Төтенше жағдай туралы

5) орталық және  жергілікті атқарушы органдардың,  ұйымдардың мамандарын төтенше  жағдай енгізуге негіз болған  мән-жайларды жою мәселелерін  шешу үшін талдамалық, сараптау  және басқа да қажетті жұмыстарды  орындауға тартады;

6) осы Заңның 15, 16-баптарында көрсетілген қосымша шаралар мен уақытша шектеулерді енгізудің тиімділігін қарайды. Төтенше жағдай енгізуге негіз болған мән-жайлар толық немесе ішінара жойылған кезде Қазақстан Республикасының Президентіне қосымша шаралардың, уақытша шектеулердің немесе төтенше жағдайдың толық немесе ішінара күшін жою туралы тиісті ұсыныстар енгізеді.

 

12-1-бап. Мемлекеттік  комиссияның қызметін ұйымдастыру

 

1. Мемлекеттік комиссия  орталық, жергілікті атқарушы  органдардың өкілдерінен және  төтенше жағдай енгізілген жергілікті  жерлердің коменданттарынан құрылады. Мемлекеттік комиссияның дербес құрамын Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді және ол төтенше жағдай енгізуге негіз болған мән-жайларға байланысты болады. Мемлекеттік комиссия төрағадан, мүшелерден және хатшыдан тұрады. Мемлекеттік комиссиянын төрағасы Қазақстан Республикасының Президентіне есеп береді.

 

Мемлекеттік комиссия мүшелерінің және комиссия жұмысын қамтамасыз ету үшін тартылатын мамандардың жұмыс орындары мен негізгі жұмыс орнындағы жалақысы сақталады.

 

2. Мемлекеттік комиссияның  отырыстарын қажеттілігіне қарай  оның төрағасы шақырады, ал оның  шешімдері хаттамалармен ресімделеді.  Мемлекеттік комиссияның мүшелері  отырыстарға алмастыру құқығынсыз қатысады.

Отырыстың күн тәртібіндегі әрбір мәселе бойынша шешім ашық дауыс беру арқылы қабылданады және егер Мемлекеттік комиссия мүшелерінің жалпы санының көпшілігі шешімді жақтап дауыс берсе, қабылданды деп есептеледі. Дауыстар тең болған жағдайда төраға жақтап дауыс берген шешім қабылданды деп есептеледі. Мемлекеттік комиссия өз құзыретіне сәйкес қабылдайтын шешімдер орталық, жергілікті атқарушы органдардың және төтенше жағдай енгізілген жергілікті жерлердің комендатураларының, жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті болады.

 

3. Қазақстан Республикасы  Президентінің құзыретіне жататын  мәселелер бойынша Мемлекеттік  комиссия Қазақстан Республикасы  Президентінің қарауына жарлықтар  мен өкімдердің тиісті жобаларын енгізеді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыретіне жататын мәселелер бойынша Мемлекеттік комиссия Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары мен Премьер-Министрі өкімдерінің тиісті жобаларын енгізеді.

 

13-бап. Төтенше  жағдай енгiзiлген жер комендантының өкiлеттiктерi

 

1. Төтенше жағдай  енгізілген жергілікті жердің  комендатурасы өзінің төтенше  жағдай режимін қамтамасыз ету  жөніндегі қызметін жергілікті  атқарушы органдармен өзара іс-қимыл  жасай отырып, жүзеге асырады.

 

Жергілікті жердің комендатурасын Қазақстан Республикасының  Президенті тағайындайтын комендант және жергілікті жер комендатурасының аппараты құрайды, оның құрамы төтенше жағдайды енгізуге негіз болған мән-жайлар негізге алына отырып айқындалады.

 

Комендант - Қазақстан  Республикасының Президентіне, ал Мемлекеттік комиссия құрылған кезде Қазақстан Республикасының Президенті мен Мемлекеттік комиссия төрағасына бағынады.

 

2. Төтенше жағдай  енгiзiлген жердiң коменданты:

1) өз өкiлеттiгi  шегiнде төтенше жағдай режимiн  қамтамасыз ету мәселелерi жөнiнде  барлық жеке және заңды тұлғалардың,  лауазымды адамдардың, сондай-ақ iшкi iстер органдары, төтенше жағдайлар  саласындағы уәкілетті органның  бөлiмшелерi, төтенше жағдай енгiзiлген  жергiлiктi жерлерде орналасқан (дислокацияланған) және төтенше жағдай режимiн  қамтамасыз ету үшiн қосымша  тартылатын әскери құралымдар  бастықтарының (командирлерiнiң)  тиiстi аумақта орындауына мiндеттi  бұйрықтар мен өкiмдер шығарады;

2) жеке тұлғалардың  белгiленген мерзiмде белгiлi бiр  жерден кетiп қалуына шектеулер  енгiзедi, сол жердiң тұрғындары  болып табылмайтын, қоғамдық тәртiптi бұзған адамдарды олардың өз  есебiнен тұрақты тұратын жерлерiне  немесе төтенше жағдай жарияланған  жерден тысқары жерлерге шығарып  жiбередi, сондай-ақ төтенше жағдай  енгiзiлген жерде заңдылық пен  құқық тәртiбiн қамтамасыз ету  жөнiнде шаралар қолданады;

3) өз мiндеттерiн,  коменданттың бұйрықтары мен  өкiмдерiн тиiсiнше орындамауына  байланысты ұйымдардың басшыларын  төтенше жағдайдың күшiнде болу  кезеңiнде қызметiнен шеттетедi;

4) Қазақстан Республикасының  Президентiне төтенше жағдай енгiзiлген  жерде осы Заңда көзделген  қосымша шаралар мен уақытша  шектеулердi қолдану қажеттiлiгi туралы  ұсыныс жасайды және бұл шаралардың  орындалуын қамтамасыз етедi;

5) тиiстi жердiң тұрғындарын  төтенше жағдай кезiнде қолданылатын  енгiзiлген шаралар мен уақытша  шектеулердi орындау қажеттiлiгi туралы  бұқаралық ақпарат құралдары  арқылы хабардар етедi;

6) жергiлiктi өкiлдi және  атқарушы органдардың барлық  отырыстарына қатысуға және өз  құзыретiне жатқызылған мәселелер  бойынша ұсыныстар енгiзуге құқылы;

7) төтенше жағдай  енгiзiлген жер комендатурасының жанында журналистердi аккредитациялауды жүзеге асырады.

 

3. Төтенше жағдай  енгiзiлген жердiң комендатурасын құру аталған аумақта жұмыс iстейтiн жергiлiктi өкiлеттi және атқарушы органдардың қызметiн тоқтата тұрмайды.

 

14-бап. Төтенше  жағдай режимiн қамтамасыз етуге арналған күштер мен құралдар

 

1. Төтенше жағдай  режимiн қамтамасыз ету үшiн  iшкi iстер, ұлттық қауiпсiздiк органдарының, төтенше жағдайлар саласындағы  уәкілетті органның және басқа  да мемлекеттiк органдардың күштерi мен құралдары пайдаланылады.

 

2. Қажет болған  жағдайларда Қазақстан Республикасының  заңдарында белгiленген тәртiппен  Қазақстан Республикасының Президентi  жарлығының негiзiнде төтенше  жағдай режимiн қамтамасыз ету  үшiн Қазақстан Республикасының  Қарулы Күштерi мынадай мiндеттердi орындауға:

1) төтенше жағдай  енгiзiлген жерге кiрудiң және  одан шығудың ерекше режимiн  сақтауға;

2) ерекше режимдi, режимдi және ерекше қорғалатын  объектiлердi, халықтың тыныс-тiршiлiгiн  және көлiктiң жұмыс iстеуiн  қамтамасыз ететiн объектiлердi, адамдардың  өмiрi мен денсаулығына, сондай-ақ  қоршаған ортаға үлкен қауiп  төндiретiн объектiлердi күзетуге;

3) арнайы құралдарды, қаруды қолдану, сондай-ақ әскери  және басқа да техниканы пайдалану  арқылы күш көрсету әрекеттерi  орын алған жанжалдарға қатысқан  тайталасушы тараптарды айыруға;

4) заңсыз қарулы  құралымдар қызметiнiң жолын кесу iсiне қатысуға;

5) табиғи және  техногендiк сипаттағы төтенше  жағдайларды жоюға және адамдар өмiрiн құтқару iсiне қатысуға тартылуы мүмкiн.

 

3. Қазақстан Республикасы  Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң  шекара қызметi Қазақстан Республикасының  Мемлекеттiк шекарасын қорғау  мақсатында ғана төтенше жағдай  режимiн қамтамасыз етуге тартылады.

 

4. Осы баптың 2-тармағының 1)-4) тармақшаларында көрсетiлген  мiндеттердi Қазақстан Республикасының  Қарулы Күштерi iшкi iстер және ұлттық қауiпсiздiк органдарымен бiрлесiп орындайды. Бұл орайда Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң әскери қызметшiлерiне "Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң iшкi әскерлерi туралы" Қазақстан Республикасы Заңының дене күшiн, арнайы құралдарды, қызметтiк иттердi, қаруды қолдану, әскери техниканы пайдалану шарттарына, тәртiбiне және шектерiне қатысты бөлiгiндегi ережелерi қолданылады.

 

4-тарау. Төтенше  жағдай кезінде қолданылатын шаралар мен уақытша шектеулер

 

15-бап. Төтенше  жағдай енгiзiлген кезде қолданылатын негiзгi шаралар мен уақытша шектеулер

 

Төтенше жағдай енгiзiлген кезде оның күшiнде болу кезеңiне мынадай негiзгi шаралар мен уақытша шектеулер:

1) қоғамдық тәртiптiң  сақталуын, аса маңызды мемлекеттiк  және стратегиялық объектiлердiң,  сондай-ақ халықтың тыныс-тiршiлiгiн  және көлiк қызметiнiң жұмыс  iстеуiн қамтамасыз ететiн объектiлердiң  күзетілуін күшейту;

2) төтенше жағдай  енгiзiлген жерде жүрiп-түру еркiндiгiн,  оның iшiнде көлiк құралдары қозғалысының  еркiндiгiн шектеу;

3) жеке тұлғалардың  жеке басын куәландыратын құжаттарды  тексеру, оларды жеке тексеру,  олардың жанындағы заттарын, көлiк  құралдарын тексеру;

4) төтенше жағдай  енгiзiлген жерге немесе Қазақстан  Республикасының аумағына кiруге, сондай-ақ олардан шығуға шектеу  белгiлеу;

5) жиналыстарға, митингiлер  мен демонстрацияларға, шерулер  мен тосқауылдарға тұруға, сондай-ақ  ойын-сауық, спорттық және басқа  да бұқаралық iс-шаралар өткiзуге  тыйым салу немесе шек қою;

6) ереуiлдерге және  заңды тұлғалардың қызметiн тоқтата  тұрудың немесе тоқтатудың өзге  де әдiстерiне тыйым салу;

7) жарылғыш, радиоактивтi, сондай-ақ химиялық және биологиялық  қауiптi заттарды пайдаланатын заңды  тұлғалардың қызметiн тоқтата  тұру;

8) егер төтенше  мән-жайларға байланысты материалдық  және мәдени құндылықтардың жойылуының, ұрлануының немесе бүлiнуiнiң нақты  қаупi болса, оларды қауiпсiз аудандарға  көшiру;

9) төтенше жағдай  енгiзiлген жерде ол күшiнде болатын бүкiл кезеңi iшiнде сайлаулар мен республикалық референдумдер өткiзуге тыйым салу көзделедi.

