Жерге орналастырудың құрылымы

Түсініктеме хат сәулеттік – жоспарлау  шешімдерінің жобасында қабылданған, көркейту және инженерлік жабдықтаудың; құрылыстың бірінші кезегінің, елді мекеннің суға, жылуға, электрге, газға  мұқтаждықтарының жиынтық кестесінің; аумақтың жобалық балансының, негізгі  техникалық – экономикалық көрсеткіштерінің сипаттамасы мен негіздемесінен, сондай – ақ бірінші кезектегі  объектілер құрылысына кететін шығындарды көрсетумен бірге құрылыс құны туралы сметалық қаржылық түсініктерден тұрады. Түсініктеме хатқа жобаны келісімдеу және бекіту туралы құжаттар қоса тіркеледі.       

 Жобалау кезеңдері. Ірі елді мекенді жоспарлау және салу жобасын дайындау процесі екі кезеңнен: техникалық жобадан және жұмыс сызбасынан тұрады.     

Алдын ала жобалау тапсырмасы орындалады. Оның құрамына белгіленетін құрылыстың техникалық мүмкіншілігі мен экономикалық сәйкестігін сипаттайтын материалдар  кіреді. Жобалау тапсырмасы бас жоспардың экспиздік графиктік шешімінен тұрады. Техникалық жоба құрамында жобалық тапсырманың неғұрлым тереңдетілген  талдауы (қосымша тексерулер мен зерттеулер материалдары) болады. Жұмыс сызбасы – бұл жоба әзірлемесін  құрылыс-жөндеу жұмыстарын орындауға қажетті дәрежеге дейін бөлшектейтін  құжаттар. Ауылдық елді мекендерге арналған жобалау-жоспарлау құжаттамасы, қағида бойынша, бір кезеңде орындалады.     

Жоспарлау сызбасы, оның мәні және пайдалануы. Жоспарлау сызбасы жобалаудың бірінші жұмыс кезеңі болып саналады. Оның міндеті жергілікті жағдайды ескере отырып, елді мекеннің сәулетті –жоспарлау композициясының негізін  салудан тұрады. Сызбаны 1:2000 масштабта топографиялық жоспарда дайындайды.     

Ауылдардың  ішкішаруашылық жерге орналастыру  жобаларын жасауда елді мекендерді аймақтарға бөлу сызбасы, яғни оларды қызметтік бөліктерге (аймақтарға) бөлу қарастырылған. Мұндай сызба, жерге  орналастыру жобасында шаруашылық аумағын ұйымдастыруды, оның елді мекендерінің  аумағын жалпы ұйымдастырумен сәйкестендіруді  қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, онда  көшелер мен жолдар, негізгі мәдени-тұрмыстық  және өндірістік объектілер, тұрғын-жай  құрылыстары  орналасады, сөйтіп олар  жоспарлау сызбасында шешілетін  барлық мәселелерді қамтиды. Дегенмен, аймақтарға бөлу сызбалары жоспарлау  сызбаларынан дәлдігінің төмендігімен және өте майда масштабта (1:5000, ал кейде тіпті 1:10000) дайындалатындықтан, жобалаудың бөлшектенуімен ерекшеленеді. Соның өзінде олар құрылыс объектілерін орналастырудағы көптеген қателіктердің  алдын-алуға көмектеседі. Бұдан әрі  жоспарлау және салу жобаларын дайындауда, олар жоспарлаудың алғашқы сызбаларына  жатқызылуы тиіс.  
  
  
  
  
  
  
  
      

Қорытынды      

Жерге орналастыру шешімдерінің нәтижесінде  пайда болатын тиімділік өндірістің, еңбектің және жерді пайдаланудың өзара  байланысты түрде ұйымдастырылуымен  себептеледі.      

Жерге орналастырудың тиімділігі өндірістің дамуымен және табиғи ресурстарының  пайдалануымен бірге қарастырылады. Оның үш түрін айырып белгілеуге болады: экологиялық, экономикалық және әлеуметтік.     

Жерге орналастырудың экологиялық тиімділігі табиғатты қорғау және табиғи ресурстарды  орынды пайдалану мен ұдайы өндіру қажеттілігінен туындайды. Ол жерді  эрозиядан сақтауды, табиғат қорғау әрекеттерін жүзеге асыруды, топырақ  қыртысын қалпына келтіруді және т.б. қамтитын жерге орналастыру  шараларының қоршаған орта мен жердің өңделуіне әсер етуі арқылы байқалады.     

Жерге орналастырудың экономикалық тиімділігі өндірістің қолайлы салалық құрамы мен территориялық реттілігін қалыптастыру және шаруашылық жүргізу жағдайларын  жақсарту нәтижесінде пайда болады.     

Жерге орналастырудың әлеуметтік тиімділігі болып жер қатынастарының нығаюы, жер иеленушілері мен пайдаланушылары  құқықтарының сақталуы және ауыл еңбеккерлерінің  мәдени тұрмыс жағдайларының жақсаруы табылады.     

Кейде үкімет, құқықтық және экономикалық шаралармен қатар, жер қорын басқаруда, жерге  орналастыру арқылы аграрлық реформаларды жүзеге асыру жөніндегі саяси  шараларды да қоладанады.     

