Дәрігердің өкпеден қан кету кезінде емдеу – эвакуациялық тактикасы

Жедел стеноздаушы ларинкоктарын:(круп) – тыныс жолдарының жедел қабынуларынан  тыныс алу өткізгіштігі бұзылады. Круптың себебі болып дыбыс байланысының ісінуі нәтижесіндегі көмекшенің стенозы. Көбінесе дифтерия кезінде, гректе ЖРА-да норда, ехарлатинада, оснада дамиды. Круп жас балаларда 1 жастан 11 жасқа дейінгі аралықта күз көктем айларында кездеседі. 
 
Вирусты круп – бұл грипптен және басқа вирусты инъфекциямен ауыратын балаларда кездеседі, ауру жоғары температурамен өседі. Түнгі уақытта нәрестеде үріген жөтел, дауысы өзгереді. 
 
Дифтериялық круп – сирек ауру. 1-3 аралығындағы балаларда кездеседі. Баяу дамиды. 2-3 күн тынысы шулы болады. Жөтелі үріген көмекей стенозы күшейеді. Анфинциялау алғашқы стадиясында мазасыздың, кенет ауырсыну жалпыционоз, дене температурасы төмендейді. Бұл жағдайда нәресте есін жоғалтады. Ауыз қуысын қарағанда шырышты қабаттық қабынуы және іріңді немроз көмекейде байқалады. 
 
Біріншілік көмек: 

1.  
   Таза салқын ауамен қамтамасыз ету.
2.  
   Жөтелді стимуляциялау арқылы қақырықты шығарады, көп мөлшерде су ішу, құсыққа дейін.
3.  
   Қозған кеуде, жиі жөтелде антигиеталинді препараттар енгізеді және де седативті препараттар.
•  
  1% димедрол ертіндісі 0,1-0,2мл 1жас өміріне б/е, к/т.
•  
  0,5% сидуксен ертіндісі 1жасқа -0,3-0,5мл, 1-3 жас-0,5-1мл б/е;к/т.
•  
  0,25% дринеридол ертіндісі 0,1-0,2мл/кг дене салмағына б/е, к/т.

 
4. Спазмометинаның преп: 
 
- 24% эуфилинаиз ертіндісі 1жасқа дейін -0,1-0,2мл,1-3жас 0,3-0,4мл б/е. 
 
- 2% но-шпа ертіндісі 1жаста -0,2-0,3мл б/е немесе к/т. 
 
5. 3% криднизолон ертіндісі 0,2-0,3мл/кг дене салмағына 
 
6. Оттегі ингаляциясы. 
 
IV-деңгейдегі ирунта және III-деңгейде назотрахеальды интубация пластинаның түтіншемен көрсетілген. Ауруханаға таңдау аурудың эпиологиясымен анықталады. Үйінде емделуге болмайды өйткені бұл ауру жылдам өршіп отырады. Тасымалдап отырған немесе жартылай отырған күйінде носилкада тасмалдайды. 
 
Жедел бронхит –ауру, трахеобронхиальды бұтақтың шырышты қабатының жедел қабынуымен ерекшеленеді. 
 
Классификациясы: 
 
Эпиологиясы бойынша: 

•  
  инфекциялық (вируста, минониазмалы, бактериальды)
•  
  инфекциялық емес (физикалық және химиялық әсерден)
•  
  аралас (вирусты – бактериальды)

 
Патогенезі бойынша: 

•  
  біріншілік
•  
  екіншілік

 
Тонографиясы бойынша: 

•  
  прокеимальды
•  
  диетальды

 
Қабыну ерекшеліктері бойынша 

•  
  катаральды
•  
  іріңді

 
Ағымы бойынша: 

•  
  жеңіл
•  
  орташа
•  
  ауыр

 
Жедел бронхит және бронхиомет негізінен  жас балаларда әр түрлі вируста  аурулардан кейін (грип, норь, иокиюш) дамиды. 
 
Симптомдар: Қиын тыныс, жөтел ұстамасы, ентігу, цианоз, тахикардия, дене температурасы 39-40 градус. Өкпеде көп мөлшерде асқарақты ұсақ сырылдар естіледі. 
 
Біріншілік көмек: Тері астына 0,5мл 10% кофеин ертінді,0,1 0,2мл 5% эфедрин ертінді, оксигенотерапия. 
 
Пневмония (өкпе қабынуы) - Әр түрлі этмологиялық, патогенезді және морфологиялық мінездемесінде өкпенің инфекциялы – қабынуы ауруы натологиялық процесс респираторлық бөлімдердің және альвиолы ішілік энеддацияның болуымен ерекшеленеді. Пневмония негізінен жиі прневмониямен шақырылады. Н.ingluenzae, стафилакоктар, бета - гемометиялық етректонының, ниебсикла. Қазіргі кезде тағы да мынадай қоздырғыштар туғызады инмонела, хлориді. 
 
