Криминалистика пәнінен зертханалық жұмыс есебі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

 

Е.А. БУКЕТОВ АТЫНДАҒЫ ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

 

«ЗАҢТАНУ» ФАКУЛЬТЕТІ

«ҚЫЛМЫСТЫҚ ІС ЖҮРГІЗУ ЖӘНЕ КРИМИНАЛИСТИКА» КАФЕДРАСЫ

 

 

 

 

 

 

 

Криминалистика пәнінен зертханалық жұмыс есебі

 

 

 

 

 

 

 

Орындаған: Ю–41 тобының студенті

Абдуллаев Е.К.

Тексерген: Джузганова А.А.

                                                             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Қарағанды – 2013ж.

 

№1 Зертханалық жұмыс

Тақырыбы: Криминалистикалық идентификация және диагностика

 

Теориялық түсініктеме:

«Идентификация» термині латынның «identificare» - дәл соның өзі,тең,теңдес,ұқсастыру,сәйкестендіру деген мағынаны білдіреді,яғни белгілі бір объектінің немес жеке тұлғаның жалпы және жекелеген белгілері жиынтығы арқылы бір-біріне теңдестіру деген сөзінен шыққан.

Объектіні идентификациялау, яғни белгілі бір объектінің өзіне тән кескіндері мен бейнелерінің көмегімен салыстырмалы зерттеулер жүргізу арқылы,оның әр уақыттағы және әр күйдегі теңдігін,сәйкестігін анықтау болып табылады.

Криминалистикалық идентификация-қылмыстық оқиға туралы дәлелдемелік ақпараттарды,сондай-ақ объектінің тепе-теңдігін анықтауға байланысты әдістемелік ұсыныстар мен тәртіп ережелерінен тұрады.

Анықтамада айтылып отырғандай,идентификация зерттеу үдерісі болып табылады. Яғни,оған нақты тұлға қатысады,оларды криминалистикалық идентификацияның субъектісі деп атайды.

Идентификация объектісіне тек қатты заттар ғана емес,сонымен қатар сұйық,сусымалы,газ тәріздес заттар да жатады.

Идентификацияланатын объектілерді криминалистикада екіге бөліп жіктейді:

1) идентификациялауға жататын,яғни теңдігі анықталатын объект;

2) идентификациялауға көмектесетін,яғни осы объектінің көмегімен теңдігі анықталады.

Идентификациялауға көмектесетін объектілердің өзін екіге бөледі:

-пайда  болу тегі белгісіз заттық  дәлелдемелер, мысалы, оқиға болған  жерден табылған қол,аяқ іздері;

-пайда  болу тегі белгілі,салыстырмалы  зерттеулерге арналған үлгілер.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Оқ атылған тапаншаның суреті

 

 

 

 

Оқ атылған Кустарнов тапаншасының суреті.  Патроны 5.6 мм айналмалы жалындатқышы бар.

 

 

Тапаншадан атылған оқтың суреті.

 

 

 

 

 

 

 

№2 Зертханалық жұмыс

Тақырыбы: «Адамның қол іздерінің криминалистикалық зерттеуі. Дактилоскопия»

Теориялық түсініктеме

      Адам терісінің анатомиялық құрылымын  және қолдың алақан бетінің  құрылымын зерттей отырып, сонымен  қатар оның физиологиясын зерттеу, аяқ терісінің ,алақан бетінің  және саусақ бөліктерінің қолданысымен  байланысты бірқатар сұрақтарды  зерттеуге көмектеседі, қол және  саусақ іздерінің анықтамасының  мақсаты – жеке тұлғаны анықтау.

     Адам қолының алақан бөлігінің  терісінің құрылымын қарастырайық. Адамның терісі үш қабаттан  тұрады:

     а) тері қыртысы (epidermis) – бұл қабат ең үстінде орналасады;

     б) тері (derma) – ортаңғы қабат;

     в) тері асты торы – соңғысы, бұлшық еттердің сыртқы терісін жалғастыратын ең терең бөлігі болып табылады.

Қолдардың iздерi бар заттарын ендi дұрыс жинақтап түйемiз:

• Қаптаманы тасымалдауда формасы өзгертілмей,ылғал және шаң болмау керек;
• Морт заттарды мақта,қағаздың резеңке тартулары немесе кесектермен бәсеңдеу;
• Буйіп түйілген қолдың ізі бар заттың беті,қаптамаға жанаспау тиіс;
• Қаптаманы орап байлап, сүргішті мөрді басып және сыртына жазады(қапталған заттың атауы,оның алуы,осы іске жататын істің атауы және орны);
• Дактилопленкаға көшіріп алынған қол ізі, қағазға, қаптырма және т.б. шамаланған іздерді тығыз қағаздан жасалған конвертінде жинақтап түю, және тиісті жазуды жазу.

