Керамикалық қабырғалық бұйымдар

    Ірі толтырғыш  – гравий, щебень, бүршік қоспадан  тұрады, өлшемі 5 мм. Көп өлшемді бүршік D_наиб кіші өлшемді конструкция ¼ айналмауы керек. Көлдеңен плиталарды еден және жабындыларды плитаның қалыңдығын ұлғайтады. D_наиб 1/2 ірі толтырғыштың сейілу фракциясы (5...10, 10...20, 20...40, 40...80, 80...160).Ірі толтырғышта сазды шаңтәрізді фракция органикалық қоспа серноқышқылды,сернисті  байланыстырғыштар,реакция әрекеттері (аморфты кремнезем) минералды және тегі болады. Песоктан айырмашылығы ірі толтырғыштардың беріктік пен аязғатөзімділікті талап етеді. Құрылыс ерітіндісін материал деп атайды, алынған қорытындыда қоспа ерітіндісінің қаттылығы байланыстырғыш заттардан тұрады (байланыстырғыш қоспа), ұсақ толтырғыштар және су. Ерітіндіге химиялық қоспаларды қосуға болады.

     Құрылыс  ерітіндісі келесі жүктерге бөлінеді: кірпішті және тасты жүктерде  қолданады, штукатурада, шов толтырғыштарына,  темірбетон конструкцияларын монтаждауда арнайыгидрооқшаулағышта, цементті, жылу оқшаулағышта, декоративті және басқа да қолданады. Құрылыс ерітіндісінің тығыздығы бөлінеді: қарапайым (ү>1500 кг/м³) жеңіл (ү<1500 кг/м³); қатты жағдайда ауалық және гидравликалық, байланыстырғышта – жиі (цементті, известті, гипсті) араластырылған (цемент-известь, известь-гипс).

Дәріс №7. Құрғақ ерітінді қоспа.

Құрғақ ерітінді қоспа  заводта дәл мөлшерлеу арқылы және ұнтақ пен араласпа компонентімен  алады: байланыстырғыш, толтырғыш, модифицирующий қоспаны дәл мөлшерлеу құрғақ компоненті тек суды қосып және орын ауыстыру қажет етеді. Құрғақ қоспа оңай сақталады.          

Дәріс №8. Гипстік байланыстырғыш заттар пайдаланатын өндеу материалдары.

            Гипстік байланыстырғыш тұтқыр заттар көптеген белгілі минералдар арасында өздерінің тез қатаю, жақсы қалыптану және шығынды аз қажет ететін қасиеттерімен ерекшеленеді. Гипстік байланыстырғыш тұтқыр заттардың осындай қасиеттерді иемденуі олардан қысқа мерзімде сапалы өнім алу дәрежесін жоғарлатады. Бұл өнімдер көбіне құрылыс саласында қолданылады. Гипстік байланыстырғыш тұтқыр заттар жоғары берікті, жақсы акустикалық және жоғары жылу-физикалық дәрежелерімен ерекшеленеді. Олардың жалпы тығыздығы ( 800...1500 кг/м ) шамасында болып келеді. Кез – келген салынатын ғимаратта басты конструкциялық және еңбек өнімінің ең алдынғы көрсеткіштері болып әрине, жар-аралық қабырғалар және басты қабырғалар орын алады. Себебі олар болашақ ғимаратттың қаржы бойынша басты бөлігін құрайды. Мысалы: жар-аралық қабырғалар бүкіл ғимарат қаржысының 15%, ал басты қабырғалар 35%  құрауы мүмкін. Сондықтан да осындай мақсатта гипстік қабырғаларды қолдану немесе пайдалану жалпы құрылылыс үшін өте тиімді болып табылады. Көбінесе гипсті өнімдер жасауда төмен күйдірілген гипсті тұтқыр заттар қолданылады. Олар МЕСТ – 125, Г – 7 маркалы болып келеді. Себебі осы айтылып кеткен МЕСТ гипсті байланыстырғыш материалдардың барлық талаптарын қанағаттандырады, соның ішінде ( қатаю мерзімі, сызатқа төзімділігі, беріктік шегі) секілді қасиеттері қарастырылған. Сонымен қатар осы айтылып кеткен гипстік байланыстырғыш тұтқыр заттардың суға төзімділігі төмен болып келгендіктен оларды ҚНжЕ/СНиП 11-3-79 бойынша құрғақ және қалыпты режимді бөлмелерде қалданады.