Инфекциялы – қабынулы процессінің жалпы клиникасында, физикалық симптоматикаға тән кернуторлы және ацекульті белгілердің ассиметриясы (винальды құрғақ және ылғалды сырындар, кренитария немесе қатаң тыныс) белгілі бір өкпе бөлігінен естілуі пневмонияны қоюға береді және R-ның тексеруге көрсеткіш болады. 
 
E-ні проекцияда R-графия немесе ірі кадрлы флюорография міндетті түрде жасалады. Өкпе қабынумен аурулар жұмысқа қабілетсіз, бірақ кациектердің көбісі ауруханадан шөге пневмонияны поликлиника терапевтінің динамикалық қадағалау мен амбулаторлы емделуіне болады. Ол реакциялы науқасты қадағалау керек. 
 
Пневмония классификациясы: 
 
(пульмонологтардың европалық бірлестігі және Америкалық торокальді бірлестік 1995ж) 

1.  
   Жүре пайда болған пневмония (үйлік)
2.  
   Госпитальді пневмония (ауруханалық мозокомияльді)
3.  
   Иммунодефицитті жағдайдағы науқастардағы пневмония
4.  
   Атинтті пневмония (миноплазманың, легионезді, хламидиозды, вирустар)

 
Эксудативті плеврит  
 
Пневраның жедел қабынуы, қуысына қабынған серозды – фибринозды сұйықтықтың жиналуымен жүретін ауру экеудативті пневрит деп аталады. Көбінесе себебі болып туберкулезді инфекция болып табылады. Шұғыл көмек көрсетуді қатты ауырсыну пайда болғанда, пневра қуысына көп мөлшерде сұйықтық жиналғанда, кеуде қуысының ағзаларының бір жаққа ағысқанда және өкпеге тыныс қозғалысының шектелгенде шұғыл көмек көрсетеді. 
 
Ауру белгілеріне жататын ауырсыну тыныс алғанда бүйірінің ауырсынуы, құрғақ жөтел, обильді терлеу, қалтырау дене температурасының жоғарлауы. Пневритте ауырсынудың ерекшелігі, тыныс алумен байланысты, тыныс алғанда және жөтелгенде күшейеді. Ауырсыну көбінесе ауырған бүйіріне жатқанда азаяды. Осы стадияда пневра үйкелісі естіледі. Ептігу тер өршиді. Қараған кезде зақымдалған жақ тыныс алудан қалыпты. Перкуссияда сұйықтық жиналған жерде тұйықталған, аденультацияда - әлсіреген тыныс. Эукудативті пневратиттің асқынуы болып іріңдеу табылады. Бұл кезде науқыстың жағдайы нашарлап, интокиенация өлшейді, дене температурасы гектикалық болады, керемет қалтырау. 
 
Эукедативті пневритпен науқастар терапевтикалық ауруханада емделеді. Госпитализацияға дейін ауырсынуды болу үшін 0.5г аналгин немесе 2мл 50% аналгин ерітіндісін антигиетаминді препаратпен бірге димидрол, пипольфек супрастинмен береді. 
 
Гипертермиялық синдром 
 
Гипертериялық синдром әр түрлі ауруларда ғана емес хирургиялық операцияда және қан құйғаннан кейін пайда болады. Ол жағдай төмендеумен терісінің бозаруымен басталады. Нәрестенің дене температурасы 38.5 С-не жоғарлауы. Айқын гемодикалық және ОЖЖ-ның бұзылуымен жүреді. Галлюцинация, сіреске болады, ауыр жағдайда есін жоғалту, тынысының бұзылуы, асфинция. 
 
Гипертермияның екі түрі ажыратады:  

1.  
   Перифериялық тамырының спазмімен ерекшеленеді. Жедел жүрек жеткіліксіздігі дамиды (АҚ- төмендейді)
2.  
   Жүйке жүйесінің зақымдалуы.

 
Шұғыл терапия. Физикалық және химиялық әдіс қолданылады. Дене температурасының 37.5 С төмендеуі қауіпті. Басына шат аймағына суық қояды. Теріні спиртпен сүртеді.  
 
Медикаментозды терапия: метикалық қоспалар береді: анальгин (50% ерітінді -0.1мл 1 жыл өміріне) амидопирин (4% ерітінді - 1мл 1 жас өміріне) аминозин (2.5% ерітінді -0.1мл 1 жас өміріне) димидрол (1%ерітінді – 0.2мл 1 жас өміріне) 
 
Сіріспелік синдром: 
 
Сіріспелік синдром жиі нәрестелердің 1-ші жолында кездеседі. Клиникалық және тоникалық сіріспелер болуы мүмкін. Сіріспелер ЖТЖ, жедел қан айналуын жеткіліксіз-не алып келеді. Дұрыс диагностикалау үшін ауру және өмір анализі маңызды (туылғандағы жарақат, эпилекция) сіріспелік синдромы емі компинентті болуы керек. Бірінші орында өмірге маңызды ағзалардың функциясы жақсарту керек. Тынысы алу жолдарының өткізгіштігін жақсарту.  
 