Қолдардың жазбасы хаттамада көрсетілуі керек.

• Қолдың ізі қалғат зат;
• Заттың құрамы және жағдайы(түсі,қаншалықты ластанғаны, ылғалдылығы және т.б.);
• Алақанның үстіңгі жағы,іздің көрінгені (тырнақ бақайшық сүйегі,алақан және т.б.);
• Іздердің объектіде қалған жағдайы және оның орналасуы;
• Іздің түрлері – көлемі,үстіңгі іздің түсінің қатынасы, яғни қандай түсте;
• Папилляр өрнектерінің түрлері (доғаның топсасы,бұйралар);
• Іздердің фотоға түсірудің жағдайы және қабылдауы;

 

 

 

Қолдың алақаны мен аяқтың табанының терісінің құрылысы.

I- эпидермис; II- дерма; III- терінің астындағы  майлы клетчатка. 1-

эпидермистің мүйізді қабаты; 2- эпидермистің өскін қабаты; 3- сезгіш

денешіктері бар дерманың емізікше қабаты;

4- жүйке аяқталымдары; 5- тері бездері  ағымы; 6- тері безі;

7- тері безінің сағасының ауызы (саңылау)

 

Қолдың саусағының терісін көлденеңінен кесіп

қарағандағы көрінісі. Эпидермис дермадан жарым-жартылай бөлінген;

əрбір емізікшенің қос қатарына (Б) папилляр сызықтары сəйкес келеді (А).

 

 

 

Тырнақтық фалангтағы доғалық папиллярлық бедерлердің түрлері:

 

1-қарапайым  доғалық бедер; 2-шатыр тəріздес доғалық бедер; 3-орталық суретінің құрылысы анықталмаған доғалық бедер; 4,5-жалған-ілмектік доғалық бедерлер; 6,7-жалған бұрама доғалық бедерлер; 8-сирек кездесетін жəне доғалыққа жататын бедер; 9-ауытқушы (аномальный) бедер (бұл бедерді қарапайым доғалық бедер ретінде қарастырады).

 

 

 

 

Тырнақтық фалангтағы ілмектік папиллярлық бедерлердің түрлері:

1- қарапайым  ілмектік бедер; 2- иілген ілмек; 3- жартыланған ілмек; 4- тұйықталған ілмек «ілмек-ракетка»; 5- паралелльді  ілмек; 6- қарама-қарсы  ілмек; 7,8 – жалған бұрама ілмектік бедер; 9- сирек кездесетін ілмектік бедер.

 

 Тырнақтық фалангтағы бұрама  папиллярлық бедерлердің түрлері:

 

 

1- қарапайым  бұрама бедер - домалақ; 2- қарапайым бұрама бедер - сопақ; 3- қарапайым бұрама бедер - спираль; 4- ілмекті шеңберлі; 5- ілмектер спиральдар; 6- аяқтары əр жаққа қараған ілмек бұрама; 7- аяқтары бір жаққа қараған ілмек бұрама; 8- ұлу ілмекті; 9- иілген ілмек; 10- толық емес бұрама бедер; 11,12 – сирек кездесетін бұрама бедерлер.

 

Магниттік дактилоскопиялық жаққыштың құрылысы.

 

1- корпусы, 2- өзекше, 3- магнит, 4- серіппе, 5- тежеуші  шығыршық.

Мына төмендегі суреттерде магниттік жаққыштың құрылысы жəне осы жаққыштардың, пульверизаторлардың көмегімен, іздерді табудың жолдары көрсетілген.

 

Себелеу жəне аударыстыру арқылы іздерді табу

 

 

 

Магниттік жаққыш пен іздерді табу жəне магниттік ұнтақты бүркіп себуге арналған пульверизатордың сыртқы көрінісі

 

 

 

 

 

Аяқ киімнің табанының бөлшектері жəне жалаң аяқтың ізінің өлшемдері

 

Аяқ киім ізі: 1- табанның ұзындығы; 2- өкшенің ұзындығы, 3,4 - аралық бөлігінің ұзындығы; 5,6- ұлтанның ұзындығы; 7- өкшенің ені; 8- аралық бөлігінің ені; 9- ұлтанның ені; 10- өкшенің алдыңғы қиюының мөлшері.

Жалаң  аяқ  ізі: 1,2,3 – өкшенің  шеті  мен  саусақтардың шетінің арасы; 4- іздің жалпы ұзындығы; 5- саусақтардың арасы; 6-саусақтың өлшемі; 7- табанның ені; 8- табанның ұзындығы; 9-аралықтың ені; 10- өкшенің ені.

 

Іздің гипс қалыбын алу үшін жүргізілетін операциялардың реті.

 

 

 

 

 

1 - бөгде  заттарды алып тастау; 2 - гипс  ертіндісін дайындау; 3 - ертіндінің жартысын ізге құю, 4 - ертіндінің қалған бөлігін ізге құю; 5 - қалыпты алып шығу; 6 - қағаз бирканы бекіту.

