Жарма сапасына қойылатын талаптар

 

Жүгері жармасы

       Жүгері жармасын көбіне жүгерінің ақшыл және сұрғылт түсті сортының кремнийлі, тіс тәрізді дәндерінен дайындайды. Үй аспазшылығының қажеті үшін жүгері жармасының бес түрлі нөмірі шығарылады. Бұларданботқа, котлет т.б. дайындалады. Сонымен бірге үлпілдек дән алуға ірі жүгері жармасы, ал қытырлақ«түтікше» пісіруге жүгерінің ұсақ жармасын пайдаланады.

Саго   

 

     Ең алғаш саго тропикалық елдерден әкелінетін. Оны саго пальмасының дәнінен алынатын крахмалдандайындайтын. Қазір сагоны картоп пен жүгерінің крахмалынан алады. Басқа жармаға қарағанда саго құрамында белок аз болғанымен углеводқа бай болады. Сагоны супқа салады, ботқа, пудинг тағамдарымен қатар самсаның ішіне салып пісіреді.

Технологиялық процесс

Жарма өндіру процесі бірнеше кезеңдерден тұрады:

1. Астық тазалау – астық ірі және ұсақ қосындылардан екі рет тазартылады, осы бөлімшеде астық тастардан тазартылады, аспираторлардан өткізіледі және  триер-овсюгтік іріктеу мен куколе іріктеуден өткізіледі. .

2. Булау, кептіру және салқындату операцияларынан тұратын гидротермикалық өңдеу.

3. Қосымша аспирациялар жүргізе отырып ірілігі бойынша фракцияларда калибрлеу.

4. Ірі және ұсақ фракциялардан қауыздану бөлек жүргізіледі. Қабықтан, жармадан және бүлінген дәнінен бөлу үшін әрбір қауыздану жүйесінен кейін өнім  аспираторлардан өткізіледі. Басқа дақылдарға қарағанда қабыршақталған бидай үш реттік өңдеуге және үш реттік тазартуға жіберіледі.

5. Пади-машинада  жұмыс жасау.

Жоғарыда сипатталған барлық технологиялық  өңдеу кезеңдері  жоғары сапалы жарма өндіруге мүмкіндік береді.

Шағын жарма цехы шағын көлемді           қауыздану-өңдеу, ұнтақтау пневмокөліктік елеу және электр жабдықтары кешенін білдіреді.

Конструкцияның жинақталуы, шағын көлемі және салмағы, алынатын жарманың жоғары сапасы мен түр-түрінің көптігі осы жарма цехының осыған ұқсас басқа жабдықтардан  ерекше екенін көрсетеді.

Технологиялық жабдық пультпен басқарылады. Шағын жарма цехына қызмет көрсету үшін 2 адам қажет болады.

Жарма дайындау жабдығының бірқатар басымдықтары бар – ол жан-жақты,  сенімді және бірегей. Онда керексіз қосымша функциялар жоқ, бұл тапсырыс берушінің талаптарына сәйкес  дайындалған жабдықтың өзіндік құнын барынша  төмендетеді.

Жарма өнімдерін  өндіретін цех схемасы 1.   Үздіксіз буландырғыш 2.   Кептірер алдындағы бункер 3.   Өзін өзі басқару тетігі 4.   Буферлі сосуд 5.   Ауа жинағыш 6.   Диффузорлар 7.   Қозғалмалы жалюзилар 8,11,12.   Қозғалтқыштар 9.   Жылуалмастырғыш 10.   Вентилятор 13,14.   Булап кептіргіштер 15.   Шнек 16.   Нория 17.   Қуаттандырғыш 18.   Негізгі жабдық 19,26,35.   Сепаратор 20,21,29,38,42.   Жедел  бункерлер 22,23,30,39,43.   Қозғалтқыштар 24,27,33,36.   Араластырғыш аппарат 25,28,34,37.   Аспирационные колонки 31.   Лақтырғыш клапандар 32,40.   Пневмоқабылдағыштар 41.   Өнім құйғыш 44.   Вальцовты станок 45.   Қабылдағыш

                                             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

   Жарма дақылдарына негізінен күріш, сұлы, қарақұмық, тары, арпа, жүгері жатады.  
Жарма деп жарамсыз (адам ағзасына сіңбейтін) бөлігіне ажыратылған ұнтақ немесе бүтін дәнді айтады. Ол өзінің тағамдық құндылығымен, жақсы сіңімділігімен және басқа өнімдерге қарағанда сату бағасының төмендігімен ерекшеленеді және тағам ретінде жиі пайдаланалады. Жармалар пайдаланылған астықтың түріне (қарақұмық, күріш, тары, сұлы, арпа, бидай т.б.), өндеу тәсіліне (жонылған, жонылмаған, тегістелген, тегістелмеген, ұнтақталған, ұнтақталмаған т.б.), дән типіне (маркаға және ұнтақ ірілігіне (нөмірге) байланысты бөлінеді. Жарманың өзінің органалептикалық белгілер бойынша стандарт талаптарына сай болуы тиіс. 
Жарманың халық шаруашылығында маңызы зор, себебі оның тамақтық құндылығы жоғары. Егер жарманың тамақтық құндылығын артырғымыз келсе, онда оны жеміс шырынында (уыт, қант, тұз және т.б. құрауыштар) қайнатып, кейін қуыру керек. Мұндай жарма – «үлпек» аспаздық өндеуді керек етпейді. Оларды құрғақ күйінде немесе сүтпен, какаомен, кофемен, кисельмен, сорпамен т.с.с. тағамдармен жеуге болады. Жарманың сіңімділігін арттырудың бір тәсілі қысыммен өндеуге негізделмеген. Көлемі алты-сегіз есе өскен бидайдың, күріштің, жүгерінің күтпей (ісініп жарылған) дәндерін осылай дайындайды. Ең жақсы күтпей дәндерді күріштің, бидайдың шынылы және кремнийлі сорттарынан (әсіресе күрішті) алуға болады. 
Жарманың көптеген түрлерінен тамақтық концентраттар дайындалады: оларды басқа құрауыштармен араластырады да толық немесе жартылай толық дайындығына дейін өндейді. Ең соңында, жармалар қоспаларын (екеу- үшеу) немесе жарма өндірісінің уақ жармасын тартылған күйінде алып, оған жоғарғы нәрлі заттарды қосып (майы алынған құрғақ сүт, жұмыртқаның құрғақ ақуызы, дәрумендер, микроэлементтер), сөйтіп нәрілігі жоғары жарма дайындалады.            

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Әрінов Қ. және басқалары  Ауыл шаруашылық өнімдерін сақтау  және өндеу технологиясы. Ақмола  – 1994 жылы. 
2. Жүргенов Ж.С. Өсімдік шаруашылығы өнімдерін сақтау және өндеу технологиясы. Алматы – 2009 жылы Әдістемелік 
3. Л.А.Трисвятский, Б.В. Лесик, В.Н.Кудрина Хранение и технология сельскохозяйственных продуктов. М., 1991 г