Сіріспеге қарсы терапияда: 2.5-10мл седукеен. Натрий оксибутират 1мл 20% ерітінді 1 жас өміріне 40% глюкоза ерітінді. 
 
Созымаққа сіріспеде наркоз азот тотығы ауамен 3:1 фторатормен. 
 
Сіріспе синдромын басу үшін дегидратациялау терапия жүргізеді – к/т-ға 10мл 40%глюкоза ерітіндісі С және В витамин тобымен бірге. Осы асқынумен науқастар міндетті түрде жедел госпитализацияға жатады. 
 
7) Протеолитикалық ферменттің ингибиторлары беріледі көк тамырға тамшылай – потринал немесе трасилоп 1000 ЕД 1кг дене салмағына тәулігіне 4рет, 300мл 5% глюкозамен 
 
8) Гепаринмен емдеу: 
 
Іш аймағына тері астына тәуліктік дозасы 20000 ЕД инекцияға 
 
9) Симпотомикетинтерді көп тамырға беру: 
 
Гезадрин мен емдеу тек қосымша жүрек ақауы жоқ жас балаларда жүргізіледі. Изадринді к/т алғашқы дозаларда 0,1мнг/кг минутына. Федосев ұсынады: к/т немесе б/е 0,5мл -0,5% алунент ертіндісі. Жоғары селективті В2 адреностимуляторларды беруге болады – тербулатин 0,5мл 0,005% ерт. Бұлшықет етке 2-3 рет тәулігіне. Гекродол по2мл 1% ертінді 300-350мл 5% глюкоза ертіндісіне к/т тамшылайды. 
 
10) Ұзақ уақыт керитуральды блокада 
 
11) Фторотанды наркоз 
 
12) Дронеридол қолдану 
 
АҚ қадағалай отырып к/т, немесе бұлшық етке 1мл 0,25% ертінді 2-3 рет тәулігіне 
 
II сатысы: (декомненсация) – мылқау өкпе сатысы, прогресирлеуші вентшиялық бұзылыстармен. 
 
1) Глюкокортиноидтармен емдеу: 
 
Бір реттік преднизалар дозасы I-ші сатыға қарағанда 1,5-2-3 есе жоғарлайды. Әр бір 1-1,5 сағат бойы береді, көк тамырға шамшылайды. 
 
2) Эндотрахеальды инкубация және ИВП бронх бұтағын сакациялаумен (тазалаумен) 
 
III –сатысы: -глюкоксемиялық нома: 

1.  
   Жасанды өкпе венпимиясы
2.  
   брокхоскопиялық санация
3.  
   глюконортикоидты терапия

 
III сатыда преднизалон дозасы (мөлшері) 120мг-ға жоғары к/т әрбір сағатта 
 
4. Ацидозды коррекция 
 
Бекорбонаттың қажетті мөлшері, мэкв –буферлі негіздердің жеткіліксіздігі х 0,3 дене салмағына, кг.1г Naбикорбонаты =11,9 ммоль=мэкв 
 
5. Қанның экстронорнфальды мембраналық оксигенациясы. 
 
АС-ң анафилактикалық вариантының емі. 

1.  
   Адреналин 0,1% 0,3-0,5мл к/т 10-70мл NaCl изотоникалық ертіндісіне к/т изодрин 0,1-0,5мкг/к минутына беруге болады.
2.  
   Интенееивті глюкокфтикоидтта терапия. Тез арада к/т 200-400 мг гидронортикодта немесе фосфат 120мг преднизанон к/т тамшылайға ауысумен, енгізуде 250мл 5% глюкоза ертіндісі минутына 40 тамшы жылдамдықпен. Эффеті болмағанда тағыда к/т ағымды 90-120 мг преднизалон береді.
3.  
   Ажротен сульфат 0,1% 0,5-1мл к/т-ға 10мл NaCl изотоникалық ертіндісімен
4.  
   эуфилин 2,4% ертінді 10мл к/т бояу 3-5мин ішінде 10-20мл NaCl изотонидінің ертіндісі мен.
5.  
   Антигистолинді заттар: сунреатин, тавегил, димедрол к/т 2-3мл 10мл NaCl изотонидінің ертіндісімен
6.  
   Эффект болмағанда – ИВП (ЖӨВ).
7.  
   Қолмен өкпенің иікелей массажы: дем алу – наркоз аннарытының қапшығымен атқарылады,дем шығару – қолмен кеуде клеткасын басумен жүргізіледі. Тотальды бронхоеназмда, тыныс алу тоқтағанда қолданады.
8.  
   Метоболикалық ацидозды жою –к/т 200-300мл 4% Na бикарбанаты.
9.  
   Қанның реологиялық қасиетін жақсарту – Генарин к/т емес бұми етке іш аймағына тәуліктік дозасы 20000-30000 ЕД и инекцияға бөліп.
10.  
    Ми сусіңділенуімен күресу:лазике 80-160мг к/т 1-2 те 0,25% ертінді, 10мл NaCl изотоникалық ертіндісімен АҚ қадағалаумен.

