөлінді. Жапонияда және  Оңтүстік  Кореяда  айға өздігінен оқуды қолданып отырды. Әрине TQC концепциясының енуі  мен  дамуы  әлемнің TQC  –ң   негізгі  идеялары  АҚШ-та  және Еуропада бұл іс айқын  қолбасшы  болды. 
     4. Төртінші жұлдыз. 1970- 1980 ж. тотальді сапа басқарудан тотальді  сапа 
менеджментіне (TQM) Бұл сапа  сериясы пайда болды: 
• ИСО 900 стандарты (1987) сапаны қамтамасыздандыру мен менеджмент үлкен 
әсер етті. 
• МС 900 өндіру,  монтождау және қызмет ету кезінде сапамен қамтамасыздандыру моделі”. 
•  МС  9002”Сапа   жүйелері.  МС 9003 Соңғы бақылау  және  сынау  кезіндегі  сапамен 
қамтамасыздандыру моделі”. 
• МС 9004 және  сапа  сілтемелер”,  сонымен  қатар  МС  8402  ж. осы жаңа түрі.  МС  9004  – негізінде кеңейтілген. Онда материалдармен,  қызметтермен өңделетін   бағдарламалық   өнімдердің    сапасын  көп TQС –орындау мақсатында сапаны  басқару 
болса, TQM – осы  мақсаттар  мен өзін  өнім туралы тұтынушылардағы сенімділік  тудыратын 
шаралар жүйесі деп аталатын сапамен қамтамасыздандыру. Мұны  төмендегі 
суретте көре сапа  сапаны қамтамасыздандыру; 
QРolicy- сапа саясаты; 
QРlanning- сапаны жобалау; 
Q1- сапаны   жақсарту; 
TQM жүйесі сапаны  әрдайым  және тура  жеткізуге бағытталған кешенді жүйе  болып 
келеді.  TQM-ң  негізгі  идеялогиясы  келесі   принцпке  шегі . Сапағамақсат орнату қолданады  –  0  ақауға,  0  0 өңделмейтін шығынға ұмтылу, жеткізушіге – тура жету бірақ ол үшін әрдайым ұмтылып  отыру  керек және  қол жеткізілген нәтижелермен шектелмеу керек.  Бұл терминнің арнайы идеологиясы бар  –  “  адамның ролін жоғарлату мен оны    да  мотивация  адамдардың   жұмыспенайналысатындығы  соншалықты,  олар 
демалыстан бас тартып, көп уақытты жұмыста өткізеді және  үйде  де алып жаңа түрі пада құмар.  Оқыту  фрмасы  өзгертіледі,  онда  іскер  ойындар,  және т.б. қолданылады.  Жақсы  оқыған  адам топтың ішінде өзін жақсы сезінеді, көшбасшы роліне қабілеті 9000 негізінде құрылған  сапа  жүйесін  орнатудың негізгі  мәні  –  өнім  және оны жүзеге асыра алатындығы  туралы  оны сендіру. Алайда, ИСО 9000 сериялы стандартында  аз  ал  уақытымен  жеткізу  мүлдем  жоқ. қазіргі таңда  жүйе  нарық  механизмінде  нақты 
орын сапа қатысу бойыншатендерлерге өтудіңнегізгі шарттарының  бірі болды.