Дәріс №9. AҒАШ ҚҰРЫЛЫС МАТЕРИАЛДАРЫ.

Құрылыста ағаштың кең  қолданылуы оның бiрқатар жақсы қасиеттерiне байланысты: құрылымдық қасиeтiнiң жоғары коэффициентi (төмен, орташа тығыздығы, жоғары берiктiгi), аз жылу өткiзгiштiгi, өңдеу жеңiлдiлiгi, аязға аса төзiмдiлiгi, химиялық тқрақтылығы. Ағашта кемшiлiктер де бар: құрылымының анизотропиялығы, ылғал тартқыштығы, төмен биотұрақтылығы, отқа төзiмдiлiгiнiң нашарлығы, ақаулар болуы.

    Ағаш құрылыста  жүк көтepeтін құралымдар (арқалықтар, тiреулер, итарқалар және т .б.) дайындау, ағаш бұйымдарын (терезе жақтаулары, eciк тақталары, маңдайшалар, кенерелер және т.б.) өндiру, дайын индустриалды құралымдар (жеңiл арқалықтар, фермалар) дайындау, син- тездiк материалдар (ағаш-қабатты пластиктер, ағаш-талшықты, ағат-жоңқалы, тақталар және т.б.) өндipy үшiн пайдаланылады.

    Терең өңдегенде  шикiзат шығуын ұлғайту, қабығын  қоса барлық қалдықты өңдеу  есебiнен ағашты барынша толық  пайдалану мақсатына қол жетедi.

    Синтездiк шатырлар, полимерлер, минералды байланыстырғыштарды қолдану ағаш қалдықтарынан қасиeттepi бойынша бастапқы шартқа сәйкес ағаштан кемтүспейтiн материал алуға мүмкiндiк бередi. Сөйтiп, қымбат тұратын кесiлген материалдарды үнемдеуге және ормандар қорын сақтауға қол жеткiзуге болады.

    Ағаш құрылымы  үш кесiндiнi зерттеу арқылы анықталады: олар – көлденең тарамдалған және тангелталды . Ағаш тұқымы, оның жасы көлденең кесіндісін қарағанда айқындалады.

   Кеш ағаштың  тым тығыз және ерте ағаштьщ  борпылдақ қабаттарынан тұратын  көлденең кiндiктес шеңберлер жылдық будақтар (қабаттар) деп аталады.

   Материалдар сапасы  бiрнеше физика-механикалық сынаулармен  және ағашта ақаулар болуымен  анықталады.

Дәріс №10. ЛАК ЖӘНЕ БОЯУ МАТЕРИАЛДАРЫ

Лак жене бояу материалдары деп жұқа қабатпен құpaлым бетiне жағылатын жабысқақ сұйық құрамдарды атайды, олар бiрнеше сағаттан кейiн қатып, негiзге берiк жабысатын қабыршақ жасайды. Бұл қабыршақтар агрессивтi орталарының әcepiнeн  құралымдар материалдарын қорғауы, боялатын беттерге сәндiк сыртқы пiшiн беруi және бөлшектердiң санитарлық-тазалық жағдайларын жақсартуы керек. Лак пен бояу материалдарының негiзгi компоненттерiне пигменттер, толтырғыштар және байланыстырғыш заттар жатады.

Пигменттер  мен толтырғыттар

Пигменттер суда, органикалық  ерiткiштерде және байланыстырғыш материалда ерiмейтiн, олармен жақсы араласуға жарамсыз, сонымен бiрге бояу құрамын жасайтын ұcaқ  уатылған турлi-тустi ұнтақтарды бiлдiредi.

Толтырғыштар өзiмен  көп жағдайда aқ түстi, пигмeнтi үнемдеу үшiн лак-бояу материалдарына қосатын не осы материалдарға ерекше қасиеттер беруге арналған ерiмейтiн минералды заттарды бiлдiредi.

Толтырғыштар ретiнде: каолин, ауыр және жеңiл шпат, үгiлген тальк , үгiлген құм, ұсақ кварц, андезит, бинтаунит, диабаз, асбест шаңы мен талшығы, үгiлген слюда, диаболит және басқалары сияқты кейбiр ұнтақталған тас жыныстары қолданылады.

Құрылыс зертханасында  пигменттердiң сапасын бағалағанда олардың дисперсиялығын, жамылғыштығын  және май сыйымдылығын анықтайды.