 
Өкпе артериясының тромбоэмбомиясы (ТЭЛА)  
 
Жедел тан жеткіліксіздігі және жүрек жеткіліксіздігі синдромы болып есептелетін, тромб немесе эмболдық өкпе артериясына түскенде пайда болады. 
 
Қауіп факторы: 

1.  
   Қарт жаста
2.  
   Ұзақ иммобилизация
3.  
   Флебоперомбоз
4.  
   Жабыр аретмиясы
5.  
   Әртүрлі этиологиялы жүрек жеткіліксіздігі
6.  
   Миокард инфарктісі
7.  
   Созылмалы спесификалық емес өкпе ауыруы,
8.  
   Қант диабеті
9.  
   Бауыр сирозы
10.  
    Аминоидоз
11.  
    Сифилитикалық мезоартрит
12.  
    Сенеме
13.  
    Қатерлі ісік
14.  
    Коллане және шок
15.  
    Контрацептивтерді қолдану.

 
ӨАТЭ –ңүш негізгі вариантын  бөледі: 
 
I. Жедел ағымды: бұған тән келесі синдромдар жатады: 

1.  
   Жедел жүрек тамыр жеткіліксіздігі (шок, АҚ-ң төмендеуі, мойын веналарының ісінуі, бетінің ісіңкіреуі, жедел бауыр ұлғаюы)
2.  
   Жедел асфиншикалық синдром –ОАТЭ-да домиирмуші көрініс (93% науқастарда) Коллакс болғанда көгеру науқастарда домирлеиді.
3.  
   Ауырсыну синдромы (ангизо тәрізді) жедел норонарлы жеткіліксізден байланысты, сирек абдоминальды 
4.  
   Жүрек арипмиясы
5.  
   Церебральды синдром 
6.  
   Ликорадка (қызба)

 
Ұзақтығы бірнеше минуттан, бірнеше  күнге дейін. 
 
2) Жеделдеу ағымы: Жоғарыда аталған синдромдарға келесілер қосылады. 

1.  
   Ауырсыну синдромы(өкпе пневральды)
2.  
   Қан шүкіру
3.  
   Церебральды синдромның басқа керіністері.

 
Тыныс алу және оң жақ қарыншаның жеткіліксіздігі белгілері күшейеді. 
 
3. Қайталамалы ағымы. Кенет ентігудің қайталамалы ұстамасы. 
 
Абдоминальды синдром – жедел оң жақ қабырға астындағы ауырсынумен ерекшеленеді: ішек парезі, жалған оң Ш.Блюмберг симптомы, Орткер, құсу, ысқылау, кекіру, жиі кіші дәреті, жедел іш көрінісін күшеитіуі мүмкін. Бұндай науқастар операциялық столда күшеиеді. Ажыратпалы диагнозды ауырсынудың дем алумен байланысты екенін ескеру керек, айқан ентігу, ционоз. Айқын церебральды синдромда еріксіз дәрет және зәр жіберу жеделдеу кезінде. Басқа көрсеткіштермен бірге асфиниялық, ауырсыну, жүрек-тамыр синдромына қарап ӨАТЭ-да жедел ағымында бірінші орынға өкпе-пневралық синдром шыққанда пневманиямен салыстырамыз. ӨАТЭ-са пневмониядан айырмашылығы 

•  
  Ентігу ерте үнемі көрінісі болып табылады.
•  
  Ентігу ауырсынуды басқан соң да басылмайды
•  
  Ауырсыну эмбомиядан кейін 2-6 күнде пайда болады.
•  
  Лихорадна актибио мен сулфания амид мен емдегенге көнбейді.

 
Дәрігердің госпитализацияға дейінгі  этантағы емдеу – эвандациялық тактикасы. 
 
ӨАТЭ-н емдеу келесі қызметтерді атқарудан түрады. 

•  
  Науқастың жедел жүрек жетпегеннен өлу қауіпін жою.
•  
  Өкпе кеффузиясын жақсарту және ауыр созылмалы постэмболиялық өкпе гинертензиясы жою.
•  
  Қайта эмболияның тұрақты профилактикасы.