Теңіз

1975 жылы Саратовтың нефтегеофизика  Теңіз мұнай кен  орны үшін  тұз асты комплексі бойынша  ангидрит карбонатқа ауысқан  мерзіміндегі құрылымды картаны  салып береді.

 

 

В 1982 году на всех геофизических  экспедициях начала выступать аэрокосмосъемка. Оказывается, любой подземный рельеф передают в поверхность земли. В 1983 году в пределах Атырауской области было начато выяснения 2-х больших аномалии Тентексор и Доссорской аномалии. В результате геофизических работ методом широкого профиля в районе Тентексор обнаружен свод (потом был назван Гурьевским сводом) по отражающему горизонту П2. В район Доссорской аномалии в пределах длины записи 6с никаких отражающих горизонтов не обнаружено. Отражающий горизонт находился ниже 6 с в пределах 10 км или больше. Гурьевский свод оказался непродуктивным так как не было покрышки, покрышка была глина метаморфизированная. Соль был на П1. Геофизическая фирма по Казахстану – Азимут геосервис.

 

1982 жылы барлық геофизикалық экспедицияларында аэрокосмосъемка пайдаланыла бастады. 1983 жылы Атырау облысының 2 үлкен Тентексор ауытқушылығын жіне Доссор ауытқушылығын зерттеу орын алды. Геофизикалық жұмыстардың нәтижесінде кең профиль әдісімен Тентексор ауданында күмбез П2 шағылу көкжиегі байынша байқалған (кейін Гурьев жиынтығы атанған). Доссор ауытқушылығы ауданында ұзақтығы 6с жазбасында ешқандай шағылу көкжиектері байқалмады. Себебі, шағылу көкжиектері 10 километрден төмен орналасқан. Гурьевтың жиынтығы мардымсыз қалды, себебі покрышка қақпақ болмады. Тұз П1 шағылу көкжиегінде байқалды.

 

3-Лекция

 

В промысловой геофизике  используются 1) электрокаротаж;2) радиоактивный  каротаж; 3)акустический каротаж; 4)кавернометрия; 5) энклинометрия

Электрокаротаж отбивает четкие границы между пластами и определяет нефтегазоносность, есть ли там флюид(вода,нефть..)Есть питающий электрод, 2 принимающих электрода M,N. Единица измерения Ом/м. Длина зонда колеблется от мкрзонда до 16 м. В электрокаротаже используется 1)градиентзонд – расстояние между парными зондами m,n < чем непарными 2)потенциалзонд - расстояние между парными зондами m,n > чем непарными. Если питающий электрод находится наверху то это подошвенный градиентзонд. Если питающий электрод находится внизу-кровленный градиентзонд. Если питающий электрод находится наверху то это последовательный потенциалзонд,если находится внизу то это обращенный потенциал зонд. Длина зонда измеряется о тпитающего до середины принимающих зондов. Стандартный масштаб записи 5 м в минуту. От длины зонда зависит глубина проникновения: чем больше длина, тем больше глубина проникновения. Если есть вода, то сопротивления маленькое. Если литология песчаник, сопротивление большое – то возможна нефть. Электрокаротаж не определяет литологию, только вода, жидкость. Электрокаротаж не применяется на Тенгизском месторождений, так как oil base mat, раствор на нефтяной основе, ток не пропускает.

 

Ұңғыны  геофизикалық зерттеулерге   әр түрдегі каротаждарды жатқызуға болады, яғни арнайы аппараттың көмегімен ұңғы оқпаны бойымен қандай да бір шаманың өзгерісін тіркеуге (бақылауға) негізделген.

 

Электрокаротаж – бұл ұңғыдағы сұйықтың жыныстармен өзара әсерлесу нәтижесінде электр өрісінің өзгерісін бақылауға мүмкіндік береді.  