Бұндай  жағдайда жерге орналастыру әлеуметтік – экономикалық маңызбен қатар, саяси  сипатқа ие болады және үкіметтің  аграрлық саясатты жүзеге асыру құралына айналады.      

Мемлекеттік және мемлекеттік емес заңды тұлғалардың, азаматтардың, шаруашылық құрылымдарының агроөнеркәсіп кешенінде және басқа  да өндірістік кешендерде, сонымен  бірге өндірістік емес салада жұмыс  істеулеріне себепті, жерге орналастыру  тиімділігі халық шаруашылық және шаруашылық есептік түрлеріне бөлінеді.      

Бірінші жағдайда жерге орналастыру жер  қорын категорияларға, жер иеленушілер  мен жер пайдаланушыларға, алаптарға  бөлу құралы болып табылады, сондай-ақ аграрлық экономикаға әсер етеді. Бұнда  жерге орналастырудың халықшаруашылық  тиімділігі халық шаруашылық индикативтік жоспарлаумен, жер ресурстарын пайдалану  және қорғау жөніндегі бас, облыстық және аудандық схемаларды әзірлеумен, сонымен қатар, белгілі бір шамада, шаруашылықаралық, ішкішаруашылық және учаскелік жерге орналастырумен байланысты.     

Жерге орналастырудың шаруашылық есептік  тиімділігі, белгіленген территориялық  реттіліктің еңбек ұжымдарының  өндірістік бағдарламаларды орындауына және жыл сайынғы өндіріс шығындарының азаюына әсер етуіне қамтып көрсетеді.      

Тәжірибенің көрсетуінше, ішкішаруашылық жерге  орналастыру жобалары игерілген  ауылшаруашылық кәсіпорындарында, басқаларына  қарағанда, бір жұмысшыға алынатын өнімнің көлемі 20% жоғары болады екен. Өкінішке орай, ІШЖО жобаларының жүзеге асырылуы өте төмен. Оның үстіне 90-жылдары  орын алған дағдарыс бұндай жұмыстардың  толық тоқтатылуына әкеліп соқты.     

Енді  ІШЖО және учаскелік жерге орналастыруға  қатысты жұмыстарды қаржыландыру міндеті  жер иеленушілер мен жер пайдаланушылардың  өздеріне заңды түрде жүктеліп отыр. Бұл, аталған жобаларға тапсырыс күрт қысқарады деген сөз. Ақыр аяғында, дер кезінде жүргізілмеген ІШЖО салдары ауыспалы егістіктер жүйесінің, жалпы ішкішаруашылық территория реттілігінің бұзылуына, жердің иесіз қалуына  әкеліп соғады. Соңғысы жер иелері мен жер пайдаланушылардың өздерінің  заңда қамтылған жерді тиімді пайдалану және қорғау жөніндегі  міндеттерін толық орындамауға  себеп болады. Сондықтан, жер қатынастары  мен жалпы жерге орналастыру  жүйесін әрі қарай жетілдіру, жерге орналастыру ғылымында  көпшілікпен танылған оның өндірістік процесін, жобаларды жасау, экономикалық және экологиялық тұрғыдан негіздеу реттілігін қалпына келтіру, бүгінгі  күннің аса маңызды мәселелерінің  біріне айналып отыр.     

Жерге орналастыру жұмыстарының іс жүзіндегі  тиімділігі тек бірер жыл өткесін  ғана анықталуы мүмкін. Мысалы, жыртылған  жерде ауыспалы егістің айналымы аяқталғаннан кейін. Осыған байланысты жерге орналастыру жобаларының  “күтудегі экономикалық тиімділігі”  деген ұғымды қолданған дұрыс, ал іс жүзіндегі тиімділігі авторлық қадағалау  барысында анықталуға тиіс.  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
 

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 

 

 

1. Сейфуллин Ж. «Жерге орналастыру және кадастр» Алматы, 2000 ж.

 

2. Сейфуллин Ж.Т., Сейтхамзина Г.Ж. «Жерді кадастрлық аймақтау, бағалау және жер салығын салу» Астана, 2005ж.

 

3. Қазақстан Республикасының Жер кодексі. – Алматы: ЮРИСТ, 2010 ж.

 

4. “Жер ресурстары” журналы №4(43) 2007ж

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Жоспар:

 

 

Кіріспе

 
I.Жерге орналастырудың кезеңдері

 

II.Жерге орналастырудың табиғи заңдылықтары

 
   А) Жерге орналастырудың құрылымы

 
  Б )Жерге орналастыру жұмыстары

 
  В)Жерге орналастыру жобасы

 
III.Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Марат Оспанов  атындағы  Батыс Қазақстан Мемлекеттік  медицина университеті

Студенттің өзіндік  жұмысы

Мамандығы: Жалпы  медицина

 Дисциплина:   Гигиена

Кафедра: Гигиена

Тақырыбы:

Елді  мекендерді жоспарлау және салудың  гигиеналық негіздері

 

                                                 Орындаған:         Мұқашева А.С.

                                                 Группа:   316 Б

                                                 Тексерген:         

                                                Бағасы:   

                                               Оқытушының қолы:

                                               Күні: 

 

 

 

Ақтөбе 2013 жыл