Дизельді қозғалтқыштың жылулық есебі

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3 Дизель қозғалтқыштарының сыртқы жылдамдық сипаттамалары

 

Қозғалтқыштардың жылдамдық сипаттамасы қозғалтқыш қуатының, айналдыру моменті жанармай шығының және басқада параметрлердің иінді біліктің айналым жиілігіне тәуелділігтері 5-кестеде көрсетілген.

 

Кесте 5

Қозғалтқыштардың жылдамдық сипаттамасы

 

Иінді біліктің айналу жиілігі n, айн/мин		Жылдамдық сипаттамаларының көрсеткіштері
		Ne, кВт		ge, г/ (кВт*сағ)		Мe, Н*м		GT, кг/сағ
2200	169,98		236,28		738,2		40,163

 

Қозғалтқыштың көрсетілген тиімділік қуаты:

, кВт               (58)

Ne ном – номиналды тиісді қуат, кВт;

- ІЖҚ есептелінетін айналымдары айн/мин;

- Ne = Ne мах, мин-1 кезіндегі ІЖҚ айналымы;

 

Тиіді айналдыру моменті:

Мех = , Н∙м                     (59)

Ме1 =

Ме2 =

Ме3 =

Ме4 =

Ме5 =

 

Орташа тиімді қысым:

рех = k, МПа                 (60)

ре1 =

ре2 =

ре3 =

ре4 =

ре5 =

 

Поршеннің орташа жылдамдығы:

,  м/с                  (61)

 

Механикалық жоғалтулардың орташа қысымы:

рмх=0,089+0,0118vncp , МПа                (62)

рм1=0,089+0,0118·2=0,113;

рм2=0,089+0,0118·4=0,136;

рм3=0,089+0,0118·6=0,16;

рм4=0,089+0,0118·8=0,183;

рм5=0,089+0,0118·8,8=0,193.

 

Орташа индикаторлық қысым:

рiх= рех+ рмх , МПа                  (63)

рi1=0,831+0,113=0,944 МПа;

рi2=0,904+0,136=1,04 МПа;

рi3=0,912+0,16=1,07 МПа;

рi4=0,827+0,183=1,01 МПа;

рi5=0,773+0,193=0,966 МПа.

 

Индикаторлық айналдыру моменті:

                 (64)

 

Жанармай шығыны:

, г/кВт∙сағ              (65)

 

Жанармайдың сағаттық шығыны:

Gтх = gех ∙ Nex ∙ 10-3, кг/сағ;                (66)

Gт1 = 295.35 ∙ 41.53 ∙ 10-3=12.26 кг/сағ;

Gт2 = 250.46 ∙ 90.4 ∙ 10-3=22.64 кг/сағ;

Gт3 = 224.47 ∙ 136.75 ∙ 10-3=30.69 кг/сағ;

Gт4 = 229.19 ∙ 165.35 ∙ 10-3=37.89 кг/сағ;

Gт5 = 236.28 ∙ 169.98 ∙ 10-3=40.16 кг/сағ.

 

Артық ауа коэффициенті:

                 (67)

;

 

 нүктелерін түзу сызықпен  қосып, барлық нүктелердің  мәнін аламыз.

Толтыру коэффитциенті:

                   (68)

 

ІЖҚ бейімделу коэффитциенті:

К =                    (69)

К =

 

Қозғалтқыштардың жылдымдық сипаттамалар  6-кестеде көрсетілген.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кесте 6

Қозғалтқыштың жылдамдық сипаттамалары

 

Иінді біліктің айналу жиілігі, айн/мин	Жылдамдық сипаттамаларының көрсеткіштері
		Мех	рех		рмх	рiх	Мiх		Gтх
500	41,53	793,55	0,831	2	0,113	0,94	901,91	295,35	12,26	0,896	8,828
1000	90,4	863,68	0,904	4	0,136	1,04	993,63	250,46	22,64	0,96	8,726
1500	136,75	871	0,912	6	0,16	1,07	1022,29	224,47	30,69	1,024	8,415
2000	165,35	789,88	0,827	8	0,183	1,01	964,97	229,19	37,89	1,088	8,278
2200	169,98	738,18	0,773	8,8	0,193	0,966	922,93	236,28	40,16	1,12	8,212

 

6-кестедегі берілген мәндер бойынша дизель үшін жылдамдық сипаттамаларын құрамыз (сурет 2).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 Тіршілік қауіпсіздігі

 

Еңбек етуге салауатты және қауіпсіз жағдайлар жасау қамқорлық көрсету мәселесі әрқашан Қазақстан Республикасы Үкіметінің назарында болды және басты мәселелердің бірі болып қалуда. Жарты ғасырдан астам уақыт бойы осы мәселеге байланысты теориялық және практикалық міндеттерді шешіге көптеген техникалық экномикалық ұйымдастырушы және құқықты іс-шаралар бағытталады.

Қазақстан Республикасы Конституциясының ержелерімен, Қазақстан Республикасының еңбекті қорғау туралы заңымен реттеледі. Қазақстан Республикасының экономика саласында еңбекті қорғау  жағдайларын жақсарту мақсатында  Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 12 наурыздағы «Еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау туралы Заңы»  қабылданды.