Электрокаротаждың мынадай түрлері бар: бүйірлік каротаж (боковой каротаж), микрокаротаж және индукциялық  каротаж. Бұлар коллекторлардың жабыны мен табанының жату жағдайын, мұнайға қаныққан қабатшаларды анықтауға және т.б. жыныстар туралы мәліметтер  бере алады.

Радиоактивті  каротаж – бұл тау жыныстары мен сұйықтардың атомдарының ядроларында жүретін радиоактивті  процестерге негізделген. (яғни, табиғи гамма – сәуленің жыныстар бойымен таралуындағы өзгерісі). Неғұрлым жиі қолданылатыны гамма-каротаж - бұл табиғи  радиоактивтілігінің қарқындылығы бойынша тау жыныстарын дифференциялдауға мүмкіндік береді. Сондай-ақ гамма-каротаж коллекторлардың кеуектілігін, мұнайға қанығушылығын, тау-жынысының тығыздығын ұңғыға судың келуін анықтауға мүмкіндік береді.

 

Нейтронды каротаж – нейтрондардың тау жыныстары элементтерінің ядросымен өзара әсерлесуіне негізделген. Бұл каротаж түрі коллекторлар мен қабат флюидтерінен  қосымша мәліметтер береді.

Акустикалық каротаж – бұл тау жыныстарының серпімді қасиеттерін анықтауға негізделген.  Бұл каротаж түрі цемент сақинасының және ұңғының техникалық жағдайын  бақылауға мүмкіндік береді. 

Каротаждың басқа да түрлерінің бірі: кавернометрия – яғни, шегенделмеген ұңғының оқпаны бойынша диаметрлерін өлшеу жүргізіледі, бұл өткізетін және өткізбейтін жыныстардың жату жағдайын анықтауға мүмкіндік береді;

Термокаротаж – бұл ұңғы оқпаны бойымен температураның таралуын зерттеуге негізделген. Бұл қабаттардың жылу сыйымдылығы және жылу өткізгіштігі жөнінен мәліметтер алуға; газмұнай контактісінің орналасу жағдайын; шеген тізбектегі ақауды; су немесе газ айдау барысында су мен газдың жұтылу аймағын анықтауға мүмкіндік береді.

 

Кәсіпшілік геофизиқта 1) электрошеген пайдаланылады;2) радиоактивті шеген; 3) акустикалық шеген; 4) кавернометрия; 5) энклинометрия

\u0009Электрошеген ашық шекараларды каяртыстардың арасында отбивает және нефтегазоносность анықтайды, ма анда флюид(су, мұнай.) болады азықтандыр- электрод, M 2 қабылда- электроді, N болады. Өлшем бірлігім м ом/. Зондтың ұзындығы 16 м дейін от мкрзонда айтқанынан қайтады. Электрошегенде 1) градиентзонд - ара m қос зондтарының арасында пайдаланылады, n < еш емесқос 2) потенциалзонд - ара m қос зондтарының арасында n > еш емесқос. Азықтандыр- электрод наверху ана сол ұлтандық градиентзонд болса. Азықтандыр- электрод внизу-кровленный градиентзонд болса. Азықтандыр- электрод наверху ана сол дәйекті потенциалзонд болса, бол- внизу ана сол зонд айналдыр- әлует. Зондтың ұзындығы дейін қабылда- зондтың ортасының туралы тпитающего өлшетеді. 5 м жазбасының стандартты көлемі минутта. Зондтың ұзындығынан проникновения тереңдігі: еш неғұрлым ұзындық, соғұрлым тәуелді болады

Су болса, қарсылықтың сол жас. Литология құмдақ, қарсылық үлкен - ана мұнай ықтимал. Электрошеген литологияны анықтамайды, ғана су, сұйықтық. Электрошеген бас месторождений Тенгизском қолданылмайды, себебі oil base mat, ашпа мұнайдың негізінде, қырман жіберіп қоймайды.