 

Аяқ ізі «жолдарының» элементтері: АБ – қозғалыс бағыты сызығы; БГДЕ1 – жүру сызығы; Б1Г – оң аяқтың адымының ұзындығы; Г1Д – сол аяқтың адымының ұзындығы; Г1Г – адымның ені; ОГД1 – оң табанның бұрылу бұрышы; СБГ1 – сол табанның бұрылу бұрышы.

Адым бұрыштарының ерекшеліктері. 1 - адымның бұрышы оң; 2 - адымның бұрышы нөл; 3 – адымның бұрышы теріс.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

№3 Зертханалық жұмыс

Тақырыбы: «Адамның аяқ іздерін криминалистикалық зерттеу».

Теориялық түсініктеме:

Қылмыстық оқиғаның қоршаған ортада қалдыратын іздеріне орай, олар екі категорияға бөлінеді:

• Қылмыстың материалдық іздері – ол заттық орта элементтеріндегі барлық өзгерістерге тән;
• Қылмыстың идеалдық іздері – адам ойында сақталған криминалистік маңызы бар ақпараттар кескіні;

1.Аяқ іздері  – жалаң аяқ іздері, аяқ киім  іздері, шұлық іздері деп бөлінеді. Жалаң аяқ немесе шұлық ізі  бойынша адамда, ал аяқ киім  іздері бойынша аяқ киімді  идентификациялайды. Идентификация  ісінде статистикалық іздер қолданылады, кей кездерде нақты адамның  аяқ киімді кию фактісі анықталуымүмкін.

2. Көлемді  іздер – із жасайтын объектінің  заттағы ықпалынан, із қабылдайтын  объект өз пішінін өзгертіп  немесе шамамен бұзылу нәтижесінен  пайда болады.

3. Статистикалық  жанасу беткейіне перпендикуляр  бір бағытта әсер ету нәтижесінде  пайда болады.

4. Көзбен  шолып байқау және табу мүмкіндігіне  қарай іздер:

- көрінетін  іздер;

- әлсін көрінетін  іздер;

- көрінбейтін (латенттік) болып бөлінеді.

Барлық трасологиялық зерттеулерді үш топқа бөліп қарастыруға болады:

• Дактилоскопиялық:
• Аяқ киім, аяқ іздері;
• Адамның тіс іздері;
• Адамның ерін және басқа денесінің іздері;
• Адам киіміндегі қолғаптың және басқа элементтердің іздері;
• Транспорттық құрадар іздері;
• Құрал – сайман іздері;
• Көлік іздері;
• Өндірістік механизм іздері;
• Бекіту құрылғыларының іздері;
• Жан – жануарлар іздері:
• Микрообъетілер іздері;

                                      

 

 

 

 

 

 

 

 

1-сурет

Гипстен құйылған іздің қалыбы. Оқиға болған жерден алынған.

 

Мекен-жайы: Университет көшесі 14/1

Алынған күні және уақыты: 19.11.2013 жыл

Сағат 15.45

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

№ 4 Зертханалық жұмыс.

Тақырыбы:    «Криминалистикалық фотография»

Теориялық түсініктеме:

Бағдарлап түсіру- оқиға болған жерді өзі ғана түсіріп қоймай, сонымен қатар айналадағы оған жақын тұрған обьектіні де қамтып түсіруге арналған әдіс. Оқиғаның нақты қай жерде болғандығы жөнінде бағдарлап білу мақсатында қолданылатын қай жерде болғандығы жөнінде бағдарлап білу мақсатында қолданылатын. Яғни оқиға болған жердегі жылжымайтын обьектіні оқиғаға, қылмысқа еш қатысты болмаса да айналамен қамтып қоса түсіру әдісі.

   Шолып түсіру- бұл оқиға болған жерді қоршаған айналасынсыз тек өзін ғана түсіру әдісі. Бұл әдісті қолдану кезінде фотоаппарат оқиға болған жердің толық немесе оның көпшілік бөлігінің көрінуіне мүмкіндік беретін нүктеге қатысты орналастырылады.

   Түйінді түсіру- оқиға болған жердің жеке учаскелерін және ондағы қылмыстық  материалдық барынша белгілерінің барынша көп шоғырланған ірі масштабта түсіру әдісі.

   Детальді түсіру- бұл іздерді және заттарды өлшеу масштабымен түсіру әдісі. Заттай дәлелемелер мен іздердің сыртқы белгілерін бейнелеп көрсету үшін детальді түсіру әдісі қолданылды. Детальді түсіру кезінде фотоаппаратты обьектінің тек өзі немесе оның қажетті бөлігі ғана кадрға сыйятындай қашықтықта орналастыру қажет.