 

16-бап. Төтенше  жағдай кезiнде қолданылатын қосымша  шаралар мен уақытша шектеулер

 

1. Осы Заңның 4-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген  мән-жайлар болған кезде төтенше  жағдай енгiзiлген жағдайда, төтенше  жағдай енгiзiлген жерде мынадай  қосымша шаралар мен уақытша  шектеулер:

1) коменданттық  сағат енгiзу;

2) баспа басылымдарының  мiндеттi даналары мен радио  және телехабарларының материалдарын  сұратып алу арқылы бұқаралық  ақпарат құралдарын бақылауды  жүзеге асыру;

3) төтенше жағдайды  енгiзуге негiз болған мән-жайларды  жоюға кедергi келтiретiн саяси  партиялар мен қоғамдық бiрлестiктердiң  қызметiн Қазақстан Республикасының  заңдарында белгiленген тәртiппен  тоқтата тұру немесе тоқтату;

4) көшiру-көбейту  техникасын, радио және телехабарларын  беру аппаратурасын, дыбыс және  бейнежазба техникасын пайдалануға  шек қою немесе тыйым салу, сондай-ақ дыбыс күшейткiш техникалық  құралдарды уақытша алып қою;

5) азық-түлiк пен  бiрiншi кезекте қажеттi заттарды  сатудың, сатып алудың және  бөлудiң ерекше тәртiбiн орнату;

6) тауарлардың, көрсетiлетiн  қызметтердiң және қаржылай қаражаттың  бiрден бiрге өтуiн қоса алғанда,  жеке және заңды тұлғалардың  қаржы-экономикалық қызметтiң жекелеген  түрлерiн жүзеге асыруына шек  қою;

7) қару, оқ-дәрi, жарылғыш  заттар, арнаулы құралдар, улы заттар  сатуға шек қою немесе тыйым  салу, дәрi-дәрмектiң, есiрткi заттардың,  психотроптық заттардың, прекурсорлардың,  сондай-ақ этил спиртiнiң, алкоголь  өнiмдерiнiң айналымына ерекше  режим белгiлеу;

8) жеке тұлғалардан  қару мен оқ-дәрiнi, улы заттарды уақытша алып қою, ал заңды тұлғалардан қаруға, оқ-дәрiге және улы заттарға қоса әскери және жауынгерлiк оқу техникасын, жарылғыш және радиоактивтi заттарды уақытша алып қою көзделедi.

 

2. Осы Заңның 4-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген  мән-жайлар орын алған кезде  төтенше жағдай енгiзiлген ретте,  төтенше жағдай енгiзiлген жерде  мынадай қосымша шаралар мен  уақытша шектеулер:

 

1) тұрғындарды оларға  міндетті түрде уақытша тұрғын  үй-жайлар бере отырып қауiпсiз  аудандарға уақытша көшiру;

2) карантин енгiзу, санитариялық-эпидемияға қарсы және iндетке қарсы iс-шараларды жүргiзу;

3) Қазақстан Республикасының  заңдарында белгiленген тәртiппен  мемлекеттiк материалдық резервтi  пайдалану, заңды тұлғалардың  ресурстарын тарту, олардың жұмыс  режимiн өзгерту және төтенше  жағдай кезiнде қажеттi өнiмдер  шығаруға қайта бағдарлау;

4) авариялық-құтқару  және басқа да шұғыл жұмыстарды  жүргiзу және қамтамасыз ету  қажеттiлiгiне байланысты жағдайларда  Қазақстан Республикасының еңбек  заңнамасының талаптарын мiндеттi  түрде сақтай отырып, еңбекке  жарамды тұрғындарды және жеке тұлғалардың көлiк құралдарын аталған жұмыстарды жүргiзуге тарту көзделедi.

 

5-тарау. Төтенше  жағдай кезіндегі жеке және  заңды тұлғалар, сондай-ақ лауазымды адамдар құқықтарының кепілдігі және олардың жауапкершілігі

 

17-бап. Төтенше  жағдай кезiнде шаралар мен уақытша шектеулердi қолдану шектерi

 

1. Төтенше жағдай  кезiнде қолданылатын шаралар  және жеке тұлғалардың құқықтары  мен бостандықтарын, сондай-ақ заңды  тұлғалардың құқықтарын шектеу, оларға қосымша мiндеттер жүктеу  төтенше жағдайды енгiзуге негiз  болған мән-жайлар туындатқан  шектерде жүзеге асырылуға тиiс.