 

 

 

Радиоактивный каротаж

Гамма каротаж-измеряет естественное гамма излучение пород. Гамма каротажопределяет литологию (песок, соль, глины). Единица измерения: мкроРентген/час(с). Гамма каротаж определяет разрывное нарушение, трещиноватость, но не может отличить песок от песчаника, соль от ангидрита, глины от аргеллита. Их могут отличить акустический и гамма-гамма каротаж. Самым гамма активным являются глины, так как глины пропускают воду. Когда глины пропускает воду, воды оставляет все свои радиоактивные вещества, образуя питьевую воду. Размер поры глины 1мм:256.

 

Радиоактивті шеген

\u0009Каротаж-измеряет үйлесімі табиғи үйлесім тұқымның сәулеленуінің. Үйлесім каротажопределяет литологияны(құм, тұз, балшықтар). Өлшем бірлігім: мкроРентген/сағат(с). Үйлесім шеген алшақтықтың бұзушылығын, трещиноватость, бірақ құмды құмдақтан анықтайды ажырата білу білмеппін, тұз ангидриттан, балшықтан от аргеллита. Олар акустикалық ажырата білу біледі және үйлесім-үйлесім шеген. Ең үйлесім белсенді балшықтар болып табылады, себебі балшықтар суды жіберіп қояды. Қашан балшықтарды суды жіберіп қояды, суларды барлық өзінің радиоактивті заттары қояды, ауызсуды тәрбиелей. 1мм балшығының кезінің өлшемі: 256.

 

 

 

 

Акустический  каротаж

Единица измерения: м/с. Акустический каротаж измеряет прохождения акустических волн через пород. Если порода плотная, скорость прохождения волн высокая. Если менее плотная или есть флюид, то скорость прохождения волн-низкая. Для изучения скорости пласта обрабатывают сейсморазведку и находят глубину. Акустический каротаж помогает нам узнать:

-порода плотная,неплотная;

-качество цементажа – где хорошая скорость, качество цементажа высокая

-определяет литологию,  песок,песчаник…

-есть ли там флюид;

-применяется везде.

 

Акустикалық шеген

\u0009Өлшем бірлігім: м/с. Акустикалық шеген акустикалық толқынның сапарларын арқылы тұқымдардың өлшетеді. Тұқым тығыз, толқынның сапарының жылдамдығы биік. Азырақ тығыз немесе флюид болады, сол волн-низкая сапарының жылдамдығы. Каяртыстың жылдамдығының байқауы үшін сейсморазведканы өңдейді және тереңдікті табады. Акустикалық шеген бізге таны-: көмектеседі

-порода тығыз, селдір;

-качество цементажа - қайда жақсы жылдамдық, цементажа сапасы биік

-определяет литологияны, құмды, құмдақты.

-есть ма анда флюид;

-применяется барлық жерде.

 

 

Кавернометрия – измеряет диаметр скважины:

1)для расчета цементного  раствора

2)литология: если песчаник,то вода раствора переходит в песчаник, образуя глинистую корку, которая уменьшает диаметр. В остальных случаях диаметр сохраняется.

3)показывает проницаемость

Энклинометрия – измеряет искривление скважины, зенитный угол(угол наклона),азимутный угол(угол между вертикальной и отклоняющей плоскостью), их измеряют для измерения абсолютной отметки: Totаl depth, total vertical depth. Опускает прибор, который определяет магнетизм.Сейчас энклинометрия не используется так как во время №37 скважинны было выявлено что магнетизм под землей не существует. Сейчас используется гироскоп – giro.

 

Кавернометрия - ұңғыманың диаметрін: өлшетеді

1) цемент ашпаның есебі үшін

2) литология: егер құмдақ, сол ашпаның суы құмдаққа деген ауысады, тәрбиеле- диаметрді азайтатын балшықты қыртысты. Қалған уақиғаларда диаметр сақталады.

3) өткізгіштікті көргізеді

Энклинометрия - өлшет- ұңғыманың қисалақтауын, зенит бұрышты(қисықтықтың бұрышы), азимут бұрышты(бұрыш тік және ауытқытқыш жазықтықтың арасында), оларды: Totаl depth абсолютті белгінің өлшет- үшін өлшетеді, total vertical depth. Түсір- магнетизмді анықтайтын аспапты.Қазір энклинометрия пайдаланылмайды себебі барысында 37 скважинны бол- айқында- не магнетизм жердің астында өмір сүрмеппін. Қазір гироскоп - giro пайдаланылады.

 

 

 

Разработка

Для того чтобы скважина работала без перебойно и без каких-либо осложнений ведется постоянный мониторинг за дебитом скважины, т.е. за  оптимизацией процесса добычи

Замеры дебита скважины определяется прибороми Vortex и MPM, из за ограниченности прибора Vortex до 800 т/сут  -  приводит к большой неопределенности в прогнозировании максимальной мощности скважины, в следствии чего нашел прменения прибор MPM( Многофазовый расходомер) который позволяет:

• Проводить замер скважин на полных дебитах вплоть до 4,000 т/сут
• Мгновенно определить изменения в работе скважины
• Текущий процесс замера создает большой интервал в обновлении кривых ДД НКТ
• Скважины с отведенными МФР предоставляют непрерывный мониторинг работы скважины
• Точный замер ГФ

Далее  строится  FTP (Flowing Tubing Pressure) график, зависящий от пластового,устьевого давлений и от дебита скважины. Данные о давления берутся с результатов SGS(Static Gradient Survey). Для построения данного графика применяется программа Prosper.

Суть этой программы заключается  в опрелении теоретической кривой зависимости дебита от давления и сравнения фактических данных. Если фактические данные замера, лежат на данной кривой или же отличаются на значения +-10 , то скважина работатет без каких-либо осложнений.

 

 

Если по результатам мы видим что  дебит скважины  упал, то следует определить проблему,осложнения в скважине.

Для этого делаем:

1. Кавернометрию, т.е. замеряем диаметр НКТ. И проверяем на наличии сужения или увеличения  внутреннего диаметра НКТ. Сужение нам говорит об образовании отложений на стенках НКТ(Рис.),а наличие увеличения диаметра говорит о коррозии, которая разъедает стенку НКТ. Для замера диаметра спускается  прибор Caliper,

(Multifinger (24, 48)). Если обнаружилось уменьшение диаметра, то проводим кислотную обработку при помощи Coil tubing. Если же не удается удалить отложения, то ставим скважину на кап.ремонт и заменяем НКТ, как и делается в случае коррозии.

2. Slickline. Далее проверяем забой на наличие засорения(Рис). Для этого спускаем empression block (“печать”) со свинцовым наконечником. Это помогает нам определить, если ли металл на забое. Если есть, то какой и как он лежит, анализируя «отпечаток» на наконечнике. Если же после погружения “печати” не выявлено следов металла, то спукаем пробоотборник (Boiler),для отбора проб механической примеси, кусков горной породы и так далее, для более детального анализа и для определения причины засорения. Поcле этого делаем промывку скважину кислотой( wash up). А при засорении забоя металлом проводим ловильные работы (магнит, колокол и др.)
3. PTT (Pressure Transient Test)-метод установившихся отборов. Проводится для определения скина за экплуатационной колонной,если скважина перфорирована, то в районе перфорационных отверстий(Рис). При наличии скина проводится кислотная обработка ( acid stimulation)
4. Pulse Test (Гидропрослушивание). Продится для определния засорения в пласте между двумя скважинами. Позволяет определить фильтрационные параметры пласта на значительном расстоянии и гидродинамическую связь между скважинами. Регистрируется время прохождения импульса от одном скважины к другой и методом сравнения с предыдущими замерами, определяеют засорения в пласте. При положительном результате, скважины определяют как «кандидата» для проведения ГРП -ГидроРазрыв Пласта(Acid Frac)