Жаңа техниканы, жаңа неғұрлым жетілдірілген технологиялық процестерді ендіру «техника қауіпсіздігінен қауіпсіз техникаға» принціпін кезекпен жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Өндірісте еңбектің қауіпсіз және салауатты жағдайларын жасау негізінде бізде ауқымды ғылыми зерттеулер жатыр. Арнайы ғылыми-зерттеу институттары мен зертханалары жазатайым оқиғалар мен кәсіптік аурулардың себептерін зерттейдіжәне талдайды, олардың алдын алу шараларын әзірлейді, өндірістің зияндары мен қауіпті жоюдың оңтайлы тәсілдерін табады, техника қаупсіздігі бойынша құрылғылар мен айлабұйымдарды жобалап құрылымдайды.

Қазіргі жұмыс істеп жатқан барлық кәсіпорындарда, техника қауіпсіздігі және еңбек жағдайларын қорғау жөнінде іс-шаралар әзірлеуге ерекше назар аударылады, сонымен бірге жан-жақты сауықтыру және еңбек жағдайларын жеңілдету халықтың әл-ауқатын көтерудің маңызды міндеттерінің бірі деп көрсетілуде.

Келешекте ғылым мен техниканың жетістіктерін кеңінен пайдалануды көздеу, жұмыстың қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ету үшін технология мен жабдықтарды жетілдіру, атмосферадағы заттектердің зиянды тастандыларымен өндірістік, көмектік және өзге шулармен дірілмен, электр және магниттік өрістердің әсер етуімен күрестің жаңа әдістері мен құралдарын әзірлеу қажет.

Адамның өмірлік іс-әрекетінің АТК – дағы  қауіпсіздігі жалпы республикалық міндет болып табылады, бензин май өнімдері және газдар қоршаған ортаға адам организіміне зиянды әсер етеді. Олардың көп шоғырлануы адамның қатты улануына және өліміне әкеліп соқтырады.

 

 

 

 

 

 

 

Қорытынды

 

Курстық жобалауда тапсырмаға сәйкес 8 цилиндрлі дизельді қозғалтқыштың жылулық есебi орындалды. Қозғалтқыштың жылулық есебi жұмыс процесiнiң негiзгi параметрлерiнiң, экономикалық және қуаттық көрсеткiштерiнiң мәндерiн, сонымен қатар цилиндрдiң өлшемдерi мен поршеннiң жүрiсiн анықтауға мүмкiндiк бердi.  Есептеулер нәтижесiнде қозғалтқыштың индикаторлық диаграммасы тұрғызылды. Бұл индикаторлық диаграмма көмегiмен цикл жұмысын, орташа индикаторлық қысымды, индикаторлық қуатты және жұмыс циклының басқа да негiзгi параметрлерiн анықтауға мүмкіндік береді.

Жылулық есептегі мәліметтер негізінде қозғалтқыштың жылулық теңдігі құрылды. Жылулық баланста пайдалы тиімді жұмысқа айналдырған жылу анықталды, яғни толықтай жетілген жылу қолдану және бар шығындардың азаю жолын белгілеуге болады.

Қозғалтқыштардың сыртқы жылдамдық сипаттамалары олардың жылулық есебі нәтижелері көмегімен тұрғызылды. Қозғалтқыштың сыртқы жылдамдық сипаттамасы қозғалтқыштың толық күш салмақ режимдегі жұмыс барысында оның қуаттың экономикалық динамикалық және пайдалану көрсеткіштерін талдауға және оларды бағалауға мүмкіндік береді.

Курстық жобаның сызба бөлімінде индикаторлық диаграмманы сызба әдісімен тұрғызу және қозғалтқыштың сыртқы жылдамдық сипаттамалары келтірілді.

 Іштен жану қозғалтқышының дизельдік түрі жобаланады. Жоболанған дизельдік қозғалтқыштың берілген мәндерін өмірге қолданып жүрген автомобильдің дизельдің қозғалтқыштарының іштен КамАЗ 740 дизель қозғалтқыштарына жақын ұқсас енетін байқаймыз.

Осыған байланысты есептелген дизель қозғалтқыштың параметрлерін КамАЗ қозғалтқыштың параметрлерімен салыстырып қорытындыға келуге болады.

Негізінен жалпы алғанда кез келген қозғалтқыш түрі басқалармен салыстырғанда жетістік пен кемшілік қатар жүреді. Ал біздің негізгі мақсатымыз аз жанармай энергиясымен, оның барлығын жұмысқа айналдыруға бағытталады. Егер біз есептелген қозғалтқышқа үрлемелі жүйе енгізсек, онымен салыстырғанда біршама тиімді қозғалтқыш аламыз.

Осы мақсатта жасалатын жұмысқа ілгерілеу үшін қозғалтқыштың барлық параметрлері бойынша терең білім болуы керек. Сонымен қатар, осы саладағы әлемдік озық тәжірибелер мен жаңалықтар да ескерілу қажет.

 

 

 

 

 

 

Пайдаланылған әдебиеттер

 

1.А.И.Колчин,В.П.Демидов, «Расчет автомобильных  и тракторных двигателей: Учеб.пособие  для вузов. – М.: «Высшая школа», 1980.-400с.

2.Ордабаев Е.К. Автомобиль және  трактор моторының териясы. –  Алматы, Республикалық баспа кабинеті.

3. Автомобильные и тракторные  двигатели.Под ред. проф. Ховаха М.С. – М.:Машиностроение, 1977. – 573 с.

4. А.М.Достияров, А.Т.Төленов, С.С. Пернебеков, З.А. Балабеков. «Транспорт қозғалтқыштары»  Шымкент, 2001.

5.С.С. Пернебеков «Автомобиль қозғалтқыштары» пәнінен курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар. 

6.Автомобильные двигатели.  Под.ред.проф. Ховаха М.С. – М.: Машиностроение, 1977